|
2005
|
|
|
00 Europarrak laborantzarako lurren bila barneratu zirenean,
|
orain
dela ehun ta berrogeita hamar urte, etsipenak jota itzuli ziren.
|
|
|
Mortuan egiten dituzten joan etorrietan memoriaren eta ulermenaren bideak jorratzen dituzte, eta sarritan toki sakratuak topatzen dituzte:
|
orain
Kata Tjuta... gero Uluru.
|
|
|
29 Hareazko tontorrok
|
orain
dela hamazortzi mila urte sortu ziren, haize erauntsien ondorioz. Gaur egun ere eskualde haizetsua da.
|
|
|
29 Europarrek ez zuten zeharkatu
|
orain
dela 60 urtera arte.
|
|
|
Lurpeko urtegirik handienetakoa munduan. Ur hau
|
orain
dela denbora asko erori zen, ekialdean, euri zaparradetan. Bi milioi urte behar izan ditu apurka apurka harkaitz porotsua zeharkatu eta, gero, erdialdean agertzeko.
|
|
|
Eta, ulertuaz batera, begirunea sortu zaigu naturarengana eta bertan bizi direnenengana. Altxor bizi dira
|
orain
guretzat, Australiako benetako izaeraren gordailu.
|
|
|
48 Gaiztotzat geneukan erdigune iraindua geure bihotzean daramagu
|
orain
.
|
|
|
27 Jende askok dio perikito gautarra ikusi duela, baina
|
orain
arte, ezin izan du inork frogatu. Froga sendo bakarra, Queenslanden zanpatuta azaldu zen hura da; beraz bila eta bila jarraitu behar da.
|
|
|
28 Eta
|
orain
, galdutzat jotako animaliak bilatzen laguntzen dute Australia zabalean.
|
|
|
30
|
Orain
, animalia iheskor hauek aurkitu eta aztertzeko behar dituzten abileziak erakusten dizkiote batak besteari.
|
|
|
32 Beste gauza bat ere badakigu
|
orain
. Muskerrak ugaritzeko, lurra modu tradizionalean erre beharra zegoen.
|
|
|
33 Barrow Uhartea, Australiako ipar mendebaldeko kostaldetik 80 kilometrora dago, eta
|
orain
7000 urte banandu zen kontinentetik. Animalia kanpotarrekez dute bertara sartzerikizan, eta beraz ez dute dena suntsitu.
|
|
|
01 Baina
|
orain
200 urte pasatxo, britainiarrak iritsi ziren uharte kontinentera... eta euren eskumenean hartu zuten.
|
|
|
12 Kolonoak nekazaritzan hastearekin batera hasi ziren loroak azpijokoan,
|
orain
berrehun urte. Dena dela, Australiako basa animalia guztiak ez dira hain gogorrak.
|
|
|
07 Lehen arrantzaleen etxe izandako asko eraberrituta daude eta
|
orain
taberna eta edaritegi bihurtu dituzte. Gazteria euretan biltzen da asteburuetan, pintxoak eta banderillak jan, edo bertako jatetxe ospetsuetan bazkaldu edo afaltzeko.
|
|
|
15 Bizkaiak hiriburuaren aurpegi berria erakutsi nahi du. XXI. mendeko Bilbok ez du ia antzik
|
orain
urte batzuk zenarekin. Orain ez dago lantegi zaratatsurik eta lurraldea berrantolatu dute.
|
|
|
XXI. mendeko Bilbok ez du ia antzik orain urte batzuk zenarekin.
|
Orain
ez dago lantegi zaratatsurik eta lurraldea berrantolatu dute. Euskalduna Jauregia da estetika berriaren beste erakusgarri bat.
|
|
|
Sukaldaritzan hasi, aurka apurka aurrera egin, eta urratsak egin ahala helburuak jartzen dituzuâ? ¦ eta nire kasuan helburuotako bat munduko txapelketa honetan parte hartzea izan da. Paul Bocusek sortu zuen sasoian sasoiko sukaldaritza
|
orain
hainbat urte, eta harrezkero hainbat sukaldari izan gara haren urratsei jarraitu nahian.
