|
2000
|
|
|
Zukuak dituen azukreak bakterioentzat energi iturri dira eta alkoholak hondakin moduan askatzen dituzte. Prozesu honen ondorioa, ardo
|
zuri
eta freskoa da, txakolina.
|
|
|
Mende oso bat bizi zuen emazte honek, bi gizaldien gaindi. Bere familia zatitua bizi izan zen;
|
zuri
eta gorri, eskualdun eta ez eskualdun. Espainiako gerra zibilaren denboran, Franco eta hemengo Ibarnegarairen jarraitzaileak ziren bere familiako erdiak, kontserbadoreak:
|
|
|
Haxixaren kalitatea ikustea erraza da: erretzean ateratzen duen keak
|
txuria
eta mantso igotzen dena behar du izan kalitatezkoa baldin bada. " Guk aztertutakoetan" dio Barriusok," paper bat gainean jarri eta belztu egiten zen".
|
|
|
Hasi da Karlistada, argi dago sartu garela. Hemengoak garenak eta kanpotik etorri direnak zatituta gaude, eta orain dela 150 urte bezala,
|
txuriak
eta beltzak. Hori ez da aldatu.
|
|
|
Horregatik esaten dut koloretako telebista asmatzeko beharrik ez zegoela errealitatea zuri beltzean agertzeko. Bi alde enfrentamenduan
|
zuri
eta beltz ari direnean, benetan ñabarduren bidez bakarrik dago bat egitea, adostasunera ailegatzea, edo irtenbideak topatzea.
|
|
|
Egileak berak azpimarratu zuenez," Editoreak berak, bere militantzia ez du oso garbi ikusten, baina halaber, ikusten du egoerak horretara bultzatzen duela, ezin duela beste jarrerarik hartu. Liburuan,
|
zuri
eta beltzen arteko gerra izan beharrean, gris asko dago. Pertsonaiak ez dira antagonikoak." (Argia 1504) Are gehiago, gogoeta jarioak pertsonaia gatazkatsu honen sentsazioen berri emango digu:
|
|
|
eremuan. Halaere, goiko marmol
|
zuria
eta aurpegi zuriaren artean, eta eguzkia eta urrezko ile kapa artean, ondorengo pasartean baino uztarpen fisiko (eta logiko) handiagoak gara daitezke:
|
|
|
Euriak eta errekek lurzorua aberastu duten kasuetan, lizarrak nonahi hazten dira eta astigarra, zumarra eta basaerramua tarteka azaltzen dira. Zuhandorrak, hurritzak, elorri beltzak, elorri
|
zuriak
eta erratzak emandako fruituek baso txinboaren, txinbo kaskabeltzaren, buztanluzearen eta beste txori askoren bazka osatzen dute. Ezkurrak, gaztainak, hurrak... aprobetxatuz, eskinosoek, katagorriek eta basurdeek hariztian bizitzeko aukera onak dituzte.
|
|
|
Ameztietan ametzak nagusitzen dira; gehienetan zuhaitz txikiak eta bihurriak izaten dira hauek. Ametzez gain, gaztainondoak eta haritzak baso hauetako zuhaitzak dira, eta zuhaixka arruntenak berriz, gorostia, elorri
|
zuria
eta hurritza. Hostajea oso trinkoa ez denez, amezti garatuenak ere oihan argitsuak izaten dira eta oihanpea landare azidofiloez estaltzen da:
|
|
|
Hemen zuria, han beltza. Baina zer zegoen, zer dago
|
zuriaren
eta beltzaren aitzinetik. Zeren batetik sortzen baita bia eta, beraz, anai arrebak dira zuria eta beltza, sorburuan bat dira.
|
|
|
Baina zer zegoen, zer dago zuriaren eta beltzaren aitzinetik? Zeren batetik sortzen baita bia eta, beraz, anai arrebak dira
|
zuria
eta beltza, sorburuan bat dira. Eta, nola sorburuan bat diren, ez dago kontradikzionerik.
|
|
|
dukearen jakak urrezko eta zilarrezko brodatuak zituen, zetazkoak eta atxabitxizkoak, baita haren galtzek ere; kondea, berriz, beltzez jantzia zihoan. Eta biak zihoazen nor bere kaparekin eta ezpata motz zabalarekin, baita bere dagarekin ere; biek zuten sonbrailu lumadun bana, eta oinetako zuri batzuk beren ezproinekin; eta zaldi bana zuten, halaber,
|
zuriak
eta bikainak, oihal begi betegarri batez apainduak. Eta haien peoiak eta morroiak ere dotore baino dotoreago jantzirik zihoazen, nor bere jaunaren eta etxearen ezaugarriekin eta bere zaldiarekin.
