|
2023
|
|
|
Munduan egoteko modu aberasgarri eta solidarioa. Horiek dira Larunblairen barruan landu eta eskaini
|
nahi ditugun
baloreak.
|
|
|
Aurretiko plangintza bat edukiko den arren beti, plangintza hau beti aldatuko da ikasturtean zehar, haur eta gazte bakoitzaren eta taldearen nahi eta beharretara moldatu beharko da eta. Uste dugu taldeak ez badu jarduera bere
|
nahi
eta interesekin bat datorrela ikusten, interes maila asko jaitsiko dela; horrek motibazioa eta parte hartzeko nahia murriztuko du, eta, ondorioz, hizkuntza ohituretan eragiteko ahalmena. Baina oraindik garrantzitsuagoa dena, haurrek eta gazteek erabakitzeko ahalmena sumatzen badute, gutxinaka aisialdia haiena bilakatzen badute erabakietan parte-hartzearen ondorioz, kide izatearen sentimendua areagotuko da, eta horrek egitasmoa zaintzeko eta zabaltzeko nahia sortuko du.
|
|
|
Pertsuasioa norberaren ikuspuntua gailentzea bada, arrakasta izateko tresna onak eta zorrotzak behar ditugu, lortu nahi ditugun ondorioak lortuko baditugu. Beraz, komunikazio baliabideak garrantzitsuak dira hiztunarentzat, esan bezala, jokoan ez baitago eduki baten igorpena soilik, jokoan eraiki
|
nahi ditugun
gizarte harremanak baitaude.
|
|
|
Entzuten duenak, hau da, ajente hartzaile denak ahalik eta esfortzu gutxien egitea
|
nahi du
; gauza argiak, interesgarriak, errazak izatea nahi du. Bestalde, mezua bidaltzen duenak ere ahalik eta esfortzu txikiena egitea nahi du bere mezua helarazteko orduan.
|
|
|
Entzuten duenak, hau da, ajente hartzaile denak ahalik eta esfortzu gutxien egitea nahi du; gauza argiak, interesgarriak, errazak izatea
|
nahi du
. Bestalde, mezua bidaltzen duenak ere ahalik eta esfortzu txikiena egitea nahi du bere mezua helarazteko orduan.
|
|
|
Entzuten duenak, hau da, ajente hartzaile denak ahalik eta esfortzu gutxien egitea nahi du; gauza argiak, interesgarriak, errazak izatea nahi du. Bestalde, mezua bidaltzen duenak ere ahalik eta esfortzu txikiena egitea
|
nahi du
bere mezua helarazteko orduan. Hizkuntz hautapenean fenomeno honek bete betean funtzionatzen du, jokabide guztiz inkontzientea den arren.
|
|
|
Beraz, erabilera areagotu
|
nahi badugu
, lortu behar dugu hiztun elebidunen gaitasun erlatiboek (pertsonala eta pertsonen artekoa) euskararen alde egin dezaten eta, hori posible ez den bitartean, hiztunek prozesu hauen kontzientzia izan dezaten, joeren kontra joateko indarra (motibazioa) bildu eta eraldaketan eragile izan daitezen.
|
|
|
Gaitasun erlatiboek erdararen alde egiten dutenean esku hartu
|
nahi badugu
, hainbat bidetatik batera lan egin beharko dugu:
|
|
|
Irakurleak esku artean duen artikulu honek, Helena Baraibarrek, Ikastolen Elkarteko Hizkuntza Egitasmoetako mahaiburuak, 2022ko irailaren 22an Iruñean egindako" Nafarroako gaztetxoen ahozko jardunean curriculumak ezartzen dizkigun mugak eta eskaintzen dizkigun aukerak" izeneko hitzaldiaren mamia jasotzea eta zabaltzea du helburu. Bertan, Bigarren Hezkuntzan lanean diharduen irakasleari euskara ardatz duen hezkuntza-sisteman beste irakasleekin batera elkarlanean aritzeko lan-ildoak proposatu
|
nahi zaizkio
, curriculumari ahalik eta etekinik handiena ateraz, ikasleen euskarazko komunikazio-gaitasuna aberasteko bidean jar dezan eta ikasle horiei ikasketa-ibilbidean arrakastaz aritzeko ezinbesteko duten hizkera akademikoa garatzen lagun diezaien.
