|
2000
|
|
|
Deereren behementziaz nahikoa nazkaturik, Otsotzarmendi jaunak hartu nahi izan zuen hitza, itaunketari ukitu gizakorrago bat eman nahian, baina Deerek ez zuen men egiteko inolako intentziorik. " Jakin behar du jendeak, jakin behar
|
du
etxeko teleikusle errespetagarriak, gizaseme dohakabe itxurako hau, gizaseme onanista zikin hau zer den, zer izan den, gizarteak berriz inoiz halakorik pairatu beharrik izan ez dezan". Airean utzi zuen esaldia, eta Deerek ezpainak busti zituen ur tragoxka batez.
|
|
|
|
Badugu
etxe bat erosita.
|
|
|
Ez nuen hasieran ezertxo ere asmatzen, baina berdin zitzaidan. " Hauxe
|
dut
etxean nire nirea den gauza bakarra". Migel sukalde ertzean zegoen, eta gorrotoz begiratzen zion Edurneri.
|
|
|
Entzun.
|
Zuen
etxeetan ez naute begiko...
|
|
|
|
Zuen
etxeetan ez naute begiko, baina lagun onak izango gara beti, ez. Lehena ez da sekulan ahanzten eta...
|
|
|
galdetu nion, lasaitasun une batean. Hamarretan joan behar
|
dut
etxera.
|
|
|
Zu ezagutzen zaitudan honetan, beste egoera batean ezagutu ez izana damu dut, baina beldur naiz beranduegi ez ote den. Imajinatzen duzu,
|
zuen
etxean edo Montpellier-en, afari goxo baten inguruan. Baina egoera aldrebestu egin zaizue, eta zaigu, eta ezegiteko bat baino gehiago egitera behartuta sentitu naiz...
|
|
|
Horixe da harrera gelan giltza eskatzerakoan luzatu didaten mezua. Ni gelara lur joa itzuli naiz, eta haserre samar ere bai Teresa ez
|
dudalako
etxean topatu, baina ezin dut ukatu Rubenen proposamenak on egin didala, on egin didanez. Eta ezin dut ukatu poztu egin naizela telefonoa hartu, eta ordu erdi barru irteteko geratu garenean.
|
|
2001
|
|
|
Ez dago estu, baina. Unerik latzenetan ere ez
|
du
etxean ogi zatirik, oilo egosirik edo falta izan. Izan ere, familia onekoa omen zen bere aita zena, eta amak senide baserritar ugari omen dauka.
|
|
|
alderik zabalena, zinta metrikoa lasai harturik, baina bizkarrean behera erortzen  utzi gabe. Bi bihotz sartzeko lain leku kalkulatu, bakoitzak bere lekua behar
|
duenean
etxean bertan topatzeko aukera izan dezan, inora alde egin beharrik gabe.
|
|
|
horiek guztiek dute auzi honetan zer esana eta, batez ere, zeri erantzuna. Euskal kulturaren dimentsio eta bokazio unibertsalak begiramen eta babes unibertsalak jaso behar
|
ditu
etxean, inguruan eta hizkuntzen plazan. Horretarako, ordea, konplexurik gabe eta handikeriazko menturarik gabe jokatu beharra eta jokoa banatu beharra (administrazioa, unibertsitatea, erakundeak, hiztunak...) azpimarratzen zituen Mitxelenak.
|
|
|
Baina euskara eta euskal kultura ez dira uharte, irautekotan Europan eta Europarekin iraungo dute. Etxe barnean egindakoak ezin
|
du
etxean soilik gelditu: " denontzat sortzen dugu edo ez dugu inorentzat sortzen", dio Mitxelenak, bere euskalduntasunaren talaia Europara begira baitzegoen.
|
|
|
egunen batean gobernatu guztiek gobernatzaile guztien kontra sortuko dutenarekin, alegia. Hori esanik, diodan gainera, uste zuzenez nahiz okerrez, etxeko arropa zikina nahiago
|
dudala
etxean garbitu, etxetik kanpokoen aurrean baino. Hots, gure hizkuntzaz, erdaldunen  aurrean mintzatzen naizenean (euskaldunek ere irakur dezaketelarik,  noski), ez ditudala aipatzen ere izan ditzakeen ahuleriak eta gaitzak.