|
|
|
Dena den, hire lagun horrek badik ezpata bat eta horrekin borroka haiteke, damu ez bahaiz... zeren eta jakin nahi bainuke zer koloretakoa den hire odola: gorria... edo
|
zuria
eta esnea bezalakoa...
|
|
|
Harik eta gizon
|
zuriekin
eta gizon zurien arkabuz haiekin inkontratu ziren arte.
|
|
|
—Nik laztanak eta musuak jartzen ditut, bertzeek zilizioak jartzen dituzten lekuan... eta baltsamoa eta musketa nahasten ditut, anbar
|
zuria
eta zibeta, airea kirasten denean.
|
|
|
Eta segidan kontatu zidan ezen bera
|
zuria
eta indiarra sentitzen zela, biak baterat, zeren aita zuria izan baitzuen eta ama indiarra, eta bere ariman ere bi kolore haiek igartzen zituela, eta ez zuela nahi kolore batek bertzea uka zezan eta irents, baina eskutik joan zitezen.
|
|
|
Eta gau batean gertatu zen, ustekabean, ezen Bucciok, hainbat hiritako usantzaren arabera, guardia egiterat joan behar izan zuela, eta fraidea haren emaztearekin geratu zela, oheratzeko asmotan. Eta, nola fraideak baitzuen, bere eskolako guztiek bezala, akerraren usain gaixtoa, arropa kirastua gainetik kendu, eta arropa
|
zuria
eta fina jantzi zuen haren orde. Gero, damaren gelan sartu, galtzoinak kendu, eta ohaburuan utzi zituen.
|
|
|
—Azeriak buztana luze, bera bezala bertzeak uste —murmurikatu nuen,
|
zuri
eta aldi berean beltz.
|
|
|
—Horra gure Ximurra, zuriari
|
zuri
eta beltzari beltz!
|
|
|
Batzen gintuen katearen ertzeko maila osatzen zuen, bertze muturrean Charly zuela.
|
Zuria
eta beltza, eguna eta gaua, ura eta ardoa... bi horien arteko kontrakotasun kasik erabatekoak —tesia eta antitesia, lagun jakintsu joan berriak erranen zukeenez— malgutasuna eta bizitasuna eransten zizkioten gutartekoari, baita indartzen ere Ttipik —bereziki— eta nik —apalagoan— bi aurkarien artean betetzen genuen" erdigunea". Ximurra korbataz jantzita agertu zitzaigun egunean ahultzen hasi ziren sintesi dialektikorako gure joerak.
|
|
|
Argi fokoek begiak itsutu zizkiguten, ez genuen asmatzen kameren aurrean zein jarrera hartu. Patxi Otsotzarmendiren hitzaurrea luzea izan zen,
|
txuria
eta biguna, morborik gabea; programaren xedea argi adierazi zuen, uste okerrerako biderik utzi gabe, esanez saio hura elkarkidetasunezkoa zela, anaien arteko solas bihozkor polit bat, gure esperientzia borti  tzetatik lezio zorrotzak ikasteko aukera ezin hobea zela, beti bezala, Oinazeak orduak luze ditu berezi hura, baina, aurrez ikusle minberak ohartarazi nahi zituela, badaezpada ere, han biz... " Eta auskalo esan zuen atzera Otsotzarmendik ahots hari apurtuz, bai, auskalo non dauden hondamendi eta giza zoritxar hauen arrazoiak.
|
|
|
Eta, azkenik, pentsatu nuen hala ere munduak merezi zuela, ezin gintezkeela beti bizi nazkaren uretan ito ez ito nekagarri horretan, eta, munduari uko egin nahi izanez gero, baldintza bat bete behar dela ezinbestez eta aurretik; alegia beraren konkista. Eta konkista hitza ahoan dastatu ahala, haragiaren flakezian eroririk, beharbada, pentsatu nuen nik ere gustura konkistatuko nukeela azafata gaztaina bero haietakoren bat, zergatik ez?, eta nik ederki erakutsi ahal izango niola miserikordiaren eremu
|
txuria
eta argiaren iruntzia, jainkoen errukia eta iluntzearen zauri antzua, eta hainbeste eta hainbeste gauza gehiago uhinek edo haizeek nire gorpua ezerera itzul zezaten aurretik...