|
|
|
Datozen orriotan aztergarri izango ditu irakurleak proposamen horren bidez azpimarratu
|
nahi diren
alderdiak. Egungo egoeraren hausnarketatik abiatuta, edozein ikasleren ibilbidean hizkuntza aintzat hartuta aritzeak duen garrantzia azpimarratzen da, ondoren, irakasleak elkarlanean aritzeko irizpideak bateratu beharra ohartarazteko, eta irizpide horiek zein mugarri aintzat hartuta egitea komeni den proposatzeko.
|
|
|
Azpimarratzekoa da, oro har, euskarazko komunikazio-gaitasunean gertatzen ari zaiguna, 2010etik 2019ra bitartean 17 puntuko jaitsiera izan baitu euskarazko komunikazio-gaitasunak DBHn1 isei-iveik entzumena, irakurmena, idazmena, mintzamena eta ahozko elkarrekintza hartzen ditu aintzat azterketa egiteko. Hizkuntza-trebetasun horiek ezinbestekoak dira gure curriculumetan jasota ditugun konpetentziak eta irteera-profilak lortzeko, eta, zer esanik ez, gure ikasleek gizartean eraginkortasunez parte hartzea
|
nahi badugu
.
|
|
|
1 Euskara-irakaslea naiz, Bigarren Hezkuntzan, azken hogei bat urte luzeetan. Hori naizen neurrian badut, noski, hizpide dugun gaiaren inguruan, zer kontatua edo zer partekatua, baina ez nuke inondik ere adituaren ikuspegitik aritu
|
nahi
, ez dudalako neure burua gai honetan hala ikusten, hasteko, horretarako baditugu gainera gurean, espezialistak –soziolinguistak-eta–, eta segitzeko, ez zaidalako iruditzen hortik etor daitekeenik nik egin dezakedan ekarpen xumea; gehiago ikusten dut neure burua arituaren tokian, eta horregatik, hortik egingo ditut analisiak, proposamenak, galderak. Behaketak eman didan esperientziatik sortutako sentsazioek, burutazioek, emozioek eta arrazoiek harilkatuko dute artikulu hau, horiexek izango ditu abiapuntu eta ardatz, eta maila pertsonal hori gainditzen ez saiatzea da oraingoan egin dudan hautua.
|
|
|
Behaketak eman didan esperientziatik sortutako sentsazioek, burutazioek, emozioek eta arrazoiek harilkatuko dute artikulu hau, horiexek izango ditu abiapuntu eta ardatz, eta maila pertsonal hori gainditzen ez saiatzea da oraingoan egin dudan hautua. Berdin estilo aldetik ere, alde batera utziko ditut halakoei darien akademikotasunaren tonu edo erregistro zantzuak, maila pertsonalean aritu
|
nahi baitut
, Ane gisa, ni neu gisa baino ez, gaiarekin kezkatuta, oso kezkatuta dagoen euskal irakasle apal baten moduan.
|
|
|
Errealitateak argi erakusten du D ereduko ikasleen erabilera ez dela, inondik ere, espero edo
|
nahi genuen
mailara iristen, eremu erdaldunetakoena, behintzat. Eta gaitasunari dagokionez ere, antzera, batera doazelako erabilera eta gaitasuna, gaitasuna eta erabilera, halabeharrez joan ere.
|
|
|
" Denboraren kontrako bataila" egiten ari balira bezalako testuak dira, Italo Calvinoren hitzetan. Denboraren kontra egin
|
nahi
eta estilizatuak eta memorian gordetzeko errazak direlako iritsi zaigu elisioez beteriko hainbat eta hainbat testu gaurko egunetaraino.
|
|
|
entzun, ikusi, ukitu, mugitu, laztandu egiten ditu jostailu edo panpina maiteenak, bizidunei bezala hitz egiten die, totelka, hitz doiekin, keinuekin. Helduontzat umea artean ez da hizkuntzaren guztiz jabe, eta guk esango dugu
|
nahi duguna
, baina umea primeran moldatzen da eta komunikatzen bere jostailu eta panpinekin...
