|
2000
|
|
|
oro har, herrialdeetan eragina duten gertaerak gutxiago dira herrialdeetan gertatzen direnak baino. Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina
|
duten
albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da:
|
|
|
6 taula: GARAko albisteetako gaia (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
DIARIO DE NOTICIAS: Albisteetako eragite eremua (EuskalHerriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL PERIODICO DE ALAVA: Albisteetako eragite eremua (EuskalHerriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL PAIS DEL PAIS VASCO: Albisteetako eragite eremua (EuskalHerriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
SUD OUEST: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
Horrela, aurretik ikusi dugunez, egunkarinafarrentzat Nafarroa da erreferentzia eremu nagusia, hortik Espainiara jauzi eginez; kanpoan geratzen dira, beraz, Hegoaldeko zein Iparraldeko lurraldeak. Era berean, SUD OUESTentzat esangura gutxi dute Hegoaldeko lurraldeek (agertzen direnean. Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteen %7?, hala ere, Euskal Herri osoarierreferentzia eginez eta euskara zein politika gaien inguruan agertzen dira). Ezberdintasun ideologikoei gagozkielarik, gogora dezagun EUSKALDUNON EGUNKARIAketa GARAk bakarrik eskaintzen diotela nolabaiteko arreta Iparraldeari, Hegoaldekoprentsaren aldetik.
|
|
|
esan dugun legez, ia egunkari probintzial gisaaritzen da bere eguneroko jardueran. Baina bere ideologia nazionalista nabarmengeratzen da, Euskal Herri osoarekin zerikusia
|
duten
albiste ugari argitaratzenbaititu.
|
|
|
3 taula: Albisteetako gertaera lekua (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
4 taula: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
5 taula: EUSKALDUNON EGUNKARIAko albisteetako gaia (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
Adierazle gisahonako ezaugarri hau hartu dugu: Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteen arteanzein eremu hartzen den erreferentziatzat, gaien arabera (beraz kanpoan utzi ditugu, alde batetik, iritzi artikuluak, eta, bestetik, Euskal Herriarekin zerikusirik ez dutenalbisteak); bestalde, Euskal Herritik kanpo argitaratzen diren egunkariak ere. ELMUNDO DEL PAIS VASCO, EL PAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST, barnean hartu ditugu.
|
|
|
Egunkari guztiak: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EUSKALDUNON EGUNKARIA: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL CORREO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
DIARIO VASCO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
DIARIO DE NAVARRA: Albisteetako eragite eremua (EuskalHerriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
|
duten
albisteen ehunekotan)
|
|
|
Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoaren ostean Hegoaldea da lehenesten denbeste erreferentzia eremua: egitate oso honetan eragina
|
duten
albisteak, guztien artekolaurden bat dira, baina hauei lau herrialdeetan eragina dutenak gehituz gero, albisteen%72 eta %83 dira ETB1en eta ETB2n, hurrenez hurren.
|
|
|
Azkenik, Euskal Herri osoan eragina
|
duten
albiste kopuruari dagokionez, alde nabarmena dago bi kanalen artean. ETB1en albisteen %27 era honetakoak diren bitartean, ETB2n hamar puntu beherago doa kopurua (%17).
|
|
|
Kirolaren kasuan, bestalde, hauxe ikusten da: Espainiarekin soilik (beraz, Euskal Herriarekin ez) zerikusia
|
duten
albisteen kopurua handiagoa da gai honeninguruan gainerakoetan baino. Hartara, honako ondorio hau atera dezakegu:
|
|
|
ETB 1 eta ETB 2: Erreferentzia eremu bakoitzaren agerpena gaienarabera (Euskal Herriarekin zerikusia
|
duten
albisteak)(%)
|
|
2002
|
|
|
Diskurtso periodistikoan oro har, eta zentzu politikoa
|
duten
albisteetan zehazkiago, pertsuasio erretorikoak helburu eta funtzio jakinak dauzka. Erretorika periodistikoak sinesgarritasuna, txalogarritasuna, zuzentasuna, prezisioa eta egiatasuna bilatzen ditu.
|
|
|
Kontrolaren eta boterearen ideiagaz segitzen dugu. Botere egiturek informazioa kontrolatzeko eduki duten eta gaur egun ere badaukaten borondatearen eskutik jaio dira munduan gertatutakoaz informazioa lau haizetara hedatzen
|
duten
albiste agentzia guzti guztiak. Albiste agentzia horiek dira, ez dudarik izan, informazio mundiala botere egitura politikoen eta finantzieroen nahikarietara makurtzen duten komunikazioaren gainegiturak.
