|
2001
|
|
|
Maria panpina zen Alesentzat. Ales desagertutako aita
|
zuen
Mariak. Berak erakutsi zion hortzak garbitzen, irakurtzen eta idazten.
|
|
|
–Opari bat ekarri dizut –esan zion hamasei urte
|
zituela
Mariak Alesi.
|
|
|
Heriotzaz pentsatzen dut, adibidez. Baina, larridurak ito behar nauenean, Lucas eta Maria bezalako pertsonak agertzen dira, heriotzaren erdian arrunt eta trankil –bere zerraldoan pantera arrosa pintatu nahi
|
du
Mariak.
|
|
|
Nor da? –esan
|
zuen
Mariak telefonoan.
|
|
|
–Maria? Teresa –erantzun
|
zuen
Mariaren lehengusinak, Teresak.
|
|
|
Begiak, aldiz, egongelako ateari begiratzeko
|
zituen
Mariak. Egongelako ateko kristala anis botilez egina iruditu zitzaion beti.
|
|
|
–Kalera noa –esan
|
zuen
Mariak.
|
|
|
Nahiago dut Lucas. Nahiago
|
dut
Maria.
|
|
|
Eta kantatzen zion María pintó una raya sobre la raya que otro pintó, y dijo que era una foca bailando... Jolas parke batean zegoela pentsatzen
|
zuen
Mariak.
|
|
|
–Purgatorioan... –esan
|
zuen
Mariak, baina eztulak harrapatu zuen eta zotinka hasi zen. Ez zekien esaldia nola amaitu– ez dago txanpainik.
|
|
|
–Irakurtzen. Gelan –erantzun
|
zuen
Mariak arduratuta.
|
|
|
–Gozo aurkituko dugu etxea –esan
|
zuen
Mariak nebaren begi urdinei begira.
|
|
|
–Idatzi egin nahi nuen –amaitu
|
zuen
Mariak.
|
|
|
–Rosa? –errepikatu
|
zuen
Mariak etsipenez. Nola azaldu Rosa ez zela etorriko... eta bera, Lucas, burua galtzen ari zela, eta ahalegina egin behar zuela bestela...
|
|
|
aita hil zenean gelditu zen kukua. Ze esateko moduak asko balio
|
du
Mariaren ustez.
|
|
|
–Hemen espedizio burua kanpamentu nagusikoei, erantzun –esan
|
zuen
Mariak eskua ahora eramanda, irrati aparailua simulaturik.
|
|
|
–Gozo egon da bazkaria? –aldatu
|
zuen
Mariak.
|
|
|
Garrantzizko zerbait esan behar ziola barruntatu
|
zuen
Mariak, eta bekain keinuz eskatu zion kontatzen hasteko eta, berririk txarrena izanda ere, botatzeko behingoz, jakingo zuela eusten, eta eskerrak eman zizkion, aldez aurretik, medikuek eta erizainek merezi zituztelako eskerrak, eta kontu hura amaitzen zenean, zerbait eskatuz gero, bere eskuetan balego, egingo ziola. Eta hori guztia bekainez esan zion.
|
|
2006
|
|
|
Tomas Atondok hiru seme alaba
|
zituen
Maria Antsarekin esposatu aitzin. Isabel, ezkogin batekin ezkondua zuten ez aspaldi, 15 urte betetakoan.
|
|
2008
|
|
|
Hurrengo goizean berriz esnatu zenean alboan
|
gintuen
Maria eta biak. Nahastuta zegoen.
|
|
2009
|
|
|
–Nik ere uste
|
dut
Mariak beste edonori masailean emango zizkiola.
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede bat zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa, berekoiagoa?, Adak jeloskor sentitu behar
|
baitzuen
Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako, bera. Ada?