|
|
|
Hobe genuke (agian gehiegi goraipatzen dugun) Oñatiko Unibertsitatea ahazmenaren osinean murgildurik utzi. Horretarako eta bestetarako, izan ez bagenu bezalatsu moldatu ziren gauzak; okerrago, heldu bada,
|
genuen
etxe teilape ederreko barrunbe kaxkarra lagungarri izan baitzen, zerbait genuelakoan, behar genuenaren gose egarria uxatzeko. Eta euskal literaturaren mesederako deus onik jaio bazen han, ongi ezkutaturik dago.
|
|
2002
|
|
|
Ilea eta arropak atontzen dizkit. Nahiago
|
nuke
etxean geratuko bazina, Â esaten dit, baina ez da kontra egitera ausartzen:
|
|
2003
|
|
|
On egiten didala esango nuke. Nahiago
|
dut
etxean bakarrik egon baino.
|
|
|
–Ondoezik nago eta nahiago
|
dut
etxean geratu, esaten diot Josebari, eta Josebak ez dit ezer esaten. Eta a ze zapore garratza izaten duen Eguberri egunean, arratsalde partean, ekartzen didan turroi pusketak.
|
|
|
Ez duzu autobusa hartu nahi izan. Berandu iritsi nahi
|
duzu
etxera, nahita, Darocara joateko modurik ez edukitzeko. Horixe esan zenion-eta Demiri, azterketa garrantzitsu bat zenuela, eta ez zenuela harekin joaterik izango.
|
|
|
Kontrola pean zatxikan eremua, nahaspuloa areagotuz, gudarien pausa baratz gisa erabiltzen zuen ATEk gainera, azkenean Armadaren ekintzetaz ez batere kexu aire, eta, karia horretara, legez kanpo nehoiz ez ibili familia osoak arrastatzen zituen, beren etxeetan errefuxiatuak gordetzen zituztelako. Familia osoak eta adin txikiko haurrak, gardavüak irauten zuen garaian, anitzetan aiton amonekin, auzokoekin geratzera behartuak ziren, non ez
|
zituzten
etxekorik gabean, asistentziara eroaten norbait agertu artean. Ez portaera bata ez bestea, ez zituen humanitate soilaren aldetik baieztatzen ahal.
|
|
|
Lehen ere aipatu dugu laugarren aginduari buruzko dotrinetan umeak" arguizai biguna" direla nola esaten den; bada, senarrak ere" arguizai biguna" bezala moldatu behar duela emaztea esaten zaigu orain. Eliza Ama Santuak agintzen duen moduan, andreak beti senarraren iritzikoa izan behar du, oso urritan irten behar
|
du
etxetik eta, beti ere, senarraren baimenarekin. Agintzea gustatzen zaion emakumea bada, kontuz, ez da halakorik utzi behar; bakoitzak bere lekua du, eta ez da aldatu behar:
|
|
|
Eta etsaiari ez ezik, norberari ere etor lekioke gaitz hori bueltan; bekatu mortala denez, Jainkoaren zigorra izan lezake, alegia: "
|
Zuen
echean dacusuenean calteren bat, edo umea il dala, edo ganadua gaissotu dala, edo frutua galdu dala, ez dozue cer errua bota echizuai, sorguinqueriari, beguiz eguiteari: zuen biraoac dira calte eta castigu oneen ecarleac" (Añibarro, ME, I: 216).
|
|
|
Denak omen gara nor, batez ere geure etxean. Eta guk legez, besteek ere
|
badute
etxea. Hala ere, dena ez da dirudien bezalakoa.
|
|
2005
|
|
|
Jendeak udaleko ur hodia erantsi zuen, eta suteari ura botaka hasi ginen. Su-hiltzaileei ere deitu zien norbaitek, baina, iritsi zirenerako, suak jana
|
zuen
etxea. Kanpoko hormak besterik ez ziren geratu zutik; barrua hondakin multzo bat baino ez zen.
|
|
2006
|
|
|
Dozena bat kreditu falta zituela business ikasketak amaitzeko. Kafe bat hartu zurekin eta aitortuko zizun behar beste diru atera nahi
|
zuela
etxe bat erosteko, eta berrogei urteak baino lehenago erretiroa hartzeko, hurrenez hurren.
