|
2001
|
|
|
Sentsazio horren berri eman
|
behar
du literaturak, hots, betikotasuna bizitzarendenbora amaikorrean gertatzen den instant oso eta biribil hori adierazi.
|
|
2002
|
|
|
Bada ere beste kontu bat. Gizarte batek legitimitatea
|
behar
duenean literatura «erosi» egiten du. Gurean ez du zertan erosi, hizkuntzak ematen dio legitimitatea.
|
|
2004
|
|
|
Baina, bere garaiak
|
behar
zuen literatura, sarri, bete betean asmatu duen idazlea ere bada, eta ez nuke honetaz ahaztu nahi. Bere nobela bakoitzak pausaleku bat eskaini ohi zion garaiko literaturzaleari.
|
|
|
Or lege bat azaltzen da zalantzarik gabe; eta bizirik dagoen legea ain zuzen (ikus Xenpelar, Txirrita, eta beste bertsolari). Zergatik joan
|
bear
du literaturako euskerak fonetika jatorraren legeen kontra. Zeñek ez du entenditzen" galantziaren" esanaia?
|
|
2006
|
|
|
Ez berezezaguna dugun martxoaren 11ko tragediaren kontaketa berritzean, baizik eta berakbere tragedia propioa kontatzean, zakur harrapatuaren tragedia eta irratian berrilazgarri bat entzuten ari den gizonarena?. Kasu honetan zakurrak betetzen duenkontrapuntu funtzio hori
|
behar
du literaturak. Eta ohartu naiz, Jose Luis Otamendiren Hagina ipuinean ere kontrapuntu horrek egiten duela ipuina eder.
|
|
2008
|
|
|
Baina aintzat hartu
|
behar
dugu literaturak hizkuntza gaitasunak garatzen lagun dezakeela. Horretarako, literaturaren didaktikak ikuspegi komunikatiboari heldu behar dio, eduki kontzeptualak bigarren mailan utziz.
|
|
2009
|
|
|
«Gure hizkuntza bedeinkatua berritu: abantailaren bat
|
behar
genuen literatura zahar, literatura behin eta berriro landuz landuen aurrean».
|
|
|
Alde batetik, ikerketa lanak bultzatzen eta egiten ditugu, erran nahi baita bereziki gure ikasleek eta irakasleek
|
behar
dituzten literatura liburuen egiteko. Eta, bestetik, pentsatzen dugu ere behar ditugula ohoratu gure idazleak, bereziki zenduak direnak, haien lanak ikertuz eta ohorezko aipamenak eginez, kongresuen eta jardunaldien bidez, gure herritarrek behar dutelako jakin haien berri.
|
|
|
" Gure hizkuntza bedeinkatua berritu: abantailaren bat izan
|
behar
genuen literatura zahar, literatura behin eta berriro landuz landuen aurrean" (Yorgos Séferisek, greziera modernoagatik, DÃas egunerokoan).
|
|
2010
|
|
|
Egilea bere obraren gainetik jartzea komunikabide eta merkatarien kontua da. Horiek rock eta photoshop izarrak behar dituzten modu berean
|
behar
dituzte literaturarenak. Baina idazleak esan beharrekoa, adierazi nahi duena, azken finean dena, bere liburuetan dago.
|
|
2011
|
|
|
Narraziook ia arkeologia dira jadanik, zorionez. Irakurlea konturatuko da (barre apur bat ere egin dezakeela pentsatzen dut) datozen testuok irakurriz, nola genbiltzan haztamuka hitzekin, nola fantasia asko izan
|
behar
zuen literaturak sasoi batean errealitatea jasan ahal izateko.
|
|
2014
|
|
|
Araudi estetikoaz zerdakiten arakatzea. Begirada arauemaileak eskakizun dituen argaltasuna, edertasunaeta gaztetasuna aztertu
|
behar
ditugun literatur pertsonaietan noraino garatzen direnedota ukatzen diren ikusi behar dugu. Ariketak proposatu ikus dezaten telebistan, liburuetan, inguru hurbilean, supermerkatuan, parkeetan, nahiz etxean antzematenditugun emakumeek noraino betetzen dituzten araudi estetikoak.
|
|
2015
|
|
|
Literaturari dagokionez, Hernandez Abaituak, garaiko bere joera polemistari jarraiki, aurreko zenbakian Etxezarretak idatzitakoari erantzuten zion. Kutsu ozpinduaz erantzuten zion, inpresionismoa eta zientifismoa, biak
|
behar
zituela literatur kritikak, eta idazle frustratu izatekotan Etxezarreta zela frustratuena, Hernandez Abaitua bera eta Kortazar idazle zirelako kritiko izateaz gain85 Kriti85 Oraindik libururik atera gabea bazen ere, zenbait literatura lan publikatuak zituen Hernandez Abaituak Susa aldizkarian, eta 1981 hartan irabazi zuen Donostia Hiria ipuin saria. Kortazarri dagokionez, 1982an argitaratuko zuen bere sormen lan bakarra, Bidean izan zen Rosapen. ka inpresionista eta zientifikoaren arteko bereizketan sakontzen zuen, lehena baloratiboa judizioak egiten dituena eta bigarrena interpretatiboa dela azpimarratuz.
