|
2000
|
|
|
" Denek dakite egun positibismo logikoa hilda dagoela. Baina badirudi inork ez duela sumatzen hemen galdera bat egon daitekeela —’Nork egin du? ’ galdera(...) — Uste
|
dut
nire erantzukizuna onartu dudala. Nahita ez egin arren".
|
|
|
Horrela, gizon hau pianojole ona dela esaten dugunean, esan nahi dugu trebezia maila jakin batez zailtasun maila jakin bateko piezak jo ditzakeela. Eta, era berean, katarroa ez hartzea niretzat garrantzitsua dela badiot, esan nahi
|
dut
nik katarroa hartzeak nire bizitzan hainbat ondorio deskribagarri sortzen dituela; eta esaten badut hau errepide zuzena dela, esan nahi dut hau errepide zuzena dela helburu baten arabera. Horrela erabilita, adierazpen hauek ez dute arazo zail edo sakonik.
|
|
2001
|
|
|
‘Subjektu’ hitza zentzu ezberdinetan erabiltzen da. Hutsegitea transzendentala da arrazoimenak joera
|
duelako
nia objektu bihurtzeko, beste substantzia bat besterik ez. Hala ere, hau ez da legezkoa eta emaitza orokorrak dio ezin dela azken subjektu baten existentzia ezagutu substantzia gisa, substantziez hitz egiteko iraunkorra den oinarri bat behar delako eta horrelakorik ezin dugulako lortu adigai soilen bidez subjektuaz ari garenean.
|
|
|
Sinpletasuna ideia soila litzateke, ezein esperientziak ez digu eskainiko. Ezagutzak behar
|
duen
nia ezagutzaren baldintza transzendentala besterik ez da, ez arima bat. Gainera, ezin da niaren ideia honetan sustraitu arima materiagabekoaren eta gorputzaren arteko bereizketa, zeren hemen agerpenei buruz ari baikara, ez hauen atzean egon litekeen substratuari buruz.
|
|
|
Baliteke norbaitek erantzutea ezin
|
dudala
nik baietsi ez dela kosmosean beste izaki ezagulerik. Baina niri ez dagokit erantzutea, zientziaren barruan egon litekeena jasotzea baino.
|
|
2003
|
|
|
Beste hitzaldi batzuk, batez ere zuenak, aberats eta negozio gizonenak, entzuten ditudanean, ordea, ni neu atsekabetzen naiz eta zuetaz eta zuen lagunez errukitzen naiz, ezer egin gabe zerbait egiten duzuela uste baituzue. Eta agian zuek, aldiz, ni naizela zorritxarrekoa uste izango duzue, eta egiazko d ustea duzuela uste
|
dut
nik, baina nik zuetaz ez dut usterik, jakin baitakit ederki asko.
|
|
|
Horrelakoak jasan
|
ditugu
nik eta beste askok satiro honen flauta doinuen eraginez; baina entzuidazue nik bera konparatu dudan satiro horien zein antzekoa den eta zein botere harrigarria duen. Argi eta garbi jakin ezazue zuetako inork ez duela bera ezagutzen, nik erakutsiko dizuet ordea, hasi naizenez d gero.
|
|
|
Nire ondoko etzalekuan zegoen deskantsatzen beraz, afaldu zuen etzaleku berean, eta gelan ez zegoen beste inor lotan gu ezik. Kontakizunaren une honetaraino ederki legoke edonoren aurrean kontae tzeko ere; hemendik aurreragokoa ordea ez
|
zenukete
nik esanda entzungo lehenik' ardoa (umeekin eta umerik gabe) egiatia' ez balitz, esaeraren arabera, eta bigarrenik bere gorespena egiten hasita Sokratesen ekintza bikaina ezkutatzea bidegabe irudituko ez balitzait. Areago oraindik:
|
|
|
— Beharrezkoa deritzot bada Pausaniasek, nahiz eta gaiari ondo ekin, behar bezala burutu ez duenez, ni hitzaldia burutzen saiatzea. Bi maitasun 186 mota egotearen kontu hori ondo bereiztu duela uste dut, baina ez dagoela gizakien arimetan bakarrik mutil ederrekiko, baizik eta beste gauza askorekiko eta beste izakietan ere bai, animalia guztien gorputzetan, lurreko landareetan eta, esate baterako, izaki guztietan, uste
|
dut
nire eskulangintza medikuntzatik ondo ikusita daukadala, jainkoa handi eta harrib garri dela eta denera zabaltzen dela, gizaki zein jainkoen arazoetara.
