|
2000
|
|
|
zeinak maite
|
zuen
Maria, zeinak maite zuen Joakin, zeinak maite zuen Lili,
|
|
2001
|
|
|
Maria panpina zen Alesentzat. Ales desagertutako aita
|
zuen
Mariak. Berak erakutsi zion hortzak garbitzen, irakurtzen eta idazten.
|
|
|
–Opari bat ekarri dizut –esan zion hamasei urte
|
zituela
Mariak Alesi.
|
|
|
Heriotzaz pentsatzen dut, adibidez. Baina, larridurak ito behar nauenean, Lucas eta Maria bezalako pertsonak agertzen dira, heriotzaren erdian arrunt eta trankil –bere zerraldoan pantera arrosa pintatu nahi
|
du
Mariak.
|
|
|
Nor da? –esan
|
zuen
Mariak telefonoan.
|
|
|
–Maria? Teresa –erantzun
|
zuen
Mariaren lehengusinak, Teresak.
|
|
|
Begiak, aldiz, egongelako ateari begiratzeko
|
zituen
Mariak. Egongelako ateko kristala anis botilez egina iruditu zitzaion beti.
|
|
|
–Kalera noa –esan
|
zuen
Mariak.
|
|
|
Nahiago dut Lucas. Nahiago
|
dut
Maria.
|
|
|
Eta kantatzen zion María pintó una raya sobre la raya que otro pintó, y dijo que era una foca bailando... Jolas parke batean zegoela pentsatzen
|
zuen
Mariak.
|
|
|
–Purgatorioan... –esan
|
zuen
Mariak, baina eztulak harrapatu zuen eta zotinka hasi zen. Ez zekien esaldia nola amaitu– ez dago txanpainik.
|
|
|
–Irakurtzen. Gelan –erantzun
|
zuen
Mariak arduratuta.
|
|
|
–Gozo aurkituko dugu etxea –esan
|
zuen
Mariak nebaren begi urdinei begira.
|
|
|
–Idatzi egin nahi nuen –amaitu
|
zuen
Mariak.
|
|
|
–Rosa? –errepikatu
|
zuen
Mariak etsipenez. Nola azaldu Rosa ez zela etorriko... eta bera, Lucas, burua galtzen ari zela, eta ahalegina egin behar zuela bestela...
|
|
|
aita hil zenean gelditu zen kukua. Ze esateko moduak asko balio
|
du
Mariaren ustez.
|
|
|
–Hemen espedizio burua kanpamentu nagusikoei, erantzun –esan
|
zuen
Mariak eskua ahora eramanda, irrati aparailua simulaturik.
|
|
|
–Gozo egon da bazkaria? –aldatu
|
zuen
Mariak.
|
|
|
Garrantzizko zerbait esan behar ziola barruntatu
|
zuen
Mariak, eta bekain keinuz eskatu zion kontatzen hasteko eta, berririk txarrena izanda ere, botatzeko behingoz, jakingo zuela eusten, eta eskerrak eman zizkion, aldez aurretik, medikuek eta erizainek merezi zituztelako eskerrak, eta kontu hura amaitzen zenean, zerbait eskatuz gero, bere eskuetan balego, egingo ziola. Eta hori guztia bekainez esan zion.
|
|
|
– Zer
|
dun
Maria. Ez hago ongi?
|
|
2002
|
|
|
Horregatik guztiagatik, protestante gehienek ez eze, gaurko teologo katoliko askok ere uste
|
dute
Mariak, Jesusez gainera, beste seme alaba batzuk ere izan zituela —bost gutxienez, Mateoren pasartea ren arabera—, eta, diotenez, ho rrek ez dakar inolako kontraesanik Jainkoak, gizakiok salbatzeko, geure irudiko Mesias bat igorri zigula sinestensegitzea rekin, haren ama birjina izan zein izan ez. Gogoan izan, bestalde, zelibatoa eta birjintasuna ez zirela, orain ere ez diren bezala, balio ez goretsi ez praktikatuegiak judaismoko erlijio gizonen artean.
|
|
|
– Zer murmurikatu duk, Ben? –itaundu
|
zuen
Maria Gorozikak.