|
|
|
gauza bat buruan sartzen zitzaionean ez zuela azkenera arte etsitzen, auzi hartan ere nekez!; hala, bada, Maria Bibianari emandako azken erantzunaren ondotik zabaldutako isilunean, burmuinetan behar zituen Adak pentsamendu haiek, eta burmuinetan behar zituen, halaber, liburuari buruzko hitzak, Txaro Goirik berari esanak: ...Adaren alde?; Adarekin hitz egin zuen eta gehiago ere hitz egingo zuen, baina Teofilo Mariarekin ez, eta harekin ere hitz egin zuen, orduan nekez, lagunekin geratua baitzen hiriko hotel ezagun bateko kafetegian, igandeetako ohiko tertuliatxoan, baina afalaurrean edo afalostean hitz egingo zion anaiari, egun hartan bertan hitz egingo zion, bai horixe!; Ada garaitua sentitzen zen, bai, baina aurrean
|
zuen
Maria Bibiana, begiak dir dir zituena, norbaitek horma itxi bati bi zulo txiki ireki balizkio bezala, esperantzaren daratuluaz: begiak jaso zituenean hartaz ohartu behar zuen Adak, hain zen nabarmena Maria Bibianaren begiek egin zuten aldaketa gelara sartu zirenetik, betilunetik betargira:
|
|
|
Barrua hustuta eta itzala suminaren argitan urtuta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura, etxeko ume bihurriak?, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena ere egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan? Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi
|
baitzuen
Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso, iparra galtzera eta herratzera zeramatenak maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen, galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean:
|
|
|
Anai arrebak era hartan ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu
|
zuen
Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan. Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza?, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten. Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
Hala, bada, amaren eguneroko eta etengabeko presentziak guztiz gogaitarazi behar
|
zuen
Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean, sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere, zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak?, harik eta Maria Bibianak egun batean amari ohartarazi zion arte:
|
|
|
Egun batean, sendategiko kaperan Jauna hartzera zihoàn istantean doi, gaixo batek eztul egin zuen; egun hartan, Maria Bibianak ez zuen ostia irentsi bere jarlekura iritsi bezain laster, ohi zuen bezala; aitzitik: hamar hamabi segundotan eduki zuen mihi gainean, lehen hiruzpalau segundotan arnas erritmoa ere bizkortu zitzaion?, irentsi ez irentsi, burua makurtuta eta bi eskuez aurpegia estalita, azkenean irentsi zuen arte; zer ote
|
zuen
Maria Bibianak une hartan buruan eta zerk estutzen zuen barrutik, zalantza hartan murgilduta egoteko?; bazilo bat irudikatu ote zuen, paraxutista baten antzera ostian lur hartzen?; hura, baina, sakrilegio hutsa zen, Jaun infinituki garbia ezin baitzitekeen zikinkeria ezin zikinago harekin nahastu!; Jaun infinituki garbia ez al zen etorri, ordea, jenderik zikinena berrerostera: pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak?
|
|
|
baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei: . Zuek ere, tuberkulosiak jotakoak, zatozte hona, atsedena eta arnasa nire baitan aurkituko duzue-eta!?; halako zerbait behar
|
zuen
Maria Bibianak buruan, ostia irentsi eta aurpegia estaltzen ziotèn eskuak aurpegitik kendu ahala irri ezin adierazgarriagoa egin zuen behinik behin, begiak goi argi batek ukituak iduri.
|
|
|
Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela: barne borroka hartan sartua zegoen, beraz, Maria Bibiana. Maria Bibianak berak halaxe aitortuko zion izeba Ernestinari berandu gabe?, esan ez esan, esan ez esan, motorraren hotsek are estuagotzen
|
zituzten
Maria Bibianaren pentsamendu estuak, itolarrian uzterainoko aldartean?, pilotuak kabinarako bidea hartu, kaskoa jantzi, barruan sartu eta motorra abian jarri zuenean; jarraian, baina, pilotuari esan beharrekoa ez esan izanaz damu, bere burua erruduntzat hartuta, barrutik hausteko puntuan zegoenean, beraz?, bizi senak edo eraginda, amari besotik heldu eta, heldu ez beste, izeba Ernestinak inoiz es... lekua galdu dut, burua galdu dut, baina Zu ez zaitut galdu nahi eta erruki zaitez nitaz, erruki zaitez pilotuaz?; gero, begiak ireki, hegazkina hegan ikusi, eta galdutako konfiantza apurka apurka berreskuratu zuen, harik eta, pilotua lurreratu zenean, halako arintze bat nabaritu zuen arte, ez arintze erabatekoa baina, artean ere gaizki eginaren kontzientziak eztenkatzen baitzuen, antza, orain zizt eta geroago sast; Maria Bibiana ez zegoen, baina, hegaldia hasi aurreko egoera berean, zuloan erortzeko zorian egon ondoren indarberritua sentitzen baitzen, maila batean bai bederen; are gehiago:
|
|
|
berandu iritsi da mezatara, eta Jauna hartu du! –jarraitu
|
zuen
Maria Bibianak, aurpegiko keinua areagotu eta begien distirapean irri bat moldatzen zuela, ez nabarmena baina bai adierazgarria.