|
|
|
Baina ikerkuntzak, gainera, ezarritako lanabes eta usteen inguruko konpromiso sakonarekiko duen menpekotasunak, itxuraz aurkakoak, oso arreta txikia jasotzen du. Handiagoa eman dakion aldarrikatu nahi
|
nuke
nik. Hala egiten ez den bitartean, zientzi hezkuntzaren eta garapenaren ezaugarririk deigarrienetako batzuk ulertzea oso zaila izango da.
|
|
2004
|
|
|
Eta nire burua bakarka hartzen badut kontuan(...) erraz ohartzen naiz orain naizena baino askoz ere perfektuagoa izango nintzatekeela, Jainkoak sortu izan banindu hutsik egingo ez zukeen zerbaiten gisara. Alabaina, nolabaiteko perfekzio handiagoa egongo da unibertso osoan beraren zati batzuek erruak izan baditzakete eta beste batzuek ez, denak antzekoak badira baino, eta ezin
|
dut
nik hau ukatu.41
|
|
|
Kontu benetan konpongaitza izanda ere, ematen du tranpa batean harrapatuta ikusten duela bere burua; eta hortik irteteko emango duen erantzuna oso biribila izan arren, ez da oso konbentzigarria izango: " ezin
|
dut
nik hau ukatu", esango du. Ezin ukatu natura perfektuan izaki akastunak txertatuta egon behar duela eta horrek naturaren perfekzioa bermatuko duela eta, neurri honetan, izaki akastun hori perfektua dela.
|
|
|
Ez dakigu ondo Jainkoaren existentziaren beraren frogapenak baliozkoak diren, beharbada bai edo akaso ez, baina garbi dagoena da bere ezaugarriak nahikoa ilun geratzen direla" ezin
|
dut
nik hau ukatu" tankerako baieztapen batekin, Jainkoaren ideia, azken batean, gure ulermenaz harantzago jartzen duelako: " but on the other hand, the idea of god is explicitly stated by Descartes to be beyond our comprehension". 42
|
|
|
Baina arrazoimenak dagoeneko konbentzitu nau neurri berean baztertu behar
|
ditudala
nire sinesmenetatik, bai erabat ziurrak eta zalantzarik gabekoak ez diren gauzak, bai nabarmenki faltsuak agertzen direnak.8
|
|
|
Ez da makala izango hor eman den jauzia! Hor aurkituko ditu Descartesek bere estutasunik gogorrenak, eta, zenbait momentutan, bere argudiapenean, bereziki Jainkoaren eta munduaren arteko lotura horretaz hitz egitean," ezin
|
dut
nik hori ukatu" tankerako argudioetara joko du itxitura itogarri horretatik ahal den moduan irteteko. Zaila da jaitsierako bidea gailurra hain goian jarri denean, baita berarentzako ere.
|
|
|
Nire burua konbentzitu dut munduan ezer ez dagoela, ez zerurik, ez lurrik, ez adimenik, ez gorputzik; ez al da hortik ateratzen ni ez naizela existitzen? Ez ba; nik existitu behar
|
dut
ni neu zerbaitez konbentzituta banago. (...) Ez dago, beraz, zalantzarik existitzen naizela, huts egiten dut eta.
