|
2008
|
|
|
Eguerdian bazkari labur bat egin zuten, aratsaldeko lana goizik burutzeko xedetan. Seiak irian, Haritxeneko lur berria
|
oso
hetsirik ezarria zuten hamar gizonen beso jeinutsu eta azkarrek.
|
|
|
Eskuan dauzka hiruzpalau paper osto. Izkirio tinko batez
|
oso
osoan beterik. Joanes Haritxene auzapeza begiak zabaldua dago paper osto hoieri behatuz:
|
|
|
Tokirat heltzean, hango ikusgarriak, bai eta ere ixiltasunak, harri gogor bilakatu nau! Zer ikusi duzu Betti, hola izitua izaiteko. Abereek elgar jana zuten! Batek ez dio besteari buztana baizik
|
oso
utzi. Aharra lekuan ez da orain bi buztan baizik gelditzen!
|
|
|
— Beraz, epaitegiaren aurrean agertzera manatzen zaitu Jaurgoik, Beltzaran eta gain gainetik Otsogris zure etsai amorratuek salatzen dizuten gaiztakeriez ihardukitzeko. Ez dizut isiltzen Gortean
|
oso
gaizki ikusia zirela. Zure defentsa deblauki hartzen duen bakarra Artase azkona da.
|
|
|
— Nihaurek arrantzatu nituen hemendik
|
oso
hurbil den aintzira batean.
|
|
|
Gasnagile baten etxea, errekatxo batek urtatzen zuen aran loretsu batean kokatua zen. Haren alboan eta
|
oso
hurbil zegon pago oihan ttipi bat, bele saldo baten oha leku.
|
|
|
Hori garrantzitsua da idazki horretan gertatzen diren gauzen hobeki konprenitzeko, ezen, zaharkituak ez izan arren, gertakizun anitz badateke oraingo aroan pasa ezin daitezkeenik, bederen molde horretan. Halere, ez da sobera neke gertaera horien oraingoan kokatzea, zeren eta irudimen pixka batekin ikustekoa baita gaurko jarrera edo jokaerak denbora heietakoarekin
|
oso
hurbil direla. Bakoitzak egin dezala konparaketa lan hori! Itzuli dudan liburua, XX. mende hatsarrean argitua izan zen, 1909an, Tallandier argitaletxearen eskutik.
|
|
2009
|
|
|
Ez nintzen
|
oso
trankil. Beti ere, nagusi berria, ez izaguna, ez da fio behar.
|
|
|
Baino hala ere: Bai, baino asteburuero hemen da Pantxoa, bakarrik, eta Maitena, han. Ez da hori
|
oso
ongi nere iduriko. Amattok egun batean jakiten badu elkarrekin aste osoan bizi direla, ai zer konduak! Zer egingo du ba?
|
|
|
Luzia ere badago koadroan,
|
oso
hara bada ere: puntozko jaka arina, izterraren erdirainoko soineko gorria, ile xerlo bat aurpegira eroria...
|
|
|
..." Lehenago denda zen Maxerren. Aldian ni
|
oso
txikia nintzen. Mandoan eramaten zituzten kaletik hara gauzak...
|
|
|
Hamarretakoan, bidea harriz gotortzen ari zirela, arto haziak zirelata kontu hutsal bategatik Manu eta Idoia eztabaidan hasi ziren, mutila
|
oso
haserretu zen eta, hura joan zelarik, Idoia negarrez hasi...
|
|
2010
|
|
|
L.
|
Oso
bakan! Zer hitz handia!
|
|
|
Ez bakarrik zatia baina
|
oso
osoa.
|
|
|
Begi bistakoa da Joseperen lana
|
oso
argia dela. Zein eskarmentu egin duk?
|
|
|
Orduan, bat batean, eskemari esker, orain artinoko irakaspen guziaren funtsa eta gakoa
|
oso
argi ateratzen zaizkit. Azkenean, ulertzen dut zein den gizakiaren tokia Zeru lurretan.
|
|
|
|
Oso
zailak diren Alfa/ Omega eta Omega/ Alfa konzeptuek bere irudimena baliatzea galdetzen diote irakurleari, funtsezko eta mugarik gabeko bilaketa batean sartuz. Bakoitzaren sentikortasuna jokoan da.
|
|
|
Ohartzen naiz ene biziarentzat zerbait
|
oso
garrantzizkoa entzun dudala, baina zer erran nahi duen zuzen ez dakit.
|
|
|
Oraingoz, hiretzat
|
oso
zaila zain hori ulertzea.
|
|
|
L. (lasaiturik)
|
Oso
argi dun!