|
|
|
Bere errealitate hori, bere giza kontraesan hori, horren gizatiarra izan daitekeen kontradikzio hori ez dute onartu Legazpi aldeko hainbatek, gizakion ñabardura aberatsek dardaraz jartzen duten hainbat horiek,
|
zuriaren
eta beltzaren artean gris kolorea dagoela ameto ez duten hainbat horiek, haiek izendaturiko zintzoen eta haiek zigorturiko gaiztoen, traidoreen artean, inor ez dagoela aldarrikatzen duten horiek.
|
|
|
Sorgindu eta seko liluratuta katigatzen ninduten, nondik nora nindoan eta zer ordu zen guztiz ahaztuta. Hondakinen artean sartu eta negarra begietan nuela geratzen nintzen sukaldeko axuleiu sarritan artean ere
|
zuri
eta osoei begira. Pareta erori haien artean behiala izandako familia irudikatzen nuen, denborak gupidarik gabe hondatutako zoriontasun apal eta laño hura guztia.
|
|
2001
|
|
|
Hementxe biltzen dira" blusak" jaietan, Zeledonen jaitsiera itxaroten. Triangelu itxurakoa, leihateri
|
zuri
eta zabaleko etxe ederrek inguratzen dute, San Migel elizak betetzen duen muturra ezik. Erdian Gasteizko bataila gogoratzen duen monumentu handiosoa kokatzen da.
|
|
|
Urteko egunik luzeenetan gaude. Atarietan lizarra, elorri
|
zuria
eta malba eta larrosezko erramilotak laster iltzatuko direnez, jabetu ere egin gabe, udako solstizioa etorriko da, eta egunez egun, minutuka minutuka gaua hazten hasiko da eguzkiak bizkarra ematen digun eran. Sasoi honetan lurra berotua da dagoeneko eta sustrai mokofinak dituzten palmondo eta palmerak landatzeko garai aproposa da.
|
|
|
" Berriz ere emen, bi buru joskera agertzen zaizkigu. Bata,
|
zuri
eta beltza bakarrik ikusten duan buru joskera. Zuria ez bada (ona ez bada), beltza da (txarra da); bestea, berriz, gauzak xinpleak ez dirala konturatzen dana.
|
|
|
Beste ontzi batean errumaniarrak ere badabiltza. Orain ehun urteko bandera hura soinean ator
|
txuria
eta buruan txapela zutela eskuratu zuten. Eta, orain ehun urteko patroia, Manuel Olaizola, euskaldun elebakarra zen:
|
|
|
Zaharragoa da, ordea, mugatan basoaren kondarrak uzteko ohitura. Bertan lizar eta astigar muarrotugaiak, elorri
|
zuri
eta beltzak, otsolizarrak, hurritzak, laharrak eta abar hazten uzten dira. Batzuek eskardura deitzen dioten arantzadunen pupurri hau haziendari barruti barruan eusteko ona izateaz gain gainontzeko animalientzat babes eta udazken negurako janari erreserba aparta da.
|
|
|
Mermeladak, dultzeak, ukenduak, edabeak, likorrak, eta abar luze bat negurako osatzeko hor ibili ohi da arantza artean jende desdetxa sasoi honetan. Zastateko eta zastateko artean gehienak arantxanbiloak eta masustak biltzen eta gutxi batzuk elorri
|
zuri
eta astalarrosen pinporta gorriak jasotzen, etxera iritsitakoan, ahal dela, eskardak kendu eta holako edo halako ontzietan era batera edo bestera sartzeko. Patxarana edateak ez dakit, baina astalarrosa mermeladak merezi du eskarda kentze lan hau.
|
|
|
Hori da Amerikan, telebistak beltz bat elkarrizketatu eta ondoren esatea: " Beno, orain pinta zaitez
|
zuriz
eta esan gauza bera". Komunikabide sinpatiko horiek ez dira beltzak, gu bezala.
|
|
|
KONDAIRA: Neguko hilabeteetan gauak lasaiak izaten dira eta zeruak urdin eta gris kolorea izaten du; eta halako batean zeruan zerrenda gorri,
|
zuri
eta orlegiak ikusten dira, dantzan baleude bezala. Aurora Borealak deritze.
|
|
|
Gantz gutxiko haragiek, hegaztiek, arrain
|
zuri
eta urdinak, arrautzek, esneak eta gantz gutxiko beste eratorri batzuek hartuko dute lehentasuna.
|
|
|
Fruitu siku hau hotzetan presiopean jartzen baldin badugu, hur olio
|
zuri
eta lurrintsua erdietsiko dugu.