|
|
|
16 Bueno, Alejandro. Zorte ona izan, segi horren jator eta jarraitu
|
orain
artekoa bezain plater gozoak egiten. Ea zeure jatetxean elkar ikusten dugun hurrengo, Asturiasen.
|
|
|
09 Udalerriko lehen bizigunea Andra Marin sortu zen. Orduko baserrien lekuan txalet dotoreak daude
|
orain
. Handik gertu dago Galea lurmutura, Bizkaiko Golkoaren eta Aizkorri hondartzaren talaia paregabea.
|
|
|
07.14 Gautarrak dira normalean, baina
|
orain
gauez irteteko baino hotz handiagoa egiten du; beraz egunez bazkatzen dira, eguraldirik zakarrenarekinere.
|
|
|
15.49 Leher eginda geratu da. Lo kuluxkatxoa
|
orain
.
|
|
|
18.34 Kumea arrisku larrian dago
|
orain
. Tirabiran, amarengandik aldendu egin da.
|
|
|
31.12 Kontinentetik apurtu zenetik Australiak iparralderantz egiten dihardu, bost zentimetro inguru urtean. Iparraldeko muturra, beraz, tropikoan dago
|
orain
, montzoien bidean.
|
|
|
37.13 Historiaren joanean Australia ikaragarri lehortu da: kontinentearen erdia baino gehiago basamortua da
|
orain
. Hain idorra eta latza da toki batzuetan ze, Marten gaudela ematen du.
|
|
|
42.24 Arrautza hauek
|
orain
dela bederatzi hilabete inguru errun ziren, eta laster irtengo dira kumeak.
|
|
|
42.56 Termita mendiak babes ezin hobea eman die, baina
|
orain
kanpoko mundutik apartedaude. Eta kume hauek irten egin behar dute.
|
|
|
44.05 Milioika urteko giro lehorrak egundoko eragina izan du Australiaren itxura eta izaeran; baina azken ukitu batek eman zion
|
orain
daukan eitea.
|
|
|
Hareatzako arrai batekin egin du topo; hau ere ehizan dabil, baina
|
orain
suge pozoitsuarekin egin du topozoritxarrez. Sugegorriak badaki azkar jo duela erasoa, hareatzako arraina etsai gogorra baita.
|
|
2006
|
|
|
Kasu honetan, hiru piezako erreminta jokoa erabiltzen dutetxinpantzeekfruitu lehorra irekitzekoâ? ¦ Hirugarren harria asmo jakin baterako sortutako tresna bat da, tresna erabiltzeko tresna, alegiaâ? ¦ Eta beraz, lanabesen erabilera arruntetik haratago emandako pausoa daâ? ¦ izan ere, lanabesa bera konplexua baitaâ? ¦ Honelako tresnei meta tresna deitzen zaie, eta
|
orain
arte Bissauko txinpantzeekdarabiltenziri harria da txinpantze basatien artean ikusitako meta tresna bakarra.
|
|
|
Analogia izugarria da. Tresna hauek berdin berdinak dira, nahiz bata
|
orain
bi milioi urtekoa eta bestea egungo txinpantzeena izanâ? ¦ Horrek esan nahi du, beti ehiztaritzat hartu ditugun gizakiek fruituak ere jaten zituztela.
|
|
|
Lehenengo lanabesak
|
orain
bi milioi eta erdi urte egin zituen gizakiak, eta gaurdaino uste izan dugu, animaliak ez zirela gaitresnak guk bezala egin eta erabiltzeko.
|
|
|
Hegazti hau gure zaintzapean jaio zen Donjon des Aiges en
|
orain
zazpi urte inguru. Saiari, ostruka arrautza edo gezurrezko arrautza bat aurrean ipini eta honek senez nola jokatzen duen behatu duguâ? ¦ Hegaztiak zuzenean ekiten dio lanari.
|
|
|
HOST VO: (01 26 38)
|
Orain
, ehizara berriz, beste estrategia bat baliatuz: itsas txakurrek arnasa hartzeko izotzetan egiten dituzten zuloen inguruan zain egon.
