2003
|
|
Lege organiko honen aplikazioa ebaluatu ondoren, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Fiskaltzari, autonomia erkidegoei eta Parlamentuko
|
taldeei
entzun eta gero, Gobernuak neurriak bultzatuko ditu, neurri horien bidez delitu egitate batzuk gogorrago zehatzeko, noiz eta, egitate horien egileak adingabe izan arren, egitateok astuntasun berezia dutenean, besteak beste, Zigor Kodearen 138, 139, 179 eta 180 artikuluetan ezarritakoak direlako.
|
|
...egeen arabera edota indarreko Zigor Kodearen xedapen indargabetzailearen arabera, eta adingabe horiei bi urteko presoaldi txikia edo bi urtetik gorakoko erakunde publiko eskudunak txoste espetxealdi zigorra ezarri bazaie, eta lege hau indarrean jartzean hori betetzeko badago, orduan, zigor horien ordez, lege honetan ezarritako neurrietatik bat ezarriko zaie, Fiskaltzak hala eskatuta, eta aurretiaz
|
talde
teknikoak edo adingabeak babestu edo eraldatzena eginez. Ondore horretarako, Fiskaltzari igorri zaizkio bete agindua eta atal honetan jasotako adingabeei ezarritako zigorren behin behineko likidazioa.
|
|
Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz. Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza
|
talde
batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari, talde teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta.
|
|
Hori egin eta gero, epaileak proposamenaren gaineko erabakia hartuko du, batez ere, adingabearen inkin edo beste familia nahiz hezkuntza talde batekin bizitzea. Epaileak entzun egingo die adingabearen letraduari,
|
talde
teknikoari eta adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari; horiek guztiek argibideak emanteresa aintzakotzat hartuta. Hartutako kautela neurriak indarrean iraun dezake lege honen 31 artikuluan eta ondorengoetan ezarritako entzunaldia egin arte edo errekurtso egokiak gauzatzen diren bitartean.
|
|
Adinga eragindako ezinegona, betiere adingabearen inguruabar pertsonalak eta gibeen epaileak erabakia hartuko du Fiskaltzak egindako proposamenaren gainean, eta, horretarako, agerraldia egingo da. Agerraldi horretan parte hartuko dute adingabearen letraduak,
|
talde
teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak; horiek guztiek argibideak emango dizkiote epaileari eskatutako neurriaren egokitasunari buruz, adingabearen interesa eta hark prozesuan duen egoera gogoan izanik.
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi batzuetan ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein
|
talde
teknikok egin eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
Egitateak burutzeko unean gizabanakoak hamasei urte baditu, neurrien iraupena, askoz jota, bost urtekoa izan daiteke, baldin eta delitua pertsonen aurkako indarkeriaz nahiz larderiaz burutu bada, edo jardutean arrisku larrian jarri bada pertsonen bizitza edo osotasun fisikoa, eta
|
talde
teknikoak bere txostenean aholkatzen badu neurria luzatzea. Kasu horietan, ezarritako neurria gizartearentzako prestazioak egitea bada, horren iraupena berrehun ordu artekoa izan daiteke; eta asteburuko egotaldia bada, ordea, hamasei asteburukoa.
|
|
...eari buruzko azaroaren 23ko 10/ 1995 Lege Organikoaren 69 artikuluaren arabera, lege hau aplikatuko zaie hemezortzi urtekoak baino nagusiagoak eta hogeita bat urtekoak baino gazteagoak diren gizabanakoei, delitu egitateak egozten zaizkienean, baldin eta instrukzioko epaile eskudunak hala adierazten badu auto bidez, behin Fiskaltzari, egotziaren letraduari eta lege honen 27 artikuluak aipatzen duen
|
talde
teknikoari entzun eta gero.
|
|
3) Egotziaren inguruabar pertsonalak eta zentzumen mailak lege honen aplikazioa hobestea, bereziki
|
talde
teknikoak bere txostenean hala gomendatu badu.
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza
|
talde
batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza talde batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
i) Beste norbaitekin edo beste familiakoa, epaileak ezarritako denboraldian ze edo hezkuntza talde batekin bizitzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanahar, beste norbaitekin edo bere familiaz besteko familia batekin edo hezkuntza
|
talde
batekin bizi behar da; horiek guztiak egokiro hautatuko dira, adingabea gizarteratze prozesuan orientatzeko.
|
|
Iraupena, guztira, ezin da izan 9 artikuluak ezartzen duena baino luzeagoa.
|
Talde
teknikoak argibideak eman ditu bi denboraldi horien edukiari buruz, eta epaileak epaian bertan adieraziko du zein den bakoitzaren iraupena.
|
|
Neurri egokia edo egokiak aukeratzeko, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak, euren postulazioetan, eta epaileak, epaian bertan, malgutasunez hartuko dituzte kontuan, egitateen inguruko froga eta balioespen juridikoa, eta, batez ere, adingabearen adina, familia eta gizarte inguruabarrak, nortasuna eta interesa. Azken bi horiek
|
talde
teknikoen txostenetan jasoko dira, eta, hala denean, adingabeak babestu eta eraldatzeko erakunde publikoen txostenetan, halakoak eman behar direla lege honen 27 artikuluan xedatutakoaren arabera. Epaileak zioak jaso behar ditu epaian, eta xehetasunez azaldu behar du zergatik aplikatzen duen neurri zehatz bat; adierazi behar du, halaber, zenbat iraungo duen neurri horrek, adingabearen interesa balioetsi ahal izateko.