|
|
|
Karibe itsasaldea indarrean dago beti: bertara joateko, batez beste 200.000 pezeta (1.201 euros) patrikatik aterata, hondar
|
zuri
eta itsas ur turkesaren gozotasunean sei gau emateko aukera dasta daitezke.
|
|
|
Ipuin literaturan mundu guztian ezaguna den Roald Dahl idazle galestarrak ere idatzi ditu adin honetako haurrentzako moduko ipuinak, besteak beste Cuentos en verso para niños perversos, Errauskiñe, Edurne
|
zuri
eta zazpi ipotxak, Txano Gorritxo eta abarren oso bertsio originala.
|
|
|
Zibeta izenekoa jakiarin
|
zuri
eta apartsua da, airearen eraginpean gogortu eta ilundu egiten dena. Oso usain berezia du, gozoa, oldartsua eta gorozkizkoa.
|
|
|
1989ko datuetan oinarrituta egindako lanaren arabera, diabetesak 3.7000 eta 8.700 dolar artean murriztu zituen AEBetako langileen urteko diru sarrerak. Hala, bada, 55 urteko gizon
|
zuri
eta osasuntsuak 27.500 dolar irabaziko lituzke; diabetesa duen pertsona berak, berriz, 18.800 dolar besterik ez luke irabaziko, Ying Chu Ng doktoreak eta Hong Kongeko Unibertsitate Baptistako lankideek diotenez. Diabetikoek ehuneko 3,5 murrizten dute lan merkatuan parte hartzeko joera, baita adina, gizarte ingurunea eta osasun egoera orokorra kontuan hartu ondoren ere.
|
|
|
Udaberrian baino ez da hurbiltzen kostaldera. Espezie ezagunenak hegaluzea, haragi
|
zurikoa
eta hegalaburra dira, haragi gorri eta ilunagokoa. Gure arrandegietara hegaluzea irits daiteke, Ozeano Bareko ekialdeko kostaldean, Atlantikoko eremu tropikalean, Mediterraneoan edo Australiako uretan arrantzatua.
|
|
|
Arrain gihartsua da, haragi
|
zuri
eta trinkoa duelako oso preziatua, arantza gutxi eta zapore fin eta delikatukoa.
|
|
|
kontsumoaren alde onak eta txarrak Txerri haragitik bi mota bereizten ditugu:
|
zuria
eta iberikoa. Zuria da kanalaren errendimendu handiena duena eta bere haragia gihartsuagoa da.
|
|
|
Arroza prestatzeko hainbat modu daude. Arroz lehorretan, saldatsuetan,
|
zurietan
eta krematsuetan bana daitezke, baina beste batzuk gutxiago erabiltzen dira, hala nola risottoak edo pilaf arroza. Arroz lehorrak.
|
|
|
Ohiko itxura duten armazoietan marmola, granitoa eta harri naturala erabiltzen dira. Tonalitateak leunak dira, akabera
|
zuriak
eta beixa dituzte, eta diseinu arkitektoniko klasikoak emulatzen dituzte. Estaldura mota hau instalatzeko, gehienetan etxeak horman sartuta egon behar du, eta frontea, berriz, ikusgai.
|
|
|
* Haragia, arraina, arrautzak eta horien eratorriak: hegazti eta haragi gihartsuak (oilaskoa eta indioilarra azalik gabe, txahal giharrak, solomo zinta, untxia, txerri edo txahal azpizuna, zaldia, moxala…), gibela, arraina(
|
zuria
eta urdina) eta arrautzak. * Zerealak, patatak eta lekaleak:
|
|
|
Hauek dira ezagunenak: Long Purple, luzea eta morea; Easter Egg,
|
zuria
eta oboide formakoa; Black Enorma, barietate handienetako bat; eta Serpentinum, forma luzekoa eta kolore berde argikoa. Nutrizio balioa:
|
|
|
Haragia, arraina, arrautzak eta horien eratorriak: hegazti eta haragi gihartsuak (oilaskoa eta indioilarra azalik gabe, txahal giharrak, solomo zinta, untxia, txerri edo txahal azpizuna, zaldia, moxala…), gibela, arraina(
|
zuria
eta urdina) eta arrautzak. Zerealak, patatak eta lekaleak:
|
|
|
Gurdi hau bi zaldiri esker aurrera egin nahian dabil, baina ezinezkoa zaio, zeren bi zaldik norabide ezberdinean tiratzen baitute. Zaldi biak ezberdinak dirudite hasiera batean, bata
|
zuria
eta bestea beltza delako.
|
|
|
Ulertu dudala uste dut esan nuen, baina esan iezadazu, herri horretako hiritarrek ba al dute, zaldi
|
zuria
eta beltza alde batera utzita, beste aukerarik?