|
|
|
–Zuek lau zarete, eta gu bi, eta haurrak neska behar du izan –esan
|
zuen
Maria Bibianak, sei anai arrebak kanpoko zabuaren inguruan bilduta zeudèn egun batean, amaren haurdunaldia kalkulu aritmetikoen mende balego bezala.
|
|
|
–Asmakizuna izango da, bai, baina hain beldurgarria zen gizotsoa...! –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
Barrua hustuta eta itzala suminaren argitan urtuta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura –etxeko ume bihurriak–, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena ere egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan? Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi
|
baitzuen
Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso... iparra galtzera eta herratzera zeramatenak maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen –galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean: " Zergatik begiratzen didazu horrela:
|
|
|
–Ardo gozoak ez dizu kalterik egin, Ada... –ondorioztatu
|
zuen
Maria Bibianak, ama izebek Adaren langelatik etxeko lorategira alde egin eta bi ahizpak bakarrik geratu zirenean; jarraian, eskuak sabelera eramanda, erantsi zuen–: Niri, berriz, gosariak ez dit on egin, zurekin izandako diskusioak ere ez, eta komunera noa, ea pixka bat lasaitzen naizen.
|
|
|
–Bai, baina, haurtzaroa amets ezinezkoen aroa da, eta zuk... –esan
|
zuen
Maria Bibianak, burua ezker eskuin mugitzen zuela.
|
|
|
burkoaren ezkutalekutik aske, hantxe agertu zen liburua! – Zer da hau?! –galdetu
|
zuen
Maria Bibianak, hatza liburuaren norabidean ipinita.
|
|
|
–Hun ga ria ko San ta I sa bel –errepikatu
|
zuen
Maria Bibianak pausatuki, begiak izenburuan jarrita, xalotasun handiz.
|
|
|
–Santa Isabel Hungariakoak sendatu du, bai... –erantsi
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
gauza bat buruan sartzen zitzaionean ez zuela azkenera arte etsitzen, auzi hartan ere nekez!; hala, bada, Maria Bibianari emandako azken erantzunaren ondotik zabaldutako isilunean, burmuinetan behar zituen Adak pentsamendu haiek, eta burmuinetan behar zituen, halaber, liburuari buruzko hitzak, Txaro Goirik berari esanak: ...Adaren alde?; Adarekin hitz egin zuen eta gehiago ere hitz egingo zuen, baina Teofilo Mariarekin ez, eta harekin ere hitz egin zuen, orduan nekez, lagunekin geratua baitzen hiriko hotel ezagun bateko kafetegian, igandeetako ohiko tertuliatxoan, baina afalaurrean edo afalostean hitz egingo zion anaiari, egun hartan bertan hitz egingo zion, bai horixe!; Ada garaitua sentitzen zen, bai, baina aurrean
|
zuen
Maria Bibiana, begiak dir dir zituena, norbaitek horma itxi bati bi zulo txiki ireki balizkio bezala, esperantzaren daratuluaz: begiak jaso zituenean hartaz ohartu behar zuen Adak, hain zen nabarmena Maria Bibianaren begiek egin zuten aldaketa gelara sartu zirenetik, betilunetik betargira:
|
|
|
Hala, bada, amaren eguneroko eta etengabeko presentziak guztiz gogaitarazi behar
|
zuen
Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean... sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere –zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak–, harik eta Maria Bibianak egun batean amari ohartarazi zion arte:...