|
|
|
Enetzat,
|
oso
argi da" hil den Jainko hau" Jainkoaren irudia baizik ez dela. Betidanik gizakiak asmatu du Jainko bat zeru gorenean egoten dena, lurretik eta ekaitik urrun.
|
|
|
Egiazko arrokari ongi etorri egiten dion Zerua, GIZAKIA BERA DA, GARBI GARBIA ETA
|
OSO
OSOA.
|
|
|
Azken hitz horiek
|
oso
bizkorki erranak dira. Harritua naiz jakitea, gu garen gizakiak aro berri batean sartzen ari garela.
|
|
|
Ene aldetik saiatzen naiz Gerlako Ministeritzaren ikuskapena gibelaraztera.
|
Oso
zaila da eta ontsalaz," norbait jakinean dena" atzeman behar nuke baina buruzagi gutik dakite zein den egiazki gure lantegiaren helburua. Nihaurk ez dut inor ezagutzen eta dakitenak isilik egoten dira:
|
|
2012
|
|
|
Askatasuna gaztetasuna bezala harri arteketako lore xuria eta behatzek urratu espetxe paata bezala Askatasuna baita argiaren haurridea eta az gogo
|
oso
tinki eta geldiz dabiltzatenena iduri baitu zapatuaren ukumiloa eta ileak xuritu zazkon gaztea ez da Askatasuna tanken anaia bainan maitasun amaigabearena anaitasun mugarik gabekoa maitasun eraikidura baita Askatasuna Egiaren iritzia eta pairamenen etorkizuna
|
|
|
Olerkari ameslari bat naiz oraindik olerkigintza daukat eta ez dut beste ezeren beharrik
|
oso
ongi pasatzen dut eta orain erakutsiko dizut oso ongi nagoela ongi.
|
|
|
Olerkari ameslari bat naiz oraindik olerkigintza daukat eta ez dut beste ezeren beharrik oso ongi pasatzen dut eta orain erakutsiko dizut
|
oso
ongi nagoela ongi.
|
|
|
Neure lagun olerkariak ditut eta ez zaitut behar eta orain erakutsiko dizut ez zaitudala behar
|
oso
ongi nagoela.
|
|
|
Olerkari ameslari bat izaten segitzen dut naizen bezalakoa naiz eta ez zaitut behar eta erakutsiko dizut
|
oso
ongi nagoela.
|
|
|
|
Oso
erraza izan da neuretzat istant batean dena galtzea galtzeko nire beldurragatik zure hegaldia ez kontrolatzearen beldurrez.
|
|
|
Mindu nauzu, labankada baten gisa zure hitzak sartu dira neure barnean, odolustuko naiz beharbada, baina nire bihotza
|
oso
osorik dago, eta beraz, ez dago dena galdurik, itxaropena behar du ene bihotzak oraindik eta odolik gabe bada ere bizitzari eskerrak eman zu ezagutu zintudalako, ezin naiz damutu baina zure beroa nahi dut hotz naiz...
|
|
|
Gero, ENAMen inguruan eta barnean ibili den intelektual askoren izkribuetan; adibide gisa, Justo de la Cueva hartuko dut, 1982an IPESek egindako Soziologia Ikastaroan marxismoa goraipatzen duelarik. Bai eta formazio ikastaroetan ere;
|
oso
hurbil dugu oraindik IEGA gazte mugimenduaren sortzea Ipar Euskal Herrian, eta marxismoaren ikastea zegoen haien asmo hezitzaileen artean.
|
|
|
6 Gainera, ENAMen fundazioan jarrera asanblearioak
|
oso
ongi ikusiak ziren. EHAS bere hasieran (1975), hala nola LAB bera (1974), langileen demokrazia zuzen eta asanblearioaren aldekoak ziren.
|
|
|
18 Testu
|
oso
hurbila eta argigarria dugu La Orda doro, Nanni Balestrini eta Primo Moroni (1988)
|
|
|
Formulazio hauek aurkitzen dira usu orain. Adam Przeworski (Ama a incerteza e seras democratico, 1984), eta Norberto Bobbio (Il futuro della democrazia, 1984),
|
oso
idazle aipatuak dira. Baina sistemaren oinarri ekonomiko sozialaz hain gutxi ahal izateak ezin bete ditu egiazko justiziaren gutiziak; hobe da sistema hori demokraziaz gobernatzea, hobe demokrazia horien joko erregelak askatasunzaleak izatea, baina demokraziak berdintasun ekonomikorik gabe eskas duena, egun batean, modu batez edo bestez, lortu da.
|
|
|
Baina nazionalismo hutsa beldurgarria da.