|
|
|
Eta berak [jainko engainatzaileak] nahi adina nahasten banau ere, ez du lortuko ni ezer ez izatea zerbait pentsatzen dudan artean. Horrela, gogoeta egin eta gero, ondorioztatu behar
|
dut
ni naiz, ni existitzen naiz esaldiak nahitaez egia izan behar duela ahoskatzen dudan bakoitzean edo nire adimenean bururatzen dudan guztietan.26
|
|
|
Hau dela eta, ezin
|
ditut
nik onetsi, inolaz ere ez, arazo publikoetan beti beste eraberritzeren bat asmatzen diharduten giza natura bazter nahastaile eta geldigogor horiek, deituak izan ez direnak, ez jaiotzez, ez aberastasunez, jendarteko arazoak gobernatzera. Eta idazki honetan halako zorakeriaren susmagarri egin nazakeen zertxobait legokeela uste izango banu, ni neu damutu egingo nintzateke erabat bera argitaratuko balitz.22
|
|
|
Alabaina, ahalmen eragile hau ezin da niregan egon, ez
|
duelako
nire pentsamendua aurresuposatzen eta ideia horiek sarritan sortzen zaizkidalako nik ezertan lagundu gabe, eta askotan nire gogoz kontra. Beharrezkoa da, beraz, bera izan dadila nitaz ezberdina izango den substantzia baten baitan.56
|
|
2005
|
|
|
Orain arte esandakoagatik, honela espero
|
dut
nik, garbi egon luke honako proposamenaren asmoa. Errepikatu dezagun hau laburki:
|
|
2006
|
|
|
Hizlari horren diskurtsoaren analisia egin lukeen beste garai bateko edo beste nazio bateko kritikariak zirkunstantzia horiek guztiak kontuan hartu lituzke, eta bere burua entzuleriaren kokapen berean jarri luke diskurtsoaren gaineko judizio egiazko bat eratze aldera. Antzera, lan bat publikoarengana zuzentzen denean, nahiz eta ni egilearen adiskidea edo etsaia izan, egoera hori ez dut kontuan hartu behar; aintzat hartu behar dut neure burua, baina gizaki gisa, zentzu orokorrean ulertuta, eta ahal den neurrian ahantzi behar
|
ditut
nire izate partikularra eta nire zirkunstantziak. Aurreiritzien mendean dagoen pertsonak ez du betetzen baldintza hori, eta bere kokapenari eusten tematzen da; ez du bere burua kokatzen obrak duen ikuspuntuan; obra beste garai eta nazio bateko pertsonengana zuzenduta baldin badago, haien ikuspegia eta aurreiritziak ez ditu aintzat hartuko.
|
|
2011
|
|
|
" Milla Olerki Eder" liburuan agertu da bere lanen bat. Ez
|
nuke
nik esango oso ona danik, ez; baña euskaldun berri batek egiñak dira, ta gauza bat erakusten dutelako aipatzen ditut emen: euskera maite izan zuela, ain zuzen.
|
|
2012
|
|
|
Oinarrizko tesia: " Gorputzak eta hizkuntzak bakarrik ‘daudela’ dioen tesiaren aurrean, salbuespenen (edo egien) existentziak funtsezko ebidentzien forma
|
du
niretzat" (LM, 17). Hori ezin da frogatu.
|
|
2014
|
|
|
Nahiz eta biluzik mantendu nahi dudan, ez dut lortuko. Nahiago
|
dut
nire gordinaren ilusioa. Oso goiz entzun duzu hedapena segurtatzea delako kontuaWalkirien zaldikatzea; komikiek ere erakutsi dizute zaldi gainean, hodeien artean, ibiltzen den emakumearen itxura.
|
|
2017
|
|
|
Eta agertzen da nire unibertsoko objektuen artean atzematen ditudan erlazioen desintegratze huts bat bezala. Baina desintegratze hori ez
|
dut
nik burutzen; gauzen artean jatorriz ezartzen ditudan distantzien bitartez, alferrik atzematen ahalegintzen naizen erlazio bat bezala agertzen da. Gauzen atzeko plano baten modukoa da, niri printzipioz ihes egiten didana eta gauzei kanpotik ematen zaiena.