|
|
|
Egun batean, sendategiko kaperan Jauna hartzera zihoàn istantean doi, gaixo batek eztul egin zuen; egun hartan, Maria Bibianak ez zuen ostia irentsi bere jarlekura iritsi bezain laster, ohi zuen bezala; aitzitik: hamar hamabi segundotan eduki zuen mihi gainean –lehen hiruzpalau segundotan arnas erritmoa ere bizkortu zitzaion–, irentsi ez irentsi, burua makurtuta eta bi eskuez aurpegia estalita, azkenean irentsi zuen arte; zer ote
|
zuen
Maria Bibianak une hartan buruan eta zerk estutzen zuen barrutik, zalantza hartan murgilduta egoteko?; bazilo bat irudikatu ote zuen, paraxutista baten antzera ostian lur hartzen?; hura, baina, sakrilegio hutsa zen, Jaun infinituki garbia ezin baitzitekeen zikinkeria ezin zikinago harekin nahastu!; Jaun infinituki garbia ez al zen etorri, ordea, jenderik zikinena berrerostera: pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak... baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei:
|
|
|
pobreak eta fortuna gaiztoak bazter utziak, ezinduak eta legenardunak... baita tuberkulosoak ere?; irakurketa sinboliko baten arabera, besterik ez zitzaien esaten ari, ausaz, Jainkoa munduko tuberkuloso guztiei: " Zuek ere, tuberkulosiak jotakoak, zatozte hona, atsedena eta arnasa nire baitan aurkituko duzue-eta!"; halako zerbait behar
|
zuen
Maria Bibianak buruan... ostia irentsi eta aurpegia estaltzen ziotèn eskuak aurpegitik kendu ahala irri ezin adierazgarriagoa egin zuen behinik behin, begiak goi argi batek ukituak iduri.
|
|
|
–Ni zurekin nago, ama –esan
|
zuen
Maria Bibianak segidan... baina Maria Bibiana zatitua zegoen amaren eta izebaren iritzien artean, eta halaxe jarraitu zuen–, baina santuen bizitzak ere irakurri ditut eta gutxi dira erokeriaren bat edo beste egin ez dutenak...
|
|
|
Adaren jarreraren eragile gisa, ahizpa larritasunetik ateratzeko ahaleginak behar zuen: ahalegin altruista bat, nolabait esatearren; ahalegin haren azpian, ordea, beste xede bat zetzan, beharbada, hagitzez ere arruntagoa –berekoiagoa–, Adak jeloskor sentitu behar
|
baitzuen
Maria Bibianaz, Domingok arreba zaharra indar handiagoaz bultzatzen zuelako... bera –Ada– babestu beharreko arreba gazte txiki ezgauza izaki; Adak, baina, hamar urte zituen, eta hain haurra ere ez zen, beharbada, hamarra zenbaki biribila baitzen, azken batean, bizifradunetan lehena, muga bat ere izan zitekeena, haur haur zirenak ez hain haur zirenengandik bereizteko.
|
|
|
–Bai, izeba –esan
|
zuen
Maria Bibianak, zabutik jaitsi eta oinak lurrean jarri bezain laster– Baina esan diogu ez dugula berarekin gehiago jolastu nahi. Ez da hala, Ada?
|
|
|
–Hau nazka! Bazilo erraldoi bat ematen du –esan
|
zuen
Maria Bibianak, oro keinu eta oro atsekabe.
|
|
|
–Bai, ama! –esan
|
zuen
Maria Bibianak, izebaren babesa utzi eta urrats bat aurrera eginez.
|
|
|
Eduardo, Abelardo, Bernardo eta Ricardo! –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
–Ez dut ulertu –esan
|
zuen
Maria Bibianak.
|
|
|
Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela: barne borroka hartan sartua zegoen, beraz, Maria Bibiana –Maria Bibianak berak halaxe aitortuko zion izeba Ernestinari berandu gabe–, esan ez esan, esan ez esan –motorraren hotsek are estuagotzen
|
zituzten
Maria Bibianaren pentsamendu estuak, itolarrian uzterainoko aldartean–, pilotuak kabinarako bidea hartu, kaskoa jantzi, barruan sartu eta motorra abian jarri zuenean; jarraian, baina, pilotuari esan beharrekoa ez esan izanaz damu, bere burua erruduntzat hartuta –barrutik hausteko puntuan zegoenean, beraz–, bizi senak edo eraginda, amari besotik heldu eta, heldu ez beste, izeba Erne... lekua galdu dut, burua galdu dut, baina Zu ez zaitut galdu nahi eta erruki zaitez nitaz, erruki zaitez pilotuaz...; gero, begiak ireki, hegazkina hegan ikusi, eta galdutako konfiantza apurka apurka berreskuratu zuen, harik eta, pilotua lurreratu zenean, halako arintze bat nabaritu zuen arte, ez arintze erabatekoa baina, artean ere gaizki eginaren kontzientziak eztenkatzen baitzuen, antza, orain zizt eta geroago sast; Maria Bibiana ez zegoen, baina, hegaldia hasi aurreko egoera berean, zuloan erortzeko zorian egon ondoren indarberritua sentitzen baitzen, maila batean bai bederen; are gehiago:
|
|
|
–Domingoren kulpa da! –oihukatu
|
zuen
Maria Bibianak, buruan bi arrazoi zituelako seguruenik, argi eta garbi ikusi behar baitzuen, esandakoaz konbentzitua egoteaz gain, hura zela anaiarekiko haserre eta desadostasun guztiei bide emateko abagunea.
