|
2007
|
|
|
Ildo horretan, euskaltegiak euskalgintzaren eragile dira, euskalduntze eta alfabetatze hutsean bezala hari dagokion sustapen lanean. Horrez gain, euskaltegiek
|
badute
beste berezitasun bat, alegia, azpiegitura egokiak eta behar den beste gizabaliabide, erabilera sustatzeko lanean jarduteko.
|
|
|
• Aurrekoaren haritik, motibazioaren alorreko aldagaiaren eta lorpen emaitzen arteko erlazioa bistaratu denean, motibazioaren intentsitatea eta motibazioaren noranzko integratiboa dira lorpen emaitzekin lotura erakutsi duten aldagaiak. Lotura falta edota espero genezakeena baino ahulago izatea bat dator gurearekin antzik handiena
|
duen
beste testuinguru batean berriki egindako azterlan baten datuekin. Pritchard ek eta Newcombe k (2001) galesa ikasten ari ziren helduen motibazioa aztertu zuten eta beren ondorioa izan zen noranzko integratiboa noranzko instrumentalari nagusitzen zaiola, eta, ez zegoela loturarik bi noranzko horien eta emaitzen artean (Perales, 2004:
|
|
|
Izan ere, Gasteiz da, Araban, 100.000 biztanletik gorako tamaina duen udal bakarra eta –esan bezala– bere euskararen erabilera %4koa da; aldiz, dimentsio txikiagoak
|
dituzten
beste udaletan %6 %8, 9 bitarteko erabilera antzeman da. Horrela aztertuta, Gasteiz eta gainontzeko udalen arteko aldea berretsita eta areagotuta ikusten dugu (horrela ere, oso handia ez izan arren), tamaina txikiagoa duten udaletan Gasteizko balioak eragiten ez duelako eta Arabako batez bestekoan, aldiz, bai.
|
|
|
Konparatiboki aztertuta, Arabako zein Gasteizko kale erabilera datuak eta goranzko joeraren intentsitatea homologatu daitezke euskaldunen proportzio berdintsuak
|
dituzten
beste zonaldetakoekin. Hortaz, egungo baldintza demolinguistikoak hobetu bitartean, egoera eskasa izanda ereespero litekeena da.
|
|
|
Bestalde, Euskararen Erabileraren Kale Neurketak
|
badu
beste ezaugarri bat berebiziko garrantzia ematen diona. Izan ere, Soziolinguistikaren adierazlerik ohikoenak inkesta bidez jasotzen diren bitartean, Euskararen Erabileraren Kale Neurketak behaketa bidez lortzen ditu datuak.
|
|
|
Eta gure Herriak ezin dezake ikusmolde orokor horretatik at geratu. Halandaze,
|
badugu
beste gogoeta gai bat: mundu aldakor honetan, zer da aldagai eta zer aldagaitz?
|
|
|
Aldi berean, ostera, sinesten dut ezin diegula gure osteko belaunaldiei ezer ezarri goitik behera, eta eurek ere egin behar dituztela gure hizkuntza eta kultura transmititu euren ondorengoei igarotzeko. Gure belaunaldiak nahi
|
duen
beste ezar dezake beste belaunaldien gainean, baina eurek sinesten ez badute, alferrik da, gure osteko belaunaldiek transmitituko dutelako (konturatzaka, beharbada) eurek barruan daroatena, eta eurek sinetsi behar dute hori barru barruan, bestela alferrik da. xxi. gizaldiaren hasiera honetan geure burua euskalduntzat dugunok egin dezakegun gauzarik onena da mundu zabaleko kultura handienek egiten... Bestela, geureak egin du!
|
|
2008
|
|
|
Zer egin, orduan, arlo horretan aurrera egiteko? Zer egiten dute antzeko egoera
|
duten
beste batzuek?
|
|
|
Zer egin, orduan, arlo horretan aurrera egiteko? Zer egiten dute antzeko egoera
|
duten
beste batzuek?
|
|
|
Bestalde, babes instituzionalaren faktoreetan gora egin duten hizkuntza komunitateek estatu eleaniztunen barruan estatus sozial handia lor dezakete eragin gutxiago
|
duten
beste talde batzuekin alderatuta. Estatus aldagaiak lotuta daude hizkuntza komunitate batek estatuaren barruan duen gizarte— eta historia estatusarekin (adibidez, fundatzaileak), kulturalki eta ekonomikoki bizirik dagoen komunitate dinamiko gisa egun duen estatusarekin, eta bere hizkuntzak eta kulturak lekuan bertan, nazioan eta nazioartean duen prestigioarekin.
|
|
|
Taldearen barruko bizindarra handitzen duten pertzepzio itxuraldatzeak gertatzen dira hizkuntza taldeek beren taldearen bizindarra puzten dutenean eta beste taldeen bizindarra gutxiesten dutenean. Normalean atsegingarria izaten da norberaren hizkuntza taldea hurbileko ingurunean
|
dituen
beste hizkuntza taldeak baino egoera hobean dagoela pentsatzea. Bizindarraren pertzepzioari buruzko desadostasunak, berriz, honako kasu hauetan gertatzen dira:
|
|
|
Eranskina. Zabalik ez da izan enpresaren hil ala biziko hautua, eta ez zaio eutsi, enpresak berak
|
bazituelako
beste produkzio lerro batzuk, interesgarriagoak ekonomikoki eta sozialki. Euskararen erkidegoarentzat tamalez, euskara ez zegoen enpresa horren lehentasunen artean.
|
|
|
Horietako edozein hedabideren kontsumitzaileek gehiago kontsumitzen dituzte gainerako hedabideak, kontsumitzaile ez direnek baino. Bost hedabide horien artean ezarri daitezkeen 10 bikote harreman guztiei, salbuespenik gabe, alde bietara eragiten die arau horrek.7 Laburtuta, hortaz, euskarazko hedabide bat baliatzen duenak joera handiagoa
|
du
besteak ere baliatzeko.
|
|
|
Euskarazko hedabide bat baliatzen duenak joera handiagoa
|
du
besteak ere baliatzeko.
