|
2001
|
|
|
Ahal den guztietan, hobe
|
dugu
gatzik gabe kontsumitzea.
|
|
|
Hala ere, etiketan aipatutako osagai bakarra gazta denean, produktuaren sodio edukia ez da 300 mg/ 100 Kcal baino handiagoa izango. – Frutaz egindako bularreko haurrentzako prestakinek, postreek edo kremek ezin
|
dute
gatz erantsirik izan. – Fruta zuku, nektar edo barazki zukuetan, bitaminaren edukiak 25 mg/ 100 Kcal baino handiagoa izan behar du.
|
|
2003
|
|
|
Cornell Unibertsitateko John Moore zientzialariek (New York), Tulanako Unibertsitateko Ronald Veazey (Louisiana) eta Estatu Batuetako eta Britainia Handiko beste kide batzuek gelatina bat sortu zuten, organismoak berez sortzen dituen antigorputzak erabiliz, hiesak (GIB) eragiten duen birusetik babesteko. Zientzialariek tximinoak erabili zituzten (ez dute hiesik harrapatzen) birusaren ordezko bat probatzeko, GIBaren eta VIS izeneko primate bertsioaren konbinazioaren bidez. Gelatina edo antigorputzak
|
dituen
gatz soluzio bat 12 emeko baginan sartu zuten, eta bi ordu geroago birusa sartu zieten, sexu kutsatze bat simulatuz. Animalia horietako hiru baino ez ziren infektatu; aldiz, gelatina moduan antigorputzak jaso ez zituzten 13 emeetatik 12k eritasuna uzkurtu zuten.
|
|
2004
|
|
|
“Galletatxo bat txakur baten hanburgesa baten parekoa da, eta horrek kaloria asko ematen ditu. Gainera, patata frijitu batek animaliak astebetean hartu behar
|
duen
gatza dauka”, zehaztu du Mónica Navarro albaitariak. Hala ere, animalia gizena dagoela ikusita ere, jabe askok ez dute beharrezkotzat jotzen argaltzea, horrek arriskuak ekartzen baditu ere.
|
|
|
Pitzadurak, zentimetro bat luze eta laurden bat zentimetroko zabalerakoak, itxuraz, zoriaren araberakoak dira. Hori nabarmendu zuten atzo ikertzaileek, eta geologoek ikusi ohi
|
dute
gatz kristalak ur gaziko ingurune batean arroken barruan eratzen direnean. Ondoren kristalak desagertzen direnean, higaduragatik edo ur ez hain gazitan disolbaturik, pitzadurak geratzen dira.
|
|
|
Britainia Handiko elikagai industriak beste etiketatze bat sartuko du 300 produktutan. Etiketa horrek adieraziko du produktu horiek
|
duten
gatz, koipe eta kaloria proportzioa handia, ertaina edo txikia den. Gantz maila Londresko eta Glasgoweko hamar laborategitan zehaztuko da, eta emaitzak Erresuma Batuko Elikagaien Estandarren Agentziak berretsiko ditu.
|
|
|
Jaten ditugun elikagaietan iodo faltak asaldura mental eta neurologikoak eragin ditzake haurrengan, eta horrek murriztu egiten ditu eskola errendimendua, adimen gaitasuna eta lanerako gaitasuna. Iodo urritasuna kentzeko OMEk darabilen estrategiari esker, substantzia hori ez izatea osasun publikoko arazoa zen herrialde gehienetan, gaur egun hiru etxetatik bik
|
dute
gatz iodatua eskuratzeko aukera.
|
|
2005
|
|
|
arrautza gogorrak, eta batzuetan hegaztikiarekin edo txanfainarekin, arrozarekin egindako plater bat, txerri haragia, tripakiak, arkumea eta txorizoa, ia ez bakarrik jatetxe guztiak, baita pintxo tabernetan ere. Arrainek ere leku erreserbatua
|
dute
gatz sukaldean baina, nahiz eta kalitatea izan, ez dute ez famarik ez tradiziorik haragia. Itsasotik urrun dagoenez, ibaietako arrainak mahaian ohikoenak direnak.
|
|
2008
|
|
|
Batez beste,% 0,4 daukate sodioa hanburgerrek, eta horrek esan nahi du% 1
|
dutela
gatza.
|
|
|
Jaki batek guri komeni baino gatz gehiago duela esateko,% 1,5etik gora izan behar
|
du
gatza eta% 0,6tik gora sodioa.