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du
|
talde
teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen den denbora...
|
|
1 Epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, edozein unetan eraginik gabe utz dezake ezarritako neurria, horren iraupena labur dezake edo beste batekin ordez dezake; horretarako, aldez aurretik entzun egin behar die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, eta txostena eskatu behar dio
|
talde
teknikoari, eta, hala denean, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoari, eta, gainera, aldarazpena adingabearentzat onuragarria izan behar da, eta adingabe horri behar beste azaldu behar zaio haren jokabideak merezi duen gaitzespena.
|
|
...arrak kontuan hartuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz kalteturik gertatu denari, edota hezkuntza jarduera betetzeko konpromisoa bereganatzea,
|
talde
teknikoak bere txostenean hori proposatu badu.
|
|
|
Talde
teknikoak bitartekaritza lana egingo du adingabearen eta biktima edo kaltedunaren artean, aurreko paragrafoan aipaturiko ondorioetarako. Talde horrek Fiskaltzari adieraziko dizkio adostutako konpromisoak eta horien betetze maila.
|
|
Talde teknikoak bitartekaritza lana egingo du adingabearen eta biktima edo kaltedunaren artean, aurreko paragrafoan aipaturiko ondorioetarako.
|
Talde
horrek Fiskaltzari adieraziko dizkio adostutako konpromisoak eta horien betetze maila.
|
|
f) de teknikoa dagoenez gero,
|
talde
horre Adingabeen epaitegiari atxikita taltako zerbitzuek laguntza eman behar diote adingabeari.
|
|
27 artikulua.
|
Talde
teknikoaren txostena
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak
|
talde
teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako,
|
talde
teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere. Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
|
1 Espedientearen instrukzioan zehar, Fiskaltzak talde teknikoari eskatuko dio txostena egin edo aurretiaz igorritakoak eguneratzea; ondore horietarako, talde teknikoa Fiskaltzaren menpe egongo da eginkizunari dagokionez, haren mendetasun organikoa edozein izanda ere.
|
Talde
teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean.
|
Talde
teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza egoerari eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|
|
|
Talde
teknikoak, halaber, gizarte hezkuntzako esku hartzea proposa dezake adingabearen gainean; kasu horretan, adingabearen autu jakin batzuk azpimarratu ditu, arazo horiek erabakigarriak izan badaitezke horren ondorioetarako.
|
|
Era berean,
|
talde
teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako gertatzen bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
Era berean,
|
talde
teknikoak bere txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki gertatzea, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
Edozein kasutan ere, behin
|
talde
teknikoak txostena prestatu eta gero, Fiskaltzak berehalakoan bidaliko dio hori adingabeen epaileari, eta kopia bat emango dio adingabearen letraduari.
|
|
3 Gobernuak, Justizia Ministerioaren bitartez, eta gai honetan eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege hau aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan sortzen diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat
|
talde
tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den talde horien osaera eta langileen egituraketa.
|
|
...Justizia Ministerioaren bitartez, eta gai honetan eskudun diren autonomia erkidegoek, sail egokien bitartez, Justizia Administrazioaren funtzionarioen egituraketa egokituko dute, lege hau aplikatzeko helburuarekin, adingabeen epaitegietan eta fiskaltzetan sortzen diren beharrizanetara; eta zehaztuko dute zenbat talde tekniko atxikiko zaizkien adingabeen epaitegi eta fiskaltzei, eta zein izango den
|
talde
horien osaera eta langileen egituraketa.
|
|
4 Era berean, Gobernuak, Barne Arazoetarako Ministerioaren bidez, eta autonomia erkidegoen eskumenei kalterik egin gabe, polizia judizialeko brigadetan, adingabeen
|
taldeetako
langileen egituraketa egokituko du, lege honen helburuetarako beharrezkoak diren funtzionarioak fiskaltzetako adingabeen ataletara atxikitzeko.
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren
|
talde
tekniko egilearen ordezkari batek, eta adingabeak berak. Adingabea bere legezko ordezkariekin batera egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta talde teknikoaren ordezkariari entzun eta gero.
|
|
1 Entzunaldian parte hartuko dute Fiskaltzak, kaltedunak, hori prozesuan agertu bada, adingabearen letraduak, lege honen 27 artikuluan ezarritako txostenaren talde tekniko egilearen ordezkari batek, eta adingabeak berak. Adingabea bere legezko ordezkariekin batera egon daiteke, salbu eta epaileak kontrakoa erabakitzen duenean, behin aurretiaz aipatutako fiskaltzari, adingabearen letraduari eta
|
talde
teknikoaren ordezkariari entzun eta gero. Entzunaldian parte har dezake, orobat, adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak, baldin eta erakunde horrek instrukzioko jardunean parte hartu eta epaileak hala erabakitzen badu.
