|
2000
|
|
|
Bere bizi hondarrean, irakaskuntza alorrean aritu zen, euskara irakasten eta berak idatzi antzezlanak haurrekin lantzen.
|
Euskal
aditzaren inguruko gramatika ere argitaratu zuen. Azkenean, euskaltzain ohorezko izendatu zuten.
|
|
|
HERNANDEZ ABAITUA, Mikel Literaturaren eboluzioa eta euskal prosa. 16 zk. (1981), 97 Nobela beltza eta polizi nobela klasikoa. 25 zk. (1982), 51 Saizarbitoriaren" 100 metro" ren semantikaz ohar batzu. 29 zk. (1983), 173
|
Euskal
aditz laguntzailearen problematika estilistikoa. Arestiren prosaz oharrak. 48 zk. (1988), 135 Arestiren literatur hizkuntzaz. 52 zk. (1989), 89 Elebitasunaren arazoa euskal narratiban. 52 zk. (1989), 95 Bernardo Atxaga, Literatur Sari Nazionala. 53 zk. (1989), 173 Errealismoaren gaurkotasuna.
|
|
|
13 zk. (1960), 1 Batasun billa. YAKINen geigarri (1960, otsaila), 1 Berri ta jakingarri. YAKINen geigarri (1960, otsaila), 2" Arnas". YAKINen geigarri (1960, otsaila), 4 Donostitik. YAKINen geigarri (1960, otsaila), 4" Laiaketan". YAKINen geigarri (1960, otsaila), 4 Pernando Mendizabal’ek emandako iritziari erantzuna. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 6 Nobela sariketa. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 7 Goiz Argi. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 8 Oteiza Montevideo’ra. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 8 Erri eritzia. Pio XII’ak Periodista katolikoeri. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 1 BetaVeuskal ortografian. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 2
|
Euskal
aditza. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 4 Yakin’en sariketa. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 7 Euskaltzaindiaren laguntzailleak. YAKINen geigarri (1960, martxoa), 1 Sariketa. 14 zk. (1961), 19 JAKIN sariketa. 15 zk. (1961), 32 Baiona’ko biltzarraren erabakiak. 18 zk. (1965), 20 Dominique Peillen 1964 urteko Domingo Agirre Novela sariaren irabazle. 18 zk. (1965), 32 Aita Santuak:... " Prensa periodica" ren XV gn.
|
|
|
|
Euskal
Aditza neuk ikusten dedanez. 24 zk. (1967), 59
|
|
|
ALDAPEKO Idazki agiri bati erantzunaz(" Aurraitz" ene adiskide onari, biotzez) 15 zk. (1961), 16 Zubiartea’ri. 17 zk. (1964), 26 Zubiarteari. 18 zk. (1965), 63 Axmutil i erantzun agiria. 20 zk. (1965), 28" Axmutil" Jaunari nere azken hitza. 23 zk. (1966), 60
|
Euskal
Aditza neuk ikusten dedanez. 24 zk. (1967), 59
|
|
|
HERNANDEZ ABAITUA, Mikel Literaturaren eboluzioa eta euskal prosa. 16 zk. (1981), 97
|
Euskal
aditz laguntzailearen problematika estilistikoa. Arestiren prosaz oharrak. 48 zk. (1988), 135 Arestiren literatur hizkuntzaz. 52 zk. (1989), 89 Bernardo Atxaga, Literatur Sari Nazionala. 53 zk. (1989), 173
|
|
|
ZUZENDARITZA Pernando Mendizabal’ek emandako iritziari erantzuna. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 6 BetaVeuskal ortografian. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 2
|
Euskal
aditza. YAKINen geigarri I, 5 (1960), 4 Etxaithar’i atsegingarritzat. 22 zk. (1966), 96 Mitxelena UZEI arazoa: Bibliografia. 23 zk. (1982), 121
|
|
2001
|
|
|
Euskara aztertzen urteak emandakoa, 1970 urtean lehen liburua argitaratu zuen: "
|
Euskal
Aditza bizkaieraz". Horren ondotik beste batzuk etorri ziren, besteak beste," Oletako euskal aditza" eta" Aitortu... zer dala ta" (itzulpena).