|
|
2004
|
|
|
Lekunberrin izanen ote zen bere gurasoekin? Maite
|
zuen
Maria, noraino zen ezkontza hura hegaztiak behatzen eta tabernaz taberna aurre egiten zion bakardadea uxatzeko aitzakia?
|
|
2005
|
|
|
gezurra zen, erlojuak geldirik zeuden zinez. Kontua zen, gonbidatuak
|
genituenean
Maria Asunçao ibiltzen zela gelaz gela, egongelatik sarrerara eta sarreratik egongelara, gonbidatuei barkatu oraintxe nator esan eta erloju haietako orratzak ezkutuan mugitu eta aldiro hamar minutu aurreratuz, gonbidatuek erloju matxuratuen gelditasunari errepara ez ziezaioten. Maria Asunçaori lotsa ematen zion etxean gonbidatuak izan eta hauek erlojuen gelditasunari igartzea.
|
|
|
Aterik ez
|
zuen
Maria Asunçaok bere etxean. Ihes egitea errazagoa duk hartara, Julinho, esaten zidan anaiak.
|
|
2006
|
|
|
Tomas Atondok hiru seme alaba
|
zituen
Maria Antsarekin esposatu aitzin. Isabel, ezkogin batekin ezkondua zuten ez aspaldi, 15 urte betetakoan.
|
|
|
Hartaz maiteminduta nago oraindik. Eskola maisuen artean ohituta nengoenez, haiek ez bezalako goxotasuna
|
zuen
Maria Barbarak. Zarauzko dama zen.
|
|
2007
|
|
|
Hiru hitz
|
zituen
Maria Teresa Fernandez de la Vega presidenteordeak lehendakariaren kontsulta proposamenerako eta, susmoa baino gehiago dut, beste edozein atakatarako ere. Hiru hitzak bakarra ziren:
|
|
|
Ohar haietan endredatzeko tentazioa izaten ahal
|
zuen
Maria Josefak.
|
|
2008
|
|
|
Hurrengo goizean berriz esnatu zenean alboan
|
gintuen
Maria eta biak. Nahastuta zegoen.
|
|
|
, euskal herritarra, Uruguain dago, paperik gabeko errefuxiatu gisa, eta 22 urteko semea Malagan (Espainia) bizi da. Begirada bakar bat nahikoa
|
du
Maria Jesusek anaia nola dagoen jakiteko. «Donostiara ekarri zutenetik nabarmen egin du hobera».
|
|
2009
|
|
|
–Nik ere uste
|
dut
Mariak beste edonori masailean emango zizkiola.
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede bat zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa, berekoiagoa?, Adak jeloskor sentitu behar
|
baitzuen
Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako, bera. Ada?
|
|
|
gauza bat buruan sartzen zitzaionean ez zuela azkenera arte etsitzen, auzi hartan ere nekez!; hala, bada, Maria Bibianari emandako azken erantzunaren ondotik zabaldutako isilunean, burmuinetan behar zituen Adak pentsamendu haiek, eta burmuinetan behar zituen, halaber, liburuari buruzko hitzak, Txaro Goirik berari esanak: ...Adaren alde?; Adarekin hitz egin zuen eta gehiago ere hitz egingo zuen, baina Teofilo Mariarekin ez, eta harekin ere hitz egin zuen, orduan nekez, lagunekin geratua baitzen hiriko hotel ezagun bateko kafetegian, igandeetako ohiko tertuliatxoan, baina afalaurrean edo afalostean hitz egingo zion anaiari, egun hartan bertan hitz egingo zion, bai horixe!; Ada garaitua sentitzen zen, bai, baina aurrean
|
zuen
Maria Bibiana, begiak dir dir zituena, norbaitek horma itxi bati bi zulo txiki ireki balizkio bezala, esperantzaren daratuluaz: begiak jaso zituenean hartaz ohartu behar zuen Adak, hain zen nabarmena Maria Bibianaren begiek egin zuten aldaketa gelara sartu zirenetik, betilunetik betargira:
|
|
|
Barrua hustuta eta itzala suminaren argitan urtuta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura, etxeko ume bihurriak?, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena ere egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan? Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi
|
baitzuen
Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso, iparra galtzera eta herratzera zeramatenak maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen, galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean:
|
|
|