|
|
|
Bestalde, operatiboa izan daiteke, are gehiago, inplikatua ere (horixe dio egileak), aplikazioaukera desberdin horiek nahasi beharrik gabe. Hizkuntza plangintzako gaiekin lotura estuago
|
duten
beste eredu batzuk atea irekita uzten dute alde biko irakurketa deskribatzaile edo azalpenezkoa eta operatiboa egiteko —soziolinguistikako literaturak ematen du horren fede (Labrie 1993: 29) —.❚
|
|
|
Berariazko aipamena merezi
|
dute
beste aldagai batzuek, hizkuntza batean hitz egiteko aukerari nabarmen eragiten diotenak: gizarte balioak, hain zuzen.
|
|
2009
|
|
|
Baina guztia ez da enpresa handia, eta enpresa txiki edo saltokietan Bai euskarari da formula eraginkorra, bideragarria. Eta kontuan hartzekoa da honek ez
|
duela
bestearen muga geografikorik. Egoera orokor normalago batean, hizkuntza normalizazioak ziurtagiri bakarra zukeen, maila ezberdinekin.
|
|
|
Hizkuntza alorrera etorrita, kalitatearen jardun lerro hori bakarrik betetzen da bezeroak hautatu badezake harreman hizkuntza. Ez da zaila konprenitzea bezeroa hizkuntza batean zuzentzen bazaigu eta guk horretan behar bezainbesteko gaitasunik ez
|
dugulako
beste hizkuntza batera eramaten badugu, kalitate galera nabarmen bat gertatzen dela. Galera horrek gurekiko harremanean izan lezakeen eragina bezeroaren esku geratzen da, bere erabakia da zenbaterainoko garrantzia emango dion.
|
|
|
Aurreko artikuluan iragarri egiten nuen eta oraingo honetan esan dezaket ezarri berria dela eskakizunen eta gaitasunen kudeaketarako tresna bat. Ez
|
dugu
beste tresna bat egin, baizik eta hizkuntzen atala garatu dugu enplegatu fitxan, hau da, pertsonen kudeaketarako erabiltzen den tresna nagusian.
|
|
|
Datu hauek oso modu grafikoan erakusten dute euskal nortasuna ez dela, gaur egun, dimentsio bakar baten arabera definitzen, batzuentzat oinarri politiko administratiboa
|
duen bitartean
beste batzuentzat jatorrizko zerbait baita, edota hizkuntzak emandako zerbait.
|
|
|
talde handien kasua da. Talde hauetan
|
badugu
beste kideen berri, baina ez dugu harreman zuzenik haiekin (gutxi batzuekin baino ez). Adibide errazena nazioa dugu.
|
|
|
Diskurtso burges eta neoburgesaren estrategiak
|
badu
beste amarru bat balore gozoen atzean. Behin eta berriz irakatsi digute Ilustraziotik datorren gizabanakoaren aldeko liberalismoak xede humanitarioa izan duela, pertsonak komunitatearen zapalkuntzatik askatu beharra baitzegoen hobeto bizi eta duinak izateko.
|
|
|
Jakina, euskaldunek arrakasta eta estatus jasoa izan dezakete beren lanbidean, baina beste hizkuntza bateko hiztun gisa. Lan munduan aurrera egin nahi
|
duenak
besteen hizkuntza menderatu eta erabili du. Kontua da zeinahi komunitatek ezin duela iraun ekonomiaren eta baliabideen gainean nolabaiteko kontrol maila izan gabe, bestela esanda, jarduera ekonomikoan autoerregulatzeko nolabaiteko gaitasuna behar du, zeren hori gabe ez baitu oinarri materialik.
|
|
|
Generoaren (Biemans 2000) eta adinaren (Schötz, 2006, 2007a eta 2007b) adierazle gisa aipatu den eta orain arte ikusi ez
|
dugun
beste faktore bat ahots kalitatearena da. Ahots kalitatea aho korden hertsiera eta irekiera mailekin lotuta dago.
|
|
2010
|
|
|
Ingelesez (edo frantsesez) ematen diren ikasgaiak hainbat arlotakoak dira, baina Zientzian, Teknologian eta Ekonomian presentzia gehiago
|
dute
beste arloetan baino.
|
|
|
Hori da unibertsitateko hizkuntza ofiziala eta tradizionala, irakaskuntzan indar eragile da —hirugarren zikloko ikasketetan bereziki—, eta unibertsitateko administrazioko hizkuntza ofizial ere bada, integrazio hizkuntza gisa. Eta, era berean, UPFk irakaskuntza arlo berriak zabaldu nahi
|
ditu
beste hizkuntza batzuentzat, ingelesarentzat bereziki —baina ez horrentzat bakarrik—, nazioarteko komunikaziorako eta ikasketen eta zientziaren hedapenerako hizkuntza baita. Helburu horrekin, hirueletasunerako bideari ekingo dio pixkanaka unibertsitateak; bidea luzea izango da agian, eta ez du atzera bueltarik izango; etorkizun eleaniztun batera zuzenduko ditu gizarte katalana eta unibertsitatea bera.
