|
2000
|
|
|
Hori dela-eta, irenskaitza zitzaion Aita Itxasori, tripak nahasten zitzaizkionkomentuan bertan halako gazte batzuk zebiltzala pentsatze hutsarekin.
|
Jakin
ez zekienezer seguru esateko, bera baratzean aritzen baitzen, edo barnetegiko ikasleei frantsesapur bat irakasten, baina apaizgaien logeletan eta mugimendu arraroak sumatzenhasita zegoen, sartu irten gehiegi ibiltzen baitzen ilundu eta gero. Gure aitak kontatutadakit hori; izan ere, Salbatoreko barnetegian ikasia zen mutikotan, osabaren arrimura, eta garaitsu hartan amarekin ezkontzekotan bazen ere, joaten zitzaion oraindik ere, noizean behin bisitan.
|
|
2002
|
|
|
Hainbeste aldiz erabili izan duk jainko hitza...
|
Jakin
ezak zer esan nahi duen honezkero. Ez, ez nian hori esan nahi, baizik eta... ez al duk sentitu inoiz magia moduko batek dena bideratuko balu bezala?
|
|
2003
|
|
|
eta besteak Ni ez, ni euskalduna!, artetik sartu zitzaigula Filipe Aranart gure irakasle zuberotarra, jazarriz gogorki Ximun gure lagunari:
|
Jakin
ezak, mutil, ez baldin baduk frantses izan nahi, ez haizela nehoiz apeztuko! Baionako jaun apezpikuak ez baihau onartuko!
|
|
|
|
Jakin
ez zen izan Donostiako bileran. Hala ere, bere iritzia bidali zuen, UEUren arrakasta antolaketa lanean ari ziren ikasle irakasleen, kultura elkarte eta lan-taldeen bateratzean zegoela azpimarratuz.
|
|
|
Hasierako lotsak gaindituta, neronek galdetzen nioan zertzuk egiten zizkioten gizon haiek eta, egia, Jose Ramon, nahiago diat hiri esan gabe geratuta.
|
Jakin
ezak soilik, Jaioneren plazerik handiena, gizon haiek aitortzera ere ausartzen ez ziren desioak zeintzuk ziren asmatzea eta burutzea zela. Mugarik gabe.
|
|
2005
|
|
|
Ez duka buru izpirik?
|
Jakin
ezak salbatu hautelako bozkariatzen garela: ez diaguk ahalkerik behintzat pairatuko?
|
|
|
Baina hi erdi beltza haiz... erdia baizik.
|
Jakin
ezak ez huela hatz bakar bat higituko ni artzain ibili naizen mortuetan, ez rattlesnake edo koioteengatik, baina four corner aldean beltzak ez direlako maite. Lanean elkarrekin jarri gintuzten arte, nik halaber ez nizkian beltzak biziki estimatzen.
|
|
|
–
|
Jakin
ezak, entrenamendu moduan hartu dualako utzi diat nirekin. Ez haut sartu nahi abenturerismoan.
|
|
2006
|
|
|
Lehenengo asmoa, guztiena izaten jarraitzea da.
|
Jakin
ez da alderdiren batena: ez da inorena, horregatik guztiena da.
|
|
2007
|
|
|
Erantzunik ezak.
|
Jakin
ezak, eskuak dardara egiten zion makilari helduta. Zainen morea ageri agerian zuen?.
|
|
|
Sortu eta hamar urtera krisiak harrapatu du aldizkaria. "
|
Jakin
ez da izan behar lukeana", Jakin problema da: 22 zenbakiko editorialean (1966)," Zuzendaritza billa" izenburuaz, gehiago desiratzekorik uzten ez duen deblautasunarekin deklaratzen du Zuzendaritzak(" ‘Zuzendaritza’ deitzerik badago gure kasoan...") bere, krisia ez ezik, etsipen erabatekoa.
|
|
|
Praille eta apaizgaiek bete zuten beren eginbeharra estriñako etapa hartan. Ta aspertu gera oraintxe esaten
|
Jakin
ez dela prailleen aldizkari bat gehiago. Areago, konbentziturik gaude, Arantzazutasuna ta praille usaia soiñean dituen bitartean, Jakin ez dela izango euskal gazteriaren kaseta.
|
|
|
Ta aspertu gera oraintxe esaten Jakin ez dela prailleen aldizkari bat gehiago. Areago, konbentziturik gaude, Arantzazutasuna ta praille usaia soiñean dituen bitartean,
|
Jakin
ez dela izango euskal gazteriaren kaseta. Garbi, ezta?