|
|
|
Holandako proiektua, berriz, metro karratuko bi watt lortzetik gertu dago. Alde horretatik, Klima Aldaketarako Gobernu arteko Taldeak (IPCC sigla ingelesetan) uste
|
du
gatzaren energiak, esperimentalagoak diren beste batzuek bezala (olatuena edo mareena, esaterako), duela ekarpen esanguratsurik egin 2030 arte. Halaber, ingurumen inpaktua ere handia izan liteke.
|
|
2009
|
|
|
Guk aztertu ditugun bederatzi ontzi motetatik, hala ere, bakarra jo liteke gaziegitzat, Ortiz etxeko atun argia(% 1,8
|
du
gatza).
|
|
|
Cuca etxeko atun argiak% 0,5
|
du
gatza, eta Ortiz etxeko atunak,% 1,8; gainerako guztiak% 1etik behera dabiltza.
|
|
|
Legeak dio, produktu bat gaziegitzat jotzeko,% 1,5 baino gehiago eduki behar
|
duela
gatza, eta Ortiz etxeko atunak soilik gainditu du muga hori.
|
|
|
Ia ez
|
du
gatzik(% 0,05), eta kaloriak ere askok baino gutxiago ematen ditu (484, ehun gramo bakoitzeko).
|
|
|
Gaziegiak gertatu diren hiru zorroetako bat izan da: % 3,5
|
du
gatza, eta% 1,5etik gora gaziegitzat jotzen da; honek, beraz, aise bikoiztu du kopuru hori.
|
|
|
Guztietan gaziena izan da: % 4
|
du
gatza, eta% 1,5etik gora gaziegitzat jotzen da; honek, beraz, bikoiztu eta gehiago ere egin du kopuru hori.
|
|
|
Zortzi zorroetatik bostek ez
|
dute
gatz askorik eduki(% 0,05etik 1 arte), baina beste hirurek bai, gatz asko eman dute(% 3,3 eta 4 artean); produktu bat gaziegia dela esateko,% 1,5etik gora eduki behar du gatza, eta hiru horiek aise gainditu dute muga hori.
|
|
|
Zortzi zorroetatik bostek ez dute gatz askorik eduki(% 0,05etik 1 arte), baina beste hirurek bai, gatz asko eman dute(% 3,3 eta 4 artean); produktu bat gaziegia dela esateko,% 1,5etik gora eduki behar
|
du
gatza, eta hiru horiek aise gainditu dute muga hori.
|
|
|
kolorea gustatu zaie, eta ez diote nabaritu alde txarrik.Breda, gurina500 gramoko latan etorri da, eta kiloak 8,32 euro balio du.Elikadura aipamenak: Gatzik gabea (aipamena egoki egina dago,% 0,04 soilik
|
baitu
gatza). Etiketa gaizki emana du, ez baitu aurkeztu lau letraren bidez.Produktuaren ia% 83 gantza da.Proportzioan gantz saturatu gehien duenetakoa da (gantz guztiaren% 70). Trans gantzak (naturalak ditu) oso kaltegarriak dira, saturatuak baino are kaltegarriagoak, eta% 2,4 ditu.Dastatze proban 6,9 puntu lortu ditu: zaporetsua eta krematsua delako gustatu zaie, eta alde txarrik ez diote aurkitu.Pascual, gurina250 gramoko ontzian etorri da, eta kiloak 7,88 euro balio du.Gurinik merkeenetakoa izan da.Elikadura aipamenak:
|
|
2010
|
|
|
Eguneroko kontsumoa murrizteko helburua osasun publikoaren kontua da. Ia elikagai guztiek
|
dute
gatza, ematen dien zaporeagatik ez ezik, testuran eta kontserbazioan duen paper garrantzitsuagatik ere. Herbehereetako Top Institute Food and Nutrition etik (TIFN) prozesu teknologiko berri baten iragarkia iritsi da.
|
|
|
Ebakitzean, kolore gorria eta itxura distiratsua ikusten dira, muskulu masan partzialki infiltratutako koipearekin. Urdaiazpikoak zerrautsetako gozoenak dira; izan ere, klima dela eta, oso egun gutxi behar
|
dute
gatzetan gazitze prozesuan. Koipea distiratsua da, loditasun koipetsukoa, kolore zuri horixka eta zapore oso atseginekoa.
|
|
2011
|
|
|
1.200 elikagai aztertu dituzte ikerketa horretan, eta honako hauek ekarri ohi
|
dute
gatzik gehien: ogiak eta ogi bereziek, urdaiazpikoak, hestebeteek, jaki hotz egosiek edo fianbreek, eta esnekiek eta esnearen eratorriek.