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin
|
du
beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer, hori da, beraz, europako hizkuntza aniztasunaren egungo argazkia, bai eta argazki horri buelta emateko nazioartean eskaintzen diren tresnak ere. ez dugu zalantzarik argazkiak badituela kezkatzeko elementuak. gurea bezalako hizkuntzen normalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide izan nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri mugimenduek gero eta tresna gehiago jartzen dituzte beren hizkuntzen normalizazioa ahalbidetzeko:
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer? ...argazkia, bai eta argazki horri buelta emateko nazioartean eskaintzen diren tresnak ere. ez dugu zalantzarik argazkiak badituela kezkatzeko elementuak. gurea bezalako hizkuntzen normalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin
|
du
beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide izan nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zi... bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa:
|
|
|
Gaiaz zerbait ikasi duen orok badaki hizkuntzaren gizarteerabileran gertatzen diren zenbait ohitura aldaketa finkatzeko, ezarpen aldi luzeak, behartzeko hainbat neurri eta hedabide andana behar izaten direla, biztanleriaren lekualdaketa garrantzitsuekin batera. kolore gehiegi egoteak adierazten du gaixorik dagoela hizkuntza. duela soilik bi edo hiru belaunaldira arteko egoera hizkuntza continuum bat bazen, azken aldian ordezkapena indartsu sartu da. ...al hiztunak toki guztietan egotearen ondorioz, eta bestetik bertako biztanleriak neurri batean beren hizkuntza utzi zuelako, printzatu egin da lurralde euskalduna. nafarroaren ipar mendebaldean eta gipuzkoaren barnealdean, gehiengoak euskalduna izaten jarraitzen du, baina urolaren goiibilguak, debabarrenak eta ibaizabal arroak ziriarena egiten dute, eta isolatuta uzten dituzte gehiengoa euskalduna
|
duten
beste ingurune batzuk, hala nola bizkaiko itsasertza eta arratia bailara. esan beharrik ere ez dago une horretan gehiengoa euskalduna zuten eskualdeak landa eremukoak zirela eta, beraz, biztanleria txikiena zutenak. euskararen ezagutza maila handia edo dezentekoa zuten eskualdeetan, bigarren edo hirugarren belaunaldiak ziren euskaldunenak. gainera, hiriburua eskualdeko batez bestekoaren azpitik a... 2.650.000 pertsonako biztanleriatik 490.000 pertsona izango lirateke euskaldunak, gutxi gorabehera biztanleria osoaren %18, 5 begi bistakoa zen zer arrisku zetorkion gainera euskarari, eta ez dakienak edo ulertu nahi ez duenak, aski du ikustea zer bilakaera izan zuen garai hartan euskara baino erabiliagoa zen bretoierak, handik aurrera. gertaera horren aurrean, eaeko agintari politikoek euskararen erabileraren normalizazioaren oinarrizko legea onartu zuten 1982an. hizkuntza desagertzeko bideari buelta emateko aukera bakarra zen. horrenbestez, rlS bati aurre egiten zion munduko lehen lurraldeetako bilakatu zen, bere burua hizkuntza gutxitu baten erabilerei buruzko lege batez hornitzean, jada 1977an Quebecen (kanada) 101 legeak markatutako ildoari jarraituz. nafarroari dagokionez, jada aipatu dugu 1986ra arte ez zela hasi datu demolinguistikoak biltzen. horregatik, mapan ageri diren datuak bost urte geroagokoak dira, nahiz eta badirudien 1981eko koloreak oso antzekoak izango zirela. nafarroaren atzerapen demolinguistikoa legearen eremura ere hedatzen da; izan ere, ez zen halako legerik onartu, harik eta 1986an bertan euskararen Foru lege polemikoa onartu zen arte. lege horren bidez, hizkuntza gutxitu bat ofiziala soilik zati batean zuen lehen autonomia erkidego bilakatu zen nafarroa.
|
|
2011
|
|
|
Argi dago Gobernu Zibilean ilaran egon behar
|
duenak
beste era batean bizi duela hiria. Baita hizkuntzari begira ere.
|
|
|
Hiritarrak habitusa osatzen du praktiken bidez, eta aldi berean habitusak garamatza praktiketara. Baldintza objektiboen emaitza dira pertzepzio sistemak, baina hiritarraren iragazitik igarotzen dira, eta hiritarrek
|
badituzte
beste iturri ideologiko diskurtsiboak hiriaren espazioaren planifikatzaileak kontrolatu ezin dituenak. Kasu urbanoaren espontaiBi tendentzia ikusten ditugu sugearen mintzoa definitzerakoan elkarrizketatuen aldetik.
|
|
|
Alhóndiga Bilbao eta hó marka. Aniztasuna eta sorkuntza kultur programazioaren erdi muinean kokatzen duen azpiegitura garaikide europarrak lekua ukatzen dio izendapenean Bilbon ofiziala den eta ia 100.000 hiztun
|
dituen
beste hizkuntza ofizialari. Gaztelerazko izendatze huts honek izan zuen erantzunik Xabier Kintana euskaltzainaren eskutik12, baina berriz ere, bazterreko gaitzat jotzen denez, ez du oihartzun berezirik izan aferak.
|
|
|
Esango genuke BAT Aldizkariaren beste helburuetako bat ere bete dela iritzi emate horiekin. Eta hori da hain zuzen pozteko
|
dugun
beste arrazoi bat. Etorkizunerako ere elkarlanerako modu emankorra izan nahi luke ariketa horrek, alegia, adituen arteko iritziak zorrotz aztertzeko gonbidapena egitearenak.
|
|
|
Labur eta argi, hurrengo pausoak emateko orduan zein joko zelaitan mugitzea komeni zitzaigun zedarriztatu nahi izan zuen Mitxelenak: begien bistako etorkizunean bizirik aterako bazen, euskal konstelazio etnokulturalak ez
|
zuen
beste biderik, bere ustez, euskara erdaren elkarbizitzarako formula bat diseinatu, adostu eta aplikatzea baizik. esaldi horretatik atera dugu, jakina, diglosia/ purgatorio bikotea. ondotxoz jende gutxiagok errepikatu du, aldiz, lehenengo esaldipasartea: euskarak" bere lekua" behar du, eguneroko jardunean bizirik gordeko badugu eta belaunez belaun transmitituko bada.
|
|
|
Labur eta argi, hurrengo pausoak emateko orduan zein jokozelaitan mugitzea komeni zitzaigun zedarriztatu nahi izan zuen Mitxelenak: begien bistako etorkizunean bizirik aterako bazen, euskal konstelazio etnokulturalak ez
|
zuen
beste biderik, bere ustez, euskaraerdaren elkarbizitzarako formula bat diseinatu, adostu eta aplikatzea baizik. hain irabazi murritzerako. Baietz uste dut nik:
|
|
|
hori da" gure betiko diglosia". ez genbiltzan oso bide arrarotik, hala jarduterakoan: bidaide
|
genituen
beste hiztunherrietako hainbat aditu eta adituondoko: guillermo rojoren hitzetan (1985:
|
|
|
Ez genbiltzan oso bide arrarotik, hala jarduterakoan: bidaide
|
genituen
beste hiztunherrietako hainbat aditu eta adituondoko.
|
|
|
45; ingelesezko itzulpena in paulston, 2002: 129); b) espainian, Francoren agintaldia amaitzera zihoan. hori segurua zen, adinak bere legeak
|
dituelako
besteak beste. zerbait pentsatu beharra zegoen Francoren agintekera hura amaitzen zenerako. zerbait pentsatu beharra zegoen, bereziki, azken gerran galtzaile izandakoak etorkizun demokratiko hurbilean gehiengoa izan zitezkeen hiztun herrietarako. Itxaropeneta iharrosaldi giro horretan egindako gogoeta lan eta aktibazio soziopolitiko gotorraren altzoan sortua dugu, nagusiki, paisos Catalans etako soziolinguistika (batez ere hizkuntza soziologia) eta, horren barnean," menderatuen diglosia" 91.