|
|
|
Alegia,
|
Jakin
ez dela ia —ez duela izan behar— fraille ta apaizgaien kaseta soillik. Suplentzi lana izan dela eurena, orain artekoa.
|
|
|
Beharbada gehiegizkoa da berak dioena,
|
Jakin
ez zelako inolako legerik urratuz atera, baina bai orduko Espainiako legetik kanpo. Nolabaiteko klandestinitatean argitaratu zuten lehen zenbakia, baina ez zuzenean lege zibilak urratuz —orduko arau politikoak agian bai—; Elizaren eta Frantziskotar Ordenaren arauei zegokienez," epikeia" modukoren bat egin zuten2.
|
|
|
Dena dela, gutun bidezko harreman horien ondoren, 1970eko abenduan egin zuen Intxaustik —Santamariak ez zuen joaterik izan— Madrilgo bisitaldia: aurrenik Lojendiorengana, eta ondoren Beguiristainengana20
|
Jakin
ez dakigu Beguiristainen gestioek aurrerabiderik izan zuten ala ez. Hitz onak bai, itxaropen zerbait ere bai; baina egiatan ez zuten fruitu konkreturik ekarri.
|
|
|
–
|
Jakin
ez, Cosme, jakin ez zakiat deus. Iruditu, iruditu baizik ez –berak ere milagarrenez.
|
|
2008
|
|
|
–
|
Jakin
ezak gehiago balio duela nire soldadu bakar baten bizitzak, munduko zentral guztiek baino.
|
|
|
Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
Jakin
ez ezik, kargu hartu ere egin zion, gainera, behin edo behin, azken urteko gabonetan, esate baterako:
|
|
|
|
Jakin
ez, baina aldaketak lasterrago gertatuko dira, eta euskalkiek bateratzeko joera izango dute. Hala ere, ezberdintasunak izango dira.
|
|
|
Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
Jakin
ez ezik, kargu hartu ere egin zion, gainera, behin edo behin... azken urteko gabonetan, esate baterako:
|
|
|
–garrasi egin du Barrutiak?.
|
Jakin
ez, bizi, bizi, bizi baino ez. Sartu botaren takoia izterrean!
|
|
|
Egia, ordea, entzun diot Barrutiari, araztasunez bildurik dator, eta araztasuna itogarria da garbiaren garbiz, nabardura gutxikoa, ezkutalekurik gabekoa, irentzailea; horregatik egiten du garrasi Barrutiak: "
|
Jakin
ez, bizi, bizi, bizi baizik ez". Barrutiarekin harremanetan hasi naizenetik gezurra esateko irrika nabaritu dut, beno... gezurra esateko irrika... egia bakarra ez delako adakera dut, egia eta gezurra jolasaren parte direlako ustea, baina aitari ezin esanen nioke, bai baitakit aitarendako egia inportantea dela.
|
|
2009
|
|
|
Akabua bai horixe, naibotasun frantziskotarrarena! Santamariaren diplomaziak lortu zuen,
|
Jakin
ez jaustea behar ez zuen eskuetan. Horrela atera zen Arantzazutik, 56an han sortu eta ordura arte hango ikasle teologoek kudeatu izaniko aldizkaria, J. M. Torrealdai, K. Santamaria eta Rikardo Arregiren esku Donostian paratzeko, birrantolatua, tinko tinkatua ildo inkarnazionistan.
|
|
2010
|
|
|
Jakina, ez dator dena batera kasualitatez. Gure pentsamendu sozial eta kulturalean,
|
Jakin
ez da izan sekula ordena erlijioso batentzat edo Elizarentzat egindako lana, baizik eta Euskal Herriarentzat egin nahi izan dugun lana, Euskal Herri hori maite eta berarekin arduratuak sentitu garelako. Hori garbi egon da.
|
|
|
—Ez gaituk ofentsatu, baina gameluek ez badagite gorotzik, zerez berotuko gara paradisuko gauetan?
|
Jakin
ezak beduinok ez garela deusen beldur, salbu gaueko hotzaren.
