|
2008
|
|
|
Nafarroako eskualde euskaldunen artean ipintzen du Euskararen Legeak Abaurregaina. Euskarak bizirik iraun du herrian
|
duela
hamarkada batzuk arte, baina gaztelaniak euskara baztertu du. Gaur egun, 50 urtetik gorako euskaldun zaharrek hitz egiten dute euskaraz, baita gazteago batzuek ere, baina 15 urte baino gehiago dituztenek ia ez dute euskaraz hitz egiten.
|
|
2009
|
|
|
Zerbitzu guztiak izatea zuten xede, herritarrei dena leku berean egiteko aukera izan zezaten. Sandy Weillek, Citigroupeko presidente izandakoak, bultzatu zuen eredu hori,
|
duela
hamarkada bat inguru, AEBetan. Baina, gisa horretako finantza erakundeen egoera asko ari da okertzen azkenaldian, Citigroupen beraren eta Bank of Americaren emaitzak dira horren lekuko.
|
|
|
Dietak, Adurizen arabera, saiatze huts egin metodoaren emaitza dira, eta ez dauka zentzurik
|
duela
hamarkada batzuk bezala jateak duela hamarkada batzuk bezala bizi ez garenean. Aldaketak beti ez direla kalterako izaten.
|
|
|
Dietak, Adurizen arabera, saiatze huts egin metodoaren emaitza dira, eta ez dauka zentzurik duela hamarkada batzuk bezala jateak
|
duela
hamarkada batzuk bezala bizi ez garenean. Aldaketak beti ez direla kalterako izaten.
|
|
|
Eta unionistek Irlanda iparraldeari eusteko erabilitako argudioak ere ez du balio:
|
duela
hamarkada batzuk Irlanda hegoaldea ekonomikoki atzeratua zegoela zioten. Baina azken aldian goraldia izan du; horregatik, iparraldeko enpresaburu eta politikariek bestela begiratzen dute hegoaldera.
|
|
|
Zori txarrez, puntu horretan gaude oraindik, teoria hutsaren esparruan. Ez da gutxi,
|
duela
hamarkada batzuk hori ere ez genuela kontutan hartuta. Pausorik zailena gelditzen zaigu, hitzetatik eginkizunetara daraman pausoa.
|
|
|
Gaur egun, errespetu handi samarra ematen du. Bizar iletsua eta kalpar luze samarra erakutsi ditu azken hiru urteetan, eta 118 kilorekin,
|
duela
hamarkada bat kritikak egiten zituzten guztiak ezkutuan daude.
|
|
|
|
Duela
hamarkada batzuk apenas aipatzen ziren gaixotasun horiek, baina sedentarismoa, elikadura desegokia eta estresa moduko aztura txarrak orokortu direnetik, osasun arazo garrantzitsu bihurtu dira. Prebentzioa eta diagnostiko goiztiarra dira gugandik urrun mantentzeko modurik onenak.
|
|
|
Ez dago zehatz jakiterik txotxongiloen arte adierazpidea non eta nola hasi zen. Garapen handiena Txina zaharrean izan zuela eta gero India, Egipto, Greziara eta Europan barrena ere barreiatu dela, horixe ematen dute ikertzaileek ziurtzat, eta nonbait haren adarrak Tolosara ere ailegatu ziren
|
duela
hamarkada gutxi batzuk. Txotxongiloen ondarea berreskuratzea eta zaintzea da zentroak ezarri dituen helburu nagusietako bat.
|
|
|
Esponentzialki hazi dira. Amiantoarekin
|
duela
hamarkadak lan egin zuten langileek orain garatu dituzte gaixotasunak. Gauza bera gertatzen da silikosiarekin eta beste laneko eritasun batzuekin ere, minbizia eta bestelakoak eragiten dituztenekin.
|
|
|
Ez al da aspaldi ezagutzen hedabideen audientzien joerak esplikatzen duen legea oso oso soila dela? Esplikatu ere,
|
duela
hamarkada asko, Festingerrek garatu zuen Disonantzia Kognoszitiboaren legeak esplikatzen duenez, entzun ikusleak uko egiten dio zigortzen eta kognitiboki kalte egiten duen hedabide edo saioari. Alegia, jendeak gratifikatzen duena ikusten eta entzuten du, eta, aitzitik, jasan ezina zaiona saihesten du.