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide joerak, batetik, gure artean eta ahuldutako hiztun herririk
|
duen
beste hainbat estatu europar" handi" tan14 Aurrera egin du eta, prognosien ezinbesteko ahuldadeez jabeturik ere, aurrera egiten segitzeko trazak ditu. Beste zenbait ingurumenetan, aldiz, kontrakoa ari da gertatzen.
|
|
|
B. U. Bai, euskara atxikirik izan arren, kultura transmisioa galdu izanaren kontzientzia bada gure inguruan. Transmisiorekin jarraituz, hizkuntzaren transmisioan zeregin garrantzizkoa
|
duen
beste eragile taldearekin jarrai dezakegu. hitz egin dezagun pixka bat irakasleen paperaz. nola motibatu genuke irakaslea transmisio horretan duen garrantziaz jabetzeko?
|
|
|
" o peio peio" tradiziozko kanta da baina gero lekeitioak egiten zituen. Batak ez
|
baitu
bestea kentzen. eta hortik eredu oso indartsuak etorri ziren hurrengo gazteriarentzat. hurrengoek sortu zituzten rocka eta punka eta ez dakit zenbat musikaestilo gehiago. gaur egun badirudi ingelesez kantatzen duena hauslea dela, iraultzailea, baina, nire ustez, hori haizearen alde ibiltzea da, ez prezeski oso iraultzaile.
|
|
|
Beraz, niri informazioaren masifikazioa per seez zait gehiegi interesatzen, eta unibertsitatetik nator, baina badaukat ausardia hori esateko. esate baterako, nik diglosiaren inguruan 42 egile izan diren, 52 edo 162 ez zait gehiegi axola. ez dut esan nahi inori inporta behar ez zaionik, baina asko kezkatzen nau horretaz hitz egitea politika sozialaz ez aritzeko. gainera, norengana iritsi behar dugu? Ba haur, gaztetxo, gazte... hor
|
badugu
beste mundu handi bat, ezta. Xamarrek aipatu duen bezala, jada hogeitaka urte izango dira, bera, Iñaki Arruti eta neu Bartzelonara joan ginela. orduan topatu genuen liburu hau, berak esan du gero ekBren hasierako BATen eta Adorezen ildotik ba...
|
|
|
Ikusi besterik ez dago zein firma egon diren BAT aldizkaria sortu zenetik, eta urteak aurrera egin ahala oso jende gutxik egin diola boikota. Alde horretatik uste
|
dut
beste leku batzuetan gertatu behar denaren aitzindari ere badela BAT aldizkaria.
|
|
|
Esango nuke euskaltzaleok
|
badugula
beste kezka bat, aktibismo bat, militantzia bat, jendearen partetik ekimenerako joera bat. Horrek gaiarekiko kezka bat edo jakin nahi bat dakar.
|
|
|
Badago bigarren kontu bat gurean. esango nuke euskaltzaleok
|
badugula
beste kezka bat, aktibismo bat, militantzia bat, jendearen partetik
|
|
|
Soziolinguistikaren irakaskuntza nolabait desegitearekin batera, immigrazio berriko biztanle horien artean hizkuntza dinamizatzeko eta indartzeko dinamiketan zentratu da irudimena (hamarkada bakar batean atzerritar kopurua %0, 7tik %14ra igo baita), batzuetan ez baitakite ez gaztelania ezta katalana ere. horregatik, ikastetxe askotan hizkuntza laguntzako jarduerak egin dira Lehen hezkuntzan eta bikote edo tandem linguistikoak Bigarren hezkuntzan. Azken horretan, ikasletalde batek katalana irakasten dio pareko ezaugarriak
|
dituen
beste talde bati. hizkuntza erabilerako arau kaltegarriak5 asko dira. Arau horiek herrialdeko hizkuntzan hartuak izateko eskubidea kentzen die atzerritarrei eta beharrezko gizarte kohesioa, zuzentasuna eta aukera berdintasuna mugatzen dituzte. gizarte zibilak, arau horiekin puskatzeko, beste jarduera batzuk gauzatzen ditu:
|
|
|
Ingurumenaren auziak hizkuntzen hierarkia desagerrarazi behar du. hizkuntza bertan behera uzteko arrazoietako bat beste hizkuntza hobea dela pentsatzea da, eta norberarena kaskarragoa. Nolabait esatearren, hiztun horiek hizkuntza duintasuna galdu dute. dena den, argi izan behar dugu agian beste hizkuntza batzuk behar
|
ditugula
beste hizkuntza talde batzuetako gizakiekin hitz egiteko. Baliteke gizakiok gure espezieari dagokion lingua franca bat izatea.
|
|
2012
|
|
|
Arestian amish gazteek egin behar duten hautuaz hitz egin dut. Mormoiek
|
duten
beste bat aipatu nahi dut orain: sekta askok bezala, mormoiek proselitismoan teknologia fina landu dute, dakizuenez, misiolari jardun behar dute gaztetan:
|
|
|
Militantismoaren ondorio argiena hura da. hortaz, programa bera behar dugu euskalgintzan: gazte euskaldun guztiek misioetan eman lukete urte pare bat. horrela ikasiko lukete ondo nola konbentzitu behar
|
duten
beste inor jarrera edo portaera alda dezan. Benetako beste hori haiek beraiek dira, jakina. ez da broma. euskalduntzea jendearen portaera aldatzea ez denean (euskaraz egin dezaten), kontrakarrean doazen portaerak sustatzea deEduardo Apodaka – Euskaltasuna, hiritik begiratuta lako (euskaraz egiten jarrai dezaten) edota objektu sinboliko huts bat portaera praktiko positiboa dela sinestaraztea delako (euskara ikasi edota erabil dezaten harro). kasu guzietan motibazio lana.
|
|
|
belaunaldi berriak badatoz? kultur mugimendu indartsu batek herria biziarazteko gaitasuna du, herritarrak kohesionatzeko eta pozaren inguruan biltzeko ahalmena eta pertenentzia eta harrotasun sentimendua eraikitzekoa. herrigintzaren ikuspegitik, beraz, herriko kultur taldeak osasuntsu mantentzea komeni da. osasuntsu egoteak, ordea, jarraipena ziurtatua izatea esan nahi
|
du
besteak beste; gazteen erreleborik gabe, jardueraren jarraipena zailagoa eta zalantzazkoagoa izango da. erreleboan pentsatzea, beraz, etorkizunean pentsatzea da.
