|
2017
|
|
|
Irakurtzea maite
|
du
amak, eta idaztea ere bai. Niri asko gustatzen zaizkit amaren ipuinak.
|
|
|
Gogoan
|
zuen
amak negar egin zuela agurtzerakoan. Bideak, ordea, burutapen ilunak uxatu zizkion.
|
|
|
Baina hirian bizi gara, karrikak berdinak dira denentzat eta ez dukegu denbora askorik Ikea bezalako ez leku komertzial hutsetan pasatzeko bereziki sosez zuhur gabiltzanean. Eta behar bada, neurri batetik hara, ez
|
dugu
ama ontzien antzera moldaturiko toki horietan, merkearen merkeaz eskaintzen zaizkigun gailu, arnes eta girgil distiratsuen beharrik. Garapen ezaren hiztegi entziklopedikoa eskuratu berri dutenen artean kausitzen naiz ni neu ere andregaiak zorriak zartatzen bakarrik utzi ninduenetik.
|
|
|
Ama izatea mitifikatuta dagoela iruditzen zait. Obsesio baten antzera bizi
|
ditut
amari egindako kantuak, ipuinak, bertsoak... Batzutan ematen dugun amaren irudia sakrifizioarena da, eta benetan esaten dizuet, hainbesterako sakrifizioa bada ama izatea, nik ez dut ama izan nahi.
|
|
|
Obsesio baten antzera bizi ditut amari egindako kantuak, ipuinak, bertsoak... Batzutan ematen dugun amaren irudia sakrifizioarena da, eta benetan esaten dizuet, hainbesterako sakrifizioa bada ama izatea, nik ez
|
dut
ama izan nahi. Bestetan, badirudi umeak derrigor behar duela ama bizitzeko.
|
|
|
Batzutan ematen dugun amaren irudia sakrifizioarena da, eta benetan esaten dizuet, hainbesterako sakrifizioa bada ama izatea, nik ez dut ama izan nahi. Bestetan, badirudi umeak derrigor behar
|
duela
ama bizitzeko. Bizitzak ematen dituen palukadekin badakigu asko hazi eta hezi direla amarik gabe.
|
|
2018
|
|
|
Sabina de la Cruz, Blas de Oteroren (1916, Bilbo, Madril) alargunak kontatzen duenez, poetari sarritan joaten zitzaion gogoa haurtzaroko Orozkora. Hangoa
|
zuen
ama eta haren aldeko familia guztia. Hantxe zegoen amamaren baserria, eta ortua, eta txikitan hainbeste miresten zituen fruta arbolak.
|
|
|
Andre oro goratu behar
|
luke
amagatik.
|
|
|
Halaber Ahüzkin (Zuberoan): meza entzunik gabe zegoen mutiko bat airean eraman zuen zaldi batek Lexarregibele aldera; xerka joan zitzaizkion jendeak eta hango leizean ikusi zuten hilik; apeza sartu zen harat, ur benedikatua igorri eta otoitzak egin, baina ezin zuen hila atera; gero mutiko bat sartu zen, hiru ezko benedikatu inguru gerrikoan
|
zituela
amak ezarririk, eta korpitza atera zuen; orduan boz bat entzun zuten: " Madarikatu, gerriko korda horiek eramaiten dute, ez ur txapaxta horiek, ez eta kanta eder horiek!" (Barandiaran 1962b:
|
|
2019
|
|
|
Zer jakin behar
|
du
amak?
|
|
|
Eta
|
zuen
amak?
|
|
|
Eta posible da, bizitzan zehar, euskara ama hizkuntza bilakatzea, euskaraz pentsatzen ikastea. Bide horretan zatoztenoi miresmen eta goraintzi, eta norbaitek esaten baldin badizue zuek euskaldun berriak zaretela, edo euskara ez dela
|
zuen
ama hizkuntza, esaiozue zaharra izatea ez zaiola inori gustatzen, eta bide batez, esaiozue, ama hizkuntza ez dela lehenik ikasten den hura, pentsamendua sortzen duen bakoitzaren hizkuntza baizik.