|
|
2010
|
|
|
Grezia unibertsoaren zentroa izan dela konbentzituta bizi izan dira urte askoan greziarrak, zinemagileak azaldu duenez: Eskolan ere hori jaso izan dute, eta
|
duela
hamarkada inguru Europan barrena etorkinen mugimendu handia hasi zenean galdurik sentitu ziren greziar gehienak. Filmeko protagonista eta bere koadrila bezala, greziarrak lasai eta geldi egotera ohituak daude, egilearen hitzetan:
|
|
|
Erakusketaren bukaeran eta berau osatzeko Sally Ingletonen Painting Country (2000) film dokumentala ikusteko aukera dago, artista aborijenen gaurko egoera agertzen duena. Bertan,
|
duela
hamarkada batzuk marjinazio sozial, politiko eta ekonomikoan zegoen komunitate indigenaren kultura nolabait mantentzeko asmoz, artegintza Mendebaldeko kulturak inposaturiko bizimodura egokitzeko modu bat izan daitekeela erakusten zaigu. Egun margotzen duten hainbat artista aborijen, duela hamarkada gutxi batzuk desertuan bizi ziren modu nomadan, biluzik, eta ehizatzen zutenaz elikatuz; orain, komunitateetan bilduta, jatorri europarreko australiarrekin elkarbizitzan margotzen dute.
|
|
|
Bertan, duela hamarkada batzuk marjinazio sozial, politiko eta ekonomikoan zegoen komunitate indigenaren kultura nolabait mantentzeko asmoz, artegintza Mendebaldeko kulturak inposaturiko bizimodura egokitzeko modu bat izan daitekeela erakusten zaigu. Egun margotzen duten hainbat artista aborijen,
|
duela
hamarkada gutxi batzuk desertuan bizi ziren modu nomadan, biluzik, eta ehizatzen zutenaz elikatuz; orain, komunitateetan bilduta, jatorri europarreko australiarrekin elkarbizitzan margotzen dute.
|
|
|
Bitartean, besteak beste, lan egin du Mikel Laboa, Gari, Mikel Urdangarin eta Ruper Ordorikarekin, hala estudioan nola zuzenean.
|
Duela
hamarkada bat Sant Pau 44 taldea osatu zuen Gasteizko hainbat jazz musikarirekin, eta, gaur egun, The Heckler, Nevermind People, The Romanticos eta Asociacion Libre Orquestako kidea da. Horiez gain, beste hainbat jazz musikarirekin grabatu du:
|
|
2011
|
|
|
1956tik aurrera, ordea, Hego Euskal Herriko idazleen arteko beste haustura bat sortu zuen Jokin Zaitegik egindako proposamen garbizaleak. Koldo Mitxelena izan zuen areriorik gogorrena Zaitegik hasitako bideak, eta Txillardegi, Gabriel Arestik eta bestek Mitxelenaren bidearen alde egin zuten.Ideologiari dagokionez, existentzialismoak «markatu»
|
zuen
hamarkada. Hasieran existentzialismoaren aurkako jarrera nagusitu zen, baina Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua nobelaren argitalpenaren ondotik, 1957an, batzuek «nolabaiteko onarpena» eman zioten, «beren ñabardurekin» izan bazen ere.Bigarren liburukiak Kazetaritza eta saiakera du azpi izenburu.
|
|
|
Peruren historia beltza gainditzen hasita hortxe hortxe dira Alberto Fujimoriren diktaduraren biktimak, eta
|
duela
hamarkada pasatxo amaitutakoa oraindik barnean eta ia isilean sufritzen dutenek bozgorailuetatik entzun behar izan dute «garai oparo haien itzulera» izan daitekeela igandekoa. Keiko Fujimorik, Albertoren alabak, kanpainaren bigarren txanpan diskurtsoa leundu badu ere, aita «errugabeak» egindakoarekin jarraitzeko asmoa azaldu du presidentetzara iristen bada, eta aukerak dauzka.
|
|
|
Giza eskubideak urratu dituztenen inpunitatea hor dago.
|
Duela
hamarkada bat bizitakora itzuli gaitezke zoritxarrez.Nola azal daiteke irabazteko adina indar izatea. Keiko Fujimori ez litzateke egongo bere aita ez balego. Fujimorismoak bi gauza eraiki ditu:
|
|
2012
|
|
|
Gure zientzialarien artean ez dago eztabaidarik, ez dago zalantzarik horretan, nahiz eta AEBetan hainbatek kreazionismoaren bandera hartu duten azken urteotan.
