|
2000
|
|
|
oro har, herrialdeetan eragina duten gertaerak gutxiago dira herrialdeetan gertatzen direnak baino. Aitzitik, egitate handiagoetan (Euskal Autonomia Erkidegoan, Hegoaldean edota Euskal Herrian) eragina
|
duten
albisteak gehiago dira lurralde hauetan gertatu direnak baino. Adibidez, Gasteizko Jaurlaritzak berak hartutakoerabaki baten berri ematen duenean, berri ematea (prentsaurrekoa esaterako) herrialdebatean gertatzen da, baina eragina Euskal Autonomi Erkidego osora heda daiteke.Ezberdintasun hori neurketak egiteko erabili dugun metodologiaren ondorioa da:
|
|
|
SUD OUEST: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
Egunkari guztiak: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
EL CORREO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
DIARIO VASCO: Albisteetako eragite eremua (Euskal Herriarekinzerikusia
|
duten
albisteak)
|
|
|
|
duten
albisteen ehunekotan)
|
|
|
Alegia, Iparraldean gertatzen dena aipatzen denean, Hegoaldean ere eragina izateagatik soilikaipatzen da (adibidez, ustez ETArena den armategi baten aurkikuntza Baionan: Lapurdin gertatua, baina eragina ETArengan eta ondorioz Hegoaldeko errealitateanduena). Inoiz ez da ematen Iparraldean soilik eragina
|
duen
albisterik. Honekin batdator Frantziari egiten zaion axola txikia:
|
|
|
Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoaren ostean Hegoaldea da lehenesten denbeste erreferentzia eremua: egitate oso honetan eragina
|
duten
albisteak, guztien artekolaurden bat dira, baina hauei lau herrialdeetan eragina dutenak gehituz gero, albisteen%72 eta %83 dira ETB1en eta ETB2n, hurrenez hurren.
|
|
|
Azkenik, Euskal Herri osoan eragina
|
duten
albiste kopuruari dagokionez, alde nabarmena dago bi kanalen artean. ETB1en albisteen %27 era honetakoak diren bitartean, ETB2n hamar puntu beherago doa kopurua (%17).
|
|
|
Pazientzia eta diligentzia, albisteak ez baitaude itxaroten; hots, guk geuk abiatu behar
|
dugu
albiste bila.
|
|
|
Baina apika ez da argi geratu nolako iturria den newsmaking aren prozesuan, berriemaileak beste iturri primario batzuk erabil baititzake. Irratilari berriemaileak egunero baino, orduero eta minutuero bilatu behar
|
ditu
albiste bihur daitezkeen gertakariak. Horretarako, zerrenda bat egin behar du eta agendan apuntatu, berarentzat informazio iturri primarioak izan daitezkeen jende eta erakundeen helbideak eskuragarri edukitzeko.
|
|
|
Zentro ofizialek beren prentsa kabineteak eta kazetari edo berriemaile propioak izaten dituzte. Irratilariek kontu handiz jaso behar
|
dituzte
albiste hauek, ondo filtratuz edo iragaziz, zeren komunikatuak zama ideologikoz beterik atera ohi baitira. Dena den, erakunde publiko eta ofizialak diren aldetik, jakitun daude irratilariak, albiste asko etor daitezkeela beraietatik.
|
|
|
Era iradokor eta erakargarri batez hasi behar
|
ditugu
albisteak, entzuleen arreta gureganatzea helmugatzat hartuz. Abiatze onak lortzeko, honako hiru elementu hauek erabili behar ditugu:
|
|
|
Kolaboratzaileen artean, beste aldetik, Jose Maria Lasarte, Pedro Beitia eta Joseba Rezola zeuden. Orrialde haietan, balio historiko eta soziologiko handiko informazioa aurki dezakegu, ezen Euskal Herriarekin lotura
|
zuten
albisteak zehaztasun guztiekin jasotzen baitzituzten. Normalean, hiru atal bereizten ziren buletinean:
|
|
2001
|
|
|
Gizarteak bere papera jokatu behar du, politikoek berea, eta komunikabideok, behintzat, saiatu behar
|
dugu
albiste guztiak zintzo ematen. " Objektibotasuna" filosofia hutsa da, baina zintzotasunarekin jokatu behar da beti.
