|
2000
|
|
|
oro har, herrialdeetan eragina duten gertaerak gutxiago dira herrialdeetan gertatzen direnak baino. Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina
|
duten
albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da:
|
|
|
SUD OUEST: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
Egunkari guztiak: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL CORREO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
DIARIO VASCO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
|
duten
albisteen ehunekotan)
|
|
|
Alegia, Iparraldean gertatzen dena aipatzen denean, Hegoaldean ere eragina izateagatik soilikaipatzen da (adibidez, ustez ETArena den armategi baten aurkikuntza Baionan: Lapurdin gertatua, baina eragina ETArengan eta ondorioz Hegoaldeko errealitateanduena). Inoiz ez da ematen Iparraldean soilik eragina
|
duen
albisterik. Honekin batdator Frantziari egiten zaion axola txikia:
|
|
|
Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoaren ostean Hegoaldea da lehenesten denbeste erreferentzia eremua: egitate oso honetan eragina
|
duten
albisteak, guztien artekolaurden bat dira, baina hauei lau herrialdeetan eragina dutenak gehituz gero, albisteen%72 eta %83 dira ETB1en eta ETB2n, hurrenez hurren.
|
|
|
Azkenik, Euskal Herri osoan eragina
|
duten
albiste kopuruari dagokionez, alde nabarmena dago bi kanalen artean. ETB1en albisteen %27 era honetakoak diren bitartean, ETB2n hamar puntu beherago doa kopurua (%17).
|
|
|
Pazientzia eta diligentzia, albisteak ez baitaude itxaroten; hots, guk geuk abiatu behar
|
dugu
albiste bila.
|
|
|
Baina apika ez da argi geratu nolako iturria den newsmaking aren prozesuan, berriemaileak beste iturri primario batzuk erabil baititzake. Irratilari berriemaileak egunero baino, orduero eta minutuero bilatu behar
|
ditu
albiste bihur daitezkeen gertakariak. Horretarako, zerrenda bat egin behar du eta agendan apuntatu, berarentzat informazio iturri primarioak izan daitezkeen jende eta erakundeen helbideak eskuragarri edukitzeko.
|
|
|
Zentro ofizialek beren prentsa kabineteak eta kazetari edo berriemaile propioak izaten dituzte. Irratilariek kontu handiz jaso behar
|
dituzte
albiste hauek, ondo filtratuz edo iragaziz, zeren komunikatuak zama ideologikoz beterik atera ohi baitira. Dena den, erakunde publiko eta ofizialak diren aldetik, jakitun daude irratilariak, albiste asko etor daitezkeela beraietatik.
|
|
|
Era iradokor eta erakargarri batez hasi behar
|
ditugu
albisteak, entzuleen arreta gureganatzea helmugatzat hartuz. Abiatze onak lortzeko, honako hiru elementu hauek erabili behar ditugu:
|
|
2002
|
|
|
Bitartean, Radio Paris izeneko emisoratik estatuaren barruan zentsuratuta ziren albisteak heltzen ziren euskal biztanleengana, baita Jaurlaritzak erbestean egiten zituen jardueren berri ere, beti erdi debakaturik zeuden abestiz lagunduta. Oso harrera ona izan ohi
|
zuten
albiste egarri ziren barruko biztanleen artean, eta eragina ere bai (Ibidem: 82).
|
|
|
Hedabideek dikotomia sistematiko hori bizi
|
dute
albisteen protagonistei gagozkielarik. Modu antitetikoan funtzionatzen dute gainera:
|
|
|
Saia gaitezen helburu politikoa
|
duen
albiste periodistikoa analizatzen. Albistearen analisian, testua bera bezain garrantzitsua da testuingurua, testuaren inguruko hori, hain zuzen ere.
|
|
|
Albistearen analisian, testua bera bezain garrantzitsua da testuingurua, testuaren inguruko hori, hain zuzen ere. Eskuartean
|
dugun
albistearen analisi ereduan, albistearen egitura hirukoitzak arduratzen gaitu, tematikoa, formala eta egitura estilistikoa?, beti ere albistearen irakurketa politikoa izanik gure begiak gidatzen dituena.
|
|
|
Diskurtso periodistikoan oro har, eta zentzu politikoa
|
duten
albisteetan zehazkiago, pertsuasio erretorikoak helburu eta funtzio jakinak dauzka. Erretorika periodistikoak sinesgarritasuna, txalogarritasuna, zuzentasuna, prezisioa eta egiatasuna bilatzen ditu.
|
|
2003
|
|
|
Ohar horrez gain, ingurumenaz hitz egiteko behar den denboraz ere komenida aipamen bat egitea. Izan ere, ingurumenarekin zer ikusia
|
duten
albiste eta gaiakaskotarikoak, zailak eta, batez ere, konplexuak izan ohi dira. Horrek ez du esannahi ikusleari aparteko atentzioa eskatuko dioten gaiak direla, baina, bai kazetariakinformatuta egon behar duela eta gauzak azaltzeko denbora behar duela.
|
|
2005
|
|
|
Television news stories are no exception?, dio Mayeux Peter autoreak (1996: 260). Ez
|
du
albisteak, beraz, piramide irauliaren egiturarik, errosarioarena baino. Armairu barruko kajoien antza ere badu, elkarrekin lotura duten heinean.
|
|
|
Talde bakoitzarekin zerikusi zuzena
|
zuten
albiste baten jarraipena interesarekin egin zen eta erraz, gainera, baina era berean, azalekotzak jo zen norberaren inguruko informazioa.
|
|
2007
|
|
|
Baina egunero bete behar zenituen orrialdeak. Zuk zeuk bilatubehar
|
zenuen
albistea. Orain, aldiz, egunero daukazu zerekin bete.