|
|
|
Anai arrebak era hartan ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu
|
zuen
Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan –Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza–, besoak zabaldu eta begirada eskarizko bat luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten. Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
–Ados nago zurekin, Damaso –esan
|
zuen
Maria Bibianak, Teofilo Mariari hitz egiteko betarik eman gabe.
|
|
|
–Nora? –esan
|
zuen
Maria Bibianak, esan ahala burua ezker eskuin mugitzen zuela.
|
|
2010
|
|
|
Haren aurrean gizonezko gihartsu batek, gerritik gora biluzik, eskuekin ahoa ireki eta bere burua piztiaren ahoan sartzen zuen. Mila aldiz ikusia
|
zuen
Mariak balentria arriskutsu hura. Eta mila eta batgarrenean ere lehenengoan adinako ikarak astintzen zuen.
|
|
|
Zenbatu ezin zirenak, ordea, denbora laburrean buruan korapilatzen joan zitzaizkion galderak ziren: amak hil ondorenean eta inolaz ez aurretik idatziz esan beharreko hura zer izan zitekeen; zer esan nahi
|
zuten
Mariaren hitz haiek: egiten duzuna egiten duzula...
|
|
2011
|
|
|
Etxean gura
|
zuen
Mariak senarra, ez itsasoan.
|
|
2012
|
|
|
Baina, era berean, aukera polita izan zitekeen galdutako denbora berreskuratzeko. Horixe uste
|
zuen
Mariak. Baina ni haserreegi nengoen aitarekin aukera txikiena ere emateko.
|
|
|
Zer uste
|
zuen
Mariak. Ume-moko bat nintzela?
|
|
|
Ez genuen ohitura hori. Esan nahi
|
dut
Mariaren eta bion arteko musuak ia ia esku bakarrarekin konta zitezkeela, baina, aita amorraraztearren, gau hartan bi musu eman nizkion arrebari masailean. Aitak ikus zezan zenbat maite genuen elkar anai arrebok.
|
|
2015
|
|
|
Tristura garaia izanda ere, gaztea beti gazte, eta gai dagoenak zerbait nahi. Ezin jakin noiz hasi ziren eta nola, baina urri hasierarako haurdun behar
|
zuen
Mariak. Patxi, berriz, garaitsu hartan eramango zuten soldadu, Francoren gudarostera.
|
|
|
–Zein
|
duk
Maria?
|
|
|
Txindurritan gertatu zirenak kontatzen hasiko zela uste nuen nik, baina ez; horiez gainera
|
badu
Mariak zer esanik.
|
|
|
–Zein
|
duk
Maria Angeles?
|
|
|
Guk harreman ona
|
dugu
Mariarekin. Ondarroako etxera joaten ginenean, urtebetez jana gordetzen egoten zela iruditzen zitzaigun:
|
|
|
Barruko ahalmena ateratzen zion amak. Ez alferrik, Psikologiako ikasketak eginak
|
zituen
Maria Guerrak.
|
|
2016
|
|
|
PSNk ez zuen egon nahi izan?. Bestelako ikuspegia
|
du
Maria Txibitek. –Presidenteak erabaki zuen nor izango zuen kide gobernuan, eta nahiago izan zuen Bildu?.
|
|
2019
|
|
|
Lehen kasuan, lau ordu baino gehiago joango ziren Raimundo Silvak dei gaztigua jaso zuen arte, bigarren kasuan, ohituraren arabera kalkulatuz, hiru bat ordu. Dena ongi neurtuz gero, honek esan nahi
|
du
Maria Sarak, bere deiari erantzungo zion beste dei baten zain gelditu bazen, nahikoa denbora eduki zuela pentsatzeko agian Raimundo Silva oso berandu etxeratuko zela, inoren etxera deitzea beranduegi zen orduan, are eta gutxiago gaixo baten etxera. Nahiz eta, ironiarik gabe baina gauza bere tamainan uzte aldera esanda, gaixotasuna hain larria ez zen izango, baldin eta bere eskuaz eta bere ahotsaz deitzen ahal izan bazuen gaztelu ondoko etxera, non Raimundo Silvak bilatzen duen eta ez duen aurkitzen galdera funtsezkoaren erantzuna, Zertarako deituko ote zidan.
