|
2006
|
|
|
unibertsitate mailako soziolinguistika irakaskuntza eta ikerkuntza nolakoak ditugun jakin beharra, nahiz eta zenbaki honetan irakaskuntza landuko den. Horretarako, Euskal Herrian ditugun unibertsitateetara eta unibertsitate mailako bestelako irakaskuntzetara ere joan gara nolako egoera dagoen jasotzeko asmoarekin; zenbaki honetan
|
lortutakoa
adierazten dugu.
|
|
|
• Udako Euskal Unibertsitatean (UEU), berez unibertsitate mailako titulaziorik ez da ematen, baina bai zenbait kreditu osagarri
|
lortzeko
gorago aipatutako unibertsitateetako titulazioetako baliagarriak diren ikastaroak, unibertsitate mailakoak kontsideratzen direlako, baita soziolinguistikarekin lotzen direnak ere. Duen antolaketa malguarengatik, urtero (edo ia urtero) irakaskuntza mota ezberdinak eskain ditzakete, edo ikastaroen aztergaiak aldatu; zenbait ikastaro beste erakunde batzuekin batera elkarlanean eskaintzen dituzte, gizartean sumatzen diren premiazko beharrei erantzun nahian.
|
|
|
Artikuluetan jaso diren ebaluaketak ere, gehienbat UPV/EHUren egoeraren aurkezpenetan, nahiko bat datoz hitzaurre honetan esaten ditugunekin. Hala bada ere, gerora begira zer espero daitekeen ikustea, eta zer
|
lortu
nahi den ikustea ere, epe motzean eta luzean, da garrantzitsuena, baina hau beste baterako utziko dut.
|
|
|
3) Derrigorrezko bigarren hezkuntzan ere saio batzuk egin dira, eta gehiago egiteko aukerak ere ba omen dira, oraindik gehienbat soziolinguistika eta katalanaren soziolinguistika materialak argitaratzea izan bada ere
|
lortu
dutena.
|
|
|
Hauetako azpimarratze asko jaso dira aldizkari honetan, neurri batean bada ere, bere historian zehar. Aldizkariaren bilakaeran parte hartu dutenen artean daude unibertsitate munduarekin lotzen diren ezagutzak eta adituak, bai irakaskuntzarekin eta bai ikerkuntzarekin gauzatzen direnak, baita gauzatu nahi direnak ere; horregatik, unibertsitatearen eta unibertsitarien inplikazioa
|
lortzea
beharrezkoa ikusten dugu modu egokienean aurrera egin ahal izateko. Horrela sortu da zenbaki honen aztergai monografikoaren beharra:
|
|
|
Lizentziatu titulua
|
lortzeko
egin behar diren beste irakasgai batzuekin konparatzen badugu behintzat.
|
|
|
Lizentziaturaren egungo ikasketetan irakasgaia hautazkoa da, Doktorego Programetan, batetik Hizkuntzalaritzakoan eta bestetik Hizkuntzalaritza Aplikatukoan, irakasten diren ikastaroak (3na kreditu Doktorego Pro� grama bietan) oinarrizkoak izan arren. Gure ustez, iker adar honen agerpena oso txikia da, eta baita ezegonkorra ere, ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu) oso gutxi dira-eta, Filologietan eta Itzulpengintza eta Interpretaritzan Lizentziatu titulua
|
lortzeko
egin behar diren beste irakasgai batzuekin konparatzen badugu behintzat.
|
|
|
Epealdi bereani rabazitakoak hiztun, ostera, guztiak helduak izanik ezin pentsa daiteke berezkoak direnik, horiek, duda izpirik gabeeuskaldun ikasiak dira, euskaldun berriak alegia. Baldin eta gure datuen arabera 81 epealdian 66.028 euskaldun gehiago
|
lortu
baziren horietatik helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke. Horrela helduen euskalduntzeari esker 81 epealdiko hazkundearen heren bat baino gehiago azal daitekeela azpimarratu nahi dugu.
|
|
|
66.028 euskaldun gehiago
|
lortu
baziren horietatik helduen euskalduntzearen ekarpen zuzena% 34’15a dela estima daiteke. Horrela helduen euskalduntzeari esker
|
|
|
" Okerrena, ez da eredu desberdinetan
|
lor
daitezkeen emaitzak. Izan ere
|
|
|
Lege eta arauek, berez, ez dute ezer gauzatzen, joko arauak baino ez baitituzte definitzen. Aitor dezagun bada legea eskuetan hartuta oraindik gauza asko
|
lortzeke
dagoela. Baina ez dago indarrik legeak ezartzen duena betearazteko, hori legea dagoenean jakina; horrexegatik herri mugimendua ezinbestekoa da.