|
|
|
Hor ez dago inongo eragozpenik, nire askatasunak nire posibleak hortzikatzen baititu eta, ildo beretik, munduko potentzialtasunak eurak bakarrik agertzen eta proposatzen baitira. Hortaz, ezin
|
dut
nire burua benetan definitu situazioan izaten bezala: hasteko, ez naizelako neronen kontzientzia posiziozkoa; ondoren, nire ezerez propioa naizelako.
|
|
|
hasteko, ez naizelako neronen kontzientzia posiziozkoa; ondoren, nire ezerez propioa naizelako. Zentzu horretan, eta zeren ez naizena naizen eta naizena ez naizen, 6 ezin
|
dut
nire burua zinez definitu ateetan entzuten izaten, eta ihes egiten diot nire transzendentzia osoz nire buruaren behin behineko definizio horri. Hor dago, ikusi dugunez, 7 asmo txarraren jatorria.
|
|
|
Nik ezin dut izan ni objektutik bereizten nauen ezerez hori, ezen ni naizen objektuaren presentazioa gertatu behar baita. Horregatik, ezin diot nire buruari ezaugarririk aitortu ez bada ahalmen objektibatzaile baten bitartekotzaz, baina ez dena nire ahalmen propioa eta ezin
|
dudana
nik simulatu eta sortu. Zalantzarik gabe, auzia ez da gaurkoa:
|
|
|
Nozio iheskorrak baino ez dira izango beti, ihes egiteko izaera izango dutenak: ez
|
dut
nire gaiztotasuna atzemango ez bada ekintza horren edo haren baitan, ihes egingo diot nire buruari, sentituko dut nire alienazioa eta nire isurtzea izate baterantz alferrik baino ez dudana gaiztotzat hartu eta, haatik, banaizela sentituko dudana eta distantziara biziko dudana, lotsa edota beldurra dela bitarte.
|
|
|
Eta litekeena da nire lotsa ez desagertzea: musugorri makurtu naiz orain sarrailara, etengabe bizi
|
dut
nire Bestearentzako izatea; nire posibilitateak etengabe ‘hiltzen’ dira eta distantziak etengabe zabaltzen dira nigana norbait egon ‘litekeen’ eskaileretatik, giza presentzia bat ezkuta ‘litekeen’ zoko ilun horretatik. Areago, ikaratzen banaiz soinu txikienarekin, kraska bakoitzak begirada bat iragartzen badit, izate begiratuaren egoeran nagoen seinale.
|
|
|
Erabilera enpirikoan eta egunerokoan hartuta, ‘absentzia’ adigaia ez nuke baliatuko edozein motatako ‘hor ez egotea’ adierazteko, hori garbi dago. Hasteko, ez
|
badut
nire tabako paketea bere lekuan aurkitzen, ez dut esango absente dagoenik; nahiz eta adieraz nezakeen ‘hor egon behar zuela’ Azken batean, objektu material edota tresna baten lekua, nahiz eta zenbaitetan leku zehatz bat egoki dakiokeen, ez da bere izaeratik ondorioztatzen. Horrek leku bat aitor liezaioke soilik, baina nire bitartez hartzen du tresna batek lekua.
|
|
|
‘Begiratua izate’ hori agertzen da hori konkretu hori izateko dudan probabilitate hutsa bezala, ezin duena probabletasunaren izaera eta zentzua atera ez bada oinarrizko ziurtasun batetik non eta Bestea beti zaidan niri presente ni beti Bestearentzako naizen heinean. Nire gizaki izatearen esperientzia, beste gizaki bizidun guztientzat objektu, borroka plazara jaurtia milioika begiradapean eta nigandik ihesi milioika aldiz, konkretuki bizi
|
dut
nire unibertsoan objektu bat agertzen denean, baldin eta objektu horrek aditzera ematen badit probablea dela presentean ni kontzientzia batentzat objektu izatea hori nabarmendu gisa. Begirada esaten diogu fenomenoaren osotasunari.