|
|
|
Erants dezadan halaber badituela beste bi ale, bigarren mailako liburua eta ariketak dakartzana. Harako beste hura ere,
|
Euskal
aditza: batua?
|
|
2003
|
|
|
Nire euskal lanak aitatzekoak diranik be ez dot uste. Badot liburuxka bat bizkaierazko euskal aditzari buruz taiutua ta 1970garrenean argitaratua,
|
Euskal
Aditza Bizkaiera dozu berorren izena. Morgan abade nintzala egin neban.
|
|
|
|
Euskal
aditza zerbait dakianak artez dakus jokoon artean dan aldea. Ta beste inon entzun ez dodazan adizkiak be badira Olaetan:
|
|
|
Ez da lan makala. Baina, horrezaz gainera, zure
|
Euskal
Aditza bigarrenez argitaratzekotan ei zagoz...
|
|
|
Ez galdu adorerik eta asmo onik, Puxana! Zure lehenengo
|
Euskal
Aditza ren frutu eder hau lehenbailehen ikusiko al dozu!
|
|
2004
|
|
|
7
|
Euskal
Aditz Batua. Euskaltzaindia k argitaratua.
|
|
2005
|
|
|
|
Euskal
aditza: bizkaiera eta batua.
|
|
2006
|
|
|
Jainkoa, adibidez; eta beste libururik ere eskaini zien bere harpidedunei: Ignazio Omaetxebarriaren Euskera (1959) eta Joseba Intxaustiren
|
Euskal
Aditza (1960), esaterako.
|
|
2007
|
|
|
Kontua ez da aske edo jarraitzaile izatea. Animalia txit sozialak gara, joera mimetikoa poroetatik darigu (adizki hau ere
|
Euskal
aditz batuan ziurtatua, alajaina). Afera ez da jabe ala txakur izan gura dugun, ezen beti izango baikara bai txakur bai jabe proportzio aldakorrean, hori bai baizik eta noren txakur edo noren jabe.
|
|
|
adjektiboa izenaren ondoren doa (etxe zuri); mugatzaileak atzizki bidez markatzen dira (etxe zuri a); erlazio markak orobat (etxe an).
|
Euskal
aditzak, bai trinkoak, bai perifrastikoak, egitura oso berezia du (dago, egon da); esangura markatua duen sintagma, galdegaia, aditz aurrean kokatzen da, eta abar.
|
|
|
|
Euskal
aditzen hiztegi baterako ohar zenbait, 1977, 114 orr. Koska eta entterka Heletan, 1977, 138 orr.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskal
aditz batua. [Taulen prestatzaile].
|
|
|
|
Euskal
Aditza lantzen (1972ko uztaila)
|
|
|
7
|
Euskal
Aditz Batua
|
|
|
Hiru urte behar izan zituzten horretarako ere, 1984an lanean hasi eta 1987an argitaratu baitzuten. Txillardegik Euskaltzaindiarentzat prestatutako
|
Euskal
Aditz Batua (1979) izan zuten oinarri, baina EGLU II liburukian aditzaren eta haren jokoaren ezaugarriak sakonago aztertu eta deskribatu ziren. Liburu hori prestatzen ari zirenean hil zen Lafitte, Gramatika batzordeburua.
|
|
|
Koldo Mitxelena buru zela, 1972an lanean hasi eta 1979an bukatu zituen lanak.
|
Euskal
aditz batua (1979) liburuan jaso zituzten erabaki guztiak.
|
|
|
Liburuak: Hasian hasi (I, 1993, sorterriko euskara);
|
Euskal
aditz batua (1996); Aupa batasuna! (2000); Hasian hasi (II, 2002); Hortzak izerdi (artikulu bilduma, 2005); Dufau bi anaiak (2006); Gratien Adema Zaldubi, Saindu batzuen biziaz (2007).
|
|
|
Ez zegoen euskara emateko ikasmaterial askorik. Joseba Intxaustiren
|
Euskal
aditza liburuarekin hasi ginen. Baina berehala geu hasi ginen, geure irakasleak, eskoletarako materialak prestatzen.
|
|
|
Zertxobait. Aztertuta geneukan, esate baterako, Joseba Intxaustiren
|
Euskal
aditza. Bagenekien apur bat.