|
|
2002
|
|
|
Bitartean, Radio Paris izeneko emisoratik estatuaren barruan zentsuratuta ziren albisteak heltzen ziren euskal biztanleengana, baita Jaurlaritzak erbestean egiten zituen jardueren berri ere, beti erdi debakaturik zeuden abestiz lagunduta. Oso harrera ona izan ohi
|
zuten
albiste egarri ziren barruko biztanleen artean, eta eragina ere bai (Ibidem: 82).
|
|
|
Hedabideek dikotomia sistematiko hori bizi
|
dute
albisteen protagonistei gagozkielarik. Modu antitetikoan funtzionatzen dute gainera:
|
|
|
Saia gaitezen helburu politikoa
|
duen
albiste periodistikoa analizatzen. Albistearen analisian, testua bera bezain garrantzitsua da testuingurua, testuaren inguruko hori, hain zuzen ere.
|
|
|
Albistearen analisian, testua bera bezain garrantzitsua da testuingurua, testuaren inguruko hori, hain zuzen ere. Eskuartean
|
dugun
albistearen analisi ereduan, albistearen egitura hirukoitzak arduratzen gaitu, tematikoa, formala eta egitura estilistikoa?, beti ere albistearen irakurketa politikoa izanik gure begiak gidatzen dituena.
|
|
|
Diskurtso periodistikoan oro har, eta zentzu politikoa
|
duten
albisteetan zehazkiago, pertsuasio erretorikoak helburu eta funtzio jakinak dauzka. Erretorika periodistikoak sinesgarritasuna, txalogarritasuna, zuzentasuna, prezisioa eta egiatasuna bilatzen ditu.
|
|
|
Gaua etxe gainak biltzen hasia da. Â Aireak, paper zaharrarena bezalako usain minez, Â euria
|
du
albiste.
|
|
2003
|
|
|
Ohar horrez gain, ingurumenaz hitz egiteko behar den denboraz ere komenida aipamen bat egitea. Izan ere, ingurumenarekin zer ikusia
|
duten
albiste eta gaiakaskotarikoak, zailak eta, batez ere, konplexuak izan ohi dira. Horrek ez du esannahi ikusleari aparteko atentzioa eskatuko dioten gaiak direla, baina, bai kazetariakinformatuta egon behar duela eta gauzak azaltzeko denbora behar duela.
|
|
|
Lehenbailehen dei diezaiola eskatu dio. Larria dela berak esan behar
|
duen
albistea eta dagoen lekuan bilatzeko tenientea. Baita fiskalarekin baldin bago ere.
|
|
2004
|
|
|
Geroz eta jende gehiago dago Euskal Herrian benetan gertatzen dena ezagutu nahi duena. Saturatuta dago bonbardatzen
|
duten
albisteekin, eta elkarrizketa zintzo bat nahi luke euskaldunekin.
|
|
|
Hasierako saioa inprobisatua zen erabat, ez nuen ezer prestatzen. Izan ere, ez
|
genuen
albisteak jasotzeko bitartekorik, ezta teletiporik ere. Hitz batez:
|
|
2005
|
|
|
Television news stories are no exception?, dio Mayeux Peter autoreak (1996: 260). Ez
|
du
albisteak, beraz, piramide irauliaren egiturarik, errosarioarena baino. Armairu barruko kajoien antza ere badu, elkarrekin lotura duten heinean.
|
|
|
Talde bakoitzarekin zerikusi zuzena
|
zuten
albiste baten jarraipena interesarekin egin zen eta erraz, gainera, baina era berean, azalekotzak jo zen norberaren inguruko informazioa.