|
|
|
Bertan azpimarratuta dago guztiok garela hizkuntza-irakasle, bai hezkuntza arautuan jarduten dugun hezitzaileak, bai eremu ez-formalean aritzen direnak. Hizkuntzaren dimentsioak hezkuntzaren ekitatean eta kalitatean duen eragina kontuan hartzea nahitaezkoa zaigu, 2 atalean bistaratu dugun egoera irauli
|
nahi badugu
, bederen. Hizkuntza-irakasle gara, gure ikasgaia edota espezialitatea edozein dela ere, eta, baldin eta gure ikasleen hezkuntza-ibilbidean eraginkortasunez aritu nahi badugu, ezinbestean izan beharko dugu hizkuntza-irakasle.
|
|
|
Hizkuntzaren dimentsioak hezkuntzaren ekitatean eta kalitatean duen eragina kontuan hartzea nahitaezkoa zaigu, 2 atalean bistaratu dugun egoera irauli nahi badugu, bederen. Hizkuntza-irakasle gara, gure ikasgaia edota espezialitatea edozein dela ere, eta, baldin eta gure ikasleen hezkuntza-ibilbidean eraginkortasunez aritu
|
nahi badugu
, ezinbestean izan beharko dugu hizkuntza-irakasle.
|
|
|
4.2 Ekintzara Bideratutako Ikuspegia xxi. mendeko pertsonek xxi. mendeko gizartean ikuspegi kritikoz jokatzea eta parte hartzea
|
nahi
baldin badugu, eta parte-hartze hori euskaraz behar besteko kalitatez egitea nahi baldin badugu, irizpide jakin batzuen arabera elkarlanean eta modu bateratuan arituz jokatu beharko du eskolak ere. Horrek metodologiak bateratzera, edota irizpideak bateratuta lan egitea eskatzen du.
|
|
|
4.2 Ekintzara Bideratutako Ikuspegia xxi. mendeko pertsonek xxi. mendeko gizartean ikuspegi kritikoz jokatzea eta parte hartzea nahi baldin badugu, eta parte-hartze hori euskaraz behar besteko kalitatez egitea
|
nahi
baldin badugu, irizpide jakin batzuen arabera elkarlanean eta modu bateratuan arituz jokatu beharko du eskolak ere. Horrek metodologiak bateratzera, edota irizpideak bateratuta lan egitea eskatzen du.
|
|
|
Askotan aipatzen da ahozkoa modu sistematikoan eta planifikatuan landu behar dela ikasleekin. D ereduan ahozkoa lantzen dela inork gutxik ukatuko du, baina azken urteotan lanketa hobetzeko beharra ikusten da, emaitzak hobetu
|
nahi baditugu
. Ikasleek hizketarako erraztasun eta ohitura handiagoa izatea da irteera-profilak eskatzen diguna, baina, aipatu dugun moduan, horrek zehaztasun eta xehetasun handiagoa eskatzen du irteera-profilaren definizioan.
|
|
|
aditza dela, hiztegia dela, ahoskera dela... Hutsune horiek osatzeko oso egokia izan daiteke ikasleei etxeko lan berezituak agintzea edota, etxeko lanak erabili
|
nahi
ez badira, gela barruan, hutsune moten arabera ikasleak taldeka jartzea horiek lantzen (Tomlinson, 2003).
|
|
|
Pertsuasioa norberaren ikuspuntua gailentzea bada, arrakasta izateko tresna onak eta zorrotzak behar ditugu, lortu
|
nahi ditugun
ondorioak lortuko baditugu. Beraz, komunikazio baliabideak garrantzitsuak dira hiztunarentzat, esan bezala, jokoan ez baitago eduki baten igorpena soilik, jokoan eraiki nahi ditugun gizarte harremanak baitaude.
|
|
|
Aditu eta arituen iritziak eta gogoetak jaso dira, oso ikuspegi eta abiapuntu diferenteetatik eginak. Aditu gisa egin
|
nahi
edo egiten ari diren proposamenen eta proiektuen berri eman digutenak; euskararen normalizazioan ahozko jardunak duen garrantziaz gogoeta egin dutenak; irakaskuntzan nola heltzen dioten arlo honi eta zer planteamendu egiten duten adierazi digutenak. Baita eskolaz kanpo zer ekimen eramaten diren aurrera azaldu digutenak ere, hain zuzen ere, ikastola eta eskoletan euskaldundu diren haurrek eta gazteek euskarazko sarea izan dezaten.
|