|
2008
|
|
|
Taldearen barruko bizindarra handitzen duten pertzepzio itxuraldatzeak gertatzen dira hizkuntza taldeek beren taldearen bizindarra puzten dutenean eta beste taldeen bizindarra gutxiesten dutenean. Normalean atsegingarria izaten da norberaren hizkuntza taldea hurbileko ingurunean
|
dituen
beste hizkuntza taldeak baino egoera hobean dagoela pentsatzea. Bizindarraren pertzepzioari buruzko desadostasunak, berriz, honako kasu hauetan gertatzen dira:
|
|
2010
|
|
|
gizabanakoak gaiaz duen aurretiko ezagutza, framing mota ezberdinak eta testuinguruko beste faktoreak. hortaz, komunikabideen framinga bera era ezberdinean ulertua izan daiteke, gizabanako bakoitzeko izaeraren arabera. interesagarria euskararen framingan sakontzeko, izan ere, hizkuntza, osagai askoko eta konplexutasun handiko egikaria da eta, besteak beste, dimentsio subjektiboa ere tartean du: gizabanakoen bizipenak, sentimenduak eta abar. adibidez, euskarari lotutako bizipen gogoangarriak izan dituen gizabanako batek eta, aldiz, eskarmentu etsigarriak izan
|
dituen
beste batek baliteke era ezberdinean hartzea eta barneratzea —edo errefusatzea— framingen eskutik jasotzen dituzten hautemateko eta irudikatzeko egiturak; muturreko adibideak jarriz, bere egin ditzake edo, ordea, arerioaren mezua arbuiagarritzat jo ditzake. ahaztu gabe, noski, hori guztia testuinguru jakin batean gertatzen dela, eta egoera bakoitzeko baldintzak ezberdinak direla. adibid...
|
|
|
Euskarari lotutako bizipen gogoangarriak izan dituen gizabanako batek eta, aldiz, eskarmentu etsigarriak izan
|
dituen
beste batek baliteke era ezberdinean hartzea eta barneratzea edo errefusatzea framingen eskutik jasotzen dituzten hautemateko eta irudikatzeko egiturak; muturreko adibideak jarriz, bere egin ditzake edo, ordea, arerioaren mezua arbuiagarritzat jo ditzake.
|
|
2011
|
|
|
Alhóndiga Bilbao eta hó marka. Aniztasuna eta sorkuntza kultur programazioaren erdi muinean kokatzen duen azpiegitura garaikide europarrak lekua ukatzen dio izendapenean Bilbon ofiziala den eta ia 100.000 hiztun
|
dituen
beste hizkuntza ofizialari. Gaztelerazko izendatze huts honek izan zuen erantzunik Xabier Kintana euskaltzainaren eskutik12, baina berriz ere, bazterreko gaitzat jotzen denez, ez du oihartzun berezirik izan aferak.
|
|
|
Soziolinguistikaren irakaskuntza nolabait desegitearekin batera, immigrazio berriko biztanle horien artean hizkuntza dinamizatzeko eta indartzeko dinamiketan zentratu da irudimena (hamarkada bakar batean atzerritar kopurua %0, 7tik %14ra igo baita), batzuetan ez baitakite ez gaztelania ezta katalana ere. horregatik, ikastetxe askotan hizkuntza laguntzako jarduerak egin dira Lehen hezkuntzan eta bikote edo tandem linguistikoak Bigarren hezkuntzan. Azken horretan, ikasletalde batek katalana irakasten dio pareko ezaugarriak
|
dituen
beste talde bati. hizkuntza erabilerako arau kaltegarriak5 asko dira. Arau horiek herrialdeko hizkuntzan hartuak izateko eskubidea kentzen die atzerritarrei eta beharrezko gizarte kohesioa, zuzentasuna eta aukera berdintasuna mugatzen dituzte. gizarte zibilak, arau horiekin puskatzeko, beste jarduera batzuk gauzatzen ditu:
|
|
2016
|
|
|
(...): " Soilik adierazi nahi dizuet euskara ikastea giltza dela, eta giltza horrek ateak zabalduko dizkizuela bizitzak eskaintzen
|
dituen
beste aukera batez gozatzeko." (Sarrionandia 2010: 487)
|
|
2017
|
|
|
Azken urtean euskaltzaleak ahaldundu eta aktibatzea helburu duten esperientziak sortu dira Donostiako Egia auzoan, Lasarte Orian, Agurainen, Hernanin... Esperientzia hauek aurreko guztiekin bereizten
|
dituen
beste ezaugarri bat ere izan dute: indar sinbolikotik harantzago, aurrerapauso zehatzak proposatu dituzte.
