|
2000
|
|
|
Aurrez aurre ditugun estatuekin, nahiko gauza zailada hori. Dena den, gure ustez, horrelako prozesu batek ez dauka atzerapausorik.Garai batean euskal herritar askok esan zuten Euskal Herrian zeuden eskola nazionalak ez zituztela begi onez ikusten, eta beren ikastola propioak antolatu zituzten.Urteak pasatu dira, eta marko arrotz batetik datozen erakundeek subentzionatu egiten dituzte ikastolak gaur egun.
|
Bide
praktikoen bitartez ematen diren pausoak, berehorretan gelditzen dira. Bai Madril eta bai Paris guk hartutako erabakiak errespetatzera behartu behar genituzke.
|
|
|
|
Bide
honetatik jarrai dezaket hainbat zita ekartzen, han eta hemen irizpideakastero ateratzen dira-eta; baina uste dut aski dela gaiaren gaurkotasuna adierazteko.Euskal Herrian kultura eta balioei buruzko hausnarketa sakona, zabala eta bizkorradenok bultzatu behar dugulakoan nago, gure kultura eta nortasuna etorkizunerantzbideratzeko. Euskal genoma kulturala biziaraziz lan egiten duten zelulak badira, nahizeta egitarau zehatz baten barnean ez egon.
|
|
|
Bistan da, totalitarismoak ezin izan dituela autonomiak, aliatuenak ere, errespetatu.
|
Bide
horretatik, Gobernuak hortxe. Elizaren baratzean bertan sartzean, eginzuen topo elizgizonekin.
|
|
|
Definizio orokorra eta baliagarria, kazetaritza ikertzen dugunontzat.
|
Bide
beretik, López Zuazo-k (1985) notizia baten datu etorki modura definitzen du informazio iturria. Definizio zabal honetan, gertakariaren protagonistatik hasi eta ospitale edo aireporturaino, hainbat informazio iturri sartzen dira, ikerketak egiteko orduan kasuistika larregizkoan jaus gaitezkeelarik.
|
|
|
Definizio zabal honetan, gertakariaren protagonistatik hasi eta ospitale edo aireporturaino, hainbat informazio iturri sartzen dira, ikerketak egiteko orduan kasuistika larregizkoan jaus gaitezkeelarik.
|
Bide
bertsutik doa Vázquez Montalbán ek emandako definizioa (1973): –Informazio iturriak, egia esan, gertakariak beraiek dira, edo gertakarietako protagonistak?.
|
|
|
Hedabideak ez ziren asko arduratu programazio teknikez, eta horrela intuizioak eta irratsaioen kopia hutsak ateak itxi zizkieten asmamenari, berriztapenari eta ikerkuntzari.
|
Bide
malkartsua arrakasta programatikoa lortzeko, ezbairik gabe.
|
|
|
Hegoalderantz, Saltipiniara doan pista zabal batetik kilometro erdi bat ibili ondoren, eskuinera beste bide txikiago bat irteten da.
|
Bide
horretatik gora eginez, 850 metroko altuerara iristerakoan, La Rueda mendia inguratzen duen pista zabalarekin egiten da topo. Inguru hauetan otea eta txilarren sastrakadia da nagusi.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, azken batean borondateak eta euskararekiko konpromisoaknolabaiteko pisua izango du planteamendu honetan.
|
Bide
honetatik abiatzekoazken erabakia ez da etorriko argudio pisutsu eta ukaezinetatik, nolabaitekokonbentzimendu pertsonaletik baizik.
|
|
|
Estrategia horiek isla izan dezakete materialetaneta klaseratzen ditugun ikas jardueretan.
|
Bide
integratua, beraz, alternatiba egokiaizan daiteke horretarako. Dena den, ez du ematen hori nahikoa denik.
|
|
|
Otto Pette.
|
Bide
beretik baliatu nuenhainbat harridura: et, helas, ut...
|
|
|
epeak berrantolatzea, zorra berregituratzea, epeak luzatzea, kanpo paritatea trukatzea eta zorren ukatze soila dira, metaturiko kanpo zorra murrizteko bide alternatibo (edo osagai) batzuk.
|
Bide
horiek arrakastatsuak izanen balira, zorraren eragin negatiboa deuseztaturik egonen litzateke une batez. Egia da, baina, zorra bera berriro agertuko litzatekeela beste hedadura ukaldi batean.