|
Oso
lan zahar eta klasikoek (C.J.H. Hayes 1928an; Erich Fromm nazionalismoari buruz...) erakutsi ziguten nola aberri umiliatu baten aldeko jazartuek jarrera guztiz higuingarriak har ditzaketen gero.
|
|
|
36 Ekialdeko gertaera nazionalak arakatzeko HBk egin dituen prentsaurrekoak eta komunikatuak ezagutzea merezi du. Askatasun nazionalaren alde pozik ageri da koalizio abertzaleak, baina
|
oso
gutxi aipatu du berpizkunde nazionalista horren azpian den internazionalismo sozialistaren hutsegite nabaria. Honek nonbait, ezker abertzaleak aurkitzen dituen zailtasun ideologikoak konfirmatzen dizkigu; eta hemendik aurrera egin daitekeen aukera nazionalista hutsaren aurre dastamen bat ematen bide digu.
|
|
|
Ideia horietan
|
oso
konfortatuak ginen; historiak nonbait laguntzen gintuen egiatan ari ginela sinesteko. Alde batetik iraultza sobietarrak irabazi bazuen 1917an, iraultza komunista egina izan bazen metropolietan, Hirugarren Munduan ere kolonia askok independentzia lortu zuen eta kolonia horien artean asko, hain zuzen, independentzia lortu zuten alderdi komunistek gidatuta ere.
|
|
|
Hain zuzen estatu espainiarren trantsizio modeloa da munduan gehien aipatu izan den modelo egokia, hau da, gehien gauzatu dena azkeneko hogei urte hauetan; horrek erakusten digu lehen esan duguna: haizeak aldatu direla, eta Ekialdetik datorren haizea
|
oso
hotza dela. Maoisten denboretan esaten zen Ekialdeko haizeak Mendebalekoa menderatuko zuela, baina formula ez da egokia.
|
|
|
ESKUBIDE NAZIONALAK MODELO DEMOKRATIKOAN. Modeloa erori da uretara eta modelo berriak ageri dira, beno, ez hain 39" Nicaragua Sandinista", Kortatu taldearen kanta ezagunenetariko bat, 19851990etan abertzale erradikalen identitate erreferentzia izan zen. berriak
|
oso
gauza berri gutxi baita mundu honetan. Lehen modeloa normalkuntza demokratikoarena izan da; Ekialdeko Europan krisia hasi denean, denek ikusi egin dute problema nazionalak egiazko bolborategiak direla.
|
|
|
Ikerle sozialista haiek predikatzen zituzten estaturik gabeko eskubide demokratiko nazionalak, esanez eta ezin dezakegula gaur egunean hain nahastuak diren poblazioneak berezitu eta deportatu, eman hemen kroaziar guztiak, hor serbiar guztiak eta han albaniar guztiak; ez da posible. Herri batetan askotan zortzi edo hamar hizkuntz eta etnia diferente bizi izan dira, bakoitza bere ohiturekin, bere hizkuntzarekin eta besteekin
|
oso
gutxi nahasirik. Urte haietan proposatzen zena hau zen:
|
|
|
nahiz eta lurralde propiorik ez izan, minoritate nazionalei eman behar zitzaiela benetako eskubidea diskriminaziorik gabe aritzeko edozein ekintzatan, bai eskoletan, bai administrazioan, bai erligio aldetik, bai eta errepresentazio politikoaren aldetik. Horrek suposatzen zuen
|
oso
demokrazia aurreratuta, tolerantzia haundikoa, eta nonbait guztien artean holako proiektu bat bestearen errespetuz bizitzeko.
|
|
|
ez separazioa, baizik eta ezagutza demokratikoa. Horretan ibili izan dira, eta jarrera horren ondorioak
|
oso
diferenteak dira Ipar Euskal Herriari ala Hego Euskal Herriari begira.
|
|
|
Hegoaldeari begiratzen badiogu, Europako molde berrien arabera ez da ezer aldatzeko. Espainiako modeloa ez da modelo federalista, baina Espainiako komunitateek dituzten eskubideak
|
oso
handiak dira konparatzen badira aipatutako estandarrekin. Ez naiz ari Konstituzioak onar dezan autodeterminatzeko edo bereizteko eskubideaz:
|
|
|
HIRUGARREN MODELOA, ETSAIGO NAZIONALA. Problema da hirugarren modelo bat ageri dela,
|
oso
zaharra da, besteak baino zaharrago nahi bada. Etsaigo nazionalaren modeloa itzuli da:
|
|
|
40 Baina emeki,
|
oso
emeki doa. Europako Hizkuntza Minoritarioak babesteko Karta 1992koa da; 1999an Gobernua Sozialistak txosten bat eskatu zuen erabakitzeko ea Frantziak izenpetuko zuen.