|
|
|
Kontsumitzaileak gatzaren %20 baino ez dio gehitzen dietari, sukaldean edo gatzontzian Gatz gehien eta gutxien duten elikagaiak zein diren argi izatea komeni da. Elikagai fresko eta gordin gehienek ez
|
dute
gatzik, edo oso gutxi agertzen dira: fruta eta barazkia bezalako elikagai begetalak soosoak dira, haragia, arraina edo arrautzak baino gehiago, eta gatz pixka bat dute naturalean, nahiz eta kopuru txikia izan.
|
|
2012
|
|
|
“Baliteke zaharrei gatzik gabeko janariak ezeren berririk ez izatea, eta, beraz, dieta hiposodikoak ez egitea, bihotz gutxiegitasunik ez badute behintzat. Are gehiago, badakigu hipertentsioa duten pazienteen erdiek ez
|
dutela
gatza murriztearen onura jasotzen, eta adinekoek sodioa kanporatzen dutela gernuaren bidez”, dio Rodríguez Mañasek. Halaber, janariak zatitu egin behar dira.
|
|
|
Hori egin ondoren, salda erabiltzeko prest egongo da (zopak egin, gisaturen bat osatu, saltsa indartu…). Gainera, prestakinak ez
|
du
gatzik, beste prestakin batzuk hondatu edo gehiegi atera ez daitezen. Salda bere horretan hartu behar badugu, gatz puntua jarriko dugu berotzen dugunean, kontsumitu ahal izateko.
|
|
|
Txahal ragua, txibiak tintan edo barraskiloak saltsarekin, adibidez, hotz hotzean atseden hartuz hobetzen dira. Horregatik, soso samar utzi behar
|
ditugu
gatz puntua berriz sortzen dugunean gehitzeko. Plantxan prestatutako elikagai mamitsuak nahi baditugu batez ere pieza txikietan, hala nola arrain xerrak, hegazti bularkiak edo haragi nobleak, bukaeran gatza botako dugu.
|
|
2013
|
|
|
Haragia uretan egosita prestatuko bada edo ur ugari duen saltsaren batekin jarriko bada, berdin
|
du
gatza aurretik ematea edo egiten ari den bitartean.
|
|
|
Kontuan hartu behar da ketchupak edo barbakoa saltsak halako zapi kaloria ematen dituela maionesak, eta ketchupak halako bi
|
duela
gatza ziapeak.
|
|
2014
|
|
|
Salbuespen bakarra algak
|
dituen
gatza izango litzateke.
|
|
|
Egunean hartu beharreko iodo kopurura iristeko, iodoa
|
duen
gatza ez bada, 114 koilarakadatxo hartu behar genituzke, eta kopuru hori ez da batere osasungarria.
|
|
|
Eta badago sodiorik batere ez
|
duen
gatz bat ere.
|
|
|
Zenbat pertsona ohartu dira ogiak garai batean baino %30 gutxiago
|
duela
gatza orain?
|
|
|
Etxean gutxiago erabiltzeaz gain, sodio gutxien duten elikagaiak hautatu behar dituzte eta mineral hori murriztua
|
duten
gatz motak.
|
|
|
EROSKI Sanniak
|
badu
gatz hiposodiko bat.
|
|
|
Etxe horrek berak boletus ukitua
|
duten
gatz loreak merkaturatzen ditu (onddo horren zaporea handia dute), eta oso ongi etortzen dira plantxan egindako haragiekin (azpizuna edo foiea) edo paellari eta arroz saldatsuei lurrina emateko.
|
|
|
Semaforo nutrizionalak erakusten duenez, guztiek
|
dute
gatz asko.
|
|
2015
|
|
|
Hipertentsioa duen pertsona batek ahalik eta gehiena murriztu behar
|
ditu
gatz ugariko elikagaiak, eta, beraz, olibak ere bai.
|
|
|
Laburbilduz, gaur egun jaten den oliba kopurua ez da kezkatzeko modukoa, ez ematen dituen kaloriengatik eta ez gantzengatik, baina kezkatzekoa izan daiteke sodioari dagokionez, bai behintzat egunero kantitate handietan janez gero (adibidez, egunean 100 gramo janda, egunero hartu behar
|
genukeen
gatz guztia baino askoz gehiago barneratuko genuke).
|
|
2016
|
|
|
Dena den, elikagaiak berez duen sodioaren ondorioz baldin
|
badu
gatza, ekoizleek aukera izango dute nutrizio arloko informazioaren ondoan jartzeko.
|
|
2018
|
|
|
Klabea, berriz, bakailao lehorra behar bezala xehatzen da prestatu eta kontsumitu aurretik. 3 Bakailao lehorrak bakarrik
|
du
gatza. Ez.