|
|
|
Taldeen funtzionamenduan pisu handia
|
duen
beste faktoreetako bat liderrarena da, zalantzarik gabe. Taldeetan dauden liderrek zer nolako sentsibilizazioa duten, zer nolako erreferentzia kulturalak dituzten, zer nolako aurreiritziak (lehen aipatu dugu baten bat)... sekulako eragina du bai produktuen programazioan eta, baita, nola ez, talde barruko hizkuntza harremanetan ere. esan bezala, debako taldeek ez daukate herriaren ikuspegi orokor eta bateratu bat, helburuak adosteko eta (balia) bideak markatzeko. kultur taldeek, orokorrean, ez dute euskal kultura eta euskara bera biziberritzeko, prestigiatzeko eta balioan jartzeko daukaten potentzialitateari buruzko kontzientziarik. ez da, aipatutako taldeetan izan ezik, euskara eta euskal kultura jardueraren erdigunean jartzeari buruzko hausnarketarik egin, kontzienteki erdigunean jartzeak, premia desberdinei erantzutea baitakar. zentzu horretan garrantzitsua deritzogu taldeak euskalgintzaren parametro hauetan ere jartzea; lan hau bera kontzientzia hartzen joateko lehen urratsa izan daitekeela uste dugu.
|
|
|
proposamena egokia den, taldearen filosofiarekin bat datorren... ez da zentzu horretan interakziorik lortzen eta, ondorioz, ezta helburuekin bat egitea ere. Arrazoia da bakoitzak nahikoa lan duela berea aurrera ateratzen eta ez
|
duela
besteen burujanen gainean gogoeta egiteko denborarik hartzen. proposatutakoa egin egiten da eta kito. zentzu horretan udal langileen eta herriko kultur eragileen arteko harremanak birpentsatu eta birplanteatu behar direla uste dugu. harreman zuzen eta hurbilagoaren alde egingo genuke guk.
|
|
|
Arestian esan bezala, artikulu honetan aurkezten den metodologiak
|
badu
besteetatik bereizten duen hirugarren ezaugarri bat ere: ahozko hizkuntza erabilera behaketa bidez neurtzen duela.
|
|
|
Ezagutza eta erabilera kontzeptuetan murgildurik egon gara orain arte, baina bada aipatu besterik egin ez
|
dugun
beste bat: Motibazioa.
|
|
|
Emaitza horiek eta hona ekarri ez
|
ditugun
beste batzuk aintzat hartuta, lehen aipatu ditugun hiru kluster edo iritzi taldetan sailkatu zituzten ikerlariek EAEko erdaldunak(" aldekoagoak"," bai bainakoak"," kritikoagoak"), eta haiek aztertuta, honako beste emaitza hauek eskuratu zituzten, besteak beste: euskararen aldekoagoen artean, %80, 6k uste du euskal herritarren hizkuntza nagusia dela euskara; bai bainakoen %55ek uste du euskal herritarren hizkuntzetako bat dela euskara, ez nagusia; eta berdina uste du kritikoagoen artean %76, 7k.
|
|
2013
|
|
|
dominatzailea/ menpekoa deitu ohi direnak (gure hizkuntza ukipen egoera (eta ez bakarrik hizkuntzakoa) aztertzerakoan erabilia duguna), beraien artekotasuna ondo adieraziz. Bestalde, boterea handinahia da, behin eremu batean edo/ eta gizarte talde batean lortu dominatzailea izatea, nahi
|
du
beste eremutan eta taldetan ere boteretsuena izan. Antzean, talde dominatzaileak botere erlatibo (konparatibo) handiena lortzea du helburu, dudarik gabeko irabazle gertatzeko, harreman hierarkikoetan, ahal duen neurrian.
|
|
|
Ezaguna da Euskal Herrian Garabide Elkarteak munduko hizkuntza minorizatu hainbatekin daraman lankidetza jarduera. Garapen lankidetza egin ohi
|
duten
beste erakundeengandik bereiziz, herrien identitatearen eta hizkuntzaren errekuperazioaz arduratuta dago ezeren gainetik Garabide Elkartea. Haren ikuspegitik gurea bezalako herri batek" garapenerako lankidetzan egin behar duen ariketa nagusia hegoaldeko herriekin parteka ditzakeen esperientzia eta prozesu funtsezkoetan zubiak sortzea da".
|
|
|
Eta ezaugarri hori bi alor horietan lantzeaz gain, hizkuntzaren alorrera ere inportatu du (Aracil 1983, 1986; Bour dieu 1982; Heller 1999; Ninyoles 1972; Tollefson 1995; Williams 1999; Woolard 1985). Horrez gain, soziolinguistikaren korronte guztiek (horietako batzuetan besteetan baino nabarmenagoa da)
|
badute
beste ezaugarri bat: kontzientzia izatea edonolako baliabideak —linguistikoak, ekonomikoak, boterearekin lotutakoak eta abar— inoiz ez daudela berdintasunez banatuta komunitateetan, eta desberdintasun egituratu horrek ondorio nabariak dituela bai aurrez aurreko interakzioen alorrean bai hizkuntzen eta barietateen arteko erlazioetan.
|
|
|
Barrundiako herritarren iritziak – Gorka Blanco rrendatu
|
ditugu
beste atal batean. Oraingo atal hau ikerketa honen muina da, eta lerro hauetan deskribatu den hizkuntza galeraren inguruan Barrundiako herritarrek duten iritzia ezagutuko dugu.
|
|
|
Galde sortaren emaitzak ikusita, honako ondorio hau nabarmendu nahi
|
nuke
beste guztien gainetik: Barrundiako herritarrek duten euskararekiko atxikimendua.
|
|
2014
|
|
|
Gaur egungo errealitatea ikusirik zilegi da esatea gure lurraldeak makinen erritmora pairatu duen eraldaketa sakon eta itzulgaitza Atenasko gutunak esaten dituen oinarrizko funtzioak asebetetzeko egina izan dela soilik. Lurralde eta hirien inguruko erabakietatik kanpo geratu dira gure bizitzarako beharrezkoak
|
ditugun
beste funtzioak. Etxebizitza eta lantokiak antolatu egin dira, eta diruaren truke egiten den lana bakarrik hartu da kontuan; hau da, lan produktiboa.
|
|
|
Lurralde eta hirien inguruko erabakietatik kanpo geratu dira gure bizitzarako beharrezkoak
|
ditugun
beste funtzioak.