|
|
|
Baldintza horietan, arazo horri dagokion zalantza bakarra, kanpo merkataritza merkatuetan Hegoaren esportazio prezioaren gutxitzearen eta inportazio prezioaren gehitzearen arteko galeraren banaketari dagokiola egiaztatuko dugu.
|
Bide
horretatik segituz, azkenik, zorpeko herrialdeetan H ezarririko galera injustuak, halabeharrez, kanpo monetan defizit baten forma inplikatzen duela ondorioztatuko dugu.
|
|
2002
|
|
|
Estatuaren helburua sektore batzuetan inbertsioak burutzea zen, eguneratzeko eta produkzio gaitasuna handitzeko.
|
Bide
horri ekiteko prest zeudenenpresak Ekimen Hitzartuan sar zitezkeen, horrela estatuaren mailegu erraztasunakjasoz.
|
|
|
Lan baldintza batzuk oinarrizko eskubideakdira (lan berdinarentzat soldata berdina, lan osasunerako eskubideak, 35 ordukolan astea...), eta ahaleginak egin behar dira gizarte osoak hori horrela dela onardezan.
|
Bide
honek, normalean, epe luzeko emaitzak izaten ditu.
|
|
|
|
Bide
horri heldu zion LSI Sailak. Sailburuak lan-talde bat osatzea erabaki zuen1998an, eta hizkuntza erabileraren normalizaziorako plangintza bat zehaztekomandatua eman zion delako talde horri.
|
|
|
Urrats zailagoak eginez, lobby gisako jardunean ereislatu ahal da zirkulu akademiko trinkoenen sendotasuna, zeren euskararen normalizazioaren inguruko gaietan akademiko euskaldunen adostasuna eta talde moduraegindako presioa garrantzitsuak izan baitaitezke.
|
Bide
horrek, ordea, unibertsitatearen botere maila desberdinen erdiespenari lotutako erabaki estrategikoakgaratzea eskatzen du, baita lekuan lekuko botere instantzia desberdinekin taldekohesionatu gisa negoziatu eta harremanak garatzeko gaitasuna izatea ere. Auziada, kohesio maila hori lortzeko euskara beste interes batzuen gainetik dagoenindar biltzaile bilakatu ahal den ala ez.
|
|
|
|
Bide
beretik doa, funtsean, M. Zubiagak ere intelektual, propioaren, premiaren inguruan eginduen proposamena (M. Zubiaga, 2001:
|
|
|
Biak lotzeko gaitasuna du irakurketaozenak.
|
Bide
horretatik, jendaurreko ahozko kontaketaren zenbait baliabide erekontuan eduki ditugu.
|
|
|
Idatzizko generoetan legez, lanketasistematikoa ahozko testuen ekoizpenaren irakaskuntzan ere bide egokitzat jotzendute.
|
Bide
horretatik euskararen irakaskuntzan urrats batzuk eman gura genituzke.
|
|
|
Horrela, asmoberdinak zituzten pertsonen arteko bitartekariak izatera heltzen ziren harremanklientelar haiek, lagunen lagun bihurtuz.
|
Bide
hori jarraituz, gizartea zuzentzenzuen minoriak lurralde urrunetaraino heltzeko aukera zeukan, goi mailako lekuhorretatik. Klientela horretako partaide bakoitzaren egitekoa, klientela horrengunearekikoa zen, hau da, patroiarekikoa.
|
|
|
Kanpoko botere horrek, Estatuaren itxurapean azaltzen zaigunak, ez zituen onartzen aurretik ziren gorputzpolitikoak.
|
Bide
horretatik, indibiduoak ez ezik Euskal Komunitateak ere baztertuzituzten.
|
|
|
Baina, era berean, historia zuzen batek Espainiarekinditugun diferentziak ere adierazi behar ditu.
|
Bide
horretan joanda, esanguratsuakdira euskal historiografia, profesionalaren, hutsune batzuk.
|
|
|
Zalantzarik gabe, kultura alternatibo horren adierazpen hedatuena musika da.
|
Bide
komertzialetatik landa, musika talde alternatiboen maketak eta joera berriak entzun dira emisora askeetan, irrati komertzial handiagoetan lekurik izan ez dutenak, hain zuzen ere. Gaztetxeetatik eta tabernetatik uhineratu ziren musika talde asko, batez ere 1980ko hamarkadan, musika zirkuitu alternatiboak sortuz.