|
|
2011
|
|
|
Sasoi hartan
|
Jakin
ez zen euskarazko lehen aldizkaria, ezta gutxiago ere. Jakin sortu zenean, esaten ari garenez, euskarazko beste bi aldizkari garrantzitsu baziren:
|
|
|
Hau da, Jakineko kideak hizkuntza eta gaia uztartu nahi izan zituzten arren, hots, lanen ulergarritasuna eta interesgarritasuna, azkenean hizkuntza moldearen gaineko kezkak larregizko pisua hartu zuen. Beste era batera esanda,
|
Jakin
ez zen sortu Euskera buletinaren eta ASJU urtekariaren eran hizkuntzari edo hizkuntzalaritzari buruzko aldizkaria izateko, kultura jasoaz aritzeko baizik. Hala ere, oraindik erregistro hartarako prestatu gabeko hizkuntza erabili behar zuenez, hizkuntzaren egoerak mediatizatu zuen proiektu osoa.
|
|
|
Eta zeri, eta berbeta ziztrin eta elbarri horri deitzen diok" eztia", eta hondatu gabeari, berriz," zakarra"!
|
Jakin
ezak, astoko horrek, euskara ez dela gainerako berbetakaz sekula nahastu, eta bere jatorrizko izaerari eutsi diola hik aipatzen dituan" mendietako kobazuloetan". Eremu gorri eta erre hauetan, berriz, beste berbeta mordo bategaz nahastu duk eta, gaur egun, euskara dela ere ezin zitekek esan, hain zagok aldatuta eta ustelduta.
|
|
|
Orainago oraindik, Imanol Murua kazetariak J. Intxaustiri egindako elkarrizketan argitasun jakingarriak ematen ditu, besteak beste, lehen aldiko
|
Jakin
ez(" Joseba Intxaustiri elkarrizketa", Jakin 180, 2010, batez ere 46).
|
|
|
– Ez zakiat zergatik dioan hori.
|
Jakin
ezak entzuna diodala Frank Zappari berari La Casillan. Baina, bale, arrazoi duk, ziurrenik beste bat aukeratuko nikek.
|
|
2013
|
|
|
Nik sentitu dut
|
Jakin
ez baina zerbait sentitu dut.
|
|
2014
|
|
|
Ia zoratu nauk, Phil.
|
Jakin
ez banu Ekialdera etortzekoa hintzela, neure buruaz beste eginen nian, baiki. Hirurehun dolar maileguan uztea nahi diat.
|
|
2015
|
|
|
|
Jakin
ez malkoak agortu zaizkiolako
|
|
|
–
|
Jakin
ez, esan zuen, segituan konfidentzia moduan gaineratzeko?: ni hil aurretik behintzat bai.
|
|
|
Jakin klabea izan da zentralitatea eta seriotasuna ematen Egunkariaren proiektuari,
|
Jakin
ez zelako muturreko proiektu bat, onarpen soziokulturala du
|
|
|
Nik esatea ez dago ondo, baina Jakin klabea izan da zentralitatea eta seriotasuna ematen Egunkariaren proiektuari,
|
Jakin
ez zelako muturreko proiektu bat, onarpen soziokulturala du, eta, horregatik, interesa ikusten duzu beste aldetik ere. Nik salakuntza mingarriak ugari jasan izan ditut, nirekin konfiantza pixka bat bazuen Jaurlaritzako hainbatek aurpegira bota izan dit engainatuta egotea, ETAren morroi izatea...
|
|
|
" Ese individuo y esa puta", amaren hitzetan.
|
Jakin
ez dakite, baina amak usaindu du zein den Abaitua ginekologoak maltzurki bideratuta aita zaintzeko hartu duten neskaren zinezko lanbidea. Aitak oso du gustuko; amak batere ez.
|
|
2016
|
|
|
|
Jakin
ez+ Ez ikasi= Errugabe.
|
|
2017
|
|
|
Hori dela-eta, irenskaitza zitzaion Aita Itxasori, tripak nahasten zitzaizkion komentuan bertan halako gazte batzuk zebiltzala pentsatze hutsarekin.
|
Jakin
ez zekien ezer seguru, bera baratzean eta barnetegiko ikasleei frantses apur bat irakasten aritzen baitzen, baina apaizgaien logeletan eta mugimendu arraroak sumatzen hasita zegoen, sartu irten gehiegi ibiltzen baitzen ilundu eta gero. Gure aitak kontatuta dakit hori; izan ere, aita Salbatoreko barnetegian ikasle izana zen, osabaren arrimura, eta, kontatzen ari naizen garaitsu hartan ezkontzekotan zen arren, joaten zitzaion oraindik ere noizean behin bisitan.
|
|
2018
|
|
|
Tradizioa izango ote Sorian kanpotarrekiko jarrera hori?
|
Jakin
ezak!
|
|
|
Han ere izango ote genuen zerbait esperoan?