|
|
2 Ondoren, proposatu eta onartutako frogak egingo dira; horrez gain, alderdiek egintzan bertan gauzatzeko proposatu duten eta epailearen ustez egoki diren frogak egingo dira, adingabearen inguruabarrei buruz
|
talde
teknikoak esan behar duena entzutearekin batera. Jarraian, epaileak entzun egingo die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, frogaren balioespenari buruz, horren kalifikazio juridikoari buruz eta proposatutako neurrien egokitasunari buruz; azken puntu horren inguruan, talde teknikoari ere entzungo zaio.
|
|
2 Ondoren, proposatu eta onartutako frogak egingo dira; horrez gain, alderdiek egintzan bertan gauzatzeko proposatu duten eta epailearen ustez egoki diren frogak egingo dira, adingabearen inguruabarrei buruz talde teknikoak esan behar duena entzutearekin batera. Jarraian, epaileak entzun egingo die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, frogaren balioespenari buruz, horren kalifikazio juridikoari buruz eta proposatutako neurrien egokitasunari buruz; azken puntu horren inguruan,
|
talde
teknikoari ere entzungo zaio. Azkenik, epaileak adingabeari entzungo dio, auzia epairako ikusita utziz.
|
|
1 Adingabeen epaileak, ofizioz edo Fiskaltzak nahiz adingabearen letraduak hala eskatuta, eta, edozein kasutan, horiei,
|
talde
teknikoaren ordezkariari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, erabaki ziodunean ezar dezake epaian jasotako epaitzaren betearazpena etetea, baldin eta ezarritako neurriak ez badu bi urtetik gorako iraupenik; etendura denbora zehatz batez luzatuko da eta, askoz jota, bi urtez. Etendura hori epaian bertan erabakiko da, edo, hori irmoa denean, auto ziodunean; edozein kasutan, etendura horren baldintzak zehaztu dira.
|
|
Gainera, epaileak zaintzapeko askatasunaren erregimena ezar dezake etendurak dirauen artean. Halaber,
|
talde
teknikoak edota adingabeak babestumendatuta, epaileak gizarte hezkuntza edo eraldatzeko erakunde publikoak aurreko entzunaldi izapidean hala goko jarduera bat egiteko betebeharra ezar dezake; jarduera horretan parte hartzeko konpromisoa izan dezakete adingabearen guraso, tutore edo zaintzaileek, eta, horretarako, epaileak adieraziko du zein den jardueraren izaera eta zein epetan burutu behar den.
|
|
Errekurtsoaren gaineko ebazpena eman aurretik, jendaurreko ikustaldia egingo da, salbu eta epaileak, gizabanako egotziaren edo biktimaren intereserako, ikustaldia ateak itxita egitea erabakitzen duenean. Alderdiak ikustaldi horretara agertu behar dira, eta, auzitegiak egoki baderitzo, agertu behar dira, orobat,
|
talde
teknikoaren ordezkaria eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkaria, kasu zehatz horretan parte hartu izan duten heinean. Errekurtsogileak auzitegiari eska diezaioke, auzialdian proposatu eta onartutako frogen artean, egin ez zirenak egiteko, Prozedura Kriminalaren Legeko erregelekin bat etorriz.
|
|
3 Epaileak, alderdiei entzun eta
|
talde
teknikoaren txostena izan eta gero, aurreko paragrafoan ezarritako betetze hurrenkera alda dezake, adingabearen intereserako hori komenigarri denean.
|
|
Adingabeak neurri bat hautsi badu, baina neurri hori ez bada askatasunaz gabetzen duten horietarikoa, Fiskaltzakkariari entzun eta gero, bai eta
|
talde
tek adingabearen epaileari eska diezaioke, harako neurriaren ordez, izaera bereko beste bat ezartzea. Salbuespenez, eta Fiskaltzak hala proposatuta, behin adingabearen letraduari eta legezko ordeznikoari entzun ondoren ere, adingabeen epaileak, aurretiaz ezarritako neurriaren ordez, beste bat ezar dezake, alegia, barneratze neurria, zentro erdi irekian, betetzeko dagoen denbora horretan zehar.
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta
|
talde
teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste batzuk ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
Adingabea biktimarekin adiskidetzen denean, bi bion arteko adostasuna, lege honen 19 artikuluan aipatu bezala, edozein unetan gertatzearekin batera, adiskidetze horrek ondorerik gabe utz dezake ezarritako neurria, baldin eta epaileak adierazten badu, Fiskaltzak edo adingabearen letraduak hala proposatuta, eta
|
talde
teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, adiskidetze horrek eta neurriaren iraupen osotik jadanik bete den denborak behar beste erakusten dutela adingabearen egitateek merezi duten gaitzespena.
|
|
Hiru egunetik zazpi arteko epealdian, adingabea
|
taldetik
banantzea, ageriko erasokortasuna, indarkeria eta elkarbizitzaren aurkako alterazio larria gertatzen denean.
|
|
Hiru asteburutik bost arteko epealdian, adingabea
|
taldetik
banantzea.
|
|
Helburua du horrek prozesuak sor ditzakeen ondorio kaltegarriak baztertzea. Orobat,
|
talde
teknikoa moldatzen du, bera ezinbesteko tresna izan dadin, neurriok eskuratu nahi duten helburua erdiesteko. Geroenean ere, zehatzaile hezitzaile izaera duen prozedura ezartzen du.
