|
2000
|
|
|
Halarik ere, ez ote ninduen amaren kontrako sentimendu hark erdiz erdi harrapatzen nihaur ere...? Zeren amaren baitarik erditu bainintzen ni, eta haren odolekoa nintzen erdi batean, eta zeren
|
bainekien
zer zen bihotzaren inguruan sugegorri bat edukitzea, zeinak hitza mihitik ken baitiezazuke eta lagunen salatzerat bulka, nola ibili bainintzen ni ere, bai osaba Joanikotekin berarekin aldi batez eta bai zurekin ere, jaun André, tentamendu izugarri hartan murgildurik, nahiz eta azkenean ez zintuztedan ez zu eta ez hura, uroski, salatu. Eta uste dut, halatan, ezen, ama ez ezik, neure burua ere gorrotatu nuela, zeren amaren begiak ispilu bat baitziren, non neure iragana irakur bainezakeen, eta neure burua ikusi, sugegorri haren erranetarat.
|
|
|
Eta, hura erran zidanean ere, liluraturik bezala geratu nintzen. Eta, nola ez
|
bainekien
zer erran, ez zer egin, pitxerretik edan nuen nik ere... Eta, arnoa zainetan hedatzen zitzaidala, osaba Joanikot eta Maddalenen iduri ezin ederrago hura etorri zitzaidan bat batean, haien eskuek eta amorioaren eskuek sufrimenduaren oihalean hain modu eztian brodatu zutena.
|
|
2002
|
|
|
Noraezean geratu nintzen, une batez. Ez
|
bainekien
zer esan, eta alferrikakoa baitzen emakume harekin eztabaida teologikoetan sartzea. Begirunez esan nion:
|
|
2003
|
|
|
–Hala, bada –esan zidan Patxi maisuak–, nola ez
|
bainekien
zer estudiatu, aitak bezala medikuntza egitea erabaki nian. Eta iritsi ninduan Parisa... eta, ai, nola aldatu ninduen Frantziako hiriburuak!
|
|
2006
|
|
|
Hitzaldi honetako gaia nahiko zabalean hartua dago: izena du, euskal gatazkaeuskal poesian?; ez
|
bainekien
zer izen jarri, sakonean ezagutzen ez dudan gaiari.Azken aste honetan ibili naiz gaiari buelta batzuk ematen, eta egia esan, ez dutjakin ongiegi nondik heldu. Beste hizlari guztiek gai zehatzagoak hartu dituzte, etanik larre zabalean hartzeko hautua egin nuen, eta orain apur bat galduta nabil, zertarako engainatu.
|
|
|
Salan, petrolio lanpara baten azpian, mahai luze batean lerrokatuta, orotariko gauzakiak zeuden. Banan banan erreparatu nien, hura zer altxor klase zen ulertu ezinik, jakin ere ez
|
bainekien
zertara joan nintzen hara. Nora ezean, ez nuen ezer galduko han geldialdi bat eginagatik.
|
|
2010
|
|
|
Egoera hartan ezinezkoa egin zitzaidan ongi erreakzionatzea, momentuan ez
|
bainekien
zer neukan korridore haren aurka, baina berehala konturatu nintzen bertatik joaten zela supergizonaren bulegora.
|
|
|
Beldur pixka bat ere bai. Ez
|
bainekien
zer gertatu zitzaion. Nolako jipoia eman ote zioten horrela uzteko?
|
|
2011
|
|
|
Begoña eta anai arrebak berriketan ari zirela, behin baino gehiagotan aipatu zuten Atahualpa Yupanquiren abesti bat. Nik ez nion kasu handirik egin, ez
|
bainekien
zertaz ari ziren, eta eurek ere ez zekiten oso ongi nola zuen izena abesti horrek. Gogoratzen dut Begoñaren anaia zaharrenak esan zidala:
|
|
|
—Ez duzu deusik galdu. Nola ez
|
bainekien
zer ihardets, erran diot lanak dituela orain garen bezala irauteak: hala ere ezinbertzeak manatzen digula ahal guztiak egin ditzagun gure hatzetik etsaier buru egiteko.
|
|
2012
|
|
|
" Eskuzabalik hartu ninduten, berotasunez eta ikusminez ere noski. Zaindu egin naute eta arrantzale horiek zaindu ez banindute han barruan genbiltzanean, seguruenik gaur Kanalean [itsasoan] egongo nintzen, ez
|
bainekien
zertan ari nintzen".