|
|
|
Europako Hizkuntza Minoritarioak babesteko Karta 1992koa da; 1999an Gobernua Sozialistak txosten bat eskatu zuen erabakitzeko ea Frantziak izenpetuko zuen. Dudan gelditu zen, eta oraindik 2011an ez dute aplikatu..
|
oso
argiak dira. Ez da internazionalismo proletariorik, ez eta ere estandar demokratikorik; gauzak oso argiak dira:
|
|
|
Dudan gelditu zen, eta oraindik 2011an ez dute aplikatu.. oso argiak dira. Ez da internazionalismo proletariorik, ez eta ere estandar demokratikorik; gauzak
|
oso
argiak dira: mundu honetan hizkuntza, etnia eta nazio desberdineko jendeak beti etsaituak omen dira, batak bestea menperatzen du ahal duenean, eta ez baduzu menperatua izan nahi menperatzaile bilakatu zara; indarra eta indar jokoa da lege bakarra, historian zehar ikusia dugun bezala; hor dira gerlak, etsaigoak, txisteak...
|
|
|
Nola esan dezakete, Georgian bezalaxe," Errusiatik gure burua askatu dugu eta gure baitan dauden gutxiengoei eskubide guztiak ukatuko dizkiegu".
|
Oso
erraza da kontradikzio hori gainditzea nazionalista gisa pentsatzen bada, baina nazionalista zentzu puruan, ez guk geneukan zentzu" aldrebestuan", komunista ginelako eta internazionalismoaz sinesten genuelako. Gogoan dut trantsizio denboretan, oraindik Triunfo aldizkaria publikatzen zenean," La Capilla Sixtina" ren artikulu bat, eta han, lagun batekin ari zelarik," nola esan dezakek Gibraltar Espainia dela eta Ceuta eta Melilla ere Espainia direla?", besteak erantzun ziola" pentsa ezak espainol gisa," kito.
|
|
|
Indartsuenak bonba atomikoa ere du bizitzeko. Modelo hau gurean ageri da eta hedatuko da
|
oso
errealista delako. Egia da, internazionalismo proletarioan sinesterik ez da gaur egunean.
|
|
|
Munduko historiari begiratzen badiogu, iraultzak
|
oso
gutxitan irabazi du; gehienetan iraultzaileak egon dira zanpatuak, kartzelatuak, klandestinitatean, minoritatean. Zapalduak ere, borrokari eutsi egin diote hoberenek, eta hori beharbada gure problema da, gaur egun modelo agortu egin denean.
|
|
|
Analisi horrek asko kezkatu nau: behin eta berriz azpimarratu dute herri batek bestearen gibelean lortzen zuela independentzia, eta
|
oso
gutxitan aipatu da nola lortzen ari ziren independentzia horiek, hain zuzen, modelo iraultzailearekin hautsiz eta Mendebaldeko modeloa onartuz. Sobera erraz parekatu da gure egoera Ekialdeko fenomenoekin, esanez nazionalismoa zutik eta aurrera doala non nahi.
|
|
|
Euskadi 1984 liburuko atzealdean eman nuen, zuria beltzaren gainean. Joxe Azurmendik nik baino hobeki ezagutzen du Benjamin, eta esaten du Benjaminekin
|
oso
urrun joan daitekeela porrotaren apologian eta garaituen errebindikazioan. (Hori irakurrita, Emilio, yvw0i aeauTov erran nion nire buruari...) demokrazia burgesari buruz egin den kritika.
|
|
|
46 Modeloari buruzko duden hasieran (gero, gutxiago), Ezker Abertzaleko partaideekin eztabaidak izan nituen, batzuetan publikoak eta, usu,
|
oso
giro konstruktiboan. Errespetuzko bide horretan izan ditudan solaskideei eskerrak emateko parada baliatzen dut, bereziki estatuaren errepresioa sufritu dutenentzat.
|
|
|
Independentziarako borroka fronte nagusia den testuinguruan, 48 ETA V eta ETA VI en arteko hausturaren garaian, Burgosko auziperatuek gutun bat idatzi zuten, bi bertsiotan banatua izan zena. Lehena, VI Biltzar Nagusiaren denborakoa (1970), ETA VI k zabaldu zuen, Exekutiboaren alde (hots, Seigarrenaren alde) eta ETA V ko taldean ziren Biltzar Ttipiko bost kideen manifestuaren aurka; gutunean baziren kide horien zikintzeko
|
oso
eraso pertsonal gogorrak. Gero, ETA V ko buruzagitzak, indarra hartuta eta oinarri ideologikoari lehentasuna emanda, eraso horiek kenduta argitaratu zuen gutunaren parte politikoa, baita bere egin, 1971n.