|
|
2009
|
|
|
«Ez dago ezer zaharragorik atzoko egunkaria baino». Perpaus hau askotanentzun
|
dugu
albisteak zein arin zaharkitzen diren adierazteko. Hala ere, egunkaribaten orrialdeetan testu guztiak ez dira albiste.
|
|
|
Abiadura handiko irakurketa ahalbidetzen dutenosagaien artean tituluak, azpitituluak, sumarioak, 5W ko sarrera, tartekiak... aipatuko genituzke. Komeni da lehen pantailakada batean elementu horiek kokatzea.Horrela, testu gehiago irakurri nahi ez
|
duena
albistearen ideia nagusiak ulertzekogauza izango da.
|
|
|
Aldizkari akademikoek, berri agentziek zein unibertsitateetako kabineteekigortzen dituzten informazioak beste iturri batzuekin alderatzen ahalegintzen denkazetariak horretarako hainbat bide aurkituko ditu Euskal Herrian. Nahiz eta iturriezberdinetara jo, askotan kazetariak ez
|
du
albistea egiaztatu edota gezurtatzerikizango, Hwang kasuak argi azaldu zuen bezala. Baina, alderatze horrek albisteatestuinguruan jarriko du, eta benetako dimentsioa emango dio.
|
|
|
Berez, informazio iturri hauek normalean ez
|
dute
albisterik sortzen, ez zuzenzuzenean behintzat; baina zeresan ugari sorrarazten dute beraiei esker eratzen direnedo babesten diren ekitaldiek.
|
|
2010
|
|
|
Bestetik, Ameriketako herrialde ezberdinetan korrespontsalak izendatuz, Euzko Izpar Banatzea izangozen ordutik Jaurlaritzaren atzerriko berri-emaile eta aldizkari ofiziala. Bertanizango zuten isla, korrespontsalen eskutik, Ameriketan zein Europan euskalerbestearekin lotura
|
zuten
albisteek. Parisko Euzko Deya aldizkariarekin batera, atzerriko euskaldunentzat barne informazio iturri eta barne komunikazio bide ezinhurbila eskaini zuen urtetan Izpar Banatzeak.
|
|
2012
|
|
|
Ondorioz, kazetaritza jardueran parte hartzen duten eragileen elkarreraginak profesionaltasuna seinalatzean, Ruß Mohl en sistema horrek albisteen kalitatea ziurtatzen du. Merkatuaren ikuspegiak konpondu ezin
|
dituen
albisteen kalitatearen zailtasunek, adibidez, erantzun profesionala dute. Are gehiago, albistegintzaren eragileek albisteen kalitaterako neurriak elkarren eraginez bilatzen dituzte.
|
|
|
Horregatik, komunikazio enpresak ikuspegi ekonomizista hutsetik kudeatzeari «hedabideen McDonaldizazioa» esaten diote, hau da, albistegintzaren gizarte eginkizunik kontuan izaten ez duen enpresa kudeaketa. Ildo beretik, erredakzioaren kudeaketak albisteen kalitatea ziurtatzeko baliabideak dituen arren, kazetariak
|
du
albisteen kalitatearen gaineko erantzukizun nagusia. Profesionalismoaren eta gizarte atxikimenduaren jarraibideek erredaktorearen lana gidatu behar dute (Weischenberg, 1995:
|
|
|
Herritar anonimoak eta protagonista identifikagarririk ez
|
dutenak
albiste arinen zabalkundearekin gero eta ohikoagoak dira. Gainera, «nork» kazetaritza galderari erantzunik ematen ez dion neurrian, kazetaritza jarduera okertzat har daiteke.
|
|
|
Alde batetik, jendarte ataleko albisteetan gizarte eragileak baztertu dituzte. ETB1ek 1980ko hamarkadatik 1990era haien agerpena erdira murriztu zuen, eta, aldiz, protagonista identifikagarririk agertzen ez
|
zuten
albisteen kopurua bikoiztu zuen Gizarte sailean. Are gehiago, 1990ko hamarkada horretan, aginteko politikariek Gizarte ataleko albisteak ere protagonizatzeari ekin zioten, herri lanak inauguratuz ez ezik, horien ikuskatzea ere albiste bihurtzea lortu baitzuten.
|
|
|
Are gehiago, ekonomia albisteek gizarte gaiek baino konbergentzia handiagoa erakusten dute. Hortaz, hiru hedabideak elkartzeko kirolek kultur gaiek baino konbergentzia handiagoa egiaztatu zuten(% 58,7koa, hain zuzen), euskarazko hiru hedabideek komunean
|
zituzten
albisteek ez baitzuten euskararen inguruan informatzen. Beraz, hirurek osatutako Euskarazko Komunikazio Esparruaren ezaugarria ez litzateke hizkuntzari buruzko informazioa izango.
|
|
|
Hedabideen jardunak haien informazio helburuetatik urrundu dituenean, aniztasunaren oreka joera horien muga izan daiteke. Esaterako, protagonistarik agertzen ez
|
duten
albiste arinei edo politikariak azaltzen dituzten kultur eta kirolalbisteei neurria hartuko lieke denen arteko orekak. Protagonisten aniztasunak gizarte eragileen agerpenaren murrizketa geldituko luke eta sorterriaren araberako aniztasunak bertako informazioaren garrantzia bermatuko luke.
|
|
|
Beste aldetik, elkarrizketarako dohain nagusia entzuteko gaitasuna da. Izan ere, elkarrizketatuak aurreikusi ez
|
dugun
albistearen beste esparru bat eskain diezaguke (Alden, 2005a: 16; Mast, 2008:
|