|
|
Bistan da adingabeen zigor zuzenbidean lehenetsi behar dela, prozeduraren eta hartu beharreko neurrien osagai eragile moduan, adingabearen goreneko interesa. Interes hori zientzia ez juridikoetako aditu
|
talde
batek neurtu behar du irizpide tekniko eta ez formalisten bidez. Horrek ez du baztertzen neurrien aplikazioa printzipio orokor eta bermatzaileei egokitu beharra, berbarako, akusazio printzipiora, defentsa printzipiora edo errugabetasun presuntzioari buruzkora.
|
|
Legea aplikatzeko esparruan, eta gauzatutako egitateen ondorioak mailakatzeko orduan, bi tarte bereizi behar dira, alegia, hamalau urtetik hamasei urte artekoena, eta hamazazpi eta hemezortzi urtekoena.
|
Talde
batek eta besteak ezaugarri desberdinak dituzte, eta, ezaugarri horiek direla bide, tratamendu desberdina ezarri behar da, zientziaren eta zuzenbidearen ikuspuntutik. Hamasei urtekoak baino nagusiagoak direnen tartean, astuntze berezia ezarri da, delituak indarkeriaz, larderiaz edo gizabanakoak arriskuan jarriz burutu direnerako.
|
|
Lehen esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu behar diote; izan ere, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera baino hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko
|
talde
teknikoei eta autonomia erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste batzuekin ordezteko. Zentzuzko neurriak eteteko edo ezarritako hokoa denez, horrekin ezin dira urratu edo gutxitu prozesuko bermeak, horixe baita arautegi berriaren oinarrizko helburuetatik bat.
|
|
13 Legearen testuinguruan, berebiziko interesa sorrarazi dute eragindako kaltea konpontzeko gaiek, bai eta delitugilearen eta biktimaren arteko adiskidetzeek ere. Halako egoeretan, gutxieneko esku hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta
|
talde
teknikoak bitartekaritza eginkizuna burutu behar du. Horren guztiaren ondorioz, gerta daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea.
|
|
Ezarritako neurria bada gizabanako, familia edo heziketa
|
talde
batekin bizi beharra, neurri horrek adingabeari eskuratu nahi dio, elkarbizitza horren bitartez, gizarteratzeko giro positiboa. Hartara, epaileak zehazturiko epean zehar, adingabea biziko da, nahiz gizabanako batekin, nahiz berea ez den familiarekin, nahiz heziketa talde batekin, azken horrek bere gain konpromisoa hartzen badu adingabearen baitan familiak gizartearen alde sor ditzakeen gizarte eta sentimendu jarrerak garatzeko.
|
|
Ezarritako neurria bada gizabanako, familia edo heziketa talde batekin bizi beharra, neurri horrek adingabeari eskuratu nahi dio, elkarbizitza horren bitartez, gizarteratzeko giro positiboa. Hartara, epaileak zehazturiko epean zehar, adingabea biziko da, nahiz gizabanako batekin, nahiz berea ez den familiarekin, nahiz heziketa
|
talde
batekin, azken horrek bere gain konpromisoa hartzen badu adingabearen baitan familiak gizartearen alde sor ditzakeen gizarte eta sentimendu jarrerak garatzeko.
|
2004
|
|
2 Gertaera kaltegarriaren ondoriozko kaltedunak erabat zehaztuta izan edo erraz zehatz daitekeen kontsumitzaile edo erabiltzaile
|
talde
bateko kideak direnean, interes kolektibo horien babesa lortzeko legitimazioa dagokie kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteei, interes horien defentsan edo babesean diharduten eta legez eratuta dauden erakundeei, bai eta kaltedunen taldeei beraiei ere.
|
|
2 Gertaera kaltegarriaren ondoriozko kaltedunak erabat zehaztuta izan edo erraz zehatz daitekeen kontsumitzaile edo erabiltzaile talde bateko kideak direnean, interes kolektibo horien babesa lortzeko legitimazioa dagokie kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteei, interes horien defentsan edo babesean diharduten eta legez eratuta dauden erakundeei, bai eta kaltedunen
|
taldeei
beraiei ere.
|
|
1 Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubide eta interesen babeserako eratutako elkarte nahiz erakundeek edota kaltedunen
|
taldeek
eragindako prozesuetan, epaiketara deituko zaie prozesua hasteko arrazoi den produktuaren kontsumitzaile edo zerbitzuaren erabiltzaile izateagatik kaltedun gertatu direnei, euren banakako interesa edo eskubidea erabil dezaten. Deialdi hori egiteko, eskubide edo interes horien lesioa zein lurralde esparrutan gertatu eta bertako komunikabideetan demanda onartu dela argitaratuko da.
|
|
3 Prozesuan, gertaera kaltegarriak pertsona zehaztugabeekin edo zehazgaitzekin osatutako
|
taldearen gain
eragina izan duenean, deialdiak eten egingo du aribideko prozesua, gehienez bi hilabeteko epean. Epea zehaztuko da, kasuan kasuko inguruabarrak edo gertaeraren konplexutasuna, baita kaltedunak zehaztu eta aurkitzeko zailtasuna ere, aintzat hartuta.