|
|
2006
|
|
|
Frankfurter juduak lau tiroz hil zuen Gustloff aberkidea neukan bertatik begira. Orriaren goia alderik alde hartzen zuen letra beltz lodiko titularrak ere Frankfurterren epaiketa
|
zuen
albiste. Titularreko juif hitza besteak baino handiagoa zen eta beltzagoa.
|
|
2007
|
|
|
Azken urteotan horretara zuzendu ditugu ahaleginak; piketeroek, herri batzarrek eta dokumental taldeek bat eginez, Buenos Aires Handian hainbat proiektu jarri dituzte abian, TV Piquetera kasu. Duela hogeita hamar urte bezala, beharrezkoa
|
dugu
albisteen gaineko monopolioa apurtzea.
|
|
|
Legeak derrigortzen duen bi urteko bermea zazpiek emateak eta agiriak espainieraz egoteak (arauak xedatua duen bezala) ez
|
lukete
albiste izan baina bermeei buruzko lege berria duela lau urte indarrean sartu zenetik hauxe da CONSUMER EROSKI k azterturiko lagin guztiek funtsezko atal honetan huts egin ez duten aldi bakarra.
|
|
|
Baina egunero bete behar zenituen orrialdeak. Zuk zeuk bilatubehar
|
zenuen
albistea. Orain, aldiz, egunero daukazu zerekin bete.
|
|
|
Zer pentsatu zuen Orlova hondatuta geratu zela jakin zuenean? Abenturazale amorratua
|
dugunoi
albiste hauek ez digute inpresio edo beldur handirik eragiten. Jakina, hor egon zinela uste duzu.
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
Abiapuntu bat da, baina mikroinformazioa edozein pantailatara heltzeko gaitasuna izango du fenomeno horrek. Euskaldunak, berak gustuko
|
dituen
albiste eta informazioak jasoko ditu nonahi, teknologia erabilerraz, interesgarri eta eskura dagoen horretatik. Inoiz baino eskurago.
|
|
2008
|
|
|
J. A. Obieta, P. Uriona, F. Bilbao, S. Berasaluze, J. M. Torrealdai, Joan Antonio Barrena, P. Urriolabeitia, B. Erezuma, eta azken aldian J. L. Zurutuza Aita Jon Zubietarekin batera. Besterik ere izan zen, baina
|
ditudan
albisteak horietara mugatzen dira.
|
|
|
Landarearen ordez hidrogenozko autoa erabiltzen badugu, adibidez, energia ekologikoki eta merke sortzeko balio lezake sistemak. Nazioarteko hainbat ikerketa talde lanean ari dira hori egia bihurtzeko, eta, alde horretatik, gero eta ugariagoak dira fotosintesi artifizialaren arloan aurrerapenak
|
dituzten
albisteak. Duela gutxi, Australiako Monash Unibertsitatetik koordinatutako nazioarteko zientzialari talde batek manganesoa erabili du hidrogenoa eta oxigenoa uretatik erauzteko, 1,2 volteko potentzia duen eguzki energia eta elektrizitatea erabiliz.
|
|
|
Ura mintzean pasatu eta argitan jartzean, oxidatu egiten da, protoiak eta elektroiak sortuz, eta hidrogenoa erauzteko erabiltzen da. Gero eta ugariagoak dira fotosintesi artifizialaren eremuan aurrerapenak
|
dituzten
albisteak Massachusettseko Institutu Teknologikoan (MIT), Daniel Nocera kimikariak kobalto eta fosforo katalizatzaile bat sortu du, ura giro tenperaturan jariatzen duena. Nocerak dioenez, Science aldizkarian argitaratu zuten haren aurkikuntzak eguzki teknologia fotovoltaikoaren garapen handiagoa ekarriko du.
|
|
|
Atzo egin zituen hitz horiek Olaziregik, Donostiako Maria Cristina hotelean. 56 ekitaldiaren azken xehetasunak, eta jakin min handiena
|
zuen
albistea eman zituen, Donostia sariak nork jasoko dituen, hain zuzen. Arrakastatsua eta erradikala izatea nahi omen duten ekitaldi honetan Meryl Streep eta Antonio Banderas aktoreak sarituko dituzte.