|
|
|
–Ez, lasai, moztu zidan eskutik helduz, eta eskerrak, ez
|
bainekien
zer arraio esan?. Ez didazu azalpenik eman behar.
|
|
|
Hori zailagoa zen, eta horretan ezin nuen pentsatu ere, ez bainuen premiazko gauza bakar bat ere, alegia, kalamu ehun edo oihal fin eta meherik irina handik igaroarazteko. Orduan hilabete batzuetako etenaldia izan nuen, ez
|
bainekien
zer egin. Ez nuen ehunik, piltzar batzuk izan ezik; banuen ahuntz ilea, baina ez nekien nola ehundu edo irun, eta nola jakin izan banu ere, ez nuen lanerako tresnarik.
|
|
|
Sorbaldak jaso ditut, ez
|
bainekien
zer erantzun.
|
|
2014
|
|
|
Ez
|
bainekien
zer egingo nuen. Labur esanda, ez nuen uste gai izango nintzenik lokartzeko, aurretik ohean pixka bat irakurri gabe.
|
|
2015
|
|
|
3 Pena handi handiz nengoen behin, nik asko zor nion pertsona batek Jainkoaren aurkako eta haren ohorearen aurkako gauza larri bat egin nahi zuela eta hartarako erabaki irmoa hartua zuela jakin nuelako. Hain handia zen nire kezka, non ez
|
bainekien
zer egin. Asmo hura alde batera utz zezan erremediorik ez zela zirudien.
|
|
|
15 Ni beldur eta atsekabe handiak jo ninduen, ez
|
bainekien
zer egin. Negar eta negar ari nintzen.
|
|
|
3 Nik maisurik ez nuenez gero, liburu hauek irakurtzen nituen eta, hala, apurka apurka zerbait ulertuz nindoala uste nuen (eta gero ohartu nintzen, Jaunak erakutsi ezik nik gutxi nezakeela liburuekin, Haren Maiestateak esperientziaz ulertarazi arte ez baitzen ezer ulertzen nuena, eta ez
|
bainekien
zer egiten nuen ere) naturaz gaindiko otoitza, hobeto esan, gelditasunezko otoitza edukitzen hastean, gorputzezkoa zen oro burutik kentzen saiatzen nintzen, arima gora jasotzen ausartzen ez banintzen ere, beti oso kaskarra nintzenez, horri ausarkeria neritzolako. Hala ere, Jainkoaren presentzia sumatzen nuela uste nuen, eta hala da izan ere, eta Harengan bilduta egoten saiatzen nintzen; eta otoitz gozoa da, Jainkoak han laguntzen badu, eta atsegin handikoa.
|
|
|
Eta etxe hau toki onean dagoenez gero, ezagutzen hasi ziren eta maitatzen; batez ere asko laguntzen zigun Monterrey-ko kondesak, Maria Pimentel andreak, eta Mariana izeneko andre batek, senarra bertako korrejidore karguan zuenak. Halako egun batean, Sakramentu guztiz Santua izatearen poza apaldu zekigun, badator etxearen jabea zen jauna hain zakarki, non nik ez
|
bainekien
zer egin berarekin, eta deabruak egiten zuen ez zedila arrazoira etor, berarekin hitzarturiko guztia betetzen baikenuen. Alferrik zen hori esan nahi izatea.
|
|
|
Jainkoak ordain biezaio. Inon ere ez dira iritsi horrenbeste ematera, Valladoliden izan ezik, han berrogeita hamar gehiago eman baitute; eta une oso egokian dator, ez
|
bainekien
zer egin Erroman dauden hauekin, bada, dei bitxiak egiten dituzte eta oraintxe da han premiarik handiena izango duten garaia. Jainkoa izan bedi goretsia guztiagatik.
|
|
|
5 Ordenako arazoetarako laguntza ematean zein eskuzabal jokatu duen esan zidan. Jainkoak ordain biezaio, nik une hartan ez
|
bainekien
zer egin ere hemendik. Handiena eginik dago, egunetik egunera mezu ofiziala itxaroten baitaude eta albiste onak daude.