|
|
|
Munch, Renoir, Giacometti. Reneek esaten zidan aspertuko nintzela halako kontuekin, hobe
|
nuela
etxean geratzea. Hala ere, Leonek eta Blanchek begi onez hartzen ninduten.
|
|
|
Ania Haneczka bere josteko makinaren gainean dago makurturik, eguneroko lanari lotuta, pentsatzen. Pentsatzen du, adibidez, nahiago duela untxi forma
|
duten
etxeko zapatilak jostea, hartzen gorputzak baino. Untxiak dibertigarriagoak dira eta, gainera, ia amaituta uzten ditu:
|
|
|
Honekin esan nahi
|
dut
etxean Tetra bat ipini banuen, izan zela beste erremediorik ez nuelako. Dena bat batean gertatu baitzen:
|
|
|
Eraikitzaileekin zuzenean adosturiko salmentak nahiko eta lar genituzke aurrera egiteko. Gorkak interes berezia
|
du
etxe honekin. Bezeroak egiteko bidea da.
|
|
|
Aitak esan ohi
|
du
etxe bat ez dela norberarena gaixoaldi bat (gripe ziztrin bat besterik ez bada ere) bertan pasatu arte. Gaindituko al nuke erabat betiko nirea hona etorriz gero bizitzen?
|
|
|
Hil bezperan" hitz ematen didazu aldatuko duzula marmola?" galdetu zidanean, mutu geratu nintzen, ezin nuen hitz egin. Oraindik ez dakit zer sentitu nuen momentu hartan; oraintxe sentitu ohi
|
dudana
etxe bat erakustean marmolaren gaia azaldu behar dudan bakoitzean. Eta ez dut uste amagatik denik nire barruan sumatzen dudan ondoez hau; ez da, ziur.
|
|
|
Eta itzultzean, zergatik ezin
|
dut
etxeko obra egiteko behar den tartea hartu. Aukera egin, eta erabakitzea besterik ez dut.
|
|
|
Bueno," zenbat koskortu den gure mutila!" esango du Jon besoetan hartzen duenean, baina oihaneko landareari dagokion era bere berean berezkoa balu bezala edo bere semeak haztea. Azken bolada honetan pentsatu ohi dut Mikelek Afrikan
|
duela
etxea eta hona bidaiatu besterik ez duela egiten.
|
|
|
Agian gehiegitxo hitz egin dut. Uste
|
dut
etxea saltzeko asmoa duena akatsak ezkutarazten eta alderdi azpimarragarriak ikusarazten saiatuko dela. Zein irudi eman ote dut nik?
|
|
|
Hargatik, eta zirkunstantzia larri haietan kapaz izan nintzen tonurik adeitsuena saiaturik, eskerrak eman nizkion aitari gonbitagatik, baina ezetz, nahiago
|
nuela
etxean. Etsipenezko zirkin labur bat ikusi nion aitaren aurpegiari, baina ez zidan amona Erikaren etxera joateko gonbita errepikatu.
|
|
|
Behin komisarian, alferrik izan zuan hilketa gertatu zen orduan ni Triesten nengoela esatea, alferrik treneko txartelak erakustea, baina horixe duk egia, Greta hil zuten unean ni Triesten nengoela, hori besterik ez. Hilketa gertatu zen egunean, Triesten nengoan ni, bai, Gretak eta biok Miramare gaztelutik hurbil eraiki nahi
|
genuen
etxearentzat terrenoak begiratzen. Ez nian, ordea, tratua zerratzerik izan, jabea ez zuan-eta bezperan jarritako orduan agertu.
|
|
|
Ezin nintzen ahula izan, baina kontrolatu beharra neukan gehiegizko konfiantza ere. Ondo gogoan
|
dut
etxe aurrean geneukan haritz kimua ureztatzen ari nintzen batean gertatutakoa. Gurasoek oparitu zidaten kimua hamasei urte bete nituenean, eta ni arduratzen nintzen hura zaintzeaz, inguruko belar txarrak kentzeaz, izotz beltza egiten zuenean zapi saretu batez estaltzeaz.
|
|
2007
|
|
|
Desenkusatu egin zen Lisa esanez nahiago
|
zuela
etxera bazkaltzera joan.