|
|
|
ekin zion, eta zenbait kasutan, horiez gain, asmatu ere egin zituen albisteak.
|
Bide
horretatik, irakurlearenganako errespetua tintontzian ito zuen. Irakurlea, Hearst en arabera, albiste ikaragarrien jalea eta kontsumitzailea baino ez zen.
|
|
|
Italia Galiatik bereizten duen Alpeetara, berak baino lehenago gudarostearekin sekula, Herkules Greziarrak ez bada (zeinen eraginez gaur egun Greziar Zintzurra deitzen baita), beste inork zeharkatu ez dituen mendietara iritsi ondoren igarobidea eragozten saiatu ziren alpetarrak triskatu egin zituen; lekuak agerian jarri zituen, bideak eraiki eta lehenago armarik gabeko gizon bakarra nekez herrestan joan ahal izaten zen bideetatik, elefante bat hornidura eta guzti pasa zedila lortu zuen.
|
Bide
horietatik gidatu zuen bere gudarostea eta Italiara heldu zen.
|
|
2003
|
|
|
Bistan da meteorologiak, igogailuetan ez ezik, albistegietan ere bere lekua aspaldi egina duela.
|
Bide
beretik doa ere urari buruzkoinformazioa.
|
|
|
Euskara sekula iritsiez den mailaraino eramaten ari gara.
|
Bide
horretatik jarraitu nahi dugu, gure jakin minak osotuago eta askeago egingo gaituelakoan.
|
|
|
1981etik aurrera, bereziki, barne eztabaida ugari sortu zituen UEUren barruan. Kontuan izan behar da UEUko kide asko EHUko irakasle zirela eta EHUk, bestalde, ez zuela eragozpenik hasierako urteetako memoria ofizialetan bere irakasleek UEUn burututako lanak aipatu eta goraipatzeko60
|
Bide
beretik, 1981 urteko diru-laguntzen eskarian udaletara bidalitako eskutitzean, honela adierazi zen UEUren helburua:
|
|
|
|
Bide
malkartsua izan zen elkarrizketena: 1984ko hasieran zenbait bilera egin ziren Maiza, Bakaikoa eta Luis Mari Bandresen artean.
|
|
|
Euskara sekula iritsi ez den mailaraino eramaten ari gara.
|
Bide
horretatik jarraitu nahi dugu, gure jakin minak osotuago eta askeago egingo gaituelakoan.
|
|
|
UZEIren jarduera nagusia, praktikan, hiztegigintza izan zen.
|
Bide
horretan egindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu zuen bere lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren lana ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskararen normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez.
|
|
|
|
Bide
horretatik, eta garaiko errealitatea onartuz, 1977ko udazkenean, jeltzaleek hiru lurralde bakarrik hartzen zituen Unibertsitatea babestu zuten. Osatu berria zen Eusko Kontseilu Nagusiko Hezkuntza Kontseilari izendatu zuten Santamaria bera, baina Unibertsitatea ez zen egon bere gain hartu zituen eskumenen artean.
|
|
|
Zaitegiren eta bere ingurukoen asmoa euskara goi mailako hizkuntza jantzia bilakatzea zen eta horretarako Greziako eta Erromako klasikoen testuen itzulpenari ekin zioten, nahiz eta ez ahaztu Einsteinen edo Theilard de Chardinen lanak ere euskaratu behar zirela.
|
Bide
horrek nahiz eta ez jarraitu erabat beste idazle batzuen purismoa, kritika gogorrak jaso zi tuen 1959an Joseba Intxaustiren eskutik. Horren ustez, zenbait euskal idazle euskara hilobira bultzatzen ari zen, hain jauregi ederra egin nahian, euskaldun arruntak uxatzen zituztelako.
|
|
2004
|
|
|
norbanako berekoiak dira ekonomiaren ardatza, eta, gainera, berekoikeria hori onuragarria da ekonomia eraginkorragoa izan dadin.
|
Bide
horri jarraituz, nola ez, ekonomia eta maitasunaren arteko loturak planteatzeaklelokeria hutsa dirudi. Testuinguru horretan, zuzenena dirudiena da maitasunarekinloturik egon ohi diren arazoak norberekeriaren estrategia konkretu gisa ikustea: neoklasikoek, adibidez, uste dute sendiarekin edo sexuarekin izan ohi ditugunhurkoarekiko portaera positiboak etekin berekoiak lortzeko estrategia berekoiakbesterik ez direla (ikus ildo horretan, adibidez, Gordon eta Tullock 1975 klasikoa).