|
|
|
Baina bide bakarra al dago horretarako? Derrigorrezkoa al da literaturarekiko homologazio hori, ala zineak bere bide propioak landu
|
behar
ditu literaturatik aparte. Har dezagun Jean Luc Godard.
|
|
|
Aldi berean, haatik, Saizarbitoriak berak idatzi izan du bere literaturako bultzatzaile garrantzitsuenetako bat dela iraganetik sendatu gabe heldu zaizkion zaurietan ozpina bota, hatza sartu eta bueltak ematea; trauma erakustea
|
behar
duela literaturak helburu.
|
|
2016
|
|
|
–A! Jakin
|
behar
zenuke literatura eta artea tarteka alde batera uzten, erantzun dit beregan oso ohikoa ez den aginte tonua erabiliz, eta bultzada batekin ohean etzanarazi nau. Geroztik ez dut ez pentsatzeko ez ezer esateko astirik izan, nahikoa nuen bere erasoei gizonkiro eutsi eta barealdietan arnasa hartzearekin?.
|
|
|
Interesatzen zaiguna antzerkigintza da. Antzerkiak berak zeharkako bide anitz egin
|
behar
baititu literatura mundu honetan nobleziara iristeko, egoera askotan, forma, azalpen eta adierazpen berriak baliatuz sortzen baita, eta funtzio desberdinak betetzen baititu antzerkigintzak. Mundu anitzak, gurutzatzen direnak, eta Euskal Herriko antzerkigintzaren kasuan, hizkuntzaren egoera bereziak sortzen dituen alderdi batzuen bitartez azaltzen eta ulertzen saiatuko garenak.
|
|
|
Idatziak, bazterketaren eta sailkatzearen, kritikaren parte asko dauzka, beste mundu baten atarian gelditzen da testu idatzia, beste batzuen parametroekin begiratzen den lana da, eta ondorioz, arriskugarria bizi beharra bazterketa baino gehiago
|
behar
duen literaturarentzat. Inportanteagoa baita idatzia izan dena entzunaraztea, ozen errepikatzea, ekintzaren bitartez hedatzea, idatziari bizia ematea.
|
|
|
Alta, hedadura, irakurketak, berrirakurketak, aipamenak, interpretazioak oinarrizkoak dira literaturaren bizian. Irakaskuntzaren eremua
|
behar
du literaturak, erregulatze prozesuak ekartzen baititu eta ere hobetzeak. Antologiak ez dira aski literaturaren aitzina eramateko, eta kritika alde batera uzten du errazki.
|
|
2017
|
|
|
Ezin dugu ipini literatura heliozko atmosfera isolatu batean, eta galdetu, xalo, zergatik ez ote duten publikatzen bekarik gabe gazteek (ez da guztiz egia, bestalde); zergatik ez ote duten hainbeste idazten emakumeek, sektore batzuetako langileek. Barnean hartzen duen egoera historiko eta politikoarekin (zentzu zabalenean) lotu
|
behar
dugu literatura; begiratu zer dagien, zer nolako industria den, ez hainbeste zer darakutsan.
|
|
2019
|
|
|
LATZA
|
BEHAR
DU Literaturako Nobel sariduna izateak. Ez nioke inori opa, euskal idazle bati izan ezik.
|
|
|
Ez du indar apartekorik ezta bere lanabesaren âhizkun  tzarenâ sozializazioan ere. Kalitate literarioan eta horrek hiztunengan sor dezakeen autoestimuaren zelaian markatu
|
behar
genuke literaturaren eremua.
|
|
|
Alfonso Sastrek sarri aipatzen zuen antzerkiak
|
behar
duela literaturaren eta ahozkotasunaren tartean legokeen mintzaira bat, berak “parlatura” deitu zuena. Urrun dago euskara teatrorako kode hori sortzetik, alegia, jendaurrekoan artifizio kutsurik gabekoa eta era berean hitzaren literatur balioa zaintzen duena moldetik?
|
|
2020
|
|
|
Goethe ere hizkuntza literario bat sortu beharraz kezkatu da hasieratik: herri bakoitzak bere baitatik eta bere gisara sortu
|
behar
du literatura propioa (Azurmendi 2007d: 29).
|
|
2021
|
|
|
Nola maitatuko dugu hizkuntza sortzen denik ere ez badakigu? Gure komunitatera eta garenera erakartzeko irakatsi
|
behar
dugu literatura. Ikuspegi soziolinguistikoa kontuan hartuta, sortzaileak behar ditugulako, eta hori eskolara eraman.