|
|
|
• Marxismoaren barnatzea, aldakorra militanteen artean:
|
oso
sakon askorengan, baina guztiz azalekoa beste askorengan. Azken hauentzat independentziarako eta borroka armatua justifikatzeko tresna egokia zen neurrian onartua, baina egiazko kontzientzia marxistarik gabe49.
|
|
|
1974/ 1978: ESTRATEGIA FINKATZEN DA, ERREFORMARI BURUZKO ANALISIEKIN LOTUTA (honek erakusten du nola estrategia
|
oso
abagune konkretuaren egoeran elaboratzen den, eta beraz, betikotasunik ez duela)
|
|
|
**** BAINA KASU!! Ikuspegi berri horien azpian dagoena
|
oso
garrantzitsua da: iraultzaileek inposaturiko egoera berriaren ezinean, negoziatzeko esparrua DEMOKRAZIA da, BAINA oraingo demokrazia errepresentatiboa, bere muga guztiekin!
|
|
|
Dudarik gabe, hiru esparruak (amnistia, lurraldetasuna, autodeterminazio eskubidea) lotzen dira53, eta imaginazio politikoa da borroka armatuaren bukatzeko konpromezu zabal baten barnean
|
oso
modu desberdinez lotu daitezkeelako.
|
|
|
53 Lotura hori
|
oso
garrantzitsua da, eta askotan egin da Ezker Abertzalean amnistia huts posible baten kaltetan, 2011n bildu azalpen (klasiko) honek laburtzen duen bezala: " Ezker abertzaleak presoak kaleratzeaz gain, beste osagai bat beharrezkoa dela esan izan du beti.
|
|
|
Hots, injustiziaren aurka armak hartzea eta etsaiak akabatzea haizu dela onartu eta praktikatu dute pertsonek, herriek, erligioek eta mugimendu politikoek. Guzti hau
|
oso
pisua da, eta ezin daiteke besterik gabe bazter. Gainera, altxamendu horiek memoria historikoaren osakinak dira.
|
|
|
Frankismoa faxismoaren ondorengoa da; bere politika, guztiz eskuindarra, guztiz antikomunista, arrunt nazionalista espainola zen, gure herriaren berezitasun nazionalak bortizki ukatzen zituen. Holako etsaiaren aurrean altxatuz, ez zen harritzekoa abertzaletasuna eta ezkerra elkarrekin ikustea, borroka klandestinoan eta egitate publikoetan oztopo berak, errepresio bera eta egin molde
|
oso
antzekoak partekatzen zituztelako. Gaineratzen badugu frankismoaren azken denboretan zegoen giro aparta, ametsez betetako, ulergarria da nazioarteko giroarekin uztartzeko hemen izan zen gaitasuna:
|
|
|
Esanahi arrunta diot, eta hortaz izendatu nahi nazionalismo iraultzailea baino iraunkorragoa den fenomeno historikoa, hemeretzigarren mendetik hona ezagutzen dugun nazionalismoa, herri berezitu bakoitzari egitura politiko bereizia dagokiola defenditzen duena. Nazionalismo honetan, ezkerrak, eskuinak eta beste gainerakoek ere hartu eta hartzen dute parte, kontutan harturik
|
oso
fenomeno zabala dela, sozietate osoa sakonki ukitzen duena.
|
|
|
Madrileko Parlamentuan 1984an onartu zen. Plan horren neurri anitz
|
oso
arbuiagarriak dira demokrazian: infiltrazioa, manipulazioa, kriminalizazioa...
|
|
|
68 Dolores Gonzalez Katarain
|
oso
militante esanguratsu izan zen ETAn. Gero, politika aktibotik aldendua, Mexikotik Euskal Herrira itzultzeko borondatea erakutsi zuen.
|
|
|
Lehena, Jose Mari' a Ryan heriotza bera: Ryan ez zen antieuskaldun bat, ez eta errepresioaren erantzule bat; bakarrik
|
oso
funtzio tekniko garrantzitsua okupatzen zuen. ETAk emandako azalpenetan, funtzio hori azpimarratzen zuen:
|
|
|
Bigarren arazoa: Lemoizko zentralaren aurkako mugimendua
|
oso
zabal eta anitza zen; jende askok espero zuen auto eraketaren aldeko sortzaina izanen zela. Ekintza armatuak hartu protagonismoak noraino kaltetu zuen mugimendua?