Anai arrebak era hartan ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu
|
zuen
Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan. Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza?, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten. Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
Hala, bada, amaren eguneroko eta etengabeko presentziak guztiz gogaitarazi behar
|
zuen
Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean, sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere, zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak?, harik eta Maria Bibianak egun batean amari ohartarazi zion arte:
|
|
|
Egun batean, sendategiko kaperan Jauna hartzera zihoàn istantean doi, gaixo batek eztul egin zuen; egun hartan, Maria Bibianak ez zuen ostia irentsi bere jarlekura iritsi bezain laster, ohi zuen bezala; aitzitik: hamar hamabi segundotan eduki zuen mihi gainean, lehen hiruzpalau segundotan arnas erritmoa ere bizkortu zitzaion?, irentsi ez irentsi, burua makurtuta eta bi eskuez aurpegia estalita, azkenean irentsi zuen arte; zer ote
|
zuen
Maria Bibianak une hartan buruan eta zerk estutzen zuen barrutik, zalantza hartan murgilduta egoteko?; bazilo bat irudikatu ote zuen, paraxutista baten antzera ostian lur hartzen?; hura, baina, sakrilegio hutsa zen, Jaun infinituki garbia ezin baitzitekeen zikinkeria ezin zikinago harekin nahastu!; Jaun infinituki garbia ez al zen etorri, ordea, jenderik zikinena berrerostera: pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak?
|
|
|
baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei: . Zuek ere, tuberkulosiak jotakoak, zatozte hona, atsedena eta arnasa nire baitan aurkituko duzue-eta!?; halako zerbait behar
|
zuen
Maria Bibianak buruan, ostia irentsi eta aurpegia estaltzen ziotèn eskuak aurpegitik kendu ahala irri ezin adierazgarriagoa egin zuen behinik behin, begiak goi argi batek ukituak iduri.
|
|
|
Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela: barne borroka hartan sartua zegoen, beraz, Maria Bibiana. Maria Bibianak berak halaxe aitortuko zion izeba Ernestinari berandu gabe?, esan ez esan, esan ez esan, motorraren hotsek are estuagotzen
|
zituzten
Maria Bibianaren pentsamendu estuak, itolarrian uzterainoko aldartean?, pilotuak kabinarako bidea hartu, kaskoa jantzi, barruan sartu eta motorra abian jarri zuenean; jarraian, baina, pilotuari esan beharrekoa ez esan izanaz damu, bere burua erruduntzat hartuta, barrutik hausteko puntuan zegoenean, beraz?, bizi senak edo eraginda, amari besotik heldu eta, heldu ez beste, izeba Ernestinak inoiz es... lekua galdu dut, burua galdu dut, baina Zu ez zaitut galdu nahi eta erruki zaitez nitaz, erruki zaitez pilotuaz?; gero, begiak ireki, hegazkina hegan ikusi, eta galdutako konfiantza apurka apurka berreskuratu zuen, harik eta, pilotua lurreratu zenean, halako arintze bat nabaritu zuen arte, ez arintze erabatekoa baina, artean ere gaizki eginaren kontzientziak eztenkatzen baitzuen, antza, orain zizt eta geroago sast; Maria Bibiana ez zegoen, baina, hegaldia hasi aurreko egoera berean, zuloan erortzeko zorian egon ondoren indarberritua sentitzen baitzen, maila batean bai bederen; are gehiago:
|
|
|
Fakultatea hamar egunez ixteak ez duela ikasturtean eragin larririk izango uste
|
du
Maria del Socorro Marquinak, Nazioarteko Zuzenbide Publikoko irakasleak. Seihilekoa bi aste barru amaituko da, baina zuzendaritzak neurriak hartuko ditu ikasleek kurtsoa gal ez dezaten.
|
|
|
berandu iritsi da mezatara, eta Jauna hartu du! –jarraitu
|
zuen
Maria Bibianak, aurpegiko keinua areagotu eta begien distirapean irri bat moldatzen zuela, ez nabarmena baina bai adierazgarria.