|
|
2010
|
|
|
Arantzazun zinela argitaratu zenuen
|
Euskal
Aditza liburuxka. Zenbateraino izan zen tresna aitzindari eta baliagarri?
|
|
|
|
Euskal
Aditza: Gipuzko bizkaierak.
|
|
|
Areago, informazioa ere berarengandik zetorren. Eta nik
|
Euskal
Aditza egin eta liburu bezala argitaratu nahi izan nuenean, Imanoli eskatu nion bere izena jartzea: bera eta neu.
|
|
|
Unibertsitate zibilean nahi nuen, gainera. Nola ordurako Euskaltzaindian sartua nengoen urgazle bezala, eta
|
Euskal
Aditza aterata nuen, bazirudien, kanpotik begiratuta, nire bokazioa filologia izango zela. Aukera bat egin behar eta erabaki zen filologia klasikoa egingo nuela.
|
|
|
|
Euskal
aditzaren antzera eraikitzen zen amazigerazko aditz nagusia, euskaraz ikusi, ikusten eta ikusiko bereiziz egiten den bezala.
|
|
2011
|
|
|
Liburuen barri emoteko lanak: Elorri; Shakespeare euskaraz; Bergili ren idazlanak osorik;
|
Euskal
Aditza. Bizkaiera.
|
|
|
Adierazkortasunak emozioei eragiten die, edo hobe esan, emozioak sortzeko modu bat da16
|
Euskal
aditzak dioen bezala, adieraztea norbaiti zerbait adiaraztea da, hots, entzunaraztea, ulertaraztea. Zer entzun/ ulertuko duen ez dago mezu igortzailearen esku, hartzaileen esku baizik.
|
|
2012
|
|
|
121 Hidalgok (1997b) esango digu euskal aditzaren joera galdegilearen segidan paratzea dela: ?
|
Euskal
aditzaren ohiko joera beti ondore justutik erantsita agertzeko galdegileari? (1997b:
|
|
|
70 EGLU IIn, irizpide formaletan oinarrituz, adizkien terminologia aldaturik agertu zen eta ahalezkoaren ordez, esaterako, ke morfemadun adizkiak aipatzen dira. Hori oso kontuan hartzen badugu ere, azalpenak emateko adizkia izendatu behar dugunean, erosoago eta argiagoa gertatzen zaigu
|
Euskal
Aditz Batuko terminologia erabiliz izendatzea. Bestela jokatuz adizkien izendapena bera oso luzea gertatzen da eta, azken batean, gure une honetako helburua ez da adizkia berariaz bere ezaugarri guztiak aipatuz izendatzea.
|
|
|
Madrilen bizi bazen ere, euskal gaiak ez zituen inoiz baztertu eta euskarari buruzko ikerlan ugari argitara eman zuen bere bizitzan.
|
Euskal
aditzak eta euskalkiak dira, hain zuzen ere, gehien jorratu zituen gaiak. Beti ere Louis Lucien Bonaparteri jarraikiz, euskalki guztietako aditz laguntzailearen morfologia oso osorik aztertu zuen eta liburu zehatzak osatu zituen, mapa ugariz hornituak.
|
|
2013
|
|
|
|
Euskal
aditz batua (PDF, 1,48 MB)
|
|
|
|
Euskal
Aditza
|
|
|
9
|
Euskal
Aditza
|
|
|
— (1979):
|
Euskal
aditz batua, Bilbo: Euskaltzaindia.
|
|
|
Hortik aurrera, laurogeiko hamarkadara arte, 1959 eta 1964ko txostenetako puntuak oinarri hartu, gehiago garatu, eredu zituen idazleen adibideekin hornitu, eta garai hartan euskaraz alfabetatzen edo euskarazko klaseak ematen hasi ginenok eskura genituen lanabes bakarretakoak idatzi zituen: Sustrai bila (1970), Euskara batua zertan den (1974), Oinarri bila (1977),
|
Euskal
aditz batua (1979). Aurrekoetxeak (2004) esan bezala," euskara berri eta hiritarraren zalantzak gainditzeko irakasle hasiberriok behar genuen tresna":
|
|
|
• Euskara batua zertan den (1974) eta
|
Euskal
aditz batua (1979). Euskaltzaindia arauak banatzen eta hedatzen hasi baino hogei urte lehenago, Txillardegi izan zen ordura arte hartutako erabakiei ahalik eta zabalpen handiena eman nahi izan ziena.
