|
2002
|
|
|
Stockholmeko Unibertsitateko ikertzaileek, langile talde bati egindako analisietan ohi baino akrilamida handiagoa zegoenez, ondorioztatu zuten haien jatorria ez zegoela produktu kimikoen eraginpean, hasieran uste zen bezala, baizik eta dietan. Gerora egindako ikerketek, apirilaren 24an jakinarazi zutenez, almidoi ugariko produktuen frijitzeei esan zieten kontzentrazioak eragiten zituztela, eta, kasu batzuetan, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutako gehieneko mugak baino 100.000 aldiz handiagoak zirela. Lehen informazio horrek, patata frijituei, ogiari edo gailetei zuzenean leporatzen zienak, eragindako zalaparta izugarria izan zen.
|
|
2009
|
|
|
Portzentaje hori, ordea, apaldu egiten da hiru hilabete igaro ondoren, eta seigarren hilabetera iritsitakoan,% 45ek baino gutxiagok jarraitzen dute bularrarekin (OME Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du gutxienez sei hilabete egin artean ematea komeni dela).
|
|
2010
|
|
|
Espainiarren dietak gatz gehiegi dauka. Osagai horren batez besteko kontsumoa 9,7 g koa da pertsonako, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoaren bikoitza: 5 gramo.
|
|
|
Espainian kontsumitzen den gatz kopurua Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoa baino bi aldiz handiagoa da
|
|
2012
|
|
|
Baina faktore afektiboak haurrari dakarkion onura esanguratsutik haratago, besarkadak ere botere lasaigarri eta terapeutiko garrantzitsua du, eta gurasoei segurtasuna eta babesa ematen die, beren izaeraren eta nortasunaren garapenean eragina izan dezakeen sentsazioa transmiti diezaieten seme alabei. Horregatik, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du teknika osasungarria eta onura askokoa dela. Erreportaje honetan, sei garrantzitsuenak zerrendatuko ditugu.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, janari prozesatuekin barneratzen dugun sodio kantitatea, naturalekin hartzen duguna baino handiagoa da. Ikerketek erakutsi dute, gainera, batez beste pertsonako egunero kontsumitzen den gatz kopurua, OME Osasunerako
|
Munduko
Erakundeak gomendatutako eguneko bost gramorena ia bikoizten duela. Beraz, erositako produktuetan sodio gutxiago dutela aipatzen bada, hobe horiek aukeratzea.
|
|
|
Ekologistak Martxan erakundeak argitaratu duen txosten batek dioenez, Espainiako Estatuko biztanleen% 94k kalitate txarreko airea arnasten dute, Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duena baino txarragoa.
|
|
|
Espainiako Estatuan gatz gehiegi hartzen dute herritarrek, OME Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duen halako bi ia (egunean 5 gramotan jartzen du muga).
|
|
|
Amagandiko edoskitzearen egoerak, Espainian, desiratzea uzten du: ez dira iristen Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatutako gutxienekoak, eta, gainera, medikuen kontzientziazioa falta da. Amagandiko Edoskitzeari buruzko Goi bilera Globalaren ondorioak dira.
|
|
|
Irudia: Raphael Goetter Erditze baginala segurua da zesarearen ondoren Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoak baino zesarea gehiago sortzen dira Espainian Espainian erditzeen% 25 zesarea bidez egiten da, Osasun Ministerioaren arabera. Kopuru horrek aise gainditzen ditu Osasunaren Mundu Erakundeak emaniko gomendioak(% 15).
|
|
|
Irudia: Touching touch a Edoskitzea eta lana, harreman konplexua Espainiako amen %68k hazkuntza naturala aukeratzen dute, baina lautik batek bakarrik mantentzen du edoskitze esklusiboa, gutxienez sei hilabetez, Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duen gutxieneko aldian. Halaxe islatzen du Estatistika Institutu Nazionalaren Osasun Inkesta Nazionalak.
|
|
2014
|
|
|
Gaixotasun hori ez izanda ere, gauza jakina da gatz gehiegi hartzen dugula (Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duena halako bi) eta latako atunek gatz dezente izaten dutela; beraz, gatzik gabeko atuna erostea da onena, aukera izanez gero.
|
|
|
Beste dokumentua, Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioak egindako ebaluazioa (MAGRAMA), baieztatu egiten ditu ohar horiek, eta argi uzten du pixkanaka pixkanaka urruntzen garela dieta osasungarri batetik. Badakigu gatz gehiegi izateak hipertentsioa sortzen duela, baina Espainiako Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duen gehienezko irenstea bikoiztu egiten dugu. Badakigu azukrea diabetearekin eta obesitatearekin lotuta dagoela, baina behar genukenaren bikoitza ere kontsumitzen dugu.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, Estatuko herritarrek behar baino gatz gehiago hartzen dute lehendik ere: Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duena halako bi.
|
|
|
Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du azukre sinpleak murriztea, obesitatea, arazo kardiobaskularrak eta hortzetako txantxarra saihesteko dietan.
|
|
2016
|
|
|
Gaixotasun hori ez izanda ere, gauza jakina da gatz gehiegi hartzen dugula (Osasunerako
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duena halako bi) eta latako atunek gatz dezente izaten dutela; beraz, gatzik gabeko atuna erostea da onena, aukera izanez gero.