|
|
|
Ez da hain zama astuna izango, berehala eskailera jaisten hasi zen bizkortasunari erreparatzen badiogu, Maria Sara doktorea gogoratu du bat batean, bera zain egongo da, orain taxia hartuta baizik ez da iritsiko, bizitza horrelako luxuzko gastuetarako ez egon arren, deabruak eraman dezala txakurra, ni hemen samariar onarena egiten, ia segurua da ez nintzela etxera janari bila itzuliko Escadinhas de S. Crispimen janari eske zegoena atso bat izan balitz, tira, atso bat izan balitz agian bai, baina agure bat izan balitz, ezetz egingo nuke apustu, interesgarria da baieztatzea norberaren ontasuna, baldin eta horretaz mintzatzen ari bagara, inguruabarren eta objektuen arabera aldatzen dela, uneko osasunaren arabera, umorearen arabera, ontasuna, konparazio txar bat eginez, elastiko bat bezalakoa da, hedatu eta uzkurtu egiten da, gizateria guztia bil dezake, edo pertsona bakarra, berekoia, hau da, ontasunez betea bere buruarentzat, guztiarekin ere ekintza on batek beti freskatzen du arima, txakurra hantxe gelditu da, esker onez beterik, nahiz eta, gosea hain handia izaki, jakiak hortz bateko zuloa betetzeko balio izango zion, ozta ozta, animaliatxo errukarria, mintzatzeko modua da, ez baita hain txikia, izan ere, zer arrazatakoa den, arraza guztietakoa, nahasian, kalera sekula jaisten ez diren lotsatienena, edo jaitsiz gero uhala eta sexuestalkiarekin jaisten direnena kenduta, txakur hau gutxienik aske da, txakur eme askeez gozatzen du, baina gutxi gozatuko du ez bada sekula Escadinhas de S. Crispimetik ateratzen. ...denbora hartuz, Ez bada sekula Escadinhas de S. Crispimetik ateratzen, noren gainean ari naiz, galde egin zuen, taxia Rua da Pratatik igotzen ari zen, bera barruan zegoen, bera gizonen erresumako kidea zen, ez txakurrenekoa, eta Escadinhas de S. Crispimetik ateratzen ahal zen nahi edo behar zuen bakoitzean, oraintxe bertan demostratzen ari den bezala, orain badoa argitaletxera zuzentzaileen ardura
|
duen
Maria Sara doktorearekin mintzatzera, poesia liburuaren behin betiko probak ematera doa, eta gero agian erabakiko du etxera zuzenean ez itzultzea, liburu bat bukatu du, kasik liburu itxura ez duen arren, hain meharra denez, beraz, horrelakoetan egiten duena egingo du, jatetxean bazkalduko du, zinemara joango da, nahiz eta litekeena izan hori bezalako egitarau handia betetzeko adina diru gainean e...
|
|
2021
|
|
|
Berezkoa
|
zuen
Mariak pare bat ordurako tripako mina uzteko abilidade konstantea, berri txarrik ekarri gabe ere. Inoiz ez nuen ulertu nola izan zitekeen Esterren lagunik onena...
|
|
|
–Gure amagandik ikasi geninan arte hori –erantzun
|
zuen
Mariak debozioz.
|
|
|
–Jende horrek erosiko dituela iruditzen al zain? –galdetu
|
zuen
Mariak eszeptizismoz.
|
|
|
–Egun on –esan
|
zuen
Mariak adeitsu.
|
|
|
–Ni inoiz ez naiz trenez ibili –aitortu
|
zuen
Mariak une baten ondoren–, baina nire ahizpa, Rosa, ibilia da. Behin San Frantziskora joan zen, eta beste behin handik etxera.
|
|
2023
|
|
|
Hain da gozoa haren usaina, eta inoiz txokolate tintil bat ere probatuko luke. Berak orain kutxan sartu behar
|
ditu
Maria galletak, gero beste batzuek kutxa bakoitza kartoizko batean sartzen dute. Artiacheko kamioiek saltokietara eramango dituzte, eta han apain apain jarriko dituzte denak denda dotoreetan:
|