|
Duela
hamarkada batzuk, ordea, euskal intelektualen artean Darwinek arerio gehiago zituen defendatzaile baino; Jose Migel Barandiaran bera(), egotekotan, darwinismoaren aurkakoen artean egon zen. Kepa Altonaga EHUko zoologoak?
|
|
|
Nola idatzia den ere, uste dut hori behar dugula zuzen atxiki.
|
Duela
hamarkada batzuk ez zen orain bezainbeste herritar ikusten taula gainean pastorala ematen. Lehen, 30 bat ziren, edo gutxiago; orain, 100 jendeetara iristen da...
|
|
2013
|
|
|
Pakistanek gaitasun nuklearra duten irismen laburreko misilak garatu ditu, Indiak egin lezakeen inbasio saio bat mugatik gertu galarazteko. Izan ere,
|
duela
hamarkada bat, Indiak taktika bat diseinatu zuen, Pakistanen eraso bat jasoz gero kontraeraso masibo batekin erantzuteko.
|
|
2014
|
|
|
Hamaika ikusteko. Ostiral gauak suspertzen lehenbizikoa Urrezko LEB liga izan zen,
|
duela
hamarkada luze bat, eta bere horretan jarraitzen du. Espainiako Federazioak ere badu norgehiagokak sarean ikusteko zerbitzua.
|
|
2016
|
|
|
«Bezeroa ez da konformatzen gazta arrunt batekin. Esperientzia oso bat nahi du, zerbait ikusgarria».Nekez pentsa zitekeen
|
duela
hamarkada batzuk ardoarekin egindako gazta bat. Hori ekarri dute Donostiara Toledoko Tembleque herriko (Espainia) Artequeso gaztandegikoek.
|
|
2021
|
|
|
«Guztion borondatea da hemen oraintsuko historiako une kritiko eta erabakigarri batean bizitza galdu zuten bost pertsona horiei omenaldia egitea, halakorik berriz gerta ez dadin». Areago, urte batzuk atzera ere egin zuen bere hitzaldian, eta gogorarazi zuen
|
duela
hamarkada batzuk langileek parrokiak erabiltzen zituztela beren batzarrak egiteko, eta ateak «zabalik» izaten zituztela. Beraz, garrantzitsua iruditzen zaio «elkarlanean» jardutea gainontzeko erakundeekin.
|
|
|
gazteena. Gazteek izan behar dute gure gizartearen diskurtso berrien protagonistak; gazteek izan behar
|
dute
hamarkada honetako zubigileak.
|
|
|
Saizen arabera, moduluen sistema baliagarria zen
|
duela
hamarkada batzuk, baina egun ez, besteak beste justifikatzen zailak diren aldagaiak aintzat hartzen direlako. Aldagaiok %10 eta %45 arteko pisua dute zerga aitorpenean, sektorearen arabera.
|
|
|
Bai. Pentsatzen dut sasoi batean,
|
duela
hamarkada bat edo bi, sare hori indartsuago zegoela. Eta uste dut hori gabe txarto gabiltzala.
|
|
|
Artearen salerosketari orobat eragin die bai
|
duela
hamarkada pasatxoko krisialdiak, baita azken urtekoak ere, baina, sektorearen gainontzeko ertzekin gertatu den bezala, hari ere aurretik zetozkion buruhausteak. Rodriguezek dioenez, artearen merkatua «oso konplexua» da, «lobby asko» baitaude, eta, horrenbestez, «traba handiak daude artistarentzat, publikoaren zati handi batentzat helezinak» bihurtzen baititu merkatuak artelan batzuk, paradoxikoki.
|
|
2022
|
|
|
Arkitekto laguntzaile izateari utzi zion
|
duela
hamarkada bat, komikigintzan buru belarri aritzeko. Horrela bihurtu zuen zaletasuna ogibide Agustin Ferrer Casasek (Iruñea, 1971).
|
|
|
Foroak ohartarazi duenez, legeak «mendekuzko politika baten tresna gisa erabiltzen» ari dira: «Politika horren helburu bakarra espetxeetako giltzarrapoak
|
duela
hamarkada bateko baldintzetan itxita mantentzea da, presoek emandako pausoak blokeatuz».
|
|
|
Autismoaren espektroko nahasmena (AEN) pairatzen dutenen %75ek digestio arazoak, elikagaiei alergiak edota glutenarekiko arazoak izan ohi dituzte. Hori dela eta,
|
duela
hamarkada batzuk, zientzialariak autismoaren eta mikrobiotaren artean erlaziorik ba ote zegoen ikertzen hasi ziren.