|
|
2019
|
|
|
Murrizketa horiek zer diren jakiteko, produktu zehatzetan eta gramotan pentsatzea da erabilgarriena eta jatorrizko edukia zein den jakitea. Nahiz eta produktu eta ekoizle bakoitzak bere balioak izan (patata frijitu guztiek ez
|
dute
gatz kopuru bera), galleta guztiek ez dute koipe ase kopuru bera), adibideekin zerrenda bat egiteak zer mailaz ari garen ulertzen lagunduko digu. Ikus ditzagun kasu zehatz batzuk eta gogora dezagun zein diren nutrizio gomendioak osagai horiek hartzeari dagokionez.
|
|
|
Laura Saavedra dietista nutrizionistarentzat, “prozesatutako produktu bat osasungarri gisa identifikatzeko begiratu behar den lehenengo gauza (eta ia bakarra) osagaien zerrenda da. Prozesatutako produktu on bat ontziratuta aurkeztu ohi da, eta osagai bat baino gehiago izan ditzake, baina ez
|
du
gatz, azukre erantsi, irin findu edo landare olio findurik izaten. Aztertzen ari garen produktuak osagai zerrenda luzea badu eta horiek, gainera, txinera jotzen badute, hobe da supermerkatuko apalategian uztea”.
|
|
2020
|
|
|
Hobe da ogi integrala aukeratzea; oro har, antzeko prezioa du eta zuntz (ia bikoitza) eta elikagai gehiago, batez ere bitaminak eta mineralak. Burger motako ogiak
|
du
gatz gehien(% 1,3), gantz gehiago(% 4,5), azukre gehiago(% 5,7) eta energia gehiago (270 kcal/ 100 g). Horrek azaltzen du lortutako Nutrizio Score kalifikazioa (oro har, B edo C kalifikazioa lortzen dute, gehienen A kalifikazioaren aldean).
|
|
|
Estrategia horietako bat sodio kloruroaren ordezko beste gatz batzuk erabiltzea da, hala nola potasio kloruroa, kloruro magnesikoa edo kaltzio kloruroa. Hala ere, konposatu horiek ez
|
dute
gatzak bizitza erabilgarrian eta produktuaren testuran bezala jarduten, eta, gainera, zapore arraroak ematen dizkiete elikagaiei. Hori dela eta, kopuru jakin batzuetan gatzaren ordezko gisa erabil badaitezke ere, ezin da %100 ordezkatu.
|
|
2021
|
|
|
“Tomatea, ekilore olioa, artoaren almidoi aldatua, azukrea, gatza, barazkiak (tipula eta baratxuria) eta azido zitrikoa”. Jakingo dugu tomatea dela osagai nagusia, ekilore olioa dela bigarren garrantzitsuena edo errezetak azukre gehiago
|
duela
gatza baino, azukrea agertzen baita lehenik. Logika hori, handienetik txikienera, osagai konposatuei ere aplikatzen zaie.
|
|
2022
|
|
|
Hauek nabarmentzen dira: Amerikar estiloko zerrendak (e) tik Sukaldaria% 0,75 baino ez
|
dute
gatza, eta, beraz, hori da aukerarik onena.
|
|
|
minutu bat. Ontziaren etiketak begiratzea komeni da.
|
Badute
gatza. Kontuz gatzarekin!
|
|
|
Nola egin? Kandela piztuta dagoenean, kontu handiz bota behar
|
duzu
gatza sugarraren inguruan. Horrela, kontsumoa murriztuko da.
|
|
|
Haurrentzako elikagaiak direnez, legeria mantenugai horren proportzioa frutaz soilik egindako plateretan adierazten du ezin du% 20 baino handiagoa izan Aztertutako produktu guztietan betetzen da. % 12,5etik gorako zifrak dituzte Hero Solo sagarra, marrubia, banana eta ahabiak% 18ra arte Eroski. Horrek esan nahi du, gainera, produktu horiek ia ez
|
dute
gatzik, proteinarik edo gantzik. Alde horretatik, besteek baino gantz eta proteina gehiago dituztenak hauek dira:
|
|
|
Era berean, ez dute puntuazio negatiboa ematen duen beste elementurik ere: ia ez dute kaloriarik, ez
|
dute
gatzik eta ez dute koipe aserik, esnearekin egindako produktuetan izan ezik, horietan azken mantenugai horren kantitatea ez baita oso handia.
|
|
2023
|
|
|
Zenbatzen badugu, gramo bat sodio 2,5 gramo gatz da. Nondik dator hartzen
|
dugun
gatza. Sodioa modu naturalean agertzen da elikagai askotan.
|