|
|
|
Elgoibar Gipuzkoako ipar mendebaldean kokatzen den herria da, hain zuzen ere, Deba ibarreko Debabarrena eskualdean. Ibar berekoak diren herriekin harreman komertzial handiagoa
|
du
beste ibarretakoekin baino eta hau, neurri batean, azaldutako egoera orografiko horren ondorioz ere bada. Honek gainera, eragina izango du hizkuntza kontuetan ere.
|
|
|
Ikasketei dagokienez, esan behar da denetik zegoela eta zer esanik ez ofizioei erreparatuz gero. Batxilergoa duten bi lagun zeuden, FP 2 arotza egindako beste bat, goi mailako metal eraikuntza ikasketak eginiko beste bat, graduatua
|
duen
beste bat, lizentziatura duen beste bat, ingeniaritza
|
|
|
Ikasketei dagokienez, esan behar da denetik zegoela eta zer esanik ez ofizioei erreparatuz gero. Batxilergoa duten bi lagun zeuden, FP 2 arotza egindako beste bat, goi mailako metal eraikuntza ikasketak eginiko beste bat, graduatua duen beste bat, lizentziatura
|
duen
beste bat, ingeniaritza
|
|
2015
|
|
|
Familiaren eremua
|
dugu
beste eremu funtsezkoetako bat. Utz bekigu azken datu batzuk ematen.
|
|
|
Inolako ezbairik gabe, aldagai garrantzitsuak dira hiru horiek eremu baten egoera soziolinguistikoa definitzeko orduan. Dena den, argi dago egoeraren argazkia egiteko, guk landu ez
|
ditugun
beste hainbat alderdi ere garrantzitsuak direla: euskararen egoera hezkuntzan, lagun artean, lan munduan, administrazioan, hedabideetan...
|
|
|
Behin ondo ateratako egoerak kontatzen hasita
|
badut
beste bat, Bilbora joandako aldi hartakoa hain zuzen. Behin egitekoak non egin behar nituen jakinda, zerbait hartzeko toki baten bila hurbildu nintzen autoa utzi nuen inguru hartara.
|
|
|
—Beste aukera bat hautatu dutenak %18, 5 dira. Hemen ez
|
nuen
beste hori zer izan zitekeen aipatzeko aukerarik eman, beraz ezin dut sakonago aztertu aukera hau.
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herriko neurketetan biltzen ez
|
dituzten
beste datu batzuk ere biltzea: pertsonen harremana —eta horrekin batera jardunguneak hobeto zehazteko aukera—, eta hiztunen jatorria, Aiakoak diren ala ez.
|
|
|
Herrikoa izateak eta herritar gehienak ezagunak izateak erraztu egin dit Hizkuntzen Kale Erabileren Euskal Herriko neurketetan biltzen ez
|
dituzten
beste datu batzuk ere biltzea: pertsonen harremana —eta horrekin batera jardunguneak hobeto zehazteko aukera—, eta hiztunen jatorria, Aiakoak diren ala ez.
|
|
|
Baina ez, inondik ere ez, ikuspegi pesimista batetik, itsu itsuan sinesten baitut hizkuntza bat biziberritzea bermaturik dagoela hori bada herritarren eta hiztunen gogoa edo erabakia — halakorik ezean alferrekoak liratekeen bezala era bateko eta besteko eginahalak—, eta hala dela erakutsi du hamarraldiotan gure gizartearen parte zabal zabal batek. Kontua da, gogo erabaki horiek ez direla neurri berekoak" aldekoak" diren herritar guztiengan; eta badirela" aldekoak" ez direnak ere; eta testuingurua gero eta eleaniztunagoa dela; muga asko gainditu ditugula, baina inoiz ezagutu ez
|
ditugun
beste muga batzuk azaldu zaizkigula... non eta gizartean.
|
|
|
Bra pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luzezabaleko zentzuan; neurri batean edo bestean A eta B hizkuntzez baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean hainbat hiztunek A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) nahas mahas erabiltzea esan nahi
|
du
besteak. has mahas erabiltzea esan nahi du besteak. Teoriaz aski horniturik85 daude code alternation, code switching, code mixing, code shifting edo styleshifting moduko kontzeptu terminoak86 Aplikazio alorrean, aldiz, ilunago dira kontuak.
|
|
|
Bra pasatzea (eta handik aurrera Bn jardutea) adierazten du batak, luzezabaleko zentzuan; neurri batean edo bestean A eta B hizkuntzez baliatzen den hiztun elkarte edo hiztun talde elebidunean hainbat hiztunek A eta B hizkuntzak (solasaldi, pasarte edo xeheagoko atal bakanetan) nahas mahas erabiltzea esan nahi du besteak. has mahas erabiltzea esan nahi
|
du
besteak. Teoriaz aski horniturik85 daude code alternation, code switching, code mixing, code shifting edo styleshifting moduko kontzeptu terminoak86 Aplikazio alorrean, aldiz, ilunago dira kontuak.
|
|
|
bertako language maintenance, shift eta revitalization prozesuei dagozkien datuak biltzen, aztertzen, ondorioak ateratzen, soluziobideak planteatzen eta horren guztiaren zabalkundea egiten saiatu behar du, bereziki. Gure hiztun herrirako balio
|
duenak
beste hainbat lekutarako ere balio izan behar du, ordea, gogoeta lan horrek maila batetik gorako abstrakzioeta sintesiperspektiba eskuratuko badu (eta hala egin behar du, aplikazio ahalmen ohargarrikoa izango bada bihar edo etzi). Alde horretatik zilegi litzateke Ahuldutako hizkuntzak indarberritzeko gogoeta etxea esatea.
|
|
2017
|
|
|
Ghaeltacht eremuak eta Ghaeltacht ez direnak. Hots, batetik, tradizioari jarraituz irlandera ama hizkuntzatzat duten eta irlanderaz gehien hitz egiten den eremuak daude (ghaeltacht) eta ingelesa hizkuntza nagusitzat duten eremuak
|
ditugu
besteak.
|
|
|
Lehenengo eremuari begira, Irlanda iparraldean eta mendebaldean kokatzen dira hiztun komunitate gehienak: Cork, Donegal, Galway, Kerry, Meath, Mayo eta Waterford konderriak dira, 96.628 biztanle guztira, eta bertako biztanleen %68ak irlanderaz hitz egiten daki (zifra altua ghaeltacht osatzen ez
|
duten
beste eremuekin alderatuz).