|
|
|
Iritziak, koloreak bezala anitzak dira, ezberdinak. Pentsa ezazu, adibidez, zer gerta daitekeen
|
zuria
eta beltza nahasterakoan. Ez al da grisa deritzogun kolore berria sortzen?
|
|
|
Ez al da grisa deritzogun kolore berria sortzen? Baina ez pentsa grisa kolore bakarra denik, bere barman
|
zuriari
eta beltzari kontrajartzen zaizkion kolore guztiak baitaude: horia, gorria, berdea, urdina...
|
|
|
Berez. Eta saltzaile honen irribarre zabal
|
zuriak
eta begirada finkoak, bestalde, edonor jarriko lukete urduri.
|
|
|
Indian etxebizitzaren auzia oraindik erabaki gabe dago. Bizilagunen aldean, etxeak gutxi dira eta maiz ez oso
|
txuri
eta garbi.
|
|
|
Beraiek orduan: " Jainkorik badago, zergatik egin zaitu zu
|
zuri
eta ni beltz?"
|
|
|
Diskotekaren barrua, kontinente
|
zuriko
eta itsasoko bakardade zabaletatik heldu berriarentzat, kaotikoa izango da.
|
|
|
Sala zurian, izara
|
zuri
eta buruko zuriaren artean, bere ile gorria ikusten da. ‘Oso ondo? ’
|
|
|
‘Umea
|
zuria
eta ilehoria suertatu da zorionez, baina nik badaezpadan odol froga egingo nioke mundu guztiari, familia horretan indioak eta beltzak baitira gehienak eta, gaur egun, klinikak ere ez baitira fidagarriak.’
|
|
|
Izotz masa handiak askatuko dira kontinentearen banda
|
zuritik
eta abiatuko dira itsasketara. Han aurrean, izotz tontorren ilara ikusiko da, kontinentera pasoa zarratzeko zaintzaile erraldoien guardia edo hamasei hamazazpi bagoi zuriko trena ematen duela.
|
|
|
Harkaitzak gris ilunak direla igarriko da, zati gutxi batzuetan beren elur eta izotz estalkia eranzten baitute. Oro har, koloreak falta izango dira, ez baita belarraren berderik ez lurraren modukorik izango,
|
zuria
eta urdina, ostera, ehunka ñabarduratan azalduko diren artean.
|
|
|
‘Alto! ’ egin zidan ustekabean eta ia erori nintzen, bere aurpegi
|
zuria
eta bere ile beltz zapal distiratsua ikusi nituenean.
|
|
|
Irakurketa biblikoak, esnesaltzailearen kamioi
|
zuria
eta, arratsaldeko hiruretan, 102 F graduko tenperaturarekin, Robert Redford tiroka hasiko zaio auskalo nori.
|
|
|
Antxeta moduko txoriak,
|
zuriak
eta txiliokariak, hegatsez arituko dira denon buruen gainean:
|
|
|
‘Eta azelakoak! ’ diot nik, bugainbilearen lore
|
zuri
eta ubelak zapalduz goazen artean.
|
|
|
Errekalada luzea izango da, baina ez duzue isletako inorekin solasik egingo, jende izua delako, eta ez duzue arimen bila lehorrera inguratzen den txalupa
|
zuriaren
eta gringoaren elezaharra entzungo.
|
|
|
Eguzkiak, ezkutatuta oraindik, izotz tontor gainak argituko ditu lehenengo. Eta apur apurka goratuko da gero, laranjaren kolorekoa, eta argituko du lautada
|
zuria
eta itzal luze luzeak eginen ditu zuritasunean.
|
|
|
Helikopteroa pausatzearekin batera militar amerikanoak uniforme
|
zuriekin
eta fusilak eskuan jauziko dira elurtzara.
|
|
|
Izotzauslea hegoaldeari popa emanda dago jadanik eta, zuek ailegatutakoan, iparralderantz abiatuko da, ur beltzezko kalea eginda balu bezala, alboetara izotzezko landa
|
zuriak
eta lantzean behingo izotzezko tontorrak diren eraikin erraldoiak utzita.