|
|
|
eta, errege?) zuzenean edota deskribapen bidez ezagutzen baititugu.Bestalde, (4) ere ulergarri gertatzen zaigu bere forma logikoa aintzat hartzen badugu.Funtsean (4) k ez dio elementu bati inexistentziazko propietaterik ematen, baizik eta formagramatikalean subjektu papera betetzen duen deskribapen zehaztua(, zirkulu karratua?) aseko lukeen elementurik ez dagoela azaltzen du. Russellen deskribapen zehaztueninterpretazioan existentzia ez da predikatua, kuantifikatzailea baizik,
|
Bide
horrekin zentzuabaztertzen du Russellek eta ezagutza zuzenean oinarritutako epistemologia baterako egokialitzatekeen Hizkuntzaren Filosofiaren eskema bat eratzen du.Horrekin, Russellek izen propioen arazoari eta identitatezko perpausen arazoari ereerantzun diezaieke, Lehen ere aipatu dugunez, Russellen ustez, izen propio puru batekdenotatu egingo du soilik, eta ez du inolako arrasto konnotatibori... Baina Russellenarabera izen propio gramatikalak, izen propio amintak, deskribapen zehaztu mozorrotuakdira.
|
|
|
bilatu nahirik dabiitzanak, egia den arren gai horrek nahaste moduko bat sortzcn duela hainbatetan.
|
Bide
hori naba, riagoa da hermeneutika metodoaz baliatzen direnengan, bereziki Paul Ricoeur batengan.Filosofia horrek hausnartu nahi duen munduak pertsonen nahi eta behar sakonak jasotzenditu cta hortik datorkio erlijioarekiko iotura, hortik sortzcn diren antropologia mailakogogoetarekin.Sailkapcn honetatik at geratu dircn bi fiiosofo aipatu nahi ditut: Henri Bergson etaXabier Zubiri.
|
|
|
Jainkoa ikusi eta sentituegin bchar dela dio Herderrek.
|
Bide
horrek Schleiermacherengana eramango gaitu, geroxeago. Sakonean, erlijio sentimendua eragiteko garaian, argudio filosofikoetan ez du usteonik.
|
|
|
|
Bide
horretan dira. Kansas City ko Proposamena, moduko aldarrikapenak.
|
|
2005
|
|
|
Era berean, estrategia hauhaien argudioak ezabatzeko eta sinesgarritasunik gabe uzteko erabiltzen da: «Berenburua tradizioaren jagole bihurtu nahi izaten duten horiek eskainitako imaginaoldarkor eta higuingarria aski da jurasiko horrekiko arbuioa konprenitzeko(...).
|
Bide
okerrari setati eusteak garbi erakusten du, garaian garaikoak onartzekoagertzen den gaitasunik ezaz gainera, zer tamainatako desbideratze intelektualerairitsi daitezkeen pertsonak» (Editoriala, 1996/7/1).
|
|
|
|
Bide
horretatik jarraituz, El Paisentzat esangura informatiboa ez datza herribatean gogorapenezko desfile baten inguruan sorrarazitako zatiketa sozialean, baizik eta bertako agintariek Irun eta Hondarribiko biztanleen erdiei eragiten dieteneskubide konstituzionalaren urraketan. Horrexegatik erabakitzen du egunkariak«Euskadiko Auzitegi Nagusiaren agindu judizial baten eta Eusko JaurlaritzarenBarne Sailaren ebazpen baten urratzea, emakumeen presentzia eskatu baitzutenerakunde horiek arma desfilean buru» 2000ko irailaren 9ko albistea Pais Vascosailetik Sociedad sailera eramatea, irakurlearen parametroak aldaraziz.
|
|
|
Unitate didaktiko batetik hasi eta Ikastetxearen Curriculum Proiekturainoko bidea eraikitzen ari da ikasgelako tutorea.
|
Bide
horren helburua hauxe da: irakasle tutorearen curriculumaren planifikazio ohiturak arakatzea.
|
|
|
|
Bide
deduktiboa: Oinarrizko Curriculumetik abiatuta, etapako proposamenak eta edukien sekuentzia zehaztu ondoren, ikasgelako programazioarekinamaitzen da.