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
Futbolaz aritzen zaretenon jiran. Nire ustez, kazetariak bitartekoa izan behar
|
luke
albistearen eta gizartearen artean. Kontalaria.
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
2009
|
|
|
«Ez dago ezer zaharragorik atzoko egunkaria baino». Perpaus hau askotanentzun
|
dugu
albisteak zein arin zaharkitzen diren adierazteko. Hala ere, egunkaribaten orrialdeetan testu guztiak ez dira albiste.
|
|
|
Abiadura handiko irakurketa ahalbidetzen dutenosagaien artean tituluak, azpitituluak, sumarioak, 5W ko sarrera, tartekiak... aipatuko genituzke. Komeni da lehen pantailakada batean elementu horiek kokatzea.Horrela, testu gehiago irakurri nahi ez
|
duena
albistearen ideia nagusiak ulertzekogauza izango da.
|
|
|
Aldizkari akademikoek, berri agentziek zein unibertsitateetako kabineteekigortzen dituzten informazioak beste iturri batzuekin alderatzen ahalegintzen denkazetariak horretarako hainbat bide aurkituko ditu Euskal Herrian. Nahiz eta iturriezberdinetara jo, askotan kazetariak ez
|
du
albistea egiaztatu edota gezurtatzerikizango, Hwang kasuak argi azaldu zuen bezala. Baina, alderatze horrek albisteatestuinguruan jarriko du, eta benetako dimentsioa emango dio.
|
|
|
Berez, informazio iturri hauek normalean ez
|
dute
albisterik sortzen, ez zuzenzuzenean behintzat; baina zeresan ugari sorrarazten dute beraiei esker eratzen direnedo babesten diren ekitaldiek.
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞ Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|
|
|
Patxi Lopezek ez
|
du
albistea ondo hartu, ezker abertzalea are gehiago estutu behar dela esatea baino ez baitzaio bururatu. Pribatuan, dena den, bestelako azterketa egiten duenik bada Lopezen alderdiko buruzagien artean:
|
|
|
Ez, inoiz ez nuen pentsatu zientzia dibulgazioa lantzen duen saio batean ariko nintzenik ere. Emozioz bete
|
ninduen
albisteak.
|
|
|
–Gure lana subertsiboa iruditzen bazaio berorri, errua ez da informazioarena, kulpa ez
|
dute
albisteek, ene koronela.
|
|
2010
|
|
|
Iragan abuztuaren 22an papertxo txiki batean tinta gorriz idatzitako mezuak pozez eta itxaropenez bete zuen Esperanza kanpalekua. Lur azpian 700 metrora harrapatutako meatzarien senideek desio
|
zuten
albistea jaso zuten: hamazazpi egun igaro eta gero, meatzariek bizirik zirauten.
|
|
|
Salbamendu taldeek lortu zuten haiengana zunda bat helaraztea, eta meatzariek notatxo bat itsatsi zioten hari haien egoera jakinarazteko. Berez, gutxik espero
|
zuten
albiste ona. Txileko Meatzaritza ministro Laurence Golbornek berak, abuztuaren 11n jadanik, adierazi zuen meatzariek bizirik irauteko aukerak oso urriak zirela.
|
|
|
Iruzur modu horietan, gai jakin bati lotutako mezuak erabiltzen dituzte mozorro gisa (Eguberrietako zorion agur bat bidaltzen dute, artxibo kaltegarri bat erantsita duela), edo gaurkotasuna
|
duten
albisteak (Michael Jackson-en heriotzari buruzko argazkiak udan, edo Berlusconik jasan zuen erasoaren inguruko bideoa); jendea erakarriko duten amuez baliatzen dira, beraz, ahalik eta ordenagailu gehien kutsatzeko.
|
|
|
Nolanahi ere, Varelak ez du oraindik sinatu autoa, eta Garzonek eta haren abokatuak ez
|
dute
albistearen berri ofizialki. Madrilgo hedabideek aurreratu dute informazioa, eta epaileak Auzitegi Nazionalera heldu denean jakin du epaituko dutela.