|
|
|
Arnasa sakon sakona hartu zuen, eta esan zuen: " Oso oso txintxo portatu behar
|
duzu
amarekin", eta muttikoak baiezko keinua egin zion buruaz, baina ez zuen asmatu zer esan. " Mutiko jatorra", gehitu zuen aitak, eta altxatu egin zen.
|
|
2020
|
|
|
Halere, Cervantes eta Shakespeare ez zirela egun berean hil argi dago (Las vidas de Miguel de Cervantes. A. Trapiello, 1993), baina ez du inork zalantzan jarriko ustezko gertakizunak balio
|
duela
Amaren Egunaren antzeko ospakizun komertzialak antolatzeko eta kultur arloan eragiteko. Ingelesek, ordea, Cervantes maite zuten Berpizkundeko idazlea zelako.
|
|
|
Ez naiz hirigunetik irtengo eta ohi bezala elkar ikusten jarrai dezakegu. Munduko beste puntara alde egin duena
|
zuen
ama da. Ez bota ba niri haren erruen ardura!
|
|
|
Ama batek zer errepikatu behar du beti? Nola adierazi behar
|
du
ama batek bere akasgabetasuna. Erromako Aita Santuaren akasgabetasuna baino akasgabeagoa den hori?
|
|
|
Jakina, ez neskek ezta haien familiek ere, ez zuten prezioaren sosik ere eskuratzen. Agian, kasu askotan ez zekiten ordainsaririk zegoenik ere, eta mojek karitate lan bat egiten ari zirela usteko
|
zuten
ama gazteek eta haien sendiek, estropezu egin zuen neska gazte baten ohorea eta bertutea gordez eta, aldi berean, emankortasunaren dohaina ez zeukan bikote bati ondoregoak emanez. Gratis et amore hori guztia.
|
|
|
Nikoren haserrea ere bigundu da; dagoeneko, normaltasunez hitz egiten dio amari, eguneroko txikikeriez mintzatzen dira, elkarri ezer leporatzeko asmorik gabe. Ez zaio egin erraza amak herrira bueltatu behar zuela onartzea, baina haren baitan amaren herria ezagutzeko kirria sortu zaio, ama nahi duelako ikusi bere sorterrian, aspaldi zegokion lekuan; frogatu nahi
|
du
ama badagoela esaten dion bezain zoriontsu eta telefonoz adierazten dion guztia errealitatea dela.
|
|
|
Barkatuko nauzu Lama. Goiza solasean doakigu eta eguerdia baino lehen urruti xamar jaitsi behar
|
dut
amaren anaia bat gaixo jarri delako. Ikusten duzunez publikoa oraindik fidela zait, gaixotasunean gehienbat.
|
|
|
Erraz esaten da 6 urte. Eta amak etxolako suaren gainetik begiak doi doi altxaturik beso zabalik jaso zuen arren, barneko minen korapiloak askatu gabe
|
zituzten
ama semeak.
|
|
|
6 urteren ondoren herrira itzulita, bere barnean gorderik
|
zuen
ama berreskuratuko zuenaren itxaropena. Hantxe zuen ordea ihardespena.
|
|
|
Lotarako ordua heldu da.
|
Zuen
ama igo baino lehen hobe begiak ixten badituzue, badakizue nola jartzen den eta lo egin beharrean zuek kalakan ikusita. Ez iezaiozue eman errietarako paradarik faborez, zalapartarik ez dugu behar.
|
|
|
Bilbotarra zen, Santutxukoa, eta hiru seme alaba ezkonduen ama. Hauek asko maite eta zaintzen bazuten ere, inoiz ez
|
zuten
amaren atsekabea arintzen lortu.