|
|
|
Hori beharrean, gehiago da errealitate nabarigaitz, iheskor eta nonahiko bat gure Ni ez agerikoa agerrarazten duena gure aurrean eta gurekin batera sortzen duena ihes egiten digun Ni hori. Ordea, baieztatu nahi
|
badut
nire gogoeta ondo ulertu dela, begiratzen badut orduan auditorioa, begiak eta buruak ikusiko ditut agertzen bat batean. Bestearen errealitate zenbaki aurrekoa objektibatzearekin batera, deskonposatu eta pluralizatu egin da.
|
|
|
Horregatik, funtsean, Bestea Ez ni ez objektua da. Zeinahi direlarik ere Besteari buruzko dialektikaren ondorengo prozesuak, Bestea ezer baino lehenago Bestea izango bada, izan behar du printzipioz agertu ezin
|
duena
nik bera izaterik ukatzen dudan agertze berean. Ildo horretatik, nire funtsezko ukapena ezin da zuzena izan, ezer ere ez baitago zeri zuzendua.
|
|
|
Bestea ezin dut distantziara eduki ez bada nire subjektibotasunari muga bat aitortuz. Baina muga hori ezin da izan nigandik etorria eta nik pentsatua, nik ezin
|
baitut
nire burua mugatu, bestela osotasun finitua nintzateke. Bestalde, Spinozaren hitzetan, pentsamenduak bakarrik muga dezake pentsamendua.
|
|
|
atzeman nahi izan dudan irudi horretan, errekuperatzeko eta nire izatean txertatzeko, ez dut nire burua jada errekonozitzen eta Besteari egotzi behar diot, gogo onez edo txarrez, bere ezaugarri subjektiboetako bat bezala. Nire objektutasunetik halabeharrez askatua, bakarrik gelditzen naiz Beste objektuaren aurrean, nire ipseitate kalifikaezinean, izateko dudana baina izan ezin
|
dudana
nire funtziotik kanpo.
|
|
|
Beraz, agertzen da tresnen gainditze baten modura helburu jakin batzuetarantz, hain zuzen eta zehazki, nik ere gainditzen ditudan heinean, proiektu bateratzaile batean, helburu horiek, tresna horiek eta Besteak gauzatzen duen tresnen gainditze hori helburuetarantz. Izan ere, nik ezin
|
dut
nire burua inoiz hartu modu abstraktuan ni neu izateko posibilitate soiltzat, eta nire ipseitatea bere proiekzio konkretuan bizi dut honako eta halako helburuetarantz: ni engaiatua existitzen naiz beti eta modu horretan bakarrik hartzen dut izatea (ren) kontzientzia.
|
|
|
Horrela, Bestearen presentzia subjektuen kuasi osotasun bat bezala bizi
|
dut
nire Bestearentzako objektu izatean eta, osotasun hori atzeko planoan dagoela, zehazkiago nabari dezaket subjektu konkretu baten presentzia, nahiz eta zehaztu ezin izan, horratik, Beste hori den. Objektutasunaren aurrean hartzen dudan defentsazko jarrerak Bestea nire aurrean agerraraziko du halako eta horrelako objektu gisa.
|
|
|
Besteak' leudeke’ porrot erreflexiboaren kontrako porrot batengatik. Azken batean, erreflexioan, ezin
|
badut
nire burua objektutzat hartu eta kuasi objektutzat bakarrik har badezaket, horrek esan nahi du atzeman nahi dudan objektua neroni naizela; nigandik bereizten nauen ezereza izateko dut. Nik ezin diot ihes egin nire ipseitateari eta ezin dut nitaz ikuspunturik hartu (horrela ezin dut nire burua izatetzat hartu), ezta nire burua ‘dago’ moduko formatzat hartu ere (izatearen atzemateak huts egiten du, atzemailea aldi berean atzemana delako).