|
|
|
Garai hartan elkarrekin joan ginen El coloso en llamas ikustera Astoriara, gogoratzen? Ehun eta hogeita hamazortzi solairu
|
zituen
etxe orratz puska hark. Steve McQueen gizajoa!
|
|
|
Gizarte Zerbitzuetan lan egiten zuen kontaktu bat baliatu zuen Gigik agure horrena lortzeko. Inork nahi ez
|
zuen
etxe bat zen hura, nonbait, baina Gigik apaindu zion egitekoa:
|
|
|
Balkoian presoen aldeko pankarta jarria
|
zutenen
etxea zen hura. Hain justu agurearenaren azpikoa.
|
|
|
Hirugarren aitzin testu honi dagokionez, Baconek berak Deeren laborategi liburutegitik heldu ziren liburuak
|
bazituzkeen
etxean; Johannes Dee 1609an hil zen, Francis Bacon 1626an, eta ondorioz bi azpi zerrendak 1626 arte inprimatuak izan ziren eskuizkribu, liburu inprimatu, karta eta mapamundiez osatua dateke.
|
|
2008
|
|
|
Hammersmith auzoan jarri nintzen bizitzen, errekara begira zegoen apartamentu txiki batean, Anthony, Australiar batekin konpartituta. Bi logela
|
zituen
etxeak, saloi handi bat sukalde txiki bat alboan zuela, eta komuna. Hammersmitheko kale nagusiko mugimendu eta jendetzatik urrunduta, kale lasai batean zegoen etxea.
|
|
|
Parkearen beste aldean bizi da orain Mifu. Bizikletaz betetako patio bat
|
duen
etxe zahar batean.
|
|
|
Ametsetako lekua zen. Barruan zuhaitz bat
|
zuen
etxe horretara heldu ginen, eta bertan egin genuen gaua. Balkoian egin genuen lo.
|
|
|
Giltzak
|
ditut
etxera sartzeko. Bi urtez eraman ditut motxilako poltsiko txikian.
|
|
|
Mifu da atzerriko nire ahizpa bezala. Lotara geratu nahi dudan galdetu dit, baina nahiago
|
dut
etxera joan. Parkeko bidea hartu beharrean, trenbide garaiaren azpitik egin dut bueltako bidea, euritan.
|
|
|
Hiru gela
|
ditu
etxeak eta bik dute leiho bat patiora ematen duena. Hirugarrenaren leihoak kalera ematen du.
|
|
|
Euskal kultura espainolaren ezaugarri bat baino ez da, eta zuek satelite kaskar baino ez zaituztete bihurtu. Hartu pankarta eta zoazte
|
zuen
etxe aurreetara manifestatzera. Ergelak alen ergelak.
|
|
|
Lasai samar pasatu ditu goiza eta eguerdia, serio baina kezka zama apartekorik gabe egin du bazkari pasa. Aukera izan du siestatxoa egiteko ere telebistaren aurrean, baina ordulariak aspaldi jo ditu laurak eta Rosa arduratzen hasi da, Tomasek aspaldi behar
|
baitzuen
etxean.
|
|
|
Ez
|
du
etxean erretzeko ohiturarik, baina zigarro bat pizten du, eta irratia ere pizten du. Ematen ari diren musika nahiko garratza da.
|
|
|
Eta ohartu ginenerako, mikrobusean geunden maleta eta guzti. Hemezortzi egun generamatzan etxetik kanpo,
|
bagenuen
etxera itzultzeko garaia.
|
|
2009
|
|
|
Dena den, erabakita zuten zortzi egunez atseden hartzea, La Caravellen. Han egoteko irrikan zegoen Dario, maite
|
zituen
etxe eta lorategi haiei beha egoteko, jakinik inoiz ez zizkiotela kenduko, berea ez beste inorena izango zen hil arte haiez gozatzeko aukera, eta gero Danielena. Elinorrek, seme alabarik ez zuenez, Daniel izendatu zuen oinordeko eta haren alde egin zuen testamentua, Dariok hala eskatuta.
|
|
|
Inbaditzaileak, jakina," juduak dira, Ekialdeko Europatik etengabeko oldetan datozenak3". Abordatze pasabideak dira orobat" Levanteko eskalak", Mendebaldeko itsasontzira boteak (ez da kasualitatez jarria Wardesek Nizan
|
duen
etxearen izena, La Caravelle, Karabela, alegia), igogailu soziala, arrakastaren eskailera gogorra, Asfarrek, desesperaturik, nahitaez hondoratu beharraren beldur, igo nahi duena: " Hain urrundik naiz etorria, hain behetik hasia igotzen...".