|
|
2021
|
|
|
Mâredek irribarretsu begiratzen dit, berak ez du halako ardurarik bere ama etxetik inoiz irteten ez baita, gehiena jota etxe azpiko harategi islamikoraino, berak dakien hizkuntza bakarraz barra barra egin dezakeen aldetik. Nire kasuan, ordea, ez
|
dut
ama edo arrebak ustekabean harrapatuta izateko beldurrik soil soilik, badaude hor zehar nire lehengusu Hâkim jakintsua bere supermerkatu txatxar eta zantarretik edonoiz irten litekeena, eguerdian etxean bazkaltzeko ikastolatik datorren irakasleren bat edo, edota jeneralean nire ama eta arreba ezagun dituen edonor; biak gazteleraz polito modaltzen dira-eta. Hori horrela izanda, Maredek auzoaren goiko partean dagoen patio batera joateko proposatu egin dit bertan ezkutatzearren, orain dela gutxi goitik behera garbitu eta txukun txukun eraldatu egin duten etxarte mehar eta sastar bat, eta guztiz bitxiak diren metakrilatozko edo loreontzi erraldoi batzuk jarrita.
|
|
|
Eta amets horrekin New Jerseyra joan zen, esan bezala, Manhattanetik gertu zegoen baina ordaintzeko moduko alokairuak zeuzkan helmuga batera. Itxuraz ere aldatu zuen eta bere ile iluna zuria
|
zuen
ama Shannanek, eta aita beltza ilehori tindatu zuen.
|
|
|
Eta Arandako kondesari manatu zioten Zaragozara joateko, Errege hara arribatua baitzen; eta han zen Cardonako duke gaztea, zeinak halako ahalegina egin zuen errege erreginen aitzinean, non hauek otoiztu zioten kondesari alaba harekin ezkon zezan. Kondesak, deusetan desobeditu nahi ez zienez, onartu egin zuen, estimatuz alabak, hain gaztea izaki, ez
|
zuela
amarenaz bertze borondaterik. Akordio osoa eginikoan, erran zion alabari beretako baitezpadakoen jotzen zuen ezkongaia hautatu ziola.
|
|
|
Beldurra sartuarazi nahi zion apezak? Kezka handia
|
zuenez
amarengana jo zuen apezak errandakoa kontatzera. Ama ohean zegoen, etzanda baino gehieago eserita, Iñaxi eta Garazi belar sendagilearekin zegoen.
|
|
|
Eta galdezka hasi naizenez, ba ote da aparkaleku batekoa baino bakardade mingarrienik? Horra hor, bere hirian beti zain eta itxaropentsu
|
duen
ama maitagarri batez aparte, pasabideetan zehar orga bati eutsita doala, munduan inor ez duen gizon bakartia. Eta ezin bakartiagoa gurditxoan bota berri duenaz erreparatu ezkero:
|
|
|
Baina, zer erraiten
|
duzu
ama. Hiltzen egonen bagina ez ginateke hemen, egongelan eserita, kafea hartzen eta telebistari begira egonen.
|
|
|
Baina begira ezazu nola txahala nire behiaren ondora hurbiltzen den: seinale hura
|
duela
ama.
|
|
2022
|
|
|
Bi neskatila, fin finak haiek ere, baina bitxiak, burua handi eta gorputza mehe; Anari arras normalak iruditzen ez zitzaizkionak, hasteko. Eta espero
|
zuen
amak ez zuela agian halakorik erdituko. Lasaitu ere berehala:
|
|
|
Gogoan
|
dut
ama ehortzi genuen eguna. Gure baserri ondoko baratzean.
|
|
|
galtzerdiak, lepokoak, txanoak eta jertseiak. Bere seme alabak maite
|
zituen
amak, baina ez zeukan denbora eta indarrik lasaitasunez maitasuna eta hurbiltasuna adierazteko. Arratsalde batean Zuriñeri esan zion biharamunean zer egin behar zuen.
|
|
|
|
Zuen
amak uzten badizue biak etortzen ahal zarete. Eguraldi ona izanez gero, aztarnak eta animalien ibilerak ikuskatu ditugu.
|
|
|
ni neu ez ezik, nire aita ere hazi zen hor. Kontua da etxe berriago batera aldatzeko saldu zutela, zahartzen hasiak zirelako ustez (igogailua etab.), baina kontua da uste
|
dudala
amari astuna egin zitzaiola betidanik ama aitaginarreben itzalean bizitzea eta, jada hilak ziren arren, arantza moduko bat kendu zuela apartamentu zentrikoago baina argi gutxiagoko batera joanda. Kontua da:
|
|
|
Haurdun dauden emakumeak zutik egin beharreko lanetan aritzen dira maiz, haurdunaldiaren bosgarren eta seigarren hilabetean egonda ere. Zirrara handia egin zidan kasu bat ikusi nuen lixatze sailean, bost seme alaba
|
zituen
ama batena: senarra gaixorik dago eta aspalditik ez du lan egiten; beraz, bera eta alabetako bat baizik ez dira lanean aritzen; emakume horren begitartea nekeak eta miseriak erabat akiturik zegoen.