|
|
|
|
Bide
induktiboa: ikasgelako programaziotik abiatuta (eguneroko praktikatik), etapako proiektua osatu.
|
|
|
|
Bide
mistoa: Oinarrizko Curriculuma eta ikasgelako programazioa kontuan harturik, dedukzioa eta indukzioa batera landu.
|
|
|
|
Bide
deduktiboa
|
|
|
|
Bide
induktiboa
|
|
2006
|
|
|
Horren arabera, edozeinepailek lege horietako bat epaiketa batean aplikatu behar duenean, harenkonstituzionaltasunari buruz zalantzak izan ditzake, eta ondorioz, prozesuageldiarazi Auzitegi Konstituzionalari lege horri buruzko epai bat eskatzen dionartean.
|
Bide
honek irekita dirau edozein legerentzat.
|
|
|
Hauguraso bakarreko familietan gertatu ohi da.
|
Bide
horretatik, sei urtez iraun zuenikerketa bat burutu zen familia ez tradizionalekin, eta bertan frogatu zen, konposizio aldaketak maiz egiten zituen familia bateko kide izateak ez zuela negatibokieragiten haurren errendimendu akademikoan; bereziki aldaketa horien arrazoiak, bai familiako kideen aldaketak bai bizileku aldaketak edo beste aldaketa batzuk?, modu ulergarri eta argian agertzen zirenean...
|
|
|
Programaren aplikazioan, tekniken entrenamenduarekin batera programarenaplikazioa zailtzen duten aldagaiak ere kontuan hartu behar dira, hala nolagurasoen nekea, pentsamenduak, ordutegiak, beste seme alabak...
|
Bide
horretatik, terapia sistemikoaren ekarpenak ere kontuan hartzen ditu programak: guraso bienhezkuntza irizpideen arteko aldeak, modu bateratuan lan egiteko gurasoenzailtasunak, zailtasun emozionalak, guraso bakarreko familiak, gurasoetako batekAGHNa edukitzea, haurra adoptatua izatea.
|
|
|
Aldi berean, uste zuen, bertan ageri diren lekuak eta toponimoak gaur egun existitzen direla eta, beraz, kokatu egin daitezkeela eta barrutia kalkulatu.
|
Bide
horretatik, I. Aguirre k identifikatzen ditu: Olabezar, Arregi edo Legerianoko baserriekin, Memaiako ermita, Zumelegi edo Iturlats errekak eta Marzubi zubia; eta gehitzen du testuan datozen mugak XVIII. mendera arte iraun zuten eliz mugak zirela (Aguirre, 1992:
|
|
|
Arrazionaltasun komunikatiboa elkar ulertzea izanik, kontsentsu arrazionalera heltzeko beharrezko baldintzak ikertu dira.
|
Bide
horretatik helduko da bi kontzeptu definitzera: argudioak eta argudiaketa.
|
|
|
Horregatik, iritzi baikor horiek ilusio hutsak dira Weber-en iritzian.
|
Bide
honetatik, Weber-ek proiektu ilustratuaren porrota hortxe ikusten du, arrazoi modernoaren izaera zatikatuan hain zuzen.
|
|
|
objektuak beren kontzeptua baino gehiago dira.
|
Bide
horretatik, Adorno k dagoeneko aipatu dugun dialektika negatiboa proposatzen digu, utopia positiboen aurka eginez.
|
|
|
Komunikazio egiturek potentzial askatzaile handia dute eta, kontrol sistemikoen potentzial autoritarioaren aurrean, kontrapisu gisa joka dezakete.
|
Bide
horretatik, egitura komunikatiboak indartzearen bidetik, protestarako potentziala sortzen da, eta errekurtsoen banaketa ardatz duten mugimendu tradizionalekin batera (mugimendu sindikalista nagusiki, baina baita kooperatibista ere), bizitza moduak aldatzearen aldeko mugimendu berriak sortu dira (mugimendu feminista edo ekologista). Mugimendu feministaren ondorio praktiko eraldatzaileak nabarmenak dira gure eguneroko bizitzan, erakundeetan, unibertsitateetan eta etxeetan.
|
|
|
Arrazionaltasun teknikoa lehian sartuko da bizitzaren munduko arrazionaltasun komunikatiboarekin.
|
Bide
honetatik, bizitzaren mundua beste azpisistema bat gehiago bilakatuko da.