|
|
|
Partiketa horrek informazioa esku gutxi batzuetan biltzea ahalbidetu zuen, eta horixe ahalbidetzen du gaur egun ere. Izan ere, munduaren informazioa sortu, igorri eta hedatzen
|
duten
albiste agentziak gutxi dira gaur egun ere, gutxi baitira munduaren jabe:
|
|
2003
|
|
|
Ohar horrez gain, ingurumenaz hitz egiteko behar den denboraz ere komenida aipamen bat egitea. Izan ere, ingurumenarekin zer ikusia
|
duten
albiste eta gaiakaskotarikoak, zailak eta, batez ere, konplexuak izan ohi dira. Horrek ez du esannahi ikusleari aparteko atentzioa eskatuko dioten gaiak direla, baina, bai kazetariakinformatuta egon behar duela eta gauzak azaltzeko denbora behar duela.
|
|
2012
|
|
|
Gertaeraren atalean azaldu bezala, hedabideek agenda informazioa soilik ematen
|
duten
albisteak iragartzeari ekin berri diote. Horren ondorioz, gaurkotasunak ez dio iraganari bakarrik begiratzen.
|
|
|
– Lehenengo eta behin, gizartearentzako adierazgarritasuna agertzen
|
duten
albisteak dira. Horien ondorioek gizartearen balioak eta elkarbizitza ukituko dituzte.
|
|
|
Gizartearen erdia kontuan hartzen ez
|
duten
albisteek ez diote jendarteari ekarpenik egingo. Horregatik, albistea lantzean informazio horrek emakumeei zer ondorio ekarriko dien zehaztea komeni da.
|
|
|
Beraz, kazetaritza arau profesionalak ez dira albisteen kalitatea bermatzeko nahikoak: hedabideen gizarte atxikimendua beteko
|
duten
albisteek ere izan behar dute.
|
|
|
denetiko gaiak zabaltzean, zenbat eta soslai ezberdineko hartzaile gehiagorengana heltzeko aukerak biderkatuko ditu hedabideak. Alde batetik, hartzaile gehien erakarriko
|
duten
albiste motak plazaratuko ditu. Hartzaileak erakartzeko, hedabideek informazio arina bultzatu ohi dute.
|
|
|
Hortaz, hiru hedabideetan agertzen ziren berriek gainerako albisteek baino ikuspegi kopuru altuagoa azaltzen zuten. Horren ildotik, euskarazko hedabideen jarduna euskalduntasunetik aldendu denetik, zabaltzen
|
duten
albisteek kalitate eskasagoa agertu dute. Horrenbestez, euskalduntasuna alboratu duten euskarazko albisteek Komunikazio Esparrua ere eraldatu dute, eztabaida publikoari ekarritako edukietan herritarrek ezin dezaketelako euskaraz eragin.
|
|
|
Izan ere, hedabideek zabaltzen duten informazioarekiko jarrera neutrala agertzen dute. Hedabideon trataera neutroa izan
|
duten
albisteak ia guztiak izan dira: % 99,12, Euskadi Irratian;% 95,85, ETB1ean; eta% 88,13, Berrian.
|
|
|
Euskarazko hedabideek albisteak euskaraz eman arren, horiek azaltzen duten errealitatean euskaraz eragiteko eremurik aurkezten ez badute, euskarazko komunikazioa norabide bakarrekoa da. Are gehiago, herritarren parte hartze soziala erdaraz gauzatzera bultzatzen
|
duten
albisteak biderkatzean, hedabideek Euskarazko Komunikazio Esparrua murrizten dute.
|
|
|
Hedabideen jardunak haien informazio helburuetatik urrundu dituenean, aniztasunaren oreka joera horien muga izan daiteke. Esaterako, protagonistarik agertzen ez
|
duten
albiste arinei edo politikariak azaltzen dituzten kultur eta kirolalbisteei neurria hartuko lieke denen arteko orekak. Protagonisten aniztasunak gizarte eragileen agerpenaren murrizketa geldituko luke eta sorterriaren araberako aniztasunak bertako informazioaren garrantzia bermatuko luke.
|
|
2015
|
|
|
Bideo autonomotzat joko ditugu bideo notiziak, telebista tradizionaleko albistegia osatzen
|
duten
albiste piezak?, erreportajeak eta elkarrizketak; hau da, idatzizko testuaren laguntzarik gabe ere, bere osotasunean ulertzen direnak. Idatzizko komunikabideen kasuan, ikus entzunezkoen% 44,11 dira story edukiak.
|
|
2019
|
|
|
EusTimeBank corpusaren ebaluaziorako azpicorpusa osatzen
|
duten
albisteak erabili ditugu denbora lerroak sortzeko. Corpus hori EusTimeMLri jarraituta etiketatuta dagoenez1, markaketa lengoaia horrek eskaintzen dueninformaziotik gertaerak, denbora uneak (egunak, orduak, etab.) adierazten dituzten denbora adierazpenak eta horien artean sortzen diren denbora erlazioak baino ez ditugu kontuan hartu.
|