|
|
|
Gorlizeko apartamentu batzuk agertu ziren Web batean. Ez
|
zuen
amaren herrian egon nahi, lanerako txarra izango zelakoan. Gorlizen bertan bizitokia bilatuz gero, ziur zen familiako edo ezagunen batek bere lan asmoetan traba egingo ziola.
|
|
2023
|
|
|
Amaitu gabe geratu zen atzo gaueko istorioa.
|
Zuen
ama istorio osoko pertsonaia maltzurrena izan zela bota zenidan eta lasai geratu zinen. Nola espero zenuen lo egitea cliff hanger hori jaso ondoren?
|
|
|
Nola espero zenuen lo egitea cliff hanger hori jaso ondoren? Ez dut
|
zuen
ama ezagutzen, minutu gutxi batzuk baino ez dut hura ikusi eta entzun, atzo iritsi ginenean. Azalekoa, kaskarina eta txoriburua izatearen antza hartu nion, eta pertsona materialista bat ere badela esango nuke, edo agian nire aurreiritziak dira ezagutzen ez dudan pertsona bat epaitzen ari direnak.
|
|
|
Botaka hastear nago jada eta oraindik ez da
|
zuen
ama agertu. Deskribatzen ari zaren hori infernua ematen du, berez, beste barik.
|
|
|
Adele, ni ez naiz
|
zuen
ama, ezta aita ere, ez naiz zure tutore, arduradun edo erantzule. Nik ez nuen erabaki Alexek eta Inmak Siberiaraino zure bila joatea, ez dut horren errurik edo ardurarik, baina meriturik ezta ere.
|
|
|
Hark babestuko zintuen. Azken finean, kontatu duzun istorio osoa
|
zuen
ama familiara iritsi aurreko pasadizoak dira. Aitaren aldeko familia da munstroez osatutakoa, baina amaren babesa eta laguntza izango zenituen bederen urte haietan.
|
|
|
Beldur naiz Cucarengan ikusi duenarekin. " A ze emakumea
|
zuen
ama!" bota zidan Cucaren hitzalditxoa entzun genuen egunean, biok bakarrik gelditu ginenean. Une hartan ez neukan eztabaidan hasteko indarrik.
|
|
|
Ez hasi zuk ere
|
zuen
ama bezala. Zertaz ariko naiz bada?
|
|
|
Zuen mutil lagunek irakurtzen ez dutelako kezkatuta zaudeten neska gazte heteroak, guraso egin zinetenetik irakurtzeko astirik ez duzuen aitak, guraso egin zinetenetik dutxatzeko astirik ez
|
duzuen
amak. Maitaleei liburuak dedikatzen dizkiezuen inprudenteak, irakurketan murgilduta lentejak erretzen zaizkizuen etxekoandreak, bizikleta estatikoan irakurtzen duzuen plurienpleatuak, triatleta kultuak eta kulturista tristeak, hormara iltzatu gabeko apalategi mukuru beteekin haur txikiak zanpatuta hiltzeko arriskuan jartzen dituzuen infatizida potentzialak.
|
|
|
Malenkoniaren prozesuan objektu galdua barneratu zuen eta objektu hori irainak jasotzen zituen alter ego bihurtu zen. Luteroren amorrua eta gorrotoa haurtzaroan galdutako amarengana zuzendu ziren; amorrua sentitzen zuen bere baitan barneratua
|
zuen
amarekiko. Amari erasotzen zion, bere buruari erasoz.