|
|
|
–Zuek lau zarete, eta gu bi, eta haurrak neska behar du izan –esan
|
zuen
Maria Bibianak, sei anai arrebak kanpoko zabuaren inguruan bilduta zeudèn egun batean, amaren haurdunaldia kalkulu aritmetikoen mende balego bezala.
|
|
|
–Asmakizuna izango da, bai, baina hain beldurgarria zen gizotsoa...! –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
Barrua hustuta eta itzala suminaren argitan urtuta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura –etxeko ume bihurriak–, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena ere egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan? Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi
|
baitzuen
Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso... iparra galtzera eta herratzera zeramatenak maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen –galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean: " Zergatik begiratzen didazu horrela:
|
|
|
–Ardo gozoak ez dizu kalterik egin, Ada... –ondorioztatu
|
zuen
Maria Bibianak, ama izebek Adaren langelatik etxeko lorategira alde egin eta bi ahizpak bakarrik geratu zirenean; jarraian, eskuak sabelera eramanda, erantsi zuen–: Niri, berriz, gosariak ez dit on egin, zurekin izandako diskusioak ere ez, eta komunera noa, ea pixka bat lasaitzen naizen.
|
|
|
–Bai, baina, haurtzaroa amets ezinezkoen aroa da, eta zuk... –esan
|
zuen
Maria Bibianak, burua ezker eskuin mugitzen zuela.
|
|
|
burkoaren ezkutalekutik aske, hantxe agertu zen liburua! – Zer da hau?! –galdetu
|
zuen
Maria Bibianak, hatza liburuaren norabidean ipinita.
|
|
|
–Hun ga ria ko San ta I sa bel –errepikatu
|
zuen
Maria Bibianak pausatuki, begiak izenburuan jarrita, xalotasun handiz.
|
|
|
–Santa Isabel Hungariakoak sendatu du, bai... –erantsi
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
gauza bat buruan sartzen zitzaionean ez zuela azkenera arte etsitzen, auzi hartan ere nekez!; hala, bada, Maria Bibianari emandako azken erantzunaren ondotik zabaldutako isilunean, burmuinetan behar zituen Adak pentsamendu haiek, eta burmuinetan behar zituen, halaber, liburuari buruzko hitzak, Txaro Goirik berari esanak: ...Adaren alde?; Adarekin hitz egin zuen eta gehiago ere hitz egingo zuen, baina Teofilo Mariarekin ez, eta harekin ere hitz egin zuen, orduan nekez, lagunekin geratua baitzen hiriko hotel ezagun bateko kafetegian, igandeetako ohiko tertuliatxoan, baina afalaurrean edo afalostean hitz egingo zion anaiari, egun hartan bertan hitz egingo zion, bai horixe!; Ada garaitua sentitzen zen, bai, baina aurrean
|
zuen
Maria Bibiana, begiak dir dir zituena, norbaitek horma itxi bati bi zulo txiki ireki balizkio bezala, esperantzaren daratuluaz: begiak jaso zituenean hartaz ohartu behar zuen Adak, hain zen nabarmena Maria Bibianaren begiek egin zuten aldaketa gelara sartu zirenetik, betilunetik betargira:
|
|
|
Hala, bada, amaren eguneroko eta etengabeko presentziak guztiz gogaitarazi behar
|
zuen
Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean... sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere –zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak–, harik eta Maria Bibianak egun batean amari ohartarazi zion arte:...
|
|
|
Egun batean, sendategiko kaperan Jauna hartzera zihoàn istantean doi, gaixo batek eztul egin zuen; egun hartan, Maria Bibianak ez zuen ostia irentsi bere jarlekura iritsi bezain laster, ohi zuen bezala; aitzitik: hamar hamabi segundotan eduki zuen mihi gainean –lehen hiruzpalau segundotan arnas erritmoa ere bizkortu zitzaion–, irentsi ez irentsi, burua makurtuta eta bi eskuez aurpegia estalita, azkenean irentsi zuen arte; zer ote
|
zuen
Maria Bibianak une hartan buruan eta zerk estutzen zuen barrutik, zalantza hartan murgilduta egoteko?; bazilo bat irudikatu ote zuen, paraxutista baten antzera ostian lur hartzen?; hura, baina, sakrilegio hutsa zen, Jaun infinituki garbia ezin baitzitekeen zikinkeria ezin zikinago harekin nahastu!; Jaun infinituki garbia ez al zen etorri, ordea, jenderik zikinena berrerostera: pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak... baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei:
|
|
|
pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak... baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei: " Zuek ere, tuberkulosiak jotakoak, zatozte hona, atsedena eta arnasa nire baitan aurkituko duzue-eta!"; halako zerbait behar
|
zuen
Maria Bibianak buruan... ostia irentsi eta aurpegia estaltzen ziotèn eskuak aurpegitik kendu ahala irri ezin adierazgarriagoa egin zuen behinik behin, begiak goi argi batek ukituak iduri.