|
|
|
Eskoriatzako gazteak eta hitanoa: uste, balore eta jarrerak aipatzean" pertsona batek botere edo aginpidea
|
duela
beste baten gain, beste lagun horren jokaera zuzentzeko edo kontrolatzeko gai den neurrian" (Alberdi, 1993, 2 orr) esan nahi da. Botere hau ekonomikoki, sozialki edota kulturalki emana izan daiteke eta beraz hauei, boterea dutenez, desberdin hitz egin behar zitzaien.
|
|
|
Federica Cugnok argitaratu zuen zati hori 2008an. 2008ko Atlasi Dialektologjik i gjuhës shqipe lanaren egileek Ajetiren datuak erabiltzea erabaki zuten Cugnok berak (2008) onartu duenez, eta ez
|
zuten
beste landa azterketarik egin. Zoritxarrez, lan hori ezin izan dugu baliatu.
|
|
|
Lexikoa mailegatzerako orduan bereziki, beste hainbat faktore hartu behar dira kontuan, besteak beste: ezaugarri ezberdinak
|
dituen
beste ingurugiro batean bizitzea, jarduera berriak burutzea, edo lehengo jarduera berak badira ere, testuinguru zeharo ezberdin batean egin beharra eta baita kultur ondare berria berenganatzea ere. Laburbilduz, hiztunek
|
|
|
51). horrenbestez, estatu administrazioek egin ez zuten lana, herri ekimenez eginda zegoelarik hasi ziren ikerketa soziolinguistikoak. kategoriak definituta zituzten hiztunek beraiek: euskaldun, erdaldun, euskaldun zaharra, euskaldun berri eta halakoak (hemen argitzerik ez
|
dugun
beste kontu bat da kontzeptu horiek, tipo horiek, nola sortu ziren).
|
|
2018
|
|
|
Ez
|
ditugu
beste komunitateetako hiztunak etorkin berriakeuskararantz erakarriko, beraien hizkuntzak baztertuz. Ezberdinen arteko integrazioak, asimilazio eskema gaindituz, aldebiko egokitzapena eskatzen du:
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, hain argazki fina eskaintzen duten ikerketa lan bakarrak inkesta soziolinguistikoa eta hizkuntzen Kale erabilera dira. Euskararen alorrean lan egiten dutenek dimentsio kualitatiboa
|
luketen
beste lanak edo bestelako adierazleak faltan botatzen dituzte. Arrue ikerketa, euskara planak, neurketak, aburu ikerketak... ez dira oraindik gurera iritsi.
|
|
|
Era berean, hizkuntza politikak beren osotasunean ebaluatzeko tresnak eskas dira: euskararen alde egiten dena, egiten ez dena eta euskararengan eragina
|
duten
beste politikak ere neurtzea. Gaur egun, Ipar Euskal Herrian, euskararen geroan, beste politika publikoek hizkuntza politika publikoak baino eragin handiagoa dute.
|
|
|
Halaber, azkenaldian, han eta hemen ari da osatzen euskaldun berrien ekarriaren gaineko narrazio bat, zeinak aintzat hartzen dituen euskaraz jabetzeko prozesuan milaka lagunek izandako zailtasun eta ezintasunak6 Euskaltzaletasunaren diskurtsoak, dudarik gabe, jaso du behar du osagai hori. ...orretan –eta baita justuak izatekotan ereezinbestekoa iruditzen zait diskurtso hori euskaldun zaharren narratibarekin osatzea; hau da, urteetan nor izatearen eta kapital kultural oso baten galera izan duten milaka lagunen kontakizunarekin, eta, oraindik orain, gaur eta hemen, nor izateko, derrigorrez gazteleraz edota frantsesez trebatzeko prozesuko zailtasun eta ezintasunak bizi izan eta bizi
|
dituzten
beste milaka lagunen errelatoarekin.
|
|
|
Esperientzia horiek guztiek gai ezberdinak lantzen dituzte eta
|
badute
beste ezaugarri bereizgarri bat ere. Batzuk prozesu iraunkorrak dira, Tokian tokiko hizkuntza aktibazioa:
|
|
|
Euskarazko ohitura" lortu eta finkatu" duten bikoteak abiapuntu altua zuten euskaraz (%80k" euskaraz gaztelaniaz baino gehiago" egiten zuten), eusleen presentzia izan dute, baina ez – nolabait esan– muturrekoa, eta kasurik gehienetan (%68), bi kideek hasterako
|
bazuten
beste lankideren batekin (gutxienez) euskarazko ohitura
|
|
|
Informazio interesgarria eskaintzen digu 6 taulako aldagaiak ere. Bertan zehazten da ea esperientziak abiatzeko unean bikotea osatzen zuten kideek ba ote
|
zuten
beste" norbaitekin" 17 euskarazko ohitura hori. Taulan nabarmendu beharreko lehen datua da, esperientzietan euskarazko ohitura" lortzera" iritsi diren bikoteen artean, izan" lortu eta finkatu" dutenak edo izan" lortu eta galdu" dutenak, bi kasuetan, %0 direla bikoteko bi kideak" inorekin"" euskarazko ohitura" rik ez zutenak.
|
|
|
Azpi atal hau ixteko, eta hiru aldagaien ikuspegia batuz, esango genuke, esperientzia hauetan euskarazko ohitura" lortu eta finkatu" duten bikoteak, batetik, abiapuntu altua zutela euskaraz (%80k" euskaraz gaztelaniaz baino gehiago" egiten zuten), eusleen presentzia izan dutela, baina ez –nolabait esan– muturrekoa, eta kasurik gehienetan (%68), bi kideek hasterako
|
bazutela
beste lankideren batekin (gutxienez) euskarazko ohitura hori. Bere aldetik, euskarazko ohitura" lortu eta galdu" dutenek, batetik abiapuntu baxuagoa zuten euskaraz, eta beraz kasu askotan" jauzi" handiagoa egin behar izan dute euskarazko ohituraraino.
|
|
|
5 Era honetako metodologien egingarritasuna edo eramangarritasuna zen, ikerketa abiatzerakoan gogoan
|
genuen
beste galderetako bat. Esperientzia hauetan, taldearen borondatea da oinarri lankideen arteko hainbat hizkuntza ohitura gaztelaniatik euskararen aldera mugitzeko edo aldatzeko.