|
|
|
Elkarrik ETAri hurbiletik egindako kritika etikoaren protagonista izan da (ekintzak publikoki" deitoratzeko" lehena izan zen, adibidez). Haren militanteek, eta bereziki Jonan Fernandezek, modelo militaristaren gainditzeko eta borroka armatuaren bukaera duina erdiesteko
|
oso
leku garrantzitsua izan dute.
|
|
|
frankismoaren garaiko kazikeen edo demokraziako zinegotzien inplikazioa ez zen bera, eta Alderdi Popular edo Sozialistako hautetsi xumeak ezin daitezke errepresioaren hobendunen artean sailkatu. Badakit muga eta xehetasunen joko honetan
|
oso
ikusbide desberdinak izan eta izanen direla, eta bueltarik gabeko epaiak emateko ez dut inongo pretentsiorik.
|
|
|
lehen aldiz, ponentzia" ofizialaren" aurka beste bat ageri zela. Bigarrena, eztabaidetan barne oposizio hori ez zela
|
oso
errespetatua izan: biltzar oso" sobietarrak" izan ziren, gutxiengoa isilarazteko.
|
|
|
Bigarrena, eztabaidetan barne oposizio hori ez zela oso errespetatua izan: biltzar
|
oso
" sobietarrak" izan ziren, gutxiengoa isilarazteko. 1995ean, ezagutzen genuen ETA militarreko militante historiko batek (U) Egini igorri zion egoera ongi laburtzen zuen gutun bat.
|
|
|
Irlandako azken gertakariak89 ezin ditzakegu arautzat hartu, hemen
|
oso
egoera desberdinetan garelako90 Baina irakaspenak badituzte. Lehena, gatazka gogor eta odoltsuetan ere etsai amorratuak bildu daitezkeela negoziatzeko; bigarrena, negoziaketa horiek bideratutako su etena ez dela batere behin betirako bake iraunkorra.
|
|
|
krisiak sortuko dituen seme deseredatuak altxatuko direla sistemaren aurka. Donostiako Parte Zaharreko bataila kontatzen duzunean
|
oso
argi ageri da.
|
|
|
ARGIA. Madrilek uzten ez diolako dela diozu, eta hori
|
oso
gordina da. Baina EAJ ezker abertzalearen kontra hasi ez dadin ez al da beste arrazoi sakonagorik izango?
|
|
|
ARGIA.
|
Oso
epe laburrera ere ez?
|
|
|
Nahi duzunagatik, baina gure eta espainolen arteko komunikazioa eten egin da.
|
Oso
grabea da hori, lehen gure iraultza Espainiako iraultzaileekin elkartasunean emango zela uste baikenuen, ez baikenuen inondik ere pentsatzen Espainiako herri osoa aurka dugula. Zein puntutaraino ari den nazionalismo irrazionala sartzen Espainian, arrazoi batek esplikatzen du:
|
|
|
PNV bozkatzen duten eta euskaraz mintzo diren edo euskal kontzientzia duten jendeek beti izanen dute gure aldeko zerbait. Baina euskal nazio kontzientziarik ez dutenen artean, euskal hiztunaz ez direnetan batez ere, isolamendu hori
|
oso
posible ikusten dut: espainol kontzientziak gero eta gehiago eragingo die, espainol huts izate aldera.
|
|
|
Krisi garaian, jende hori politika zapaltzaileen aldera makurtzen da. Eta orain
|
oso
krisi gorrian gara11 Batzuetan, errupturisten isolamenduak zapalkuntza genozida bat posible egingo duen beldur naiz.
|
|
|
Horren aurrean gure erresistentziak ahalmena izango duen itxaropena badut. Baina ondorengo urteak
|
oso
latzak datozkigu. Haiek gu erabat zapaltzeko ez dira gai izango, baina ez eta gu ere haien urratzeko.
|
|
|
Krisi industrial eta sozial sakoneko urteak ziren 1975. batean behintzat, zen kaleko animazioa eta zentro kulturalak edo komuna sexualak sortu, horrelako gauzak. Holako gauzen egitea inportantea da,
|
oso
. Baina gero eta garrantzizkoago ikusten dut" rolloan" dabilen jendearekin, euskaldunekin, gero eta komunikazio zabalago bat lortzea.
|
|
|
Militantzian ere, jendearen problemak, nola bizi zapalkuntza, nola bizi tortura, nola bizi barne kontraesanak, gure arteko kontraesanak... Liburuan bezala, sentimenduei
|
oso
lotuak.