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoa ez da aplikagarria izango, nahiz eta 76 eta 77 artikuluen arabera prozesuak metatzeko modukoak izan, legeek kontsumitzaileei eta erabiltzaileei aitortu dizkieten eskubide nahiz interes kolektibo eta zehaztugabeak babesteko prozesuetan. Hala izango da, elkarte, erakunde eta
|
talde
legitimatu, nahiz kontsumitzaile edo erabiltzaile zehatzek prozesu ugari eragin eta prozesu horiek ezin izan badira saihestu, dela akzioen metaketaren bidez, dela 15 artikuluan xedatutako parte hartzearen bidez.
|
|
7) Gertaera kaltegarri batek ukitutako kontsumitzaile nahiz erabiltzaile
|
taldeak
, taldea osatzen duten gizabanakoak zehaztuta daudenean edo horiek erraz zehatz daitezkeenean. Epaiketaren bidez demanda jartzeko, kaltedun gehienek osatu behar dute talde hori.
|
|
7) Gertaera kaltegarri batek ukitutako kontsumitzaile nahiz erabiltzaile taldeak,
|
taldea
osatzen duten gizabanakoak zehaztuta daudenean edo horiek erraz zehatz daitezkeenean. Epaiketaren bidez demanda jartzeko, kaltedun gehienek osatu behar dute talde hori.
|
|
7) Gertaera kaltegarri batek ukitutako kontsumitzaile nahiz erabiltzaile taldeak, taldea osatzen duten gizabanakoak zehaztuta daudenean edo horiek erraz zehatz daitezkeenean. Epaiketaren bidez demanda jartzeko, kaltedun gehienek osatu behar dute
|
talde
hori.
|
|
Titulu betearazlearen arabera enpresa edo erakunde desberdinen arteko elkarte edo
|
taldeak
badira zordunak, orduan, horien bazkide, kide nahiz partaideen aurka betearazpena agindu ahaltea, eurek hala erabaki dutelako edo le izateko, nahitaezkoa da horiek guztiek elkartearen edo taldearen egintzen ondoriozko erantzukizun solidarioa izageak horrela agindu duelako.
|
|
Titulu betearazlearen arabera enpresa edo erakunde desberdinen arteko elkarte edo taldeak badira zordunak, orduan, horien bazkide, kide nahiz partaideen aurka betearazpena agindu ahaltea, eurek hala erabaki dutelako edo le izateko, nahitaezkoa da horiek guztiek elkartearen edo
|
taldearen
egintzen ondoriozko erantzukizun solidarioa izageak horrela agindu duelako.
|
|
Legeak esanbidez ezartzen badu aurreko paragrafoan aipatu elkarte edo
|
taldeetako
kide nahiz partaideen erantzukizun subsidiarioa, orduan, horien aurkako betearazpena agintzeko, nahitaezkoa izango da elkartearen edo taldearen kaudimengabezia egiaztatzea.
|
|
Legeak esanbidez ezartzen badu aurreko paragrafoan aipatu elkarte edo taldeetako kide nahiz partaideen erantzukizun subsidiarioa, orduan, horien aurkako betearazpena agintzeko, nahitaezkoa izango da elkartearen edo
|
taldearen
kaudimengabezia egiaztatzea.
|
|
6) Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen interes kolektiboak defendatzeko prozesua hasi nahi duenak egindako eskaeraren bidez, ukitutakoen
|
taldeko
kideak zehazteko, baldin eta, horiek zehaztuta egon ez arren, erraz zehatz badaitezke. Ondore horretarako, auzitegiak neurri egokiak hartuko ditu, taldekideei buruzko ikerketak egiteko, kasuan kasuko inguruabarrak eta eskatzaileak ekarritako datuak kontuan izanik; halaber, demandatuari agindeia egingo zaio, zehaztapen horretan lagun dezan.
|
|
5) 256 artikuluaren 1 paragrafoko 6 zenbakian ezarri eginbidearen kasuan,
|
taldeko
kideak zehazteko errekeritua izan denak edo laguntza eman dezaketen pertsonetatik beste edozeinek ezetza ematen badu, auzitegiak agindulari desobeditzeagatik zor daitekeen ziko du neurri esku hartzaileak hartzea, finketan sartu eta bertakoa erregistratzea barne, behar diren agiri eta datuak aurkitzeko; betiere agintaritza judiziagor erantzukizunari kalterik egin gabe.
|
|
Hariari segiz, alderdien prozesu aitorpen eta tratamendua gainditu arren, nabarmentzeko modukoa da legeak nola heldu dion errealitateari,
|
taldeen
interes juridikoak babestean. Zinez, indeek ere bai; eta, aurrekook ez ezik, interesok prozesura eraman ditzakete zuzenean kalteak jaso eta bere banakako babesa nahi dutenek eta ukitutako talteresok defendatzeko eratu eta legezko gaikuntza duten pertsona juridikoek ere.
|
|
Legeak kontsumitzaile eta erabiltzaileen inguruko aipamenarekin agertu du
|
taldeen
interes juridikoak babestekobide eta interesei aipatu erakundeen bi errealitate hori. Alabaina, errealitate hori beste gai baten mende dago, hain zuzen ere, gai eztabaidagarri eta zail baten inguruan arau sustantiboek ezarri dutenaren edo etorkizunean ere ezar dezaketenaren mende.