|
|
|
Nolanahi ere, PSEko ordezkariak aitortu egin du lasaitasuna ekarri diola ETAk hiltzeari utzi izanak, aldi baterako bada ere. Ez da albiste txarra, baina ez da espero
|
dugun
albistea, gaineratu du.
|
|
|
Bakea iritsi dela da aurkezle guztiek eman nahi
|
duten
albistea. Laster emango duzula uste duzu. Aurretik eman ez diren urrats garrantzitsuak ikusten ari garela uste dut, baina zuhurra naiz, ez dakigulako zer gerta daitekeen.
|
|
|
Gertakarien izaerari dagokionez, 69 albisteetatik 42 albistek dute izaera negatiboa (%60), 27 dira izaera positiboa
|
duten
albisteak (%39), eta bakar bat, berriz, neutrala (%1). Zientzia eta teknologia gaiei buruzko 17 albisteetatik, 16 dira izaera positiboa dutenak, eta 1 albiste da negatiboa.
|
|
|
Gehiago xehatuz gero, hobeto ulertzen dira emaitza ugari. Hala, dimentsio politikoa
|
dute
albiste guztietatik 30ek; horietatik 28 negatiboak dira, eta 2 positiboak. Dimentsio zientifikoa duten 24 albisteetatik, 17 dira positiboak, eta 7, berriz, negatiboak.
|
|
|
Akordioaren mamiari buruzko lehenengo filtrazioa izan zen hura, baina ez zen, inola ere, negoziazioei buruzko lehena izan. Izan ere, Espainiako Gobernuko iturrietan oinarritutakoak izan zitezkeen berri ugari atera zituzten, ordurako, hainbat hedabidek; prozesuari buruzko ikuspegi jakin bat zabaldu nahi
|
zuten
albiste horiekin, ETAren iritziz. Zutabe ren 112 zenbakian azaldu zuen:
|
|
|
Eta hori, hiru aldiz [Aljer, Lizarra Garazi, Loiola]. Uste dut herri honek merezi
|
duela
albiste on bat, behingoz?. Otegiren arabera, gainera, Suitzan akordioa lortzekotan egon izanak are mingotsagoa egin zuen bukaera:
|
|
|
Bestetik, Ameriketako herrialde ezberdinetan korrespontsalak izendatuz, Euzko Izpar Banatzea izangozen ordutik Jaurlaritzaren atzerriko berri-emaile eta aldizkari ofiziala. Bertanizango zuten isla, korrespontsalen eskutik, Ameriketan zein Europan euskalerbestearekin lotura
|
zuten
albisteek. Parisko Euzko Deya aldizkariarekin batera, atzerriko euskaldunentzat barne informazio iturri eta barne komunikazio bide ezinhurbila eskaini zuen urtetan Izpar Banatzeak.
|
|
|
Gaurkotasunaren erabilera grafiko hori Sarean dauden datuen gehiegizko ugaritasunaren ondorio da, eta horrek zaildu egiten die erabiltzaileei informazio garrantzitsuenen artean bereiztea beste irakurle batzuen jarraipena edo interesa, bilatzaileek eraginkortasuna galtzen dute informazioa denbora errealean. Garrantzi handiena
|
duten
albisteak grafikoki bistaratzeko ere erabiltzen da bistaratzea. Eremu honetan, Googlek erabiltzen duen aplikazioa da Newsmap News jatorriz (automatikoki), gehitzeko eta hautatzeko en azken albisteak.
|
|
|
talde eta ataletan, albisteen izenburuak gelaxketan tamaina aldakorrekoak. Gelaxka bakoitzaren tamaina zehaztuta dago erlazionatutako artikulu kopuruagatik eta erabiltzaileei aukera ematen dielako komunikabideetan jarraipen handiena
|
duten
albisteak identifikatzea. Antzeko esperientziak daude, hala nola ‘The Guardian’ egunkariko Zeitgeist atala.
|
|
|
∞Lotura
|
duten
albisteak:
|