|
|
|
–Eskua bekokitik pasatu zuen poliki poliki?. Amets egiten dut obusek hondatutako hiri batean nagoela; bonbek suntsitutako kale batetik nabil, alboetan
|
ditudan
etxeek, sugarrek hartuta, eztanda egiten dute... Tira, ez dizut xehetasun gehiagorik emango; txarrena ez da hori.
|
|
|
Alabarekin bizi zen orain Sylvie Wardes ahaide baten etxean, rue Varenne n. Bazkaltzeko ordua zen ia; oinez joana zen kalera; presaka zetorren atzera etxera, murru zaharrak eta tximinia garai bezain baketsuak
|
zituen
etxe lasai hartara: babesleku bat zen.
|
|
|
Lana amaitzean, Irene ohartu zen ez
|
zuela
etxera itzultzeko gogorik. Denda atarian, Claudiori agur keinu laburra egin ostean, ibiltzeari lotu zitzaion mekanikoki, norabide jakinik gabe.
|
|
|
Familia aurrera atera behar bazuen, bere kabuz aterako zuen, inoren laguntzarik gabe. Are, Robertok xahutzaile buruarinaren fama
|
zuen
etxean, baina Irenek asko maite zuen osaba, bizipoza ematen baitzien igandeetako txangoei. Eta beti pentsatu izan zuen bikote zoragarria egiten zuela zerbitzariarekin.
|
|
|
Begi haiek eta ispiluan pixkana itzaliz zihoazen bereak. Bazekien bizitza berri bati ekin behar ziola, ezin
|
zuela
etxeko zuloan zigarroak erretzen geratu.
|
|
|
Betileei ukitu pare bat egin zizkien poltsan zeraman errimelarekin, kiribila kontu handiz trazatuz. Bere begiek ez
|
zuten
etxetik atera berritan zuten distira bera, baina sinesgarriak iruditu zitzaizkion. Gutxienez, aldea zegoen duela aste batzuk egongelako ispilu aurrean ikusi zituen begi itzaliekin.
|
|
|
Hamar bat urte izango zituen artean, eta idazle uruguaiarrak orduantxe argitaratu berria zuen El astillero eleberria. Dendako nagusiak lehen edizioaren ale sinatu bat
|
zuen
etxeko liburutegian, leku berezi batean gordeta. Bazituen hainbat egileren lehenbiziko edizio gehiago, baina Claudiorentzat, ez zegoen hura baino altxor preziatuagorik munduan.
|
|
|
Bukatu baino lehen, Pellok aholku bat eman zion: hobe
|
zuen
etxera joan eta ama lasaitzea. Tuve que regresar.
|
|
|
Hortik aurrerakoak, begiratzen diegula begiratzen diegun moduan, ez dira ohikoak izan zu eta bion artean; normalak ez, behintzat. Ederto egon naiz arrantzalearen eskulturaren ondoko aulki hartan eserita; ez
|
dut
etxera itzultzeko gogorik ere izan; bazkaltzeko ordua izan delako mugitu naiz.
|
|
|
Isildu nintzenean, tarte luze batean itxaroten gelditu, eta ospitalean edo klinikan ingresatu gura nuenentz galdetu zidan. Minak min, gurago
|
nuela
etxean hil erantzun nion. Neuk gura nituen bezala egingo zirela gauzak esan zidan.
|
|
|
Birrinduta sentitzen nituen erraiak. Ez
|
nuen
etxera itzultzeko gogorik. Zer itxura izango ote nuen?
|
|
|
Agindu zidan, doña Mercedesek zeozer galdetu izango balit, tabako bila bidali ninduela erantzuteko; horretarako, etxeranzkoan estanko dendatik pasatzeko eskatu zidan bide batez, estanko denda egun osoan egoten baitzen zabalik. Busturiatik eman zituen hurrengo egunetan ez
|
zuen
etxean bazkaldu; Gernikan egun gutxi batzuetan negozio garrantzitsu bat bideratzeko asmoarekin irteten zen goizerdi aldera etxetik. Ezagutzen zuen, eta ez dut uste amak ere sinetsiko zionik.