|
|
|
«Ikusiak izateko beharrak» dakarren ezegonkortasuna aipatzen du Zafrak, besteak beste.
|
Duela
hamarkada batzuetako talde mugatu eta txikietatik urrun, izena eta prestigioa ikusgarritasunean oinarritzen diren garaiotan eskaparatea ezin zabalagoa dela dio. Artista nahiz idazleak «zenbatu» egin zitezkeen lehenago, audientzia posiblea baino askoz gutxiago baitziren.
|
|
|
Jo dugu batera, jo dugu bestera, jo dugu bat, jo dugu bestea eta gure egoerak geldi jarraitzen du. Pentsatzen genuen hizkuntza
|
duela
hamarkada batzuk baino leku hobera eraman genuela eta lorpen hori betirako zela. Uste genuen hobera bakarrik egin genezakeela, baina begira:
|
|
|
Ezin du gehiago nehork merkatua menperatu, arau aldaketa orokorra bultzatuko luke.
|
Duela
hamarkadak ari garela deiadarka: «Kasu!
|
|
|
Gaurko errealitatea eta
|
duela
hamarkada gutxitako historia uztartzen ditu The Baby (HBO Max) telesailak. Protagonista Natasha da eta ez du ama izan nahi.
|
|
|
Emakumeen historia aztertzen badugu, amatasuna erabakitzea pribilegio bat da.
|
Duela
hamarkada batzuk emakumeak derrigorrez ama izan behar ziren. Gizarteak gaizki ikusten zituen ama ez ziren emakumeak, batez ere gizon batekin ezkonduak bazeuden.
|
|
|
Orain, negoziazioetan gonbidatuta egon arren, parte hartu nahi izan ez zuten bost erakundek nahi
|
dute
hamarkada bat atzera egitea. Gosearen Kontrako Ekintzak, Minbiziaren Aurkako Espainiako Elkarteak, Gurutze Gorriak, Ijitoen Idazkaritzak eta Caritasek hitzarmenaren aurka egin dute eta baliogabetzea eskatu dute.
|
|
|
Baina ez naiz hona etorri ja ez naiz horren horren gaztea ere esatera, ezta
|
duela
hamarkada beteko(!) abenturak konfesatzera ere: halako espazioei publikoki sekula egin ez diedan aitortza egitera nator gaur.
|
|
|
Besteak beste, gogora ekarri zuen Brasilgo diktadura militarrean parte hartu zutenen ondorengoen esku egotera iritsi zela egiaren batzordea. Egun, Lula da Silvaren agintaldian,
|
duela
hamarkada bat hasitako prozesua berrabiatzeko aukerak egongo direla espero du. Halakorik ez egiteak dakartzan arriskuez ere ohartarazi zuen:
|
|
2023
|
|
|
Sakonean, badirudi batzuek barneratua daukatela zaintzaile lan hori jelkideena dela, esku pilotan sakea aurrelariarena den gisan. Beste batzuentzat, ordea, hango gobernuko alderdientzat, gero eta garbiago dago garrantzirik gabeko txikikeriak direla, bai lege hauste (saiakera) horiek, bai
|
duela
hamarkada askotxo lortutako autogobernua oraindik bete gabe egotea. Beti omen dago arrazoiren bat.
|
|
|
Iruñeko Udalak
|
duela
hamarkada batzuk adostu zuen dagoeneko altuak iruditzen zitzaizkigun ratio batzuk bere gain hartzea, ikus Nafarroa osoan baldintza duinen alde izan diren mobilizazioak. Hilabeteetako borrokaren ondoren, langile gehiago kontratatzeko finantzaketa lortu dugu; izan ere, nork esan dezake zazpi haurtxori aldi berean kalitatezko arreta eman dakiekeela?
|
|
|
Bestetik, artistek hartutako harresiaren blokeak. Desaktibatu zen
|
duela
hamarkada zenbaitsu hesi hari zerion malura, eta egun harrizko mihise giza erabilia da... Mercedes platzen aurrean.
|
|
|
Dena den, kantu herrikoi sorta handi honi eman dioten tratamendua jatorrizko grabazioetan ere bereziki aipagarria izan zela ere ezin ahatz dezakegu. Alegia, Azken txanpa, Agur Euskal Herriari, Kaia barrenian eta abarren kobertura musikalak
|
duela
hamarkada asko beste dimentsio batera eramanak zituen Urkok.