|
|
|
Lehen liburu horretan bildu zituen Arantzazuko batzarretatik ordura arte Euskaltzaindiak euskara batuaz hartutako erabakiak eta horien aurrekariak; hau da, Arantzazuko txostena, deklinabide batua, aditz batua, 1959ko Euskaltzaindiaren agiria euskal hitzei buruz, Baionako biltzarraren erabakiak, Euskal Herriko leku izenak, Euskal izendegia eta batasunerako hiztegia. Eta, ondoren, aditzari buruzko lan monografikoa,
|
Euskal
aditz batua (1979), 1973an erabakitako aditz laguntzailea eta 1977an onartutako sintetikoa biltzen dituena. Hori guztia" modu pedagogiko argi batean argitaratzearen ardura eta meritua Txillardegirena izan zen" (Aurrekoetxea, 2004).
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
aditz morfologia xeheki bada ere landu duen orok garbi antzemanlezake aurreko perpausetan zehaztutako morfema alokutibo horiek bigarren pertsonasingularreko morfemen itxura bera dutela. Horixe da, bada, alokutiboa.
|
|
|
3.1
|
Euskal
Aditzen Datu Basea (EADB)
|
|
|
– EADBrol(
|
Euskal
Aditzen Datu Baseko rola): EADBko rola ezartzekoeremua.
|
|
2018
|
|
|
Anitzetan, erabiltzen dituzte infinitiboan".
|
Euskal
aditzak badu zer erran ortofoniarentzat: " Euskaraz badugu aditz biziki aberatsa.
|
|
2019
|
|
|
|
Euskal
aditza lantzen (1972ko uztaila).
|
|
|
Nomenclator Onomástico Vasco (1977); Aditzaren batasuna. Aditz sintetikoa (1977);
|
Euskal
Aditz Batua (1979); Euskal Herriko Udalen Izendegia (1979)?
|
|
|
Liburu anitzen egilea ere bada Duhau. Gutxi batzuk aipatzearren,
|
Euskal
aditz batua (1996); Alegiak eta bertze neurtitzak (Adema Zaldubi, Euskaltzaindia, 2010); Kantikak (Adema Zaldubi, Euskaltzaindia, 2009) edo Hortzak izerdi (2015).
|
|
|
|
Euskal
aditzaren hasieran hiru alor nabarmendu dira: lehenbizikoa, zaharrena, aditzoinaren alorra da; bigarrena, da adizkiaren alorra; eta hirugarrena, haiz adizkiarena.
|
|
|
zuka eta hika tratamenduak, bertzeak bertze.
|
Euskal
aditzaren erabilerari buruz gorde duten informazioa izanen da kapitulu honetan aztertuko duguna.
|
|
|
|
Euskal
aditzen konjugazioa azaltzerakoan ez da batere erraza justifikatzea aditz jokorik gabe gaudela eta, jarraian, aipatzea oinarrizko adizkiak baztertu gabe gabiltzala. Bada, horixe bera da gure azterketari egiazkotasuna ematen diona.
|
|
|
XII. "
|
Euskal
aditza" menderakuntzarik gabeko garaian
|
|
|
43. ADOREZ 10
|
Euskal
aditza. Trinkoa eta laguntzailea.
|
|
|
ADOREZ 10
|
Euskal
aditza. Trinkoa eta laguntzailea.
|
|
|
|
Euskal
aditz laguntzailearen taula eskuan, erabat liluratuta geratu gara, eta galdetzen badiguzu zergatik, erantzuna labur ematea ez da batere erraza izanen, azken batean lilura horretan gauza bat baino gehiago baitago.
|
|
|
Hasieran, harridura baino ez da izan: "
|
Euskal
aditz konjugazioa orrialde batean bilduta ere!...". " Nola eraikitzen ahal den holako sistema bat hain modu errazean erabilgarri izateko!.".
|
|
|
Subjektu pazientearen marka. (i) ezahizkia esanahirik gabekoa da, horrela hartuko dugu, behintzat.