|
|
|
bere beharrizan eta lehentasunez kontzientea izan dadila, eta aukera tekniko egokia egin dezala berauek asetze aldera.
|
Bide
horretatik, gizabanakoen arteko lokarriak beren aspektu estrategikora murrizten dira. Joko horretan balioei egokitutako arrazionaltasuna erabiltzea traba da, teknikoki egokia den aukera egiteko kaltegarria.
|
|
|
Indibiduo humanoaren (autodeterminatuaren) desagertze posiblea da Weber-ek horizontean ikusten duena, indibiduo modernoa makroerakunde sozialen menpe geratzen baita (masa alderdien, makineria burokratikoaren, fabrika handian egin beharreko lan anonimoaren eta abarren menpe), arimarik gabeko espezialista bihurtuta.
|
Bide
horretatik gero eta zailagoa egingo zaio bizitzari oinarritze etiko eta normatiborik bilatzea eta, batez ere, oinarritze hori arrazionalki justifikatzea.
|
|
|
Testuinguru horretan banakoak galdu egin du bere ekintzak orientatuko dituzten balioak aukeratzeko gaitasun kritikoa.
|
Bide
bakarra ezartzen da: pragmatismoarena, efikaziarena.
|
|
2007
|
|
|
udal, mankomunitate, aldundi, legebiltzar, gobernu, herri adarrak... legegileak eta, batez ere, exekutiboak.
|
Bide
komunikatiboa etajarduerak egituratuta dituen edozein erakunderen komunikazio sistemaren zati batda komunikazio instituzionala.
|
|
|
«Nik ez dut neure erdal identitatea galdu nahi, eta, gainera, hemengohizkuntza propioaren jabe izango da nire alaba edo semea eskolan, edo ni neu euskaltegiren batera baldin banoa».
|
Bide
horrek eman ditu ematekoak, eta emaitzahoriek ebaluatzeko ordua ere iritsi zaigu neurri batean. Zertan da, horrenbestez, hizkuntzen arteko iraultza baketsuaren emaitza?
|
|
|
|
Bide
tekniko batzuk azaldu gura dira orrialde hauetan, testuak eta diskurtsoak arrazoitzeko.
|
|
|
· Atsegintzea, entzuleak gozatzea.
|
Bide
horri esker, entzuleengan izan litekeen asperdura saihestu ohi da. Horretarako, kasu batzuetan, sententziak aipatzen dira (interesgarriak izan litezkeenak, edo paradoxikoak).
|
|
2008
|
|
|
ardo azunbreari 8 maraukoa, eta pattarrarenari 17koa. Batak, 16.000 erreal eman zituen bost urtero, eta besteak 2.800
|
Bide
hori egiteko udalak harturiko kreditua 352.420 errealekoa izan zen, eta zerga kobratzeko baimenik ez zen gordetzen,, guerra de la Republica, n erre zelako, hau da, 1794an, EiUA, A, 1,1, 12, Akta Liburuak(), (eranskin anakronikoa).
|
|
|
Adostu zuten konponbidea benetan bitxia izan zen. Alde batetik, bigarren seirena kobratzearena albo batera utzi, eta lurrak bahian zituztenei urtero 60.000 erreal eskatzea erabaki zen, hurrengo sei urteetan, eta horren truke udalak lurren jabetza agiriak luzatuko zizkien843
|
Bide
horretatik lortutako diruaz gain, saldu gabe gelditzen ziren lurrak lotetan banatuz hartzekodun nagusien artean errematean ipiniko ziren, azken horiek beraien alde zeuzkaten ordainagiriekin ordaintzen zutelarik. Esku-dirutan kobratu nahi zutenekin arazo bat sortzen zen, guztiek nahi zutelako kobratzen lehenak izan, eta hori konpontzeko bakoitzari bere zorraren araberako ehunekoa ordaintzea erabaki zen, baina zeregin horretan urtero inbertituko zen diru kopurua zehaztu gabe844.
|
|
|
|
Bide
ortografikoan agertzen dira arazoak.
|
|
|
|
Bide
semantikoa bakarrik balego osorik/ kaltetu gabe, disgrafia sakonaren aurrean egongo ginateke.
|
|
|
–
|
Bide
ortografikoari edo lexikoari egiten dio kalte lesioak.