|
|
|
jai handietan Elizara eramateko soineko, zapata eta mantila beltzak, traje bat, lau gona, sei alkandora, hiru, bi sosten, zazpi kulero pare, hiru mukizapi arrunta eta bi brodatuak, arrosarioa, kamisoiak, goante pare bat, eskapularioa, hiru galtzerdi pare, belarritako pare bakarra, elizako liburua, kandela bedeinkatua eta oihalak, hau da, gerratea amaitzear aita zenak, beste bandoko kapitain baten aholkuari jarraituz, diru beltzaren truke, lortutako oihal zuri, berde, gorri, loredun eta urdinak. Guztien ondoan zumezko otzara, eta honen barruan artaziak, titarea, oihala markatzeko klariona, botoiak, kortxeteak, zentimetroa, orratzak, hari kolorezkoak, albainu
|
zuria
eta jostorratza.
|
|
|
Laikoen hutsartean, beraz, eta hutsarte horren argira agertzen da betetasun osoan elizgizonen euskal lana, ez ordea berez beteegia zelako. Bat ez da bitan banatzen,
|
zuri
eta beltzetan, askotan baizik, ezin konta ahal diren grisen graduetan.
|
|
|
Gainera, azken hamabost edo hogei urteetan zehar euskal kulturan gertatutako aldaketek, eta ekoizpenaren hazkundeak berak, horretarako tartea lagatzen dutela uste dut (hutsuneak eta arriskuak asko direla ahaztu gabe, jakina). Alde horretatik, eta Pako Aristiren iritziaren aurka, kritika serioa eta anitza egiten ahalegintzen den saio batek, are telebistakoa bada ere, gehiago egiten du irakurzaletasunaren alde, ohiko hamaika iruzkin
|
zuri
eta (elkarren artean) kalkatuk baino.
|
|
|
Gaurkoapartheidak atzoko eta gaurko amildegi sozialak ireki ditu: eskolatuak eta analfabetoak, gizonak eta emakumeak, aberatsak eta pobreak, patroiak eta langileak, gazteak eta zaharrak,
|
zuriak
eta gainerako koloreetakoak, hiritarrak etabase rritarrak, anglosaxoniarrak eta gainerako hiztunak. Baina amaieran emaitza bera da:
|
|
|
Adibidez, jirafa bati bere animaliatasuna kenduz gero jirafa horrek bere ugaztuntasuna galduko du, baina ez alderantziz, ugaztunak ez diren animaliak existi baitaitezke. Oinamtzailea oinarritua baino unibertsalagoa da, zebra baten kolorearen distira berea da soilik, baina bere larruazalean kolorea zati
|
txuri
eta beltzetan banatzea zebra guztientzat komuna da.
|
|
|
Negarrez hipaka higatzen zen emazte bat zela konturatu nintzen. Herriko plaza karroinez
|
zuri
eta ikaragarriko hotza nabaritzen nuen hezurretan etxeratzen nintzen tenore horretan. Emazteak zakur zanpatu soaz begiratu ninduen.
|
|
|
Behin hola, bidean nintzela, uda mineko galerna ari zela kanpoan, beribilez etxerakoan, ametsetako lukainketan zintzilik, bi zamari, bata
|
zuria
eta bestea beltza, agertu zitzaizkidan faroen eremuan. Preseski, Tamerlanen anker ospea handitu zuten abere horiez ari nintzen murmuzikan, noizbait, misterioz bastatu ipuin bat idaztekoa nuela, abesti bat, nobela bat zergatik ez, gaia zabala zenaz gain, dena horrelako istorioa zozo bidearen irensteko, eta hor hara, ingurada latzean, bi zaldiek ene buru muina inarrosten zutela!
|
|
|
Carbayo mihi arrain bat jaten ari zen, lasai, hezurrak poliki poliki bereiziz, ardo
|
zuri
eta hotzaren laguntzaz.
|
|
|
Jokin inguratu zitzaidanean pozak zoratzen ematen zuen eta azkenean etorri den egunaren handiaz edo hitz egin zidan, nik begiradaz Julia bilatu eta aurkitzen nuen bitartean. Brusa
|
zuri
eta laukidun minigona eskoziarra zeramatzan jantzita, ilea motots batez bilduta eta lepotik behera, berriz, fular nabarra luzatzen zitzaion gerriaren pareraino kasik.
|
|
|
Aurrera egin ahala kafe eta tabako usaina gero eta nabarmenagoa zen, hormak, berriz, inoiz baino grisagoak iruditu zitzaizkidan. Harreran ile
|
zuri
eta kartoi zimurtuzko aurpegia zuen poliziak tibetar monje baten pazientziaz entzun zidan; ondoren pixka bat itxaroteko esan eta bulego batera sartu zen. Atera zenean lasai esertzeko esan zidan, komisarioa laster egongo zela nirekin.