|
|
Batetik, arazorik gabe ahalbidetu dasuan jardutea, prozesuko nortasun, gai pertsona juridikoek eta
|
taldeek
prozetasun eta ordezkaritzari dagokionez. Bestetik, erakundeon legimitazio berezia finkatzen duen araua ezarri ondoren, legeak toki egokietan jaso ditu hurrengo gai hauen inguruko arauak:
|
|
1 Administrazio judiziala era daiteke, enpresa nahiz enpresa
|
taldea
enbargatzen bada, edo sozietate kapitalaren, ondare erkidearen nahiz enpresetako edo euron ustiapenari lotutako ondasun edo eskubideen gehiengoa ordezkatzen duten akzioak nahiz partaidetzak enbargatzen badira.
|
|
2 Auzitegiak enpresa baten edo enpresa
|
talde
baten administrazio judiziala agintzen badu, enbargatutako enpresaren edo enpresen titularrak edo titularrek, kontu hartzailea izendatuko dute; alabaina, sozietatearen kapital gehiena, edo enpresa bateko edo bere ustiapenari lotutako ondasun edo eskubide gehienak soilik enbargatzen badira, bi kontu hartzaile izendatuko dira, bata, gehien ukitutakoek izendatuta, eta, bestea, gutxien ukitutakoek iz...
|
|
Salbatutako liburuak koadernatu dira, tartean ez dauden folio korrelatiboei buruzko
|
talde
bakoitzaren ordez, orri bat tartekatuta; orri horretangabetu direla, hori zein aktatan egiazta adieraziko da haiek desagertu edo baliotzen den aipatuta, eta, garaia denean, berreraketa, liburukia eta orrialdea aipatuta.
|
|
Zuzendaritza Nagusiak gorengo ikuskapena egiten du A
|
taldeko
funtzionarioen bidez; horiek zuzenbideko lizentziadunak dira, zuzendariordeen edo zerbitzuburuen kategoriarekin, eta ikuskatzaile zentralen izaera eta eskumenekin, zuzendari nagusiaren gorengo ahalmenari kalterik egin gabe.
|
2005
|
|
Enpresa eta etxeei asko gustatzen zaie gizartearekin duten konpromisoa azpimarratzea. Irudi ona emateko helburuarekin, baliabide oso erabilia da garapen bidean dauden herrialdeak laguntzeko edo baztertutako
|
taldeen alde
egindako ekintza eta kanpainak iragartzea. Gorputz ederrak edo kirolari ezagunak erabili ordez, munduko edozein zonaldetan gertatutako giza hondamena arintzeko fondoak jaso izana, txirotasunaren aurkako fundazioekin laguntza hitzarmenak sinatu izana edo Elikagaien Bankuaren alde egindako kanpainak erabiltzen dira.
|
|
Produktu transgenikoen aurkako boikotak, elikagai naturalen aldeko kontsumitzaileen kontzientziatze kanpainak eta iruzurra egiten duten edota kutsatzen duten enpresen aurkako ekintza baketsuak eraginkorrak izan daitezke, arriskurik gabeko produktuak lortzeko eta kontsumitzaileontzat mundu seguruago bat sortzeko. Ez da ahantzi behar, 1995ean, Greenpeacek,
|
talde
eta mugimendu ekologista askoren laguntzarekin, Shell konpainiak Atlantikoan petrolioa ateratzeko zuen plataforma hondoratzeko asmoa gelditu zuela, bere gasolindegietan erostearen aurkako kanpainari esker. Modu berean, Coca Colak bere salmenta tokietan CFC rik gabeko hozkailuak erabiltzera behartzeko Greenpeacek Interneten egin zuen kanpainari esker, Coca Colak kutsadura urritzeko helburuarekin bat egin zuen, eta bere hozkailu eta salmenta makina guztiak aldatzea erabaki.
|
|
1968ko maiatzeko iraultza frantziarra gizakiak kontuan hartzen ez zituen siskoa zen. Zapalduta zeuden gizarte klase eta
|
taldeen aldeko
ideiak defendatzen zituzten, eta, zeharka, baita kontsumitzaileen eskubideak ere. Marcuse-k garai hartan esan zuen bezala:
|
|
AEBetan eta Europan kontsumoaren inguruan sortu ziren lehen gizarte mugimendu antolatuak presio
|
talde
bezala eratzen ziren, eta euren helburu garrantzitsuena zen kontsumoaren gehiegikeriei buruzko sentsibilizazio kanpainak egitea. Ondorioz, 60 hamarkadatik aurrera, «Kontsumitzaileak gizarteko talde definitutzat hartu ziren eta horiek babesteko arauak egin ziren nahita.
|
|
AEBetan eta Europan kontsumoaren inguruan sortu ziren lehen gizarte mugimendu antolatuak presio talde bezala eratzen ziren, eta euren helburu garrantzitsuena zen kontsumoaren gehiegikeriei buruzko sentsibilizazio kanpainak egitea. Ondorioz, 60 hamarkadatik aurrera, «Kontsumitzaileak gizarteko
|
talde
definitutzat hartu ziren eta horiek babesteko arauak egin ziren nahita. Kontsumitzailearen eskubidea hirurogeiko hamarkadan hasi zen garatzen mundu juridikoan.