|
Jakin
ezak! Baina datorrenari aurre egin behar zaio derrigorrez, eta azkar gainera bestela patuak jan egiten zaitu.
|
|
|
Burua pitzatu al zaik?
|
Jakin
ezak hau nire kamarada dela, elkarrekin sekulakoak eta bi pasatakoak gaituk, eta nahiago nikek gure ama leihotik behera botatzea, nire bihotzeko kamaradari buruko ile bakarra ukitzea baino. Beharbada hemen norbaiti lixiba astindu behar zaiok, baina kontuz ibil hadi, heu izan haiteke-eta, muturra behar ez den lekuan sartzeagatik.
|
|
2019
|
|
|
|
Jakin
ez daki berak ere izango duela existentziaren kondena:
|
|
|
–Lan hau guk biok egin beharrekoa duk oraintxe, alferrik ari gaituk eta bestela.
|
Jakin
ezak misio hau isilpean gordetzekoa dela, bai eginean nola egindakoan ere: jende askoren artean zabaltzez gero, porrot egiteko arriskua bailegoke.
|
|
2020
|
|
|
Eta egidak kasu, hemen aski nazkatuak gaituk zerri lizunekin, eta aspaldi hasiak gaituk hi bezalakoak infernura bidean jartzen.
|
Jakin
ezak, hire laguna ez duk lehenbizikoa izan, ez jauna.
|
|
|
–
|
Jakin
ezak Moio, jakin ezak!
|
|
2021
|
|
|
Beste batzuk esaldi eginak dira, gehienetan adizki laguntzailerik gabekoak: Ez bada jakin!; Ez jakin bada!;
|
Jakin
ez bada! (Apaolaza); Nik al dakit bada!; Nik zer dakit bada nor nun dabillen?
|
|
|
42.19.2l Aipa dezagun, azkenik, oso arrunta ez den arren, zenbaitetan indarturik (ba rekin edo ez ekin) ageri dela adizki laguntzailea:
|
Jakin
ez ezen, irakurri ere badut oharrez (Larramendi);[...] aurki adituko dira eta gehienak dagoeneko aditzen ere badira (Larramendi).
|
|
|
|
Jakin
ez eta bere burua jakintsutzat jotzea,
|
|
|
Zer uste duk naizela?
|
Jakin
ezak: nik inoiz ez diat zuzenean ezer ostu.
|
|
|
–Inor ez.
|
Jakin
ezak nor diren.
|
|
2022
|
|
|
|
Jakin
ez izana?
|
|
|
|
Jakin
ezak zenbat denbora pasatu den bizi izan zen garaitik hona. Nire kumeek galdetzen didatenean noizkoa den esaten zieat" oso oso aspaldikoa" dela eta haiek honela kokatzen ditek:
|
|
|
–Ondo zegok –ezezko keinua egin zion atzamar batekin, hurbildutako zerbitzariari– Adiskideak gaituk.
|
Jakin
ezak Amparotik pasatzen bahaiz gonbidatua hagoela. Badakik, Navarra kalean, beti bezala.
|
|
|
Eta, sakonean, egin barre, haien lepotik fuerte egin barre.
|
Jakin
ez, haiek. Ikusi ez, haiek.
|
|
2023
|
|
|
|
Jakin
ez zekien bezala, urte andana Mendialderantz ospa egin aurretik, zer dela eta koadrilako hiru atxilotu gintuzten manifa hartan, nire semea ez da manifestazioetara joaten, lagunek edo eraman egin zuten, baliteke ere Alde Zaharrean lasai asko egon izana eta bat batean, abertzale alu horiek, ETAren kumeak, astebururo dena sutan jarri behar, dena hondatu, koldarrak, nire semea bezalako mutiko zintzoe...
|
|
|
Etnografiak gehiago, egon badagoela hotsak lantzen dituen korronteren bat.
|
Jakin
ez baneki bezala. Landetxean etxekotua naukate, aise egin ditzaket nahi beste eta nahi bezalako galderak.
|
|
|
Gontzali berez atera zitzaion gezurra.
|
Jakin
ez arren zergatik, bihozkada batek aholkatzen zion denbora irabazteko.
|
|
|
Eta krimenik egin ez duelakoan dago.
|
Jakin
ez, ostera, bekaturik egin duen. Baina hemen ez dute eskubiderik mojei kontra egiteko.
|
|
|
–
|
Jakin
ez, nik, sekula ez naun apaiz batekin endredatu! Hik jakingo dun, urdanga horrek!
|