|
|
|
–
|
Bide
fonologikoa erabiltzera behartuta dago: ez du gaitasunik fonemak grafema bihurtuz idatzi ezin diren hitzak idazteko.
|
|
|
–
|
Bide
fonologikoari egiten dio kalte lesioak.
|
|
|
3.1
|
Bide
fonologikoan edo sublexikoan hutsunea: hitz ezezagunak, sasi hitzak edo silaba bakartuak idazteko zailtasunak.
|
|
|
10.3.1
|
Bide
ortografikoa ebaluatzeko
|
|
|
|
Bide
ortografikoa ebaluatzeko, irudi lexikoa edo lexiko ortografikoa eta ortografia arauak hartu behar dira kontuan; horiek kontuan hartzen dituzten jakiteko:
|
|
|
|
Bide
fonologikoa ebaluatzeko
|
|
|
|
Bide
fonologikoa ebaluatzeko, hizkuntzaren alderdi fonologikoa hartu behar da kontuan:
|
|
|
Zailtasunak hizkuntzaren lexikoaren arlokoak badira (idazketan, irakurketan edo bietan), bide bakoitzari lotutako trebetasun kognitiboak aztertu behar dira.
|
Bide
fonologikoak edo bide lexikoak gaizki funtzionatzen duelako idatz ditzake trakets hitzak.
|
|
|
|
Bide
fonologikoan badago hutsunea, zailtasunak izango ditu hitz ezezagunak edo sasi hitzak idazteko. Zailtasunak bide fonologikoan gertatzen diren jakiteko:
|
|
|
|
Bide
horretan huts egiten badu, hitzak zatikatzeko zailtasuna duen edo fonema grafema harremanak ezartzeko zailtasuna duen aztertu behar da:
|
|
|
Hitza ulertu eta ozenki irakurri behar bada, gikoa aktibatuko du.
|
Bide
hori erabiltzeko, beharrezkoa da subjektuak hitza ikusiz ezagutzea, hau da, hitzek irudi hiztegian errepresentazio ortografiko bat edukitzea. irudikapen semantiko horrek lexiko fonologikoan kokaturiko errepresentazio fonolo
|
|
|
|
Bide
ortografikoa
|
|
|
|
Bide
fonologikoari jarraituz irakurtzean, hitza osatzen duten grafemak bereizten ditu haurrak; grafema bakoitzari dagokion fonema izendatzen da; fonemak konbinatzen dira, eta hitzaren ahoskatzea berreskuratzen da lexiko fonologikotik. Hitzaren ahoskatzea berreskuratzean, soinu horiei dagokien irudikapena aurkitzen da soinu lexikoan.
|
|
|
Hitza ulertzean, irudikapen semantiko horrek lexiko fonologikoan kokaturiko errepresentazio fonologikoa aktibatuko du.
|
Bide
fonologikoari esker, edozein hitz erregular irakur dezakegu, baita aurrez ikusi gabekoak eta sasi hitzak ere. Hitz irregularren kasuan, ez dira egokitzen grafemak fonema bihurtzeko, eta ikusmenaren bidetik irakurri behar dira.
|
|
|
|
Bide
fonologikoa
|
|
|
|
Bide
fonologikoari jarraituz irakurtzeko, deskodetze fonologikorako trebetasunak eskuratu behar dira (Jiménez eta Ortiz, 2000). Berkodetze fonologikoan, letrak fonema bihurtzen dira, grafemak fonema egokitzeko arauen bidez, eta fonemak ahoskatuz ezagutzen da hitzaren identitatea.
|
|
|
|
Bide
lexikalak eta ez lexikalak integraturik egiten dute lan ekoizpen ortografikoan. Elkarrekin erlazionaturiko auzo semantikoak aktibatuko ditu bide lexikalak, eta bide ez lexikalak ordezkatze semantikoaren hutsegitea ekidingo du.
|
|
|
–
|
Bide
fonologikoa erabiliz gero, ikusmenak azterketa egin, grafemak fonema bihurtu eta fonemak ahoskatze gordailura eramaten dira; fonemak grafema bihurtu, gordailu grafemikotik pasatu, eta mugimendu prozesuen bidez hitza idazten da.
|
|
|
Disgrafiko horien arazo nagusia hitzen ortografia eskuratu ezina izaten da.