|
|
|
Luterok honela eman zituen testamentua horrela egiteko arrazoiak: Katalina maitale leiala izan zuelako eta emazteak ez zuelako seme alaben zaintzapean geratu behar; bost seme alaba eman zizkiolako; seme alabek amaren zaintzapean geratu behar zutelako; zorrak amak berak ordaindu behar zituelako; espero
|
zuelako
ama izango zela bere seme alaben zaintzaile onena eta ondasun horiek semeentzat onuragarriena zen modan erabiliko zituela. Juan Frederiko Hautesleari eskatzen zion berari ematen zion asignazio bera Katalinari ematen jarrai zezala (Roper, 2010).
|
|
|
Edmond eta Jules Goncourt-en Manette Salomon idatzian esaten zela paisaien pintoreek iraungo zutela, baina Vincentek izugarrizko desira zeukala erretratuak egiteko. Segalaria amaitu zuela eta berriro egin nahi
|
zuela
amarentzat. Txerri batek bezala jaten eta edaten zuela; doktoreak oso ongi tratatzen zuela.
|
|
|
Krisialdiak krisialdi, Vincentek lanean jarraitzen zuen. 1889ko apirilaren 10ean (W11) Arlestik idatzitako gutunean Vincentek Wilhelminari esaten zion ama pozik egongo zela Theo ezkontzekotan zelako; Theok esaten ziola orain gazteagoaren itxura
|
zuela
amak. Bera St.
|
|
|
Eskerrak ematen zizkion Theori, dirua bidali ziolako eta testamenduko dirua baliatu beharrik ez zuelako izango. Maiatzaren lehenean aldatuko zela estudiora bizitzera; harreman onak
|
zituela
amarekin eta arrebekin, baina hobe izango zela haiengandik bereiztea, ideia ezberdinak zituztelako. Vincent gero eta murgilduago zegoela nekazal bizitzan.
|
|
|
Gero dena zamatzen dute, loreekin batera, furgoi batean, eta badoaz, dena desegin zain. Horixe nahi
|
baitzuen
amak, nireak eta bereak, deseginda geratzea. Ez diot arrebari galdetu, baina berak gogoetak zelatatuko zizkion inondik ere, zehatz jakiteko zer nahi zuen egin zezaten bere gorpuarekin, ez baitzen berez desegingo.
|
|
|
Gure amak eskua berehala askatu eta solaskide
|
zuen
amaren semearekin, Gorkarekin, jolasean egitera joateko agindu zidan. Gurasoak baino ez ziren geratu ate ondoan zain, ezbaian, marmarrean.
|
|
|
ETAren kontra? Jakina baietz, ziur nengoen, nire etxean norbait hiltzen zuten aldiro asasino hutsak zirena argi eta garbi aditzen bainion nire amari, ez zegoela eskubiderik inori bizitza kentzeko, gorrotatzen zituzten faxisten modura jokatzen zutela, akabatzen zituztenek
|
bazutela
ama bat denon antzera. Nire aitari entzuna nion ordea ETAkoak Euskal Herria askatzeko borrokan ari direla, betiere borroka guztietan hildakoak suertatzen direla, Historiak ezin argiago erakutsi bezala.
|
|
|
" Ez da ahantzi behar, Saldivia, ordura arteko zure sexu esperientzia hutsaren hurrengoa zela, eta esperientzia bera hala deitzerik baldin badago, jostea eta brodatuak egitea laket
|
zuen
amari ostutako Ode aux courbes azpiko arropen katalogo, edo, Burda moda errebistetako teutoniar andrazkoen kontura tximino moduan malutatzean, edota aurrerago lagunengandik laugarren edo bosgarren oinordetzan jasotako Lib edo Papillon errebista maiztu kartoikaren irakaspenetan, edo, denboran aurrera joan ahala, Udaletxe zaharreko pipi jotako liburutegian, Sadeko Markesaren Justine ou les malheurs... Eta, gutxien uste zenuenean, inork inoiz maitatuko ez zintuela sinetsita, zure burua munstro iritzitako begiluze petral satiro zuk, erdietsi zenuen in extremis, zure gelako bakardadean hainbatetan deseatu, eta, irits ezina izanagatik arranguratutako matematikako andereñoaren gorputz amestuaren bihotz pilpirakaria eskuz kaiolatzea.
|