|
|
|
|
Duela
hamarkada bat baino gehiago, Euskadiko Prebentzio Zerbitzuetako mediku batzuek beren burua justifikatu behar izan zuten, hipoakusiei buruzko susmo jakinarazpen ugari egiteagatik. Iruzurrezko jardunagatik, lesioak ezkutatuz, sindikatuen mehatxuak eta salaketak jaso izanaren ondorio zirela esanez (zer nolako lotsa gutxi, legea sindikatuen mehatxuak direla eta betetzen dutela onartzean), hori bada langileek jasaten duten kalte bikoitza saihesteko bidea —hau da, prebentzio eskasak eragindako lesioa ezkutatu eta mutuak kalte ordaina ez ordaintzea eta entzumen lesioari dagokion protesia ez ematea saihesteko bidea—, dagokion erantzuna izango dute.
|
|
|
«Biziberritu egin nahi dugu, eta kulturari, historiari eta hizkuntzari eutsi etorkizunerako», azaldu du Hokkaidoko Ainu Museoaren arduradunetako batek, Shirourik bere jatorrizko hizkuntzakoa du izena. Ainu herriak gutxienez bi mila urte daramatza Japonia iparraldeko eta Asia ekialdeko uharteetan, eta errusiarrek eta hegoaldeko japoniarrek herri «basatitzat» jotzen zuten
|
duela
hamarkada gutxi arte. Edonola ere, ainuek harro eta duin eusten diete oraindik ere beren kulturari eta hizkuntzari, nahiz eta gaur egun galzorian dagoen haien hizkuntza.
|
|
|
Hala ere, inoiz baino txikiagoa da emakumeen eta gizonen arteko aldea etxeko eta zaintza lanetan ematen duten denborari dagokionez; duela hamar urteko datuekin alderatuta, 0,3 ordu murriztu da alde hori etxeko lanei dagokienez, eta 0,6 ordu seme alaben zaintzari dagokionez. Mendekoen zaintzan, berriz, ia ordubete gutxiagokoa da aldea,
|
duela
hamarkada bateko datuekin alderatuta.
|
|
|
Erabilpen horien artean, seguruenik, arrakastatsuena mendizaletasuna da. Aralarko mendiak esploratzeko ohiturak
|
baditu
hamarkada batzuk, baina aldatuz joan da. Gailurrerantz Mendi Elkarteko batzordean dago Aitor Garmendia zaldibiarra, eta ezagutzen du mendizaletasunak zer aldaketa jasan duen.
|
|
|
Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak baimena eman du eraistea hasteko, eta Enresa enpresa publikoa egingo da lan horien kargu. 475 milioi euroko kostua izango duela aipatu dute orain, baina auskalo zenbatean geldituko den azken faktura,
|
duela
hamarkada bat 200 milioi euroko kostua kalkulatu izan baitzioten itxierari.
|
|
|
Kazetariak iritsi baino ordubete lehenago, 10:00etan, brontzezko estalki bat topatu dute Zalduako aztarnategian. Ongi kontserbatuta dago, eta, beste daturik ezean, irudi luke
|
duela
hamarkada batzuk Auritzen erabilitakoa dela. Aldiz, askoz ere urte gehiago ditu, erromatarren garaikoa baita.
|
|
|
Erakunde horren helburua da KPIaren %2ko igoera egonkor bat lortzea, eta azken estimazio horrek gainditu egin zuen inflazioaren inguruko helburu hori. Gainera, %2ko igoera horretan oinarritzen da bankuak
|
duela
hamarkada batetik duen estimulu estrategia zabala.
|
|
|
Baina
|
duela
hamarkada batzuk emigrazio fokua izanaz gain, herriak beste arrazoi nabarmenagoak dauzka ezaguna izateko. Haien artean nagusia, herriko sarbidean dagoen erromatar zubi izugarria, Tajo ibaia zeharkatzen duena —izan ere, harexek eman zion herriari izena:
|
|
|
Kontsumoaren beherakada hori ekoizpenaren inoizko mailarik handienarekin elkartu da.
|
Duela
hamarkadak landatu ziren mahasti horiek inoiz baino mahats gehiago ematen ari dira, eta, azken urteetan, mahats soberakin handia izaten ari da upategi batzuetan. Aurten, esaterako, hainbat diru laguntza onartu ditu Eusko Jaurlaritzak, arazo horri aurre egiteko; mahats soberakinari irtenbidea emateko, zortzi milioi euro jarri ditu Lakuak.
|