|
|
Uka ezina da aldarrikapen hauek guztiak diktadurak sortzen zuen askatasun goseak eraginda zeudela. Dena dela, ezin dugu ahantzi Europan eta Ameriketako Estatu Batuetan 60 hamarkadan hasita lanean ari ziren mugimenduen eta presio
|
taldeen
kontzientziatze kanpainek ere nolabaiteko eragina izan zutela hemen.
|
|
60 hamarkadaren hasieran, Ameriketako Estatu Batuetan, gutxiengoen eskubideen, kontsumitzaileen eskubideen eta, oro har, eskubide zibilen alde egiten zuten elkarteak eta mugimenduak agertu ziren; alegia, gero eta ugariagoak eta indartsuagoak ziren gizarte demokratagoak eta justuagoak eskatzen zituzten
|
talde
antolatuak. Gogoratu, garai hartan, Martin Luther King() beltzen eskubide zibilen alde eta segregazioaren aurka borrokatzen ari zela, eta, ondorioz, 1964 urtean, Bakearen Nobel Saria jaso zuela.
|
|
Zumaiako eta Getariako arraunlariekin osaturiko 2001eko trainera, adibidez, Paternina Indaux bihurtu zen. Gasteizko Baskonia saskibaloi
|
taldeari
Tau deitzen diogu, Iruñeko San Antonio eskubaloi taldeari, aldiz, Portland eta Euskadi izenez jaio zen txirrindulari taldea Euskaltel bilakatu da.
|
|
Zumaiako eta Getariako arraunlariekin osaturiko 2001eko trainera, adibidez, Paternina Indaux bihurtu zen. Gasteizko Baskonia saskibaloi taldeari Tau deitzen diogu, Iruñeko San Antonio eskubaloi
|
taldeari
, aldiz, Portland eta Euskadi izenez jaio zen txirrindulari taldea Euskaltel bilakatu da.
|
|
Zumaiako eta Getariako arraunlariekin osaturiko 2001eko trainera, adibidez, Paternina Indaux bihurtu zen. Gasteizko Baskonia saskibaloi taldeari Tau deitzen diogu, Iruñeko San Antonio eskubaloi taldeari, aldiz, Portland eta Euskadi izenez jaio zen txirrindulari
|
taldea
Euskaltel bilakatu da.
|
|
Tituluen bidez jabetza eta jabariaren zati bat eskualdatu eta, aldi berean, kanona edo errenta eratzen denean, titulu horiek egilesle edo interesdun bien izenean eta idazkun bakarrean inskribatu behar dira, finka, toki etxedun edo, legearen zortzigarren artikuluaren arabera, zenbaki batean jaso daitekeen lur
|
talde
bakoitzeko; kontratuak bakoitzarentzat eratortzen dituen lege ondore guztiak sorraraziko ditu inskripzioak.
|
|
|
Talde
aprobetxamenduak Ureztatzaile elkartearen izenean inskribatuko dira, herri ubideko urartuneri dagokion Jabetza Erregistroan. Inskripzioan agerrarazi behar dira, hala aplikatu beharreko inguruabar orokorrak, nola aprobetxamenduaren datuak, barne arauketa, elkarteak dituen talde, txanda zein orduak, urartunearen obrak eta ekarketa nahiz banaketaren obra nagusiak zein erantsiak.
|
|
Talde aprobetxamenduak Ureztatzaile elkartearen izenean inskribatuko dira, herri ubideko urartuneri dagokion Jabetza Erregistroan. Inskripzioan agerrarazi behar dira, hala aplikatu beharreko inguruabar orokorrak, nola aprobetxamenduaren datuak, barne arauketa, elkarteak dituen
|
talde
, txanda zein orduak, urartunearen obrak eta ekarketa nahiz banaketaren obra nagusiak zein erantsiak. Zenbaki berarekin, eta ondoz ondoko idazkunetan, partaideen eskubide eta kuotak agerraraziko dira, elkartean izan eta lege betekizunak dituzten aurrekarien araberako ziurtagirien bidez. Ureztaketa duten finken folioetan ere eskubidea inskribatu behar da, agiri berberak erabilita eta bazterreko aipamen ohar egokiak eginda.
|
|
Arau berberak aplikatuko dira
|
talde
aprobetxamenduaren eskuraketa hurrengo artikuluan xedatutakoaren arabera egiaztatzen denean.
|
|
Eskalan aurrera egitearen ondorioz legelari laguntzaileen
|
taldean
bi postu huts geratzen direnean, horiek txandakazentziadunen arteko oposizioaren bidez, horiek gizonezkoak eta hogeita hiru ur bete behar dira: bata, zuzenbideko litekoak baino nagusiagoak badira eta erregelamenduko beste baldintzak betematen jabetza erregistratzaileen eta notzen badituzte, eta bestea, txandaka, karguan bost urte baino gehiago daratarioen arteko merezimendu lehiaketaren bidez; azken horiek plaza lortuz gero, eszedentzia egoeran geratzen dira euren jatorrizko lerrundegian.