|
|
|
Okerrena, ostera, ez da eredu ezberdinetan
|
lor
daitezkeen emaitzak, orain artekoak orokorrean hartuta oso baikorrak baitira; okerrena, genion, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da, orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik?
|
|
|
Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta handiagoa zen zilegitasuna
|
lortzen
baitzuen legea erabili gabe.
|
|
|
Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du hizkuntza nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta handiagoa zen zilegitasuna
|
lortzen
baitzuen legea erabili gabe. Abbé Grégoire en helburua, patois deiturikoak suntsitzeaz gain, frantses hizkuntza unibertsalizatzea zen.
|
|
|
Abbé Grégoire en helburua, patois deiturikoak suntsitzeaz gain, frantses hizkuntza unibertsalizatzea zen. Errepublikaren eskolak indar itzelak egin arren, ez da bere helburua erabat betetzera iritxi zeren eskualde askotan elkarteak eta erakundeak borrokatu dira hizkuntza gutxituak ezagupen ofiziala
|
lortu
eta bizirik jarrai dezaten.
|
|
|
Printzipioz, Estadu guzien helburua bi edo hiru hizkuntzen artean dauden zapalkuntza eta gatazka harremanak desagertaraztea da giro baketsu batean. Haatik, hizkuntza politika ez da bakarrik zein simpleki osatzen eta gauzatzen, alde batetik, eta, beste aldetik, hizkuntzen arteko harreman baketsuak ez dira soilik
|
lortzen
goi mailako erabakien bidez, gizarte zibilaren eta berau osatzen duten gizakien ekintzei lotua dago. Alabaina, goi mailako erabakiak, hizkuntza gutxitu baten ofizialtasuna adibidez, ezinbestekoak dira helburu hori lortzeko.
|
|
|
Haatik, hizkuntza politika ez da bakarrik zein simpleki osatzen eta gauzatzen, alde batetik, eta, beste aldetik, hizkuntzen arteko harreman baketsuak ez dira soilik lortzen goi mailako erabakien bidez, gizarte zibilaren eta berau osatzen duten gizakien ekintzei lotua dago. Alabaina, goi mailako erabakiak, hizkuntza gutxitu baten ofizialtasuna adibidez, ezinbestekoak dira helburu hori
|
lortzeko
.
|
|
2007
|
|
|
Nora joan nahi duen eta nondik joan nahi duen inoiz baino argiago dauka, eta gainera, inoiz baino profesionalagoak gara mundu honetan ari garenok. Asko kostata
|
lortu
ditugu nolabaiteko baldintza minimoak profesionaltasunera salto egiteko, eta horrek arrisku batzuk ekar baditzake ere, duda barik, hainbat abantaila dakartza: honetara dedikatu ahal izateak honetan indar gehiago jartzea dakar azken finean.
|
|
|
Duda barik, ikasle gehiago
|
lortzea
da bat. Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon.
|
|
|
Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik handiena, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta
|
lortu
) behar dena; jendea erakarri egin behar dugu, eta konbentzitu egin behar dugu: euskara ikasteak merezi du, eta, gainera, euskararen berreskurapenean ni neu euskalduntzea ez da anekdotikoa, estrategikoa baizik.
|
|
|
Eta batez ere, eta ez HEArekin lotuta bakarrik, baina bai oso lotuta, hor dago erabilera planak bultzatzearen erronka. Euskaltegietan egiten dugun hori kaleratzea eta kalean egotea
|
lortu
behar dugu, horrek gure ikasleei indarra emango baitie euskaraz mintzatzeko. Horrek normalkuntzan beste pauso bat ekarriko du; gure ikasleek kalean euskaraz hitz egiten duten neurrian, euskalduntzeari, bere osotasunean lagunduko diogulako.
|
|
|
Horrek normalkuntzan beste pauso bat ekarriko du; gure ikasleek kalean euskaraz hitz egiten duten neurrian, euskalduntzeari, bere osotasunean lagunduko diogulako. Gure ikasle gehienek eremu erdaldunetan duten arazo handiena, baita euskaldun izatea
|
lortzen
dutenean ere, erabilerarako joerarik ez edukitzea da, eta beraz, urte gutxiren buruan ikasitakoa galtzea. Erabilera ez da bultzatu behar kalean euskara entzutea politagoa delako bakarrik.
|
|
|
Herri mugimendua delako. Mugimendua koordinaturik dago eta koordinakunde hau batzorde batzuen bidez
|
lortzen
da. Hala ere, erabili dira beste izen batzuk.