|
|
|
Estradizioen aurkako azken kanpainan, ikusirik borroka armatuaren zilegitasuna onarraraztea
|
oso
nekeza zela, argudiatzeko lerro nagusia izan da estatu espainola ez zela demokratikoa, edo behintzat konportaera ezdemokratikoak zituela.
|
|
|
Beraz, interes bikoitza dauka liburuak: nire adin bereko direnentzat, ezagutu ditugun borroka anitzen oroitzapena eta hausnarketa, protagonistek aipatzen dituzten momentuak, pozak eta gorabeherak
|
oso
zuzenki jarraitu ditugulako; ororentzat, borroka horien esanahiari buruzko informazioa eta, batez ere, ebaluazioa.
|
|
|
Nolabait, jarrera hau konformista eta egoista bihurtzen da, estuestua halaber borroka iraultzaileei eduki unibertsala eman nahi bazaie. (Liburuan bertan, Ipar Euskadin bizi den Jean Pierre Duteuili egindako entrebista
|
oso
freskagarri gertatzen da, anarkista honek demokrazia burgesari egiten dizkion kritikak, lehen, orain eta bihar egiak direlako...).
|
|
|
Egoera anomikoetan gertatzen diren negoziaketek zerbait positibo, eraikikor, finkatu behar dute helburutzat, jarrera desesperatuek lehentasuna har ez dezaten. Hots, tankera honetako negoziaketak
|
oso
eremu labainkorrean ematen ari dira, beren huts egiteak bortizkeria emendatzeko justifikazio politiko soziala ekar dezakeelako. Eta hori, gurean biei aplikatzen zaie:
|
|
|
17 KAS Erakundea edo" Koordinadora Abertzale Sozialista" 1975ean sortu zen. Hasieran
|
oso
plurala, geroago (1978) ETA militarraren errola onartzen zuten alderdien inguruan finkatu zen. ETA ez zen KASen" eskubide guztiekin partaidea", erabakitzeko botorik ez zeukan eta" begirale" gisa(" en calidad de observador") onartua zen bilkuretara.
|
|
|
Nekez, da erantzuna. Nekez, ikusirik nolako sinboloa bilakatu diren" odol delituen hobendunak": ETAren biolentzia zuzenki sufritu duten taldeetan (polizia, armada eta kapitalismoa) bereziki, oraindik mendekua eskatzen dutenek
|
oso
presiotalde azkarra egiten dute (12), eta, ziur aski, ez dira amnistia onartzeko prest. Uste publikoan, komunikabideek eta politikariek haizatu dituzten ideiek eta irainek inertzia luzea dute, batez ere nazionalismo espainolaz finkatu direlako, ETAko ekintzaileak etsai sinboliko nagusiak bihurturik (13).
|
|
|
Nekez pentsa daiteke negoziaketa programa baten zentroa edo gai garrantzitsuena izango denik: estatuaren erreformaren barnean kokaturik, berriz,
|
oso
munta handia bildu dezake (14).
|
|
|
19 Bonba kotxeak
|
oso
tresna eraginkorrak dira, eta ETAk asko erabili zituen. Lehenago, bide bazterretan ezkutatu lehergailuak izan ziren erabilienak; alta, jende zibilen bizia errespetatzeko grina bazen, eta lehergailuak hiri barnetik kanpoan ematen ziren, adibidez.
|
|
|
Egokitze demokratikoak, berriz, kontzepzio horren uztea edo bigarren plano batetara pasatzea exigitzen du. Demokrazia formalaren arabera, negoziazioaren lana gobernu hautatuari dagokio bereziki, eta negoziaketak ontzeko lanetan hautetsien eginkizuna, bakarra izan gaberik,
|
oso
garrantzitsua da. Beraz, negoziaketak bururatzeko, herri presioak eta talde armatuaren bermeak jarrai, jarraituko dira:
|
|
|
Erdaraz zegoen; beraz, memoriaz eta itzulpenaz ari naiz, baina edukiaz ziur nago: " Utz dezaten herria engainatzeari, hauteskundeak, alderdiak eta beste txorakeriak aipatuz, eta aitor dezaten egiazko demokrazia dela herriaren etorkizuna benetan erabaki dezaketenen arteko negoziaketa, hots, ETAren eta ejertzito espainolaren artekoa..." Ez dut uste irakurle hark ejertzitoaren apologia egin nahi zuenik, baina sentsibilitate ezkertiar batentzat
|
oso
gogorra gertatzen den ideia hori plazaratzea, batzuen desorientazioaren marka erakusten diguna: gauza bat da etsai indartsuarekin negoziatu behar, beste bat negoziaketa hori" egiazko demokrazia" dela esatea, eta, ezkertiarren artean behintzat, demokrazia formalari oposatzen zaiona demokrazia herrikoia da, eta ez armadunen arteko harremanak.