|
|
|
Eta hartz zuria Artikoko harrapari lehortar bakartia delakoa ereâ? ¦ hori ere ez da egi egia,/ hartzok beste piztia asko bezain taldekoiak izan daitezke ta. / Eta
|
orain
artekoa nahasgarri samarra iruditzen bazaizue, entzun ondoko hau: zientzialari batzuekâ? ¦HOST VO:
|
|
|
Ar heldua, batez beste, emea baino bi hiru bider handiagoa izaten da. Kume hauek gai dira
|
orain
Artiko gogor honetan moldatzeko, baina hartz heldu bati aurre egitea beste kontu bat da, amaiera tragikoa izan dezakeena.
|
|
|
Ia prest dago bere kabuz bizitzen hasteko, ehizan ikasi baitu, amaren mugimendu guzti guztiei behatuz.
|
Orain
, bospasei egunez behin, itsas txakur bat harrapatzen du. Hiru urte betetzen dituenean, titia utziko du, eta ama berriz arrarekin elkartuko da.
|
|
|
izotza
|
orain
baino hedatuago zegoen garaikoak. Sarritan,
|
|
|
|
orain
dela gutxi jakin dugu, kolonia hauek informazio
|
|
|
Baliteke. Denadela,
|
orain
gertaera berri bat agertu zaigu: gizakia Lurrekoatmosferaaldatzen ari da, bizitzaren nahitaezko euskarria, unibertso osoanhainberezia dena, aldatzen ari da.OUT:
|
|
|
hau.
|
Orain
, hondar batzuk besterik ez da geratzen.
|
|
|
Gaur egun babesturik dago. Orkak ditu etsai
|
orain
. Ozeano
|
|
|
duzu pala alde batera. (barre) Baina
|
orain
aldatu egin duzu
|
|
|
Baliteke. Denadela,
|
orain
gertaera berri bat agertu zaigu: gizakia Lurrekoatmosfera aldatzen ari da, bizitzaren nahitaezko euskarria, unibertso osoan hain berezia dena, aldatzen ari da.OUT:
|
|
|
Garai batean, bi mila metroko izotzak estaltzenzuen haran hau.
|
Orain
, hondar batzuk besterik ez dageratzen.OUT: 01:02:23: 11 TAKE 3 Track 1IN:
|
|
|
Eta hemen, aurre aurrean, kobra.
|
Orain
, Mut en tenplura
|
|
|
Bigarren pilonoa, eta horra:
|
orain
gauden
|
|
|
izan zen. [ON]
|
Orain
, elkarrekin joango gara beste mundura.
|
|
|
jainkoarengana. [01.23.12]
|
Orain
, hilobi gelan sartzera goaz.
|
|
|
munstroak, ezezagunaren erreinuan.
|
Orain
, Ushuaia Naturako
|
|
|
[OFF] Denborarekin, arantzak erori egiten dira, eta
|
orain
...
|
|
|
00:00:32: 23NICOLASKito! â? ¦ Ze jaitsiera polita! â? ¦ Egiten du euria, ezta. ALAINEgiten du, bai.NICOLASZenbat botatzen du urtean. ALAINAmazonasko arroan bi mila ta bostehun litro, metro koadroko.NICOLASSinisten dizut, bai. Eta gainera, ez dakizu inoiz ere nola jantzi:
|
orain
euria, orain beroa... ALAINEgia. Horregatik daukat aterpe hau, lanerako.NICOLASBada bizitza bazterretan! ALAINEseri hemen! NICOLASAa!
|
|
|
00:00:32: 23NICOLASKito! â? ¦ Ze jaitsiera polita! â? ¦ Egiten du euria, ezta. ALAINEgiten du, bai.NICOLASZenbat botatzen du urtean. ALAINAmazonasko arroan bi mila ta bostehun litro, metro koadroko.NICOLASSinisten dizut, bai. Eta gainera, ez dakizu inoiz ere nola jantzi: orain euria,
|
orain
beroa... ALAINEgia. Horregatik daukat aterpe hau, lanerako.NICOLASBada bizitza bazterretan! ALAINEseri hemen! NICOLASAa!