|
Bide
fonologikoan nahiz ortografikoan gerta daitezke ortografia arazoak, baina bi bideen arteko bereizkuntza ez da disgrafia eskuratuetan gertatzen dena bezain argia. Horregatik, pertsona batek bide fonologikotik idazteko arazoak dituenean, aukera handia du bide ortografikotik idazteko garaian ere arazoak izateko.
|
|
|
–
|
Bide
fonologikoa edo zeharkako bidea aukeratzen bada, gordailu grafemikotik hartu, eta fonema grafema bihurtu ondoren hartzen dugu hitza. Hitz ezezagunak, inoiz ikusi gabeko hitzak eta sasi hitzak irakurri eta idazteko erabiltzen da bide fonologikoa.
|
|
|
|
Bide
hori erabiliz gero, ongi idatziko dira hitz irregularrak eta ortografia arbitrarioa duten hitzak, ezagunak badira behintzat.
|
|
|
Baina, fonema grafema egokitzapenak ez dira beti biunibokoak izaten.
|
Bide
fonologikoak ez du balio hitz poligrafikoak (Ainhoa; ehiztaria), homofonoak (ura, hura; ahurra, haurra), edo atzerriko hitzak (Iowa) idazteko.
|
|
|
|
Bide
fonologikoa ez da nahikoa ingelesaren moduko hizkuntzen idazketa azaltzeko. Ingelesez, hitz batzuetan, fonemaren eta grafemaren arteko erlazioa erabat hitzarmenezkoa da, eta ez dago bide logikorik jakiteko irudikapen fonologiko bati zein irudikapen grafemiko dagokion.
|
|
|
–
|
Bide
ortografikoa erabilita, hitzen letrak ikusmenak egindako analisiaren bidez identifikatu eta irudi lexikoan aktibatzen da hitza; sistema semantikoan lortzen da hitzaren esanahia; lexiko ortografikoan, forma ortografikoa aktibatzen da; alografoak eta mugimendu ereduak berreskuratzen dira, eta kanpoko mugimenduak egiten dira.
|
|
|
haintza, aintza, ahintza, aihntza.
|
Bide
fonologikoak ez digu pistarik emango aldaera horien artean aukeratzeko.
|
|
|
Fonologikoa, hitz ezezagunetan; lexikoa, berriz, ortografia arbitrarioa dutenetan.
|
Bide
fonologikoan edo zeharkako bidean, fonematik grafemarako aldaketa eginez lortzen da hitzaren ortografia. Bide zuzenean edo lexikoan, aldiz, zuzenean lortzen da hitzaren errepresentazio ortografikoa.
|
|
|
Ondoren, bi prozesu gerta daitezke: 1)
|
Bide
fonologikoari edo zeharkakoari jarraitzen diona: plano tenporaleko (Wernickeren eremuko) goi eremura zuzentzen da.
|
|
|
Han, ikustezko seinaleak (grafemak) soinu seinale (fonema) bihurtzen dira, eta jarraian ahozko hizkuntzak duen tratamendu bera jasotzen du ezagutza morfosintaktiko eta lexikosemantikoa lortzeko. 2)
|
Bide
ortografikoa edo zuzena: ikusmenezko elkarketaren eremu sekundarioetatik tolestura kurbaturaino doa informazioa, morfosintaxira eta esanahira zuzenean heltzeko.
|
|
|
|
Bide
fonologikoa lantzeko:
|
|
|
|
Bide
horretatik egindako ahalegin guztiak erabakigarriak izan daitezke lankidetzaren etorkizunerako. Erabakiak hartzearen antolaketa kostuak, ziur asko, lankidetza garatzeko oztoporik funtsezkoena dira (Hansmann, 2000:
|
|
|
Programa hau idazmahaia edo mahaigaina ere deitzen zaie.
|
Bide
berean instalazioa ere izugarri erraztu da interfaze grafiko egoki batez.
|
|
|
Fitxategiak izendatzeko, aipatutako zuhaitz egituran non dagoen zehaztu da, fitxategiaren izena zuhaitzaren barneko bidea baita.
|
Bide
hori zehazteko zenbait erreferentzia erabiltzen dira, beharren edo erosotasunaren arabera:
|
|
|
Microsoftek salaketa asko jaso ditu protokolo estandarrei egokitzapen itxiak egiteagatik eta, ondorioz, estandarrak modu egokian ez betetzeagatik.
|
Bide
horren bitartez monopolioa bultzatzea leporatzen zaio.
|