|
|
2017
|
|
|
Kezka apur batekin sartu nintzen eskolara, euskararen misiolari nintzen aldetik ez
|
bainekien
zer aurkituko nuen Nekazari izena zeraman taberna batean txinatarrak aurkitu nituen herri bateko ikasleriaren artean.
|
|
|
Haren isiltasuna nik zerbait esateko gonbita zen. Ez nuen deus esan, ez
|
bainekien
zer.
|
|
|
Askotan ekartzen nuen gogora 16 urterekin margolari zaharrarentzat posatzen zuenean gizonak esaten ziona,, modelo on batek gorputza eskaini egin behar du, zu itxi egiten zara?, eta nirekin beharbada bere gorputza eskaini egingo zuela pentsatzera iristen nintzen eta halakorik gertatzekotan ondoezen bat emango zidala pentsatzen nuen. Nire pentsamendu heze samar horiek gorabehera (uste dut ohituta zegoela gizonen begietan pentsamendu horiek irakurtzen), bere begiradan mirespenaren distira edo liluraren argia suma niezaiokeen eta horrek asaldatu egiten ninduen, ez
|
bainekien
zer ikusten zuen nigan, neuk ahaleginduta ere ikusten ez nuena.
|
|
2018
|
|
|
Nire bizikleta atzera giltzatu eta geltokiko harrera gunera hurbildu nintzen, itxaropen handiegirik gabe. Kabinan zegoen langileari nire arazoa kontatu nion, kontsolamendu bila, irtenbide baten bila baino areago, ondo
|
bainekien
zer esango zidan: ezin zuela ezer egin, eta udaltzaingora deitzeko.
|
|
2019
|
|
|
Narratzaileak berak dioen bezala: " neronek ere ez
|
bainekien
zertan ari nintzen; baina eutsi egin nion barreari. Egiaz, motibo gehiago zegoen negarrerako barrerako baino" (66).
|
|
|
–Zeu zara, zeu bakarrik eta beste inor ez, anderea, ondo ulertu duzu?. Harri eta zur geratu nintzen, hainbesteraino non ez
|
bainekien
zer erantzun; besterik gabe, esan nuen: –Mila esker, jauna!?.
|
|
2020
|
|
|
Zazpi bat urteko bidaia eta aurrez pentsatu gabeko helmuga da kontakizun bilduma; bizitzako une batean gertatzen ari zitzaiona partekatzeko beharretik sortua. " Terapia moduan hasi nintzen idazten, barrua lasaitzeko, ez
|
bainekien
zer gertatzen zitzaidan", zehaztu du Morenok. 45 urtetatik aurrera bere bizitzan inflexio puntu bat izan zen, amaren depresioarekin bat egin zuena; eta alabak aholkatutako liburu baten jarraibideei segika, goizero hiru orrialde betetzen hasi zen," burura boteprontoan" etorritakoarekin.
|
|
|
Aztertu egiten ninduen, kaiolatuta dagoen piztia banintz bezala, goitik behera eta atzekoz aurrera, batere disimulurik gabe. Urduritu egiten ninduen, azkenerako ez
|
bainekien
zer aurpegi erakutsi edo nola jarri ere. Begirada gurutzatzen genuen bakoitzean, mesfidantza sumatzen nion.
|
|
|
Bistan dena, hain hunkiturik nengoen ez
|
bainekien
zer ihardets. Halere burua higitu dut eta ilargiari so segitu dut, zozo baten gisan.
|
|
2022
|
|
|
Idatzirik zegoen arren orduak pasatu behar izan genituen elkarri begira, elkarri muxuka gero. Eta batere erromantizismorik gabe eskaini zidan azkenean, jakin
|
bainekien
zer zen proposatzen ari zitzaidana. Urduritasuna kentzeko edaniko litro guzien ondoriozko mingain lodi eta esku traketsak.
|
|
|
Halako batean, hitz egin zidan neskak. Lehen hitzak esan zizkidanean hain geratu nintzen nahasturik, ezen ez
|
bainekien
zer erantzun. Galdetu zidan ea joan behar nuen Arabiara.
|
|
2023
|
|
|
Ni berriz orori ezezka egin beharrean nengoen, ez
|
bainekien
zertaz ari ziren galdezka gehienetan; salbuespen bakar bat alde batera lagata, noski.
|