|
|
|
Horretarako lan baldintzak hobetu behar direla oso argi dago, baina horrekin batera formazioan, irakaskuntzako materialetan, baliabide teknologikoetan eta beste arlo batzuetan asko inbertitu behar da. Azken finean, giza baliabideen asebetetasuna gora egiten duen neurrian
|
lortuko
dugu behin behinekotasunetik behin betikora pasatzera.
|
|
|
2 EBPNren VI.2.1 atalak hauxe dio: " Euskararen geroratzea, familiaren, eskolaren eta helduen euskalduntze alfabetatzearen bidez eta hizkuntza bera osatuz, aberastuz eta hobetuz
|
lortzen
da, batez ere."
|
|
|
EGA
|
lortzeko
ikastaroetan alfabetatzen
|
|
|
Ohiko eskaintzaz ari garela, ohiko ikastaldean emandako eskolez osatutako taldeez mintzo gara. Batere euskararik ez dakienetik hasi eta ikas prozesuan EGA agiria
|
lortuz
edo gaitasun komunikatibo osoak eskuratzeko eskaintzaz.
|
|
|
Pixkanaka eta urtez urte federazioak aurrera egin zuen halere, bere egitura hobetuz, bere irakasleak formatuz, didaktikan ere aurrerapausoa eginez. Bestalde, 1980ko hamarkadaren bukaeran euskalgintzako beste herri mugimenduekin batera DEIADAR mobilizazioak antolatzen hasi zen, euskal kultura eta euskararen aldeko neurriak eta dirulaguntzak
|
lortzeko
.
|
|
|
Euskararen Erakunde publikoak hizkuntza politika diruz laguntzeko Jaurlaritzarekin izenpetu duen hitzarmena aurrerapausoa izanik ere, eskasa gelditzen da. Bestelako diru iturriak (moldakuntza jarraikikoak besteak beste)
|
lortu
eta mobilizatzeko gai izanen ote dira. Bestalde, traba nagusi batekin topo eginen du, oro har hizkuntza politikak duen oztopo bera, hots hizkuntzaren ezagupen falta.
|
|
|
Arazoak arazo, HEA alorra garatzeko baldintzak sekulan baino hobeak dira eta bestelako aitzinamenduak
|
lortu bitartean
,% 100ez baliatu dira ahal bezainbat jende euskal hiztun oso bilakatzen laguntzeko.❚
|
|
|
Programa horren bidez, koadrila naturaletako lagunak elkarren artean euskaraz hitz egiteko ohitura hartuz joan daitezen
|
lortu
nahi da. Baina egitasmoa hedatuz doa eta administrazioko langileen artean ere hasia dira lehenengo urratsak egiten (Unanue, 2006).
|
|
|
Ikasgelan gertatzen denari arretaz begiratu behar zaio, tentuz jaso, sistematizatu eta sakonetik gogoeta egin. Ikasgeletan irakasteko teknika, irakas estrategia desberdinak erabil daitezke, datu objektiboak
|
lortu
eta emaitzak alderatu. Esan gabe doa, irakasleak berak dira partaiderik funtsezkoenak ikasgela barruko ikerketa arlo horri ekiteko.
|
|
|
Eta Donostian, Marzelino Soroa ere aritu zen euskara irakasten. Geroago, Toribio Alzaga antzerkigileak, Euskal Iztundea edo Academia de declamación vasca delakoan katedradunak, sona handia
|
lortu
zuen euskara irakasle gisa ere (Mendiguren, 1990).
|
|
|
Irakasle jendea ez dago ez gaudehain gustora
|
lortzen
diren errendimenduez. Inkesta bidez, berrikitan, honako hau galdetu izan zaie irakasleei:
|
|
|
Ikasketaren sustapena, eta bere helburuak
|
lortzeko
bideak, iharduteerak eta baliapideak bilatzea.
|
|
|
Euskaltegitik inoiz pasatu ez diren herritar elebakarrak asko dira, baina gainera, gaur egun Euskal Herriko euskaltegietan dauzkagun ikasle asko eta askoren motibazioa eskasa da. Hau da, euskaltegietara joaten diren ikasle gehienak titulu ofizialen bat
|
lortzeko
joaten dira. Askoren helburu nagusia lan jakin baterako eskatuko dieten azterketa gainditzea da.
|
|
|
Horren ondorioa da herritar asko ez direla motibaturik edo euskara ikastera bultzaturik sentitzen eta, kontuak kontu, euskaraz aritzeko gaitasuna dugunok% 