|
|
|
euskaraz irakasten zen, euskal kultura bultzatzen zen; gurasoak hezkuntza proiektuko kide ziren, parte hartzen zuten eta erabat inplikatuta zeuden; bakoitzak ahal zuen bezala laguntzen zuen (dirua biltzen, lokalak garbitzen, gelak konpontzen...); irakasteko metodologia ere berria zen eta haurra zen beti protagonista... Ikastolaren bueltan, gurasoez gain, euskara bultzatu eta euskaraz bizi nahi
|
zuten
beste herritar asko ere elkartu ziren, laguntzaile talde batek babes handia eman zion, zumaiar askok ulertu zutelako hezkuntzaproiektu bat baino gehiago zela eta estrategikoa zela etorkizunerako.
|
|
|
Ikastolaren bueltan, gurasoez gain, euskara bultzatu eta euskaraz bizi nahi
|
zuten
beste herritar asko ere elkartu ziren, laguntzaile talde batek babes handia eman zion, zumaiar askok ulertu zutelako hezkuntzaproiektu bat baino gehiago zela eta estrategikoa zela etorkizunerako.
|
|
|
Hau da, Eusko Jaurlaritzak eta bere erakunde autonomiadunek zerbitzu hizkuntza bermatu dute 2022 urterako. Bestalde, halako konpromisorik hartu ez
|
duten
beste Administrazioen kasuan ere beharrezkoa da progresiboki lortu duten helburu horren garapen maila neurtu ahal izatea.
|
|
|
Hiztun berriak eta bertso mundua – Miren Artetxe Sarasola eta erantzun naturala holakoetan izaten zen ez
|
nuela
besteek baino meritu gehiago. Deseroso sentiarazten zaitu horrelako gauzak entzuteak?
|
|
|
Benetakotasunaren balioari zentralitatea kentzen dieten diskurtsoak, oraindik orain, ez daude erabat artikulatuta bertso munduaren baitan ere, gizartean hegemonikoa den ideologiarekiko alternatiba gisa. ...izkuntzaren" ideologia muturreraino eraman izan duten diskurtsoak ez direla hain hegemonikoak gaur egun. Eta bertso ekitaldi nabarmenetako diskurtsoetan positiboki aipatu ohi direla bai euskaraz etxean jabetu izana20 eta bai euskara etxetik kanpo ikasi izana ere21 Azpimarra dezagun, hala ere, diskurtsootan, euskaldun legitimoaren posizio eztabaidaezinean kokatzen dela igorlea, eta hizketa gai
|
duen
bestea dela, ia beti, hiztun berria. Bertso munduko eragileek, modu inplizitu zein esplizituagoan, ezinbestean euskaldun zaharren ordezkari gisa irakurriak diren horiek, abegi egiten diete hiztun berriei.
|
|
|
Distantzia markatzearen arau hau, emakumeek gehiago erabiliko dute gizonezkoek baino; nahiz eta, gizonezkoek emakumezkoekin eta estatus sozial ezberdin bat
|
duten
beste gizon batzuekin ere, erabiliko duten.
|
|
|
Kasu horretan, erantzun zuzena ez du neurketaren xede den gaitasun lexikoak bakarrik mugatzen. Badago erantzunean eragina
|
duen
beste faktoreren bat, neurketa baldintzatzen duena, eta faktore hori lotua egon ohi da talde sozial batekin, linguistiko batekin edo kultural batekin. Gure adibidean bizkaieraren (euskalkiaren) ezagutzarekin lotua.
|
|
2019
|
|
|
c) gehienetan deskriptiboa bada ere udalerri euskaldunen ikuspegia, perspektiba zinetikorik ere izaten du hainbatean: euskaraz dakitenen portzentajea gora doan, bere hartan dirauen ala behera datorren analizatzen da maiz, halakoetan. aldiz, bere ardatza eguneroko jarduera arrunta
|
duenez
beste aztergai honetan zentratzen da arnasguneen kontzeptu lanketa: eguneroko jarduera arrunt hori belaunez belaun sendo trasmititzen ari den, ala galduz doan.
|
|
|
gauza bat da euskararen atzerakadaren irakurketa historikoa egitean eta elebiduntze orokorraren ondorioak azaltzerakoan, behiala euskararen gune elebakar izan ziren horiei" erasandako arnasguneak" deitzea, eta beste bat, etorkizunera begirako hizkuntza politikak definitzerakoan eta gizarteratzerakoan arnasgune hauek sailkatzeko erabili behar den terminologia. alegia, analisi historiko zientifikorako baliagarria den terminologia ez dagoela zertan bere horretan erabili beharrik gaia sozializatzerakoan. eraldaketa honetan dena ez da galera izan, ordea. artikuluan" Berariazko euskal kultura ahultzen ari da" irakur genezake. eta esaldi horrek ñabardurak behar dituelakoan nago. Baieztapena bere horretan betetzen da aipatzen diren elementuei dagokienez, baina kulturgintza eta euskalgintza garaikideekin lotura estua
|
duten
beste aspektu batzuei dagokienez eraldatu eta indartu egin dela ere esango nuke. konparazio batera, bertsogintza inoiz baino zabalduago eta indartsuago dago arnasguneetan, baita euskal musikaren sorkuntza edo kontsumoa eta euskalgintzaren eta herrigintzaren beste alor batzuk. eta horiek ere badira, arnasguneak izaten ari diren eraldaketaren parte.
|
|
|
alde batetik oinordetutako euskararen indarra, neurri handi batez orain ere arnasguneetan bizirik dagoena; bestetik berreskuratutako (berriz aurkitutako) euskararen indarra. terminologia hori Lafont okzitaniarrari mailegatuta dago: occitan hérité eta occitan retrouvé aipatzen ditu berak, okzitaniako hizkuntzaren bilakaeraz ari delarik (Lafont 1997). historiaren (historia soziolinguistikoaren) inertzia dugu bataren oinarri; hizkuntza plangintzaren ondorioz lortuz doazen emaitza baikorrak
|
ditugu
bestearen oihartzun. historiaren inertzia hori, jakina, aldez aurreko glotopolitika baten (lehendikako plangintza saio soziolinguistiko jakinen) ondorio ere izan ohi da sarri. oso indar diferenteak dira biak, esanahi soziolinguistiko desberdinak dituzte eta azken hamarkada hauetako emaitza demolinguistikoak irakurtzerakoan ez dira nahastu behar. oinordetutako euskara belaunez belaun transmititu o... Berriz aurkitutako hizkuntza, aldiz, besterik da erabat:
|