|
|
|
Azken batean, erreflexioan, ezin badut nire burua objektutzat hartu eta kuasi objektutzat bakarrik har badezaket, horrek esan nahi du atzeman nahi dudan objektua neroni naizela; nigandik bereizten nauen ezereza izateko dut. Nik ezin diot ihes egin nire ipseitateari eta ezin
|
dut
nitaz ikuspunturik hartu (horrela ezin dut nire burua izatetzat hartu), ezta nire burua ‘dago’ moduko formatzat hartu ere (izatearen atzemateak huts egiten du, atzemailea aldi berean atzemana delako). Bestearentzako izatearen kasuan, ordea, erdibiketa urrunago doa, izan ere, (islatu islatzaile) islatua errotik bereizten da (islatu islatzaile) islatzailetik eta, horrexegatik, objektu izan daiteke berarentzat.
|
|
|
Azken batean, erreflexioan, ezin badut nire burua objektutzat hartu eta kuasi objektutzat bakarrik har badezaket, horrek esan nahi du atzeman nahi dudan objektua neroni naizela; nigandik bereizten nauen ezereza izateko dut. Nik ezin diot ihes egin nire ipseitateari eta ezin dut nitaz ikuspunturik hartu (horrela ezin
|
dut
nire burua izatetzat hartu), ezta nire burua ‘dago’ moduko formatzat hartu ere (izatearen atzemateak huts egiten du, atzemailea aldi berean atzemana delako). Bestearentzako izatearen kasuan, ordea, erdibiketa urrunago doa, izan ere, (islatu islatzaile) islatua errotik bereizten da (islatu islatzaile) islatzailetik eta, horrexegatik, objektu izan daiteke berarentzat.
|
|
|
Argitu dugu Bestearen existentzia ebidentzia osoz bizitua dela nire objektibotasunaren gertakarian eta gertakariaz. Eta ikusi ere
|
dugu
nire Bestearentzako alienazio propioaren aurrean dudan jarrera Bestea objektutzat hartzea dela. Labur esateko, Bestea guretzat bi modutara existi daiteke:
|
|
|
Zera, nik Bestea maite
|
dut
nik bera maita dezadan nahi duelarik.
|
|
|
Begiratua sentitu aurretik, nire kontzientzia (ez erreflexua) ez da tesi baten objektu, gauzen kontzientzia hutsa naiz, ez dago inongo ikuspunturik nik situazio batean egiten ditudan ekintzak kalifika ditzakeenik. Beraz, ez
|
ditut
nire ekintzak ezagutzen, baizik eta bizi egiten ditut eta beraiek naiz; eta nire baitarakoa naizenez, nire ezerez propioa ere banaiz. Ordea, begiratua sentitzean, besterik da:
|
|
|
Cogitoak, beragandik kanpo, Beste konkretuaren presentzia zalantzagabearen bidean jarri behar gaitu. Bestea ni ez izaten moduan agertu behar da; (iii) Cogitoak Bestea erakutsi behar digu ez bera objektu delarik, baizik eta parte duelarik gure izatean; eta (iv) Bestea barneko ezeztapen bezala atzeman behar
|
dugu
ni ez izaten, hau da, Besteak eta nik batasun sintetiko bat eratzen dugularik eta bata bestea denik ukatuz eratzen garelarik. Horrek eskatzen du, bestalde, nik ezin dudala, nahiz eta izate batasuna osatu, osotasunaren ikuspunturik hartu eta, beraz, Bestearen existentziaren bizipena osotasun osagabea dela.