|
Euskal
aditz laguntzailearen taulan agintera, subjuntiboa eta ahalera osatzeko erabiltzen da. Ez dirudi berria denik; baina, n atzizkiarekin uztarturik, subjuntiboaren ikurra osatzen du.
|
|
|
XII. "
|
Euskal
aditza" menderakuntzarik gabeko garaian 155
|
|
|
GOMEZ, R. (1994)"
|
Euskal
aditz morfologia eta hitzordena: VSOtik SOVra" in J. B. Orpustan (arg.), La langue basque parmi les autres, Baigorri:
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntza eta pentsakera (1972), Oinarri bila. Morfosintasian eta fonologian (1977), ‘La originalidad lingmstica vasca a la luz de los fenomenos de sustrato’ (1978), Euskal Herritik erdal herrietara (1978), Euskal gramatika (1978), Fonologiaren matematikuntza (1979),
|
Euskal
aditz batua (1979), Euskal fonologia (1980), Euskal dialektologiaren hastapenak (1983), Elebidun gizarteen azterketa matematikoa (1984), Euskal azentuaz (1984), Euskal azentuaz (1987), Soziolinguistika matematikoa (1994; Xabier Isasirekin batera).
|
|
2021
|
|
|
(1979).
|
Euskal
Aditz Batua. Bilbo:
|
|
|
16.2.11a
|
Euskal
aditzaren morfologiak perpaus horretan biltzen diren nor, nori eta nork kasuetako sintagmen zenbatasuna (sing./ pl.) islatzen du: Filma ikusi dut (nor sing.); Filmak ikusi ditut (nor pl.); Hark ikusi du (nork sing.); Haiek ikusi dute (nork pl.); Hari eman diot (nori sing.); Haiei eman diet (nori pl.)...
|
|
|
atxiki, eduki, egin, egon, ekarri, eman, entzun, eroan/ eraman, erabili, eritzi, erran/ esan, etorri, etzan, ezagutu, ibili, ikusi,* io, iraun, irudi, izan, jakin, jardun, jario, jarraiki, joan, ukan. Hauez gain,
|
Euskal
Aditz Batua izeneko liburuan (Euskaltzaindia 1979) erakutsi, erauntsi, erosi, eutsi, igorri, ihardetsi, iharduki, irakatsi, utzi aditzak ere aipatzen dira; baina testu zaharretan han hemenka erabiltzen badira ere, azken mendeetan oso arraroak dira haien agerraldiak.
|
|
|
27.1a
|
Euskal
aditzak oso morfologia aberatsa du, adizkietan, besteak beste, ageri diren komunztadura markek aski argi erakusten duten gisan. Denok dakigunez, subjektuaren, zehar osagarriaren eta osagarri zuzenaren markak islatzen dira aditzean:
|
|
|
Ez dira guti forma sintetikoa bakarrik aginteran gorde duten aditzak; halakoak dira jaugin eta etorri ekialdeko hizkeretan (haugi; hator, zatoz, zatozte). Halakoak iduri dute, baita ere,
|
Euskal
Aditz Batua (Euskaltzaindia 1979) liburuan agerian eman bezala, erosi, ihardetsi, igorri, irakatsi, utzi aditzak. Gorago esan dugu 3 pertsonako objektua duten adizki trantsitiboak [e ERROA] oinarriaren gainean eratzen direla, hari pertsona atzizkiak datxizkola:
|
|
|
26.3.1a
|
Euskal
aditz gehienak adizki analitikoen bidez baizik ez daitezke joka. Bi osagai ditugu adizki analitiko ororen oinarrian:
|
|
2022
|
|
|
Ariztimuño, Borja (2013): "
|
Euskal
aditz jokatuaren osaeraz eta jatorriaz zenbait ohar" in Ricardo Gomez, Joaqum Gorrochategui, Joseba A. Lakarra eta Celine Mounole (argtz.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra, EHUren Argitalpen Zerbitzua, Gasteiz, 41
|
|
2023
|
|
|
|
Euskal
aditzarekin bi argiztatze izan ditut. Euskal Filologiako lehen urtean konturatu nintzen ordura arte ikasitako aditz ugariak hitanoak halako hiru bihurtzen zituela, artean ez bainekien toka eta noka ere bazirela.
|