|
|
|
Lexikoa mailegatzerako orduan bereziki, beste hainbat faktore hartu behar dira kontuan, besteak beste: ezaugarri ezberdinak
|
dituen
beste ingurugiro batean bizitzea, jarduera berriak burutzea, edo lehengo jarduera berak badira ere, testuinguru zeharo ezberdin batean egin beharra eta baita kultur ondare berria berenganatzea ere. Laburbilduz, hiztunek
|
|
2019
|
|
|
Beste ezaugarri batzuk ere aipatzen ditu zalbidek orain gutxi arteko edo egungo arnasguneak deskribatzerakoan: udalerri txikiak dira gehienak, gipuzkoan daude nagusiki, garraiobide nagusietatik urruti daude, euskal kultura tradizionala aski bizirik dago... horiek guztiak, eta aipatzen
|
dituen
beste hainbat, ordea, une historiko jakin batean, arnasguneak arnasgune izaten jarraitu izana azaltzen duten aldagaiak dira kasu batzuetan, eta arnasguneak deskribatzen laguntzen diguten argazki osagarriak beste batzuetan. Baina, eremu bat arnasgune den/ ez den definitzeko garaian, ezin ditzakegu hartu aldagai erabakigarri gisa. aitzitik, zalbideren testua ondo ulertu badugu behintzat, goian zerrendatutako bost alderdi horiek osatzen dute arnasgune izatearen muina. hel diezaiegun, bada, goiko zerrendako ezaugarriei. horiek denak hartu behar ote ditugu kontuan gune bat arnasgune den edo ez erabakitzeko orduan?
|
|
2021
|
|
|
Alderdi sozialetik begiratuta, tresna menderatzaileak dituen hizkuntza bat heltzen denean hizkuntza bakarreko lurralde batera, mendeko hizkuntza horri nagusitzen zaio azkenik (Crystal, 2002). Oro har, egiaztatu denez, komunitate bat ohituta badago hizkuntza batekin funtzionatzera eta haren funtzio berberak
|
dituen
beste hizkuntza bat bereganatzen badu, gatazka linguistikoa ordezkapenean amaitzen da. Aldiz, hizkuntza menderatzailea lurralde eleaniztun batera iristen bada (non pertsonak ohituta dauden hizkuntza bat baino gehiago erabiltzera), hizkuntza bat gehiago izango da eta funtzio jakin batzuk izango ditu, baina ez du besteen lekua okupatuko (ibid.).
|
|
|
Errusiako etnia eta hizkuntza asko biltzen
|
dituen
beste gune bat da Volga ibaiaren inguruko eremua. Sei errepubliken ezaugarri bat da bakoitzeko hizkuntza nagusiaz gain, ondoko eskualdeetako hizkuntzen hiztun taldeak ere badirela. bestean, tatarera estandarraren eragina jasan dute.
|
|
|
Errusiako etnia eta hizkuntza asko biltzen
|
dituen
beste gune bat da Volga ibaiaren inguruko eremua. Atal honetan deskribatuko ditugun sei errepubliken ezaugarri bat da bakoitzeko hizkuntza nagusiaz gain, ondoko eskualdeetako hizkuntzen hiztun taldeak ere badirela, eta horrek erronka gehiago sortzen ditu hizkuntza hauek babesteko orduan.
|
|
2023
|
|
|
Pintag eskualdean erabilera anitzak
|
dituen
beste landare oso garrantzitsu bat da Tzinzoa (Tagetes minuta). Haren infusioa hartzen zuten COVID aurre egiteko, ezaugarri antimikrobianoak eta antibiotikoak dituelako.
|