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da etiketari erreparatzea, eta gogoan izan «azukre erantsirik gabe» bezalako esaldiek ez dutela esan nahi produktuak azukrerik ez duenik, ez dela azukre sinplerik erantsi eta produktuak azukre naturalak dituela. 5 Kontuz elikagai gaziekin Borroka egin beharreko zaldietako bat da, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoa baino gatz gehiago hartzen baitu Espainian. Zehazki, eguneko batez besteko gatz kontsumoa 9,8 gramokoa da, gomendatutakoaren bikoitza.
|
|
|
Ostatua aire girotua. Bestela, erabili eltxo sareak hobeto inpregnatzen dira permetrinekin, batez ere kanpoan lo egiten bada, eta leihoak eta ateak ez daude metalezko oihalez babestuta. Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du eltxo zuloa trinkoa, zuria izatea, hazbete bakoitzeko 156 zulo izatea eta koltxoiaren azpian egokitzeko nahiko luzea, hala nola WHO Pesticides Evaluation Scheme. Hala ere, oraindik ez dago zikako infekzioaren transmisio sexuala EBko adituak ados jarri dira. Arrisku eremuetatik itzultzeko gomendatzen diete gizon guztiei:
|
|
2018
|
|
|
aukeratu kantitatetik gorako barietatea. Hartu denbora jateko Nahiz eta gero eta ohikoagoa den platera minutu gutxira jatea, ez da osasungarria. Hain zuzen ere, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du gutxienez 40 minutu hamaiketakoa egiteko. Jan astiro eta ondo murtxikatu. Keinu erraz horiei esker, elikagaien digestioa hobetuko da, eta urdailean metatzen diren gasen kopurua, berriz, murriztu egingo da.
|
|
2019
|
|
|
Maiztasuna eta iraupena faktore askoren araberakoak dira. Baina, oro har, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du 65 urte edo gehiagoko pertsonek astean gutxienez 150 minutu jarduera fisiko neurritsua egiteko, astean 75 minutu jarduera fisiko bizia egiteko edo bi jarduera mota horien arteko konbinazio baliokide bat egiteko. Gainera, komeni da muskuluak indartzeko jarduerak egitea, astean bitan edo gehiagotan.
|
|
2020
|
|
|
Atal horretan ez dira bereizten elikagaietan berez dauden azukreak (tomateak dituenak, adibidez) eta produktua egitean gehitutako azukreak. Azken horiek mugatu genituzke (Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen du egunean 50 gramo baino gehiago ez kontsumitzea). Aztertutako kasuetan, guztira azukre gehien dutenak %7, 8 eta %4, 5 bitartekoak dira.
|
|
|
Hiru lurralde horietako positibitate tasak Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutako %5aren gainetik segitzen du; hain zuzen ere, atzo PCR proba egin zuten herritarren %5, 3k eman zuten positibo. Dena dela, hobera egin du tasa horrek, herenegun %5, 7 izan baitziren proba egin zutenetatik positibo eman zuten herritarrak.
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen, gertatzen ari dena. Gaurko haurrak, bizi itxaropen gutxiagoko belaunaldia Gasol Fundazioak egindako ‘Pasos 2019’ ikerketaren arabera, gure herrialdeko haurren eta nerabeen %36, 7k baino ez du betetzen Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatzen duen jarduera neurritsu edo biziaren 60 minutu egunean. Irudia:
|
|
2022
|
|
|
Getty Images Pertsona osasuntsuek gatz gutxiago hartu behar dute? Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren (AESAN) arabera, Espainian, batez beste, 9,8 g gatz kontsumitzen dugu pertsonako eta eguneko, eta kopuru hori Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoa baino ia bi aldiz handiagoa da (5 g/ pertsona/ egun). Gatz horren zatirik handiena ez dator gatzontziarekin eransten denetik, baizik eta %70 eta %75 artean dago gatz ezkutua, elikagai prozesatuetan eta etxetik kanpo hartzen ditugun elikagaietan kontsumitzen dena.
|
|
2023
|
|
|
Gatz justua: hau da gomendatutako kantitatea Batez beste, pertsona bakoitzak 10,8 gramo gatz kontsumitzen ditu egunean, Osasunaren
|
Mundu
Erakundeak gomendatutakoaren bikoitza baino gehiago. Organismoak gehienez 5 gramo gatz (kafe koilaratxo bat) irenstea proposatzen du, egunean 2 gramo sodio.
|