|
|
|
orduan, intsektua aldatzen da:
|
orain
, gai da landare toxiko
|
|
|
oihan tropikala ere bai,
|
orain
bezala jarraitzen badu
|
|
|
01.10.14
|
Orain
, hamar minutuko jaitsiera arriskutsua dute,
|
|
|
etorri ziren
|
orain
dela mende batzuk. Erresuma osoan
|
|
|
ziri bat sartzen da.
|
Orain
, arriskutsuena da argizarizko talo
|
|
|
01.18.46 Ezti biltzaileak beste abaraska batekin ari dira
|
orain
.
|
|
|
gatibu.
|
Orain
, eztia bereizi egin behar da: argizaritik eta
|
|
|
hamar kilometro zituen.
|
Orain
, berriz, ez da iristen hogeita
|
|
|
01.03.23 Berrogeita hamar milioi urte barru,
|
orain
baino bi
|
|
|
Sorreraren mitoak, eta gauzak nola bihurtu diren
|
orain
diren
|
|
|
beti. Baina
|
orain
pospoloak dauzkate.
|
|
|
hostodun guztiak, heldu gabeak izan dira
|
orain
arte. Halako
|
|
|
Denetan bitxienak Itsasoko loria dauka izena, eta milaka euro balio ditu. Baina
|
orain
konoak, kanpoko itxura ederraz gain, oskolaren barruan daukatenagatik dira baliotsuak.
|
|
|
Sukaldariak arrainari tetradotoxina ondo kentzen ez badio, hilgarria izan daiteke. Baina
|
orain
fuguaren parte pozoitsua toxina preziatu bilakatu da.
|
|
|
Minbizirik suntsigarriena dela esango nuke. Eta ikerketa klinikoak
|
orain
30 urte hasi baziren ere, ez da aurrerapen handirik egin gaitz honen sendabidean.
|
|
|
Eztenkadak gai kimiko hilgarriak isuriko ditu, intsektuaren nerbio sistema hondatzeko. Baina pozoiak
|
orain
arte ikusi ez dugun bezala eragingo du.
|
|
|
Osagai berezia daukate pozoian, gizakiontzat erabilgarria. Eta
|
orain
nire eginbeharra sugea zakuan sartzea da... kontu handiz ibili behar da halakoetan, sugeak burua non duen ondo zainduta, askori gertatu zaie ta zakuan sartzean hozka egitea. Honela.
|
|
|
Tira, sugea badaukat,
|
orain
beste adiskide baten laguntza behar dut, George Van Horn ena, hain zuzen.
|
|
|
Tira, heldu
|
orain
, har ezazu. Hartu duzu?
|
|
|
Jaso gora. Oso ondo,
|
orain
jarri ontziaren aurrean.
|
|
|
Eta
|
orain
pozoia kenduko diogu.
|
|
2007
|
|
|
iparralderantz jarraitzeko zeharkatu egin behar dutelako. ... Non daude karibuak
|
orain
–Zergatik ez dira heldu?
|
|
|
Hor daude! ... Karibuek hiru aste daramatzate bidaian, baina
|
orain
arte ez ditut behar bezala ikusi. Taldean 120.000 buru doazela erraz esaten da; baina bertatik ikustea, aurrez aurre, zoratzekoa da.
|
|
|
Ernari ez balego, ohi baino hiru aste atzerago ibiltzeak ez luke inolako garrantzirik izango. Baina
|
orain
badakigu ernari dagoela; eta bi astetan heldu du Artikoko Babeslekura, toki seguruan erditu nahi bada. ... Ez dut uste garaiz ailegatuko denik.
|
|
|
Claudiak
|
orain
zeharkatu behar duen lurraldean ezin diogu jarraitu. Helikopteroek ez daukate hain urrun joateko autonomiarik; eta gizakien bizilekurik ere ez dago.
|
|
|
Izatez,
|
orain
Artikoko Babeslekua ez dago hain urrun. Baina emeak astun daude, ernaldiaren azken egunetan.
|
|
|
Bueno,
|
orain
tapiza sitsak janda dagoela ematen du. Baina azkenean hemen daude, eta migrazioaren helburua hauxe izan da.
|
|
|
Iparraldeko mutur honetan ere badira hartzak. ... Dena den,
|
orain
ez dira arriskutsuak. ... Kumeak jaio zirenean, hartzek egunean gutxienik dozena erdi harrapatzen zituzten.