|
|
|
–Ni zurekin nago, ama –esan
|
zuen
Maria Bibianak segidan... baina Maria Bibiana zatitua zegoen amaren eta izebaren iritzien artean, eta halaxe jarraitu zuen–, baina santuen bizitzak ere irakurri ditut eta gutxi dira erokeriaren bat edo beste egin ez dutenak...
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede bat zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa –berekoiagoa–, Adak jeloskor sentitu behar
|
baitzuen
Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako... bera –Ada– babestu beharreko arreba gazte txiki ezgauza izaki; Adak, baina, hamar urte zituen, eta hain haurra ere ez zen, beharbada, hamarra zenbaki biribila baitzen, azken batean, bizifradunetan lehena, muga bat ere izan zitekeena, haur haur zirenak ez hain haur zirenengandik bereizteko.
|
|
|
–Bai, izeba –esan
|
zuen
Maria Bibianak, zabutik jaitsi eta oinak lurrean jarri bezain laster– Baina esan diogu ez dugula berarekin gehiago jolastu nahi. Ez da hala, Ada?
|
|
|
–Hau nazka! Bazilo erraldoi bat ematen du –esan
|
zuen
Maria Bibianak, oro keinu eta oro atsekabe.
|
|
|
–Bai, ama! –esan
|
zuen
Maria Bibianak, izebaren babesa utzi eta urrats bat aurrera eginez.
|
|
|
Eduardo, Abelardo, Bernardo eta Ricardo! –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
–Ez dut ulertu –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela: barne borroka hartan sartua zegoen, beraz, Maria Bibiana –Maria Bibianak berak halaxe aitortuko zion izeba Ernestinari berandu gabe–, esan ez esan, esan ez esan –motorraren hotsek are estuagotzen
|
zituzten
Maria Bibianaren pentsamendu estuak, itolarrian uzterainoko aldartean–, pilotuak kabinarako bidea hartu, kaskoa jantzi, barruan sartu eta motorra abian jarri zuenean; jarraian, baina, pilotuari esan beharrekoa ez esan izanaz damu, bere burua erruduntzat hartuta –barrutik hausteko puntuan zegoenean, beraz–, bizi senak edo eraginda, amari besotik heldu eta, heldu ez beste, izeba Erne... lekua galdu dut, burua galdu dut, baina Zu ez zaitut galdu nahi eta erruki zaitez nitaz, erruki zaitez pilotuaz...; gero, begiak ireki, hegazkina hegan ikusi, eta galdutako konfiantza apurka apurka berreskuratu zuen, harik eta, pilotua lurreratu zenean, halako arintze bat nabaritu zuen arte, ez arintze erabatekoa baina, artean ere gaizki eginaren kontzientziak eztenkatzen baitzuen, antza, orain zizt eta geroago sast; Maria Bibiana ez zegoen, baina, hegaldia hasi aurreko egoera berean, zuloan erortzeko zorian egon ondoren indarberritua sentitzen baitzen, maila batean bai bederen; are gehiago:
|
|
|
–Domingoren kulpa da! –oihukatu
|
zuen
Maria Bibianak, buruan bi arrazoi zituelako seguruenik, argi eta garbi ikusi behar baitzuen, esandakoaz konbentzitua egoteaz gain, hura zela anaiarekiko haserre eta desadostasun guztiei bide emateko abagunea.
|
|
|
Anai arrebak era hartan ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu
|
zuen
Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan –Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza–, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten. Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
–Ados nago zurekin, Damaso –esan
|
zuen
Maria Bibianak, Teofilo Mariari hitz egiteko betarik eman gabe.