|
|
2002
|
|
|
Auritzerako bide ederrean, zuhaitz lerro biren artean, segituan errepidearen ezkerraldean harrizko erromes gurutze handi bat ikusiko dugu. 2,5 km.ra Auritz dugu, eta bere erditik zeharkatuko dugu, etxe
|
zuri
eta politek edertzen duten kale nagusitik. Herri hau lehenbizi" Burgo de Roncesvalles" deitua, XVIII. mendean harresiz inguratu zen; kale nagusi hau antzinako erromatar eta Done Jakueren bidea izan zen.
|
|
|
" Direnak direla, asmo ona eta euskaltzaletasun zintzoa dira nagusi gure artean. Sabel
|
zuri
eta sabel gorri asko etortzen zaizkit bizi naizen basa bazterrera. Galdezka, mintzatzera, bihotza hustutzera edo eta eritzi baten eskean; eta gehienak asmo berdineko, amets bat beraren opatzaille.
|
|
|
Bidezidor horietako batetik arrantzaleen portura (port de pecheurs) jaitsiko gara. Kai txiki honek xarma berezia du, bere etxe
|
zuri
eta txikiek ez dutelako zerikusirik hirian zehar ikusgai ditugun jauregi handiosoekin. Dena den, gaur egun gehienak turistentzako jatetxe edo dendak dira.
|
|
|
Emakumea izan Polixene, eta ez zuen apaiz kamuflatuaren jazkerako detailerik galdu: praka «milrayas»ak, alkandora
|
zuria
eta gerriko gorria. Handik gutxira Iparraldean ihesi zebilela egindako argazkietan alkandora koadrodun zabalaz ageri da, eta txapela Goenkaleko D. Luisek erabiltzen duen estilora.
|
|
|
Jon Zabaleta marrazkilariaren irudi alai bezain adierazgarriak lagun dituela plazaratu du Joxantonio Ormazabalek Elkar argitaletxearen Xaguxar sailean haur txikiei begira egin duen bere azkenengo idazlana, «Irri eta barre», letrak irudizkatzeko, marrazkiak begiratzeko eta jolasteko aproposa izan eta inor ez aspertzea helburu dituen liburu hau. ...igoz gero ikus daitekeen panorama, hitz jokoak, aho korapiloak, poematxo jostariak, abesti herrikoiak, erantzun eta guzti daukaten igarkizunak, Xelebrelandian bizi den jendearen ohitura eta gorabeherak, lau orrialde ezberdinetan agertzen den Barrehiztegia, Don Ebaristoren lanbidea asmatzeko modua, dendara joan eta bi litro porru, lau metro jogurt, galleta erdi bat eta bi intxaur, esne gorria, kafe
|
txuria
eta bost kiloko baratxuria eskatzen dituen eroslearen istoriotxoa, Joxe Lorentxo eta Josefiña, aitona harakina eta amona okina, bata gizena, bestea fin fina nola konpontzen diren argitzen duen kontakizuna, herriko festetan txerri bat tokatu zitzaienean gertatua eta abar luzea.
|
|
|
Agoteen benetazko jatorria garbi ezagutzen ez bada ere, bisigodo, mairu edota juduen ondorengo zirelakoan, herejetzat hartuak izan ziren, baita Elizaren aldetik ere. Begi nabarrekoak, azalez oso
|
zuriak
eta ilegorriak izaki, legenarra zutenaren susmoa ere zabaldu zen, eta era guztietako bazterkeriak jasan behar izan zituzten, harik eta XIX. mendearen bukaeran eskubide berdintasuna berreskuratu zuten arte.
|
|
|
Azal urdiña be esan daroe gure baserritarrak. Azal urdiñau ei omen da azalik bikañena, fiñena; azal
|
zuria
eta leguna. Ta beti olantxe azal ederreko il arte guztian be, izan doiaz azal urdiñak.
|
|
|
Azken hamarkada honetan diseinugile berriak estetika minimalistaren alde agertu dira: beltza,
|
zuria
eta, batez ere, soiltasuna.
|
|
|
Bata
|
zuri
eta aurpegi atseginarekin, 53 urteko leondar honek egin ahala guztiak egin zituen hainbat hilabete kritikotan zehar azken hamarkadetan Europan izandako elikadura krisirik handienari buruzko zalantzak argitu eta kezkak uxatzen.
|
|
|
Haurrak gustura badoaz zailagoa da zorabiatzea, jolasean jarrita izango baitute arreta (aurkako norabidean datozen auto
|
zuriak
eta gorriak kontatzen, adibidez).