|
|
|
... Kumeak jaio zirenean, hartzek egunean gutxienik dozena erdi harrapatzen zituzten. ... Baina
|
orain
handi egin dira; eta erraz egiten dute hartzek baino arinago. ... Begira multzoak nola egiten duen batera eta bestera!
|
|
|
Dena den, non gaude
|
orain
–... Kanadan gaude, Claudiarekin, Yukongo lurraldean.
|
|
|
... Astiro astiro iparralderengo hirirantz doaz: Old Crow,
|
orain
dauden lekutik 400 kmra. Geuk ere harantz jo dugu.
|
|
|
Gwitchin herri indigena bizi da bertan. Migrazio bidean eraikia dago, eta arkeologoek
|
orain
dela milaka urteko hezurrak aurkitu dituzte, karibu hezurrak, gizonek landuta. Herri indigena honek, beraz, karibuari esker izan ditu jatekoa eta arropa belaunaldiz belaunaldi.
|
|
|
Jendeak uste du txakur hauek zaunka egoten direla beti.
|
Orain
irrikan daude abiatzeko. Baina irteten garenean, ikusiko duzue.
|
|
|
30 52 Oraintsu arte, gizonek errukirik gabe ehizatzen izan dituzte likaonak. Lehen milaka eta milaka ziren;
|
orain
gutxi geratzen dira, erreserba eta antzekoetan.
|
|
|
Bueno,
|
orain
beste modu batean gatoz. Ez da berdin.
|
|
|
... Beste bi heldu daude kumeekin. Chesneyk
|
orain
badauka laguntza beraz. Baina non dago bera?
|
|
|
Lehenago milaka ziren; Afrika osoan zeuden. Baina
|
orain
batzuk baino ez dira geratzen, oso toki bakartuetan. Likaonak bizi diren tokietaraino heltzea ez da batere lan erraza!
|
|
|
ehizan erasoak gidatu eta familiako kide gazteak zaindu dituzte. Baina
|
orain
beste urrats bat eman behar dute. Arrisku handiko urratsa, taldeko babesa utzi eta euren familiak osatzeko.
|
|
|
... Larri ibili gara. ... Adi
|
orain
. Hurbil behar dute.
|
|
|
12 47 Gazte hauei jaten ematea normalean talde osoaren lana izaten da. Chesneyk, bakarrik geratu izan balitz, beste talderen batean sartu zuen; baina
|
orain
, lau kume dituelarik jaten emateko, laguntza bilatu behar du. Bestela zoritxarra gailenduko zaie.
|
|
|
14 45 Neumanen txanda da
|
orain
. ... Neuman sastrakadian jaio eta hazia da eta hortaz aztarnari paregabea da.
|
|
|
18 54 Likaonek era askotako zaunka, garrasi eta urrumak egiten dituzte. Baina
|
orain
entzun dugunak esanahi zehatza dauka: lehoia.
|
|
|
... Bi anaiak besteekin dauden ikustera etorri gara, baina ezustean oso gauza berezia aurkitu dugu:
|
orain
ez dabiltza batetik bestera arineketan; ehizarako gertatzen ari dira. ... Talde osoa dago berton, fresko fresko, ehizarako prest.
|
|
|
Likaon helduak lau kumeri jaten eman behar die, berak bakarrik. Lehen ar nagusia zen, eta
|
orain
bakarrik dago, taldetik botata... gogorra benetan. ... Bere itxaropen bakarra eme gazteren batekin topo egitea izango da, bizimadu berriari ekin eta kume gehiago hazteko.
|
|
|
Oppenheimerren kontrako malezia horiek guztiak kontu zaharrak dira. ... Guk
|
orain
beste zerbait behar dugu. ... Gauza berriak.
|
|
|
Itsasotik desagertu. (off) Eta
|
orain
, hautsezko laino eginda mundua inguratuko du, euri erradiaktiboarekin denokkutsatuta. ... (on) Eta esan du... leherketaren indarraz atoloian gauza bizirik ez dela geratu:
|
|
|
Nik ez dut gauza arintzat jo nahi! ... Zer egin behar nuke
|
orain
, Lewis. Mm?
|