|
|
|
(25) Badakit
|
oso
baieztapen biribila dela, baina ETAk dituen indarra eta determinazioa baieztatzeko ez da ETAren sekretuetan ibili behar: kanpotik ikusten dena aski argia da beraz.
|
|
|
1987an, Erkidego Autonomoan PSE sartu zen Ardanzaren gobernuan, PNVkin koalizioan. 1985 arte, PSEn
|
oso
tendentzia espainolista gogorra gailendu zen, Garcia Damborenea Bizkaiko buruaren ildotik. Errepresio aldetik, GALen denboretan gaude, arteko urte gogorrenetan:
|
|
|
Informazio sekreturik gabe, eta soilik ikusten den politika ikertuz, iruditzen zait Estatua, errepresio eta isolamenduaren politikaren bidez, ez dela gauza Herri Batasuna likidatzeko. Oraingo tentsiotik irabazle irteteko epe ertain edo labur batetan behintzat posibilitateak ez daudela ikusten hasiak 1980tik, familien babesteko erantzukizuna estatuaren eskuetan utziz) saihets ondorio
|
oso
astunekin: 11 hilen artean, bost haur.
|
|
|
Eta negoziaketa egiten bada, lortutakoak zerikusirik izango duen batzuk bederen egin nahi duten, edo egin nahi dugun, iraultza sozialistarekin, baita utopia komunistarekin ere, galdetzen diot. Azken galdera hau egiten dut
|
oso
modu hipotetikoan, ikusirik orain negoziaketarik ez dela, baina ez naiz bakarra: ETA HBren ondoan, dialektikoki lagunduta eta etsaituta ibiltzen diren ezkertiarrek egindako kritikak dira, LKI eta EMKren aldetik, edo autonomiaren aldetik; jadanik kritika ageriak izan dira, behar bada kritika goiztiarrak, negoziaketa ez baita egin eta ez dakigu egingo denik ere.
|
|
|
Kritikoen artean ezagunenetarikoa, Iñaki Esnaola, HBko abokatu eta diputatu izana, 1989ko azaroaren 20an Madrilen zauritua HBko ordezkarien aurkako atentatu faxistan, Josu Muguruza hil zuten berean. Negoziazioen hausketaren aurka ageri zen, Eginen
|
oso
gogor kritikatu zuten, eta ETAk ez zion ez eta bere izena zuritzeko laguntzarik eman. " Minbizi likidazionista" zela akusaturik, 1991an HB utzi zuen, eta geroztik askotan jakinarazi zuen modelo politiko militarrarekin hausteko iritzia.
|
|
|
antzinako boteredunen suntsitzea bata, eta iraultzaileek boterea beren eskuetan zuzenki hartzea bigarrena. Jakobinismotik leninismora doan haria
|
oso
zuzena da eta, gainera, esplizituki bereganatu zuten ikerle eta politikari ezkertiar anitzek.
|
|
|
Burgesiak edo inperialismo kapitalistak dominatzen zuen gizarte baten aldakuntza egiazkotzat kontsideratzeko, tradizio honek puntu nagusi batzuk azpimarratzen zituen. Bat,
|
oso
ezaguna, egiazko demokrazia eta demokrazia formalaren arteko diferentzia: demokrazia burgesak onartutako libertateak (biltzekoa, ideiak agertaraztekoa, alderdiak egitekoa, eta, bereziki, hauteskundeen errepikatze libre eta formalizatua) funsgabeko jotzen zituen, botere ekonomikoa lehengo klase zanpatzaileen eskuetan gelditzen zen bitartean.
|
|
|
Marxismoaren lekua berezia da. Biltzarrak deklaratu zuen marxismoa
|
oso
metodo egokia zela orduko egoera ezagutzeko eta, beraz," analisi tresnatzat" onartu zuen; baina ideologikoki ez zuen bere burua marxistatzat definitu nahi izan.
|
|
|
Gero, Hego Amerikako kasuak ditugu: 1970eko hamarkadan, diktadura zen Hego Kono osoan, gehi Bolivian, Ekuadorren eta Perun; 1979an Ekuadorren eta Perun hasi zen prozesua, eta nahiz eta bermatzepuntua
|
oso
desberdina izan leku batetik bestera, demokratizaziorako trantsizioa egin da Argentinan, Bolivian, Brasilen, Ekuadorren, Txilen, Paraguayn, Perun eta Uruguayn. Inon ez du prozesu horrek era iraultzailerik hartu.
|