|
|
|
Gaur egun geroz eta gehiago ari dira zabaltzen formatu multimodalak literaturan, eta horiek ulertzera, kontsumitzera eta erabiltzera eraman behar ditugu gazteak. Horretan gaitu
|
behar
ditugu literaturaren arloan. Gainera, ikasleak engantxatzeko eta erakartzeko modua izan daiteke, eta hau literaturak behar du.
|
|
|
Jakin zuen badagoela eta, gainera, idazlea da. Eta, edonork jakinaren gainean egon
|
behar
luke literatura badaukagula. Berandu hasi ginela?
|
|
|
Bigarren mailakoak izan behar ote dute haur irakurleak, gazte irakurleak? Testuaren kalitatea apalduz egin
|
behar
dugu literatura. Hori da haurren eta gazteen kezkei hurbiltzea?
|
|
|
Ameriketako sintetismorako gaitasunean, ahozkotasunaren bizitasunean eta hizkuntzaren ekonomian, hor ikusten zuen Ingalaterrako ama hizkuntzaren perifrasi luzeetatik askatzeko gakoa. Irlandatik, Ingalaterratik eta Estatu Batuetatik, bere hiru bizilekuetatik hartu zuen Chandlerrek
|
behar
zuena literatura gogoangarri eta berritu bat sortzeko. Halako zerbait daukat nik buruan euskara batuarentzat.
|
|
|
Itsasoa
|
behar
dugu literaturan.
|
|
|
Otoiak, salmoak. Elementu horiek denak batu
|
behar
ditugu literaturan ere, mirariak egin nahi baditugu. Profetak.
|
|
|
Literatura bikaina egiteko, idazlearen buruak androginoa izan behar zuela aldarrikatu zuen. Gizonak bere baitan daraman emakumea
|
behar
du literatura egiteko, emakumeak bere gizona behar duen moduan. Shakespeareren barruko emakumea da, azken baten, Shakespearek emakume literarioak idazteko duen tresna nagusia.
|
|
|
Librea, libertatea erabaki daitekeelako. " Handik eta librek ez dute zer ikusirik, beraz libertate literatura behar dugu" esan zuen Joxe Azurmendik Euskal idazleak, gaur entziklopedikoaren hasieran, oraindik ere euskaldunok
|
behar
dugun literatura librearen aldeko manifestu ederrean:
|
|
|
Eta guk
|
behar
dugun literatura, da, herriak herriarekin duen komunikazioarena. Langileak langilearentzat egiten duen kontakizuna; amak haurrarentzat egiten duen antzerki antza; presoaren rapporta, denok ikas ditzagun gartzelako esperentziak; estudiantearen tunantekeriak, gurasoek jakin dezaten, zertan alferrik galtzen duten dirua.
|
|
|
Hori ere
|
behar
du literaturak. Apur bat elkarren lagunak izatea, elkartasunez lan egiteko.
|
|
|
Hori ere
|
behar
du literaturak.
|
|
|
Hori ere
|
behar
du literaturak. Barrea.
|
|
|
Beti liburu salduenen kontra hitz egiteko gogoz dauden kritikoak baino gehiago eskertzen ditu eta
|
behar
ditu literaturak behar denean idazle salduen kontra hitz egiteko prest daudenak. Izan ere, best seller eskas batek egin dezakeen kaltea ez da inoiz izango saldukeriak eragiten duenaren mailakoa.
|
|
|
Zertaz hitz egin
|
behar
genuke literaturaz hitz egiten dugunean?
|
|
|
Kixotek elementu sobrenaturala txertatzen duelako nobela errealistaren moldera eta gaixotasun mentalaren bidez. Sancho Panzaren begiradatik so egiten dugunean, mundua den bezala ikusten dugu, baina Kixoteren begiradatik so egiten dugunean, mundua fantastikoa da. Bi aukerak ematen zaizkigu, eta Cervantesek frogatzen digu ez ditugula zertan errealismoa eta sobrenaturalismoa elkarren kontra jarri behar, bi korronte horiek
|
behar
ditu literaturak.
|
|
|
Haren ediktuak Atenasko Akademia prestigioduna ixtera behartu zuen, aintzat hartu gabe ere Platonek berak sortua zela aurreko milurtekoan. Galbidean sarturiko arimek agintarien babesa
|
behar
zuten literatura paganoaren arriskuetan ez erortzeko. IV. mendearen hasieratik, funtzionario sutsuak bainuetxeetan eta etxe partikularretan sartzen ziren liburu" heretiko eta magikoak" konfiskatzeko eta ondotik su publikoetan ke bihur zitezen.
|
|
2022
|
|
|
«Pertsonaia gogorra da, ez da batere erromantikoa». Jende askorentzat ezezaguna zen egia bat eman zuen aditzera, eta askori kostatu zitzaien sinestea; baina, harentzat, horrek
|
behar
luke literatura beltzaren helburua: «Krimenak behar du izan errealitatea kontatzeko aitzakia».
|