|
|
|
Nolanahi ere, gazte elebidunen ezaugarrien artean azpimarragarrienak honakoak dira: gehienek gaztelania
|
dute
etxeko hizkuntza, eta elebidunen portzentajea %40 azpitik duten udalerrietan bizi dira gehienak. Hizkuntza errealitate horren argitara, arrazoizkoa dirudi uste izatea eskolak konpentsazio eginkizuna areagotu behar duela, baina aldi berean helburu lorgarriak jartzen asmatu dela.
|
|
|
Datorkigunari erreparatuta, 2009an eginiko argitalpenean Energiaren Euskal Erakundeak bistakoa dena zioen: egin barik
|
ditugu
etxeko lanak.
|
|
|
Urteak franko pasatu dira ordutik, eta ikusi beharreko gertakari estonagarrienaren lekukoak izaten ari gara: legearen itzala munduko bazter guztietara luzatzeko bideak eman dituen Estatu berberak ez
|
du
etxe barruko zoko ilunak argitzeko, ez erantzukizunak eskatzeko kemenik erakutsi. Ekimen ofiziala ez da gai izan ezta memoriaren lege duin bat aurrera ateratzeko ere.
|
|
|
Bada, unibertsitate apartekorik gabe zekitek horiek, usnamen berezia medio, koska gogorren bat noiz datorkeen. Behi hori, nagusiak hala esanda zekiat, ogi puskaz nahiz beste losintxaz, ezin
|
duk
etxera ekarri udazken osoan, neguaren beldurra berari ez bezala ugazabari sartu zaionean. Eta, inork deitu gabe, herenegun arratsean, mantso eta umil, hor presentatu huen baserrian.
|
|
2010
|
|
|
Astuna zen hasieran, baina bikaina azkenean. Joseba lehengusuaren aitak liburu asko
|
zituen
etxean. Izeba Pakitak ere bai.
|
|
|
Nicolasek eskutik tiraka eraman nahi izan zuen hara, han inork ikusiko ez zituela esanez. Danielak ezetz esan zion, nahiago
|
zuela
etxe barruan, kanpotik ez ikusteak ez zuela esan nahi entzun ez zitzaketenik eta etxe barrura eraman zuen.
|
|
|
Zenonek zuzentzen zuen eskola, Parmenides maisu handiaren beste jarraitzaile batzuekin batera. Eztabaidetara irekia
|
zuen
etxea. Abagune ezin egokiagoa izango zuen bere teoria finkatu eta adosteko, egun haietan bere begiekin hondartzan ikusi zuenaren argitan.
|
|
|
Katalogoan azaltzen den nire laguna bizi ote zen ala ez jakin nahi izan nuen. Telefono zerrendan bilatu ondoren, bere deitura
|
zuen
etxe batera deitu nuen. Haren arrebak erantzun zidan.
|
|
|
Garrantzi handikoak bestalde, Erroman
|
dituzten
etxeak aurretik aitatu ditugun bezala. Batetik Unibertsitate Gregorianoa (Elizako goi mailako ikastetxeen artean handiena segur aski), Biblikoa (Biblia ikasketarako), Vaticano Irratia (hau beti izan da jesuiten eskuetan) edo La Civiltá Católica aldizkaria, eta Vatikanoko Astronomia Behatokia.
|
|
|
Madrileko jakitun kapitaleroek idatzi" Manifestu" aienezko bezain aieruzkoa delakoari, Tele5 kate telebixteroak bere baietza eta babesa eman ez dizkio ba? Ni ez naiz inor
|
zuen
etxean sartzeko eta zein kate ikusi gomendatzeko, baina, agian, telebixta batzuk itzali eta musika pixka bat entzuteko sasoi txarra ere ez dela elkarri gogoratzea ez legoke gaizki.
|
|
|
Zeruko izarrak eta eguzki handia ere opari, argiz dena ikusiz eta mundua ongitzat denentzat jasoz bizi zaitezten. Bizipoza ere torizue, Biziaren bizipoz nagusitik
|
zuen
etxea eta herria alai ditzazuen. Torizue nire begirada garbia ere, zuen pausoen argi dakizuen.