|
|
|
Bestea bihurtzen da, orduan, ez izatera jotzen dudana eta bere posibilitateak dira nik ukatu egiten ditudan posibilitateak eta kontenplatu baizik ezin ditudanak, alegia, posibilitate hilak. Horrekin, bada, gainditu egiten ditut nire posibilitate presenteak, hartzen baititut Bestearen posibilitateek gaindi ditzaketen posibilitatetzat, baina Bestearen posibilitateak ere gainditu egiten ditut, hartzen baititut bere ezaugarri bakarraren ikuspegitik berak ezin duena berezko posibilitatetzat jo Bestetasuna, nik ahalbidetzen baitut Bestea egotea, eta hartzen ere
|
baititut
ni gaindi nazaketelarik nik posibilitate berrietarantz gaindi ditzakedan posibilitatetzat. Horrela, ni (re) kontzientziaren bere baitarako izatea berreskuratu dut posibilitate infinituen sorgune etengabetzat eta, aldi berean, Bestearen posibilitateak posibilitate hilak bihurtu ditut, guztiei egotzi baitiet ez nik bizituaren izaera, alegia, zerbait emana izatearena.
|
|
|
Horrela, Bestearen begirada atzematean astintzen nauen dardara zakarrean, zera gertatzen da, bat batean alienazio leun bat bizi
|
dut
nire posibilitateena, nigandik urrun kokatzen dira, munduaren barruan, munduko objektuekin.
|
|
|
Baina emana zaidan distantzia da. Begiratua naizenez gero, ez
|
dut
nik distantzia zabaltzen, distantzia zeharkatzera mugatzen naiz. Bestearen begiradak espazialtasuna ematen dit.
|
|
|
Baina, horrez gain, nire posibilitateak finkatzen dituelarik, Besteak agerrarazten dit nik objektu izateko dudan ezintasuna, ezpada beste askatasun batentzat. Nik orduan ezin
|
dut
niretzat objektu izan, objektu gisa ni neu naizena bainaiz. Bere baliabideen menpe utzia, bikoizteko ahalegin erreflexiboak porrot egiten du, eta ni betiro naiz neronek berriz atzemana.
|
|
|
Eta subjektu horren bitartekorik gabeko presentzia beharrezko baldintza da niri buruz eratzen dudan zeinahi pentsamendurena. Bestea zera da, beragandik ezerk bereizten ez
|
nauen
ni neu hori, ez bada bere askatasun erabatekoak eta osoak, alegia, berez eta bere baitarako, berak bakarrik izateko daukan bere indeterminazio horrek.
|
|
|
Ezin ondoriozta nezake ere kontzeptua edo irudikapena nire funtsetik. Lehenik eta behin, ez
|
ditudalako
nik ‘sortzen’ eta ‘irudikatzen’: horrelako espresioek ‘ezagutu’ eremura ginderamatzakete berriro, eta hori printzipioz jokoz kanpo geratu da.
|
|
|
Beste begiradaren presentzia ez da, beraz, ezagutza bat, ez da nire izatearen luzapen bat, ez da batasunezko forma bat edo kategoria bat. Besterik gabe da eta ezin
|
dut
nigandik ondorioztatu.
|
|
|
Sartrerentzat, ‘begiratua izatea’ gertakari erreduziezina da. Bestearen begirada (begiratzailea) ezin da deduzitu ez nire subjektu izatetik (orduan Bestea objektutzat joko bainuke) ez Bestearen objektu izatetik (orduan Besteak ez
|
bailuke
ni begiratzeko ahalmenik). Epoche fenomenologikoak ere luke, Sartrek dioenez, Bestea isolatu eta parentesi artean jarri, zeren, begiratzailea delarik, Bestea transzendentzia hutsa baita, ez posiziozkoa, ez tetikoa, nire ‘mundutik’ kanpo dagoena.
|
|
|
Bestea subjektu osoa79 da, ez da nigandik ondorioztatzen," ez da ezagutza bat, ez da nire izatearen luzapen bat, ez da batasunezko forma bat edo kategoria bat. Besterik gabe da eta ezin
|
dut
nigandik ondorioztatu", 80 nahiz eta bestetasunak oinarrian bestetasun hori bizi duen kontzientzia ni bat eduki badaukan. Bestea izatezko beharrezkotasuna da, bere existentziaren zalantzagabetasuna eta beharrezkotasuna nire kontzientziarenak berberak dira.
|