|
2006
|
|
...nkurtsopekoarekin harreman pertsonal bereziak izateagatik sortutako mendekotasunaren arrazoia ez da bakarrik ahaidetasuna edo egitezko elkarbizitza; horrez gain, pertsona juridikoen kasuan, mendekotasun hori zabaldu zaie sozietate zorren gaineko erantzukizuna edo sozietateko kapitalean partaidetza esanguratsua duten bazkideei, bai eta zuzenbideko edo egitezko administratzaileei, likidatzaileei eta
|
talde
bereko sozietateei ere. Sailkapen horrek eragikoarekin harreman bereziak dituztenen kredituen lagapen hartzaile edo adjudina izango du, berebat, konkurtsopekaziodunen gain, baldin eta eskuraketa konkurtso adierazpenaren aurreko bi urteetan gauzatu bada.
|
|
5 Hartzekodunak epaileari eska diezaioke bere zordun batzuen baterako konkurtsoa adieraztea, baldin eta horien ondareak bateratuta badaude, edota, zordunok pertsona juridikoak izanda,
|
talde
berekoak badira, oinarrian kide berdinak badituzte eta erabakiak ere batera hartzen badituzte.
|
|
Zorduna pertsona juridikoa izanez gero, oroitidazkian hurrengoen nortasuna aipatuko du: ezagutzen dituen bazkide edo kideena, administratzaile edo likidatzaileena, eta, hala denean, kontu auditorearena; halaber, pertsona juridiko hori enpresa
|
talde
batean sartuta dagoen edo ez aipatuko du, talde horretako erakundeak zerrendatuz, eta bigarren mailako merkatu ofizialen batean horren baloreen kotizazioa onartzen den edo ez aipatuz.
|
|
Zorduna pertsona juridikoa izanez gero, oroitidazkian hurrengoen nortasuna aipatuko du: ezagutzen dituen bazkide edo kideena, administratzaile edo likidatzaileena, eta, hala denean, kontu auditorearena; halaber, pertsona juridiko hori enpresa talde batean sartuta dagoen edo ez aipatuko du,
|
talde
horretako erakundeak zerrendatuz, eta bigarren mailako merkatu ofizialen batean horren baloreen kotizazioa onartzen den edo ez aipatuz.
|
|
4) Zordunak enpresa
|
talde
batean parte hartzen badu sozietate nagusi edo mendeko sozietate gisa, aurrekoarekin batera aurkeztuko ditu, orobat, sozietatearen azken hiru ekitaldietako urteko kontu bateratuak eta kudeaketa txostetxostena, bai eta epealdi berean taldeko beste sozietate batzuekin egindako eragiketei buruzko oroitidazkia ere.na, kontu horien gaineko auditoretza
|
|
4) Zordunak enpresa talde batean parte hartzen badu sozietate nagusi edo mendeko sozietate gisa, aurrekoarekin batera aurkeztuko ditu, orobat, sozietatearen azken hiru ekitaldietako urteko kontu bateratuak eta kudeaketa txostetxostena, bai eta epealdi berean
|
taldeko
beste sozietate batzuekin egindako eragiketei buruzko oroitidazkia ere.na, kontu horien gaineko auditoretza
|
|
4 Zenbait zordunen baterako konkurtso adierazpena eskatu bada, pasiborik handiena duen zordunak non izan bere interes nagusien gunea eta bertako epailea izango da eskuduna adierazpen hori egiteko, eta sozietate
|
taldeen
kasuan, sozietate nagusia kokatzen den tokikoa.
|
|
3) Errefakziozko kredituak, errefakziopeko ondasunei dagozkienez;
|
talde
honetan sartzen dira langileek duten pribilegioa, eurek egindako objektuen gain, horiek konkurtsopekoaren jabetzapean edo edukitzapean dauden bitartean.
|
|
3) Konkurtso adierazpena jaso duen sozietatearen
|
taldeko
sozietateek eta horren bazkideek.
|
|
2 Konkurtso administrazioa eta aurreko paragrafoan aipatu hartzekodunak, bakarrik edo
|
taldean
gutxienez kreditu arrunten ehuneko bostaren titularrak badira, epaileak hitzarmena onestearen aurka jarri ahal izango dira, berori betetzea modu objektiboan bideraezina denean.
|
|
1 Konkurtsoko zorduna pertsona juridikoa edo
|
talde
bateko sozietate nagusia bada, konkurtso administrazioak idazki arrazoitu baten bidez epaileari eska diezaioke prozedura horretara metatzea pertsona juridikoaren edo talde bereko sozietate nagusiaren zorren gaineko erantzukizun pertsonala duten bazkide, kide edo partaideei begira adierazi diren konkurtsoak.
|
|
1 Konkurtsoko zorduna pertsona juridikoa edo talde bateko sozietate nagusia bada, konkurtso administrazioak idazki arrazoitu baten bidez epaileari eska diezaioke prozedura horretara metatzea pertsona juridikoaren edo
|
talde
bereko sozietate nagusiaren zorren gaineko erantzukizun pertsonala duten bazkide, kide edo partaideei begira adierazi diren konkurtsoak.
|
|
2 Kasuan kasuko zerrendan prest dauden pertsonak behar bestekoak badira, ezin izango dira konkurtsoko administratzaile gisa izendatu abokatuak, auditoreak, ekonomialariak edo merkataritzako tituludunak, baldin eta horiek aurreko bi urteetan egindako hiru konkurtsotan parte hartu badute, epaitegi berak izendatuta. Ondore horietarako, enpresa
|
talde
bereko sozietateen konkurtsoetan egindako izendapenak bat bezala zenbatuko dira.
|