|
|
2011
|
|
|
Ez dakigu non dauden Ráchel Baros eta Natálie Sverkos. Mat, j Werfelekin hizketan ikusi genuen lehena azkeneko aldiz; geroztik, ez dugu ez bataren ez bestearen berririk izan; gaua ez
|
dute
etxean igaro eta goizean ez dira handik azaldu: ihes egin dutela ematen du.
|
|
|
Bazkaltzen amaitu eta gero, ez batak ez besteak
|
zuen
etxeko bakardadera itzultzeko gogorik; beraz, kafetegi batera joatea erabaki zuten. Aldapa baten erdian kokatuta zegoen, egurrezko mahai txiki batzuk zituen, eta pareta guztiak Pragako argazki zaharrez josita.
|
|
|
Gau hartan, bederatzietan, kontzertu bat eman behar zuten Ungelt en, eta hara joan behar zuen. Annak ez
|
zuen
etxean bakarrik geratu nahi; azkenaldian, hegan minez bizi den txoriaren antzera sentitzen zen kaiola zulo hartan, eta ileordearekin inork ez zuela ezagutuko arrazoituz, Frani laguntzera deliberatu zen. Franen hasperena baiezko erantzun gisa hartu, eta hantxe zegoen, egurrezko aulki batean eserita eta garagardo bat eskuan, eszenatokiari begira.
|
|
|
–Urtebete edo zeneramaten ezkonduta, uste dut. Ni
|
zuen
etxean nintzen, Parisen, bisitan joanda. Ordura arte nire aurrean zuek ez zineten sekula elkarrekin haserretu eta nik ezin nuen senar emazteen artean imajinatu ere egin, etxean aita eta amaren artean ezagutu genuena ez bezalako intimitaterik:
|
|
|
–Nekaturik zaude? Nahi
|
duzu
etxera itzultzea?
|
|
|
Noiz ikasi behar
|
duk
etxeko sua etxeko hautsaz estaltzen dela?
|
|
|
Norbere etxe etxeko oihartzunek ere beren usain bere berea baitute. Oihartzunekin batera, usainek ere garrantzi handia
|
dute
etxe baten identitatea eraikitzerakoan. Argizariaren usaina hartzen diet nik etxe honetako oihartzunei, nahiz zuk, argizaria emateaz aspertuta, orain bost bat urte moketa jarri zenuen egurraren gainean.
|
|
|
Ordubete doi falta da hiruretarako, eta ez
|
dut
etxera lotzen nauen egitekorik. Konprobatu eta gero aldean ditudala nortasun agiria, gida baimena, giltzak, diru poxin bat eta tabakoa, kalera irten naiz.
|
|
|
Bai, Neskak esango du nahi duena, baina hobe
|
dut
etxetik urruti. Ez dut egun osoan ia ezer jan, baina berdin dio, ez dit axolarik.
|
|
|
Galtza pare bana, alkandorak eta barruko arropa mutilentzat eta neskarentzat bi soineko, gonatxoak, oinetakoak eta sandaliak. Espartinak denentzat
|
nituen
etxean. Eta bi maleta txiki ere bai, bat Anjelentzat eta bestea J. Andonirentzat eta Maiterentzat.
|
|
|
Hilabete batzuk neramatzan lanean eta Angelun zortziehun metroko lursaila
|
zuen
etxe bat nuen gustuko. Axunek esaten zuen konponketa asko egin behar zirela eta nahiago zuela ikusi zuen apartamentu berri bat.
|
|
|
Igandeetan kaleko jantzian ateratzen ginen Berastegiko harekin; ikusteko modukoa zen. Hark ere esaten zuen 200 pezeta ordainduta
|
bagenuela
etxera joatea, baina kontu hori aspaldian zebilen denon ahotan, baina bazen ordaindu gabe ere laster bukatuko genuela esaten zuenik ere eta ez nekien zer egin. Kuartelean, berriz, ez zen besterik entzuten, ez ordaintzeko, laster etxean ginela, baina nire egoera ezberdina zen, astebete bakarrean dirutza galtzen bainuen txerriekin.