|
|
|
Etikoki zein estetikoki onartezinezkoa izateaz gainera, dudarik ez dago: giza espeziea bakarra da, gizakia da denetan ugaztunik homogeneoena eta, gure alderdi indibidual eta kolektiboari garrantzi handia aitortzen badiogu ere,
|
zurien
eta beltzen artean alderik bilatzen badugu ere, begiak biribil edo zeharka dituztenen artean berezitasunak egiten ditugun arren, errealitatean berdin berdintsuak gara denok.
|
|
|
mendean uste zuten gizonezkoa, hiritarra, ingelesa,
|
zuria
eta aberatsa zela gizakiaren perfekzioa: gainontzeko guztiak aldez edo moldez akastunak omen ziren.
|
|
|
Ispilu faltsua da hori.
|
Zuria
eta kapitalista da hegemonia; mundua bera, ostera, ez. Zuriak eta kapitalistak egoera pribilegiatuan bizi dira munduan; pribilegioa da, ez egia unibertsala.
|
|
|
Zuria eta kapitalista da hegemonia; mundua bera, ostera, ez.
|
Zuriak
eta kapitalistak egoera pribilegiatuan bizi dira munduan; pribilegioa da, ez egia unibertsala. Baina pribilegiatuak, itxuraz, beldur dira:
|
|
|
Baina pribilegiatuak, itxuraz, beldur dira:
|
zuri
eta sistema kapitalistako ez direnak beldurgarriak dira, eta beldurgarri moduan erakusten dituzte hedabideetan (beltzak Afrikan odoltsuak dira; beltzak Europan lanpostu usurpatzaileak dira?).
|
|
|
Hori bai, pertzeptzioa gidatua da, zeren ohiturak gidatzen baikaitu; eta, ezin ukatu, hori oso erreflexu kulturala da. Esate baterako, euskaraz elurra
|
zuria
eta hotza da; izan ere, elurrak Euskal Herrian ez du-eta hainbesteko presentziak, ezta garrantziak ere gehiago zehaztua izateko. Beste kulturetan, ostera, logika handikoa da elurra gehiago behatzea eta gehiago zehaztea:
|
|
|
Oso tamainu desberdinetakoak izaten dira. [...] Gainera nahi izaten da papiro orria fina, sendoa,
|
zuria
eta leuna izatea. [...]
|
|
|
Oso tamainu desberdinetakoak izaten dira. [...] Gainera nahi izaten da papiro orria fina, sendoa,
|
zuria
eta leuna izatea. [...]
|
|
|
Kargatu labea harri onarekin, ahalik eta
|
zuriena
eta ez lohia.
|
|
|
Bereizteko, ohikoa da industriak harriaren kolorea eta jatorria nabarmentzea. Carrarako estaldura
|
zuria
eta Alpes berdea dira horietako batzuk. Trabertinoa eta comblachien marmol harriak dira.
|
|
|
Lehen eguzki bainuetan babes handia jarri behar da, gorputza estalkatuta egon baita eta ez baitu defentsa natural hori egin.
|
Zuriak
eta babesgabeak gara. Esposizio laburrak eta pixkanakakoak egin ahala, gorputzak, adimentsua izanik, melanina sortzen du defendatzeko eta erredurak jasateko arriskurik ez izateko», argudiatzen du Anna Tuneuk.
|
|
|
Azukreak, noski, goiko landareen eta esnearen osagaien osagai diren substantziak dira, eta horietatik ateratzen dira elikagaietan kontsumitzeko edo gehigarri gisa. Azukre arrunta edo, besterik gabe, azukrea da azukre kanaberatik eta azukre erremolatxatik ateratzen den produktu
|
zuri
eta findua, sakarosaz osatua ia erabat. Sakarosa disakarido bat da (karbohidrato sinplea), glukosa molekula batek eta fruktosa molekula batek osatua.
|
|
|
Beraz, gela ilunak margotzeko, hobe da urdinaz ahaztea eta tonu argiagoetara jotzea; bestela, hotz itxura emango zaio eta ez da batere egokia atseden egonaldietarako. Aseguruari buruzko apustu bat
|
zuria
eta urdina konbinatzean datza, azken hori bereziki nabarmenduko baita, nahiz eta emaitza ona ere eman dezakeen altzari zaharrekin konbinatzean. Kolore urdina hainbat tonalitateren arabera konbinatzeko aukera dago:
|
|
|
Ardi zakurrak, izenak dioen bezala, artaldeak zaintzeko erabiltzen ziren. Itxuraz ere –Euskal Herriko ardi zakurrez ari naiz–, ardien antzekoak dira,
|
txuri
eta ile ugariarekin.
|