|
|
|
–Nora? –esan
|
zuen
Maria Bibianak, esan ahala burua ezker eskuin mugitzen zuela.
|
|
|
Prosaikoagoa izan zen debekuaren arrazoia: Goetheren emaztea monarkikoa zen nonbait, eta ez
|
zuen
Maria Antonietaren exekuzioa gogoraraziko zion deus ikusi nahi etxean.
|
|
|
Ezin ditugu bere osotasunean ezagutu. Ezin
|
dugu
Maria hitz bakarrarekin definitu.
|
|
|
Fermini esaten ari nintzaion ferrak begiratzera eraman behar
|
genuela
Maria Kristina, herren harekin ez zela azkarrago ibiliko, ferrak mugitu bazitzaizkion, ez zitzaizkiola onean itzuliko lehengora baina, bai zera! Zer ikusiko zuen Ferminek patrikako zuloaz harago?
|
|
|
" Maria, nik baditut sos batzuk!" esan zuen Jauregik artega. Hemeretzi urte
|
zituen
Mariak.
|
|
2010
|
|
|
Makina bat premio jasoa da eta, besteak beste, Philippe Muller handiarekin ikasia. Ibilbide meteoriko horren ostean, etorkizun oparoa
|
du
Maria Eugenia Silguero biolontxelista gazteak (Irun, 1988).
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiak babesa erakutsi diote Zinemaldiari. Egokitze edo birmoldatze bat komeni zaiola uste
|
du
Maria Jesus Aranburu Kultur diputatuak.
|
|
|
Haren aurrean gizonezko gihartsu batek, gerritik gora biluzik, eskuekin ahoa ireki eta bere burua piztiaren ahoan sartzen zuen. Mila aldiz ikusia
|
zuen
Mariak balentria arriskutsu hura. Eta mila eta batgarrenean ere lehenengoan adinako ikarak astintzen zuen.
|
|
|
Zenbatu ezin zirenak, ordea, denbora laburrean buruan korapilatzen joan zitzaizkion galderak ziren: amak hil ondorenean eta inolaz ez aurretik idatziz esan beharreko hura zer izan zitekeen; zer esan nahi
|
zuten
Mariaren hitz haiek: egiten duzuna egiten duzula...
|
|
|
Kontatu ohi
|
zuen
Maria Arrieta Mungiakoak, behinolako abade bati pulpituan tente jarria zelarik, ahaztu egin zitzaiola berbaldia. Zer egingo?
|
|
|
Erabaki inkontzientea izan zen, inguratzen ninduen indarkeriatik ihes egiteko aukera bakarra». Bere nortasuna ezkutuan gorde nahi
|
du
Mariak, 12 eta 16 urte zituen artean Kolonbiako gerrilla batean haur soldadu izan zela kontatzeko. Eragile asko izan nituen gerrillan sartzeko:
|
|
|
[22] Maria Clara de Macuso 23 urteko errenteriarra, iloba odolekoa
|
duela
Maria Klarak, eta bere oroitze guzian haren etxean bizi izan dela, eta Elaman neskame aritu zen hiru urtetan, izebarekin egiten zuela lo, baina, gauetan, sukaldea jasotzen gelditzen zela berandu arte, eta gero oherakoan seizazpi alditan ikusi zuela Klararen koartotik ateratzen Minondo: se solia salir de dicho quarto sin ablar palabra, por cuia causa oia a los trabajadores de dicha erreria ciertas abladurias de si se casavan prontamente.
|
|
|
Beste hamar erreal, lehengusu propioa
|
zuen
Maria Bautista Eskudero Elizalderekin ezkontzeko elizaren baimena eskuratzekoan xahutuak. Beste bost dukat, en la causa matrimonial que litigó con Josefa Ignacia Albiztur.
|
|
2011
|
|
|
Kanariar Uharteetan bizi da bere amarekin eta batzuetan, Kanaria Handiko resort batera joaten da oporretan Miguel aitarekin. Irribarre itsakorra
|
du
Mariak, umore berezia, eta autismoa.
|
|
|
Etxean gura
|
zuen
Mariak senarra, ez itsasoan.