|
|
|
Gaztelaniaz da" morir es la costumbre". Zuek ikasi zenuten, esaten die hildakoei, bizi nahi zenuten, zineten herri hauetakoak, bazenuten zuen sorlekua,
|
zuen
etxea, zuen lana, zuen familia, zuen maitasunak, zuen ametsak, zuen desirak... baina gerra batera eraman zintuzteten eta hil zineten, eta ziurrenik, hil baino lehentxeago jakin zenuten denok dakiguna baina aitortzen ez duguna, heriotza edo hiltzea usadio bat dela. " Morir es la costumbre".
|
|
2012
|
|
|
Airean hartu zuen erdi ingurutik eskuineko eskuaz, aurreneko pausotik heldu nahi baitzion abiada azkarrari. Ordu eta erdi eskasean egin ohi
|
zuen
etxetik Bermeora, pausoa gehiegi behartu gabe; beraz, pixka bat saiatuz gero, ordu eta laurdenean egingo zuen itxaropena zeukan, erronka hori jarri zion, behintzat, bere buruari. Eragozpen bat izango zuen, nolanahi ere:
|
|
|
Sarrarazi ninduen saloi zabalean, kontraleihoak itxita zeuden eta erle bat zebilen burrunban loreontzi baten inguruan. Gogoan
|
dut
etxeak jadanik bazeukala argizari freskoaren, izpilikuaren eta pertzean egosten dagoen marmeladaren lurrin zoragarri hori.
|
|
|
Gudutik ihes, erro finkorik ez zuen inon, sufrimenduzko bizi ezin horren etsenplu zen Extebe Urkidi. Ez
|
zuen
etxerik, ez zuen dirurik, ez zuen etorkizunik, ez zuen eskurik estutuko zion ez seniderik ez hurkorik. Ihesle lehen, etorkin gero, Stockholmen egon zen sei urtez.
|
|
|
Parisera joan eta bertan Juan Nepomuceno Orbe Mariacaren adiskide egin zen. Bigarren karlistadan, karlisten agindupean zeuden soldaduek, Bilbo setiatuta zegoela, Campo Volantinen J.E. Delmasek
|
zuen
etxe ederrari su eman zioten. Sutean hainbat agiri, pintura, liburu, egunkari eta abar betirako galdu ziren.
|
|
2018
|
|
|
Ez zen clochard bat edo homeless bat, ez. Zaila zen beharbada lehen begi kolpean komediantea haiengandik bereiztea, baina berak
|
bazuen
etxea, halako etxe berezia ere, soinean eramaten baitzuen leku guztietara. Karpeta urdina ere bai, jakina.
|
|
|
Idientzako abestiek gehiago balio dute zuen salmo guztiek baino. Arrosarioaren ordez, eskegi odolkiak
|
zuen
etxeetan. Ahaztu itzazue sakristiako amodio kontuak.
|
|
|
zapatari, barber eta ferratzaile ofizialeen kaleetan hasi omen zen sutea, baina gero katedral inguruko barride osora banatu omen zen. Ahaleginak egiten ari omen ziren, katedral inguruak eta katedrala bera suntsitzeraino zabal ez zedin sua; bide onetik zihoazela lanak, katedralaren parez pare sekulako zanga bat zabaldu eta urez bete zutelako... baina arriskua zegoela ofizialeen kale guztiak eta barride zahar osoa bertan behera kiskaltzeko, suak errekin ezin hobeak omen
|
zituen-eta
etxeetako egurra eta etxe gainetako lastoa.
|
|
|
Baina etxearen itzala?
|
Zuen
etxearen itzala ere ez al da mundu honetakoa?
|
|
|
Oinaze iraganen oroimen soilak oinazea berritu zidan. Urteak emanak
|
nituen
etxe tzar hartako bakardadean, hala Grazibelen begirada ahitu, eta iragana ere kearen antzo desegingo zitzaidalakoan. Lortu ere, lortua nuen, urte askok egin behar izan zuten beren bidea hartaraino heltzeko?, Grazibelekin amets egiten nuenetan, haren ezpainetan irribarre gozoa eta inozentzia ikustea, izu latzaren aurpegiaren ordez; edo Grazibelik gabeko ametsak izatea; ez esnatzea gau erdian izu ikarazko orroak eginez, edo izu ikarazko orroak entzunez.
|
|
|
–Esadazu non
|
dituzun
etxe honen jabe agiria eta planoak.
|
|
2019
|
|
|
Maxek emaztea eta bi ume txiki zituen. Haren premia
|
zuten
etxean.
|