|
|
|
–Lanpostuz aldatzeko eskubiderik
|
badu
Mariak bere haurdunaldia dela eta?
|
|
|
10 Mariaren enpresak kanpoko prebentzio zerbitzu bat du, eta egun batean jakinarazi diote enpresak kontratatutako prebentzio zerbitzuak ez duela laneko administrazioaren baimenik. Zer egin behar
|
du
Mariak?
|
|
2012
|
|
|
Baina, era berean, aukera polita izan zitekeen galdutako denbora berreskuratzeko. Horixe uste
|
zuen
Mariak. Baina ni haserreegi nengoen aitarekin aukera txikiena ere emateko.
|
|
|
Zer uste
|
zuen
Mariak. Ume-moko bat nintzela?
|
|
|
Ez genuen ohitura hori. Esan nahi
|
dut
Mariaren eta bion arteko musuak ia ia esku bakarrarekin konta zitezkeela, baina, aita amorraraztearren, gau hartan bi musu eman nizkion arrebari masailean. Aitak ikus zezan zenbat maite genuen elkar anai arrebok.
|
|
|
Baina, eurak kanpoan zeuden bitartean, zer egiten zuten bertan geratzen zirenek? Uda garaian lagunak gurasoen jaioterrira joan eta bera bizitokian bakarrik geratzen zen horietako bat
|
dugu
Maria Nieto. –Nik ez neukan beste herririk?, dio.
|
|
|
Egunsentiaren argi printzak iritsi eta gero ere, gauaren ilunak bere horretan iraungo duela barruntatzen
|
du
Maria Magdalakoak."
|
|
|
—Horra, Nazareteko zoro hori eta bere zorritsuen segizioa —esan
|
zuen
Mariaren ondoan zegoen gizasemeak.
|
|
|
Luis XIV.aren aurkezpena egizu (jantzia, jarrera, errege ikurrak...). Zer
|
du
Maria Teresak buruaren gainean. Ezkontza nola adierazten da irudi honetan?
|
|
2013
|
|
|
Saria jaso ostean, 13 urte
|
dituen
Maria Eguiguren Lizeo Antzokiko ikus entzuleei zuzendu zaie: Badakit zer den gorrotoa, badakit zer den nahiago nuke hilko balitz entzutea.
|
|
|
Aipaturiko antologia orokor edo orohartzaile horien aurka aurkako ezaugarriak
|
dituzte
Maria do Cebreiro Rabade irakasle galiziarrak antologia, sortzaile, gisa bataiaturikoek. –Las antologías de mujeres en la poesía catalana()?
|
|
|
Amaorde
|
zuten
Mariak ai ene, ai ene otoiztuz hartu zituen. Zer egin duk, haurra?
|
|
2014
|
|
|
Frogatu behar genuen ea funtzionatzen zuen gehien behar zen testuinguruetan". Argi
|
du
Maria Jose Lerak: " Gehien behar den lekua Gazako lerroa da.
|
|
|
Sakanako ikasleen euskarazko sorkuntza sustatzea helburu
|
duen
Maria Markotegi Sariak deitu ditu Sakanako Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak. Ibarreko ikasleek bide horren bidez ilustrazio, narrazio labur, komiki edota poesiaren bidez euren sormena azaltzeko aukera izanen dute.
|
|
|
Entzun. Maite
|
duzu
Maria?
|
|
|
Ezin
|
du
Maria kanpora bidali.
|
|
|
Ja aipatuak
|
ditugun
Maria Jakobe eta Maria Salome bi sainduen laguna, paper zahar batzuen arabera heien sehia berdin, frantsesez" servante" ekarria dena. Nundik jina?
|
|
2015
|
|
|
Aldaketa nahi
|
du
Maria Txibitek. Gobernua aldatu, baina berdin jarraitzeko.
|
|
|
Tristura garaia izanda ere, gaztea beti gazte, eta gai dagoenak zerbait nahi. Ezin jakin noiz hasi ziren eta nola, baina urri hasierarako haurdun behar
|
zuen
Mariak. Patxi, berriz, garaitsu hartan eramango zuten soldadu, Francoren gudarostera.
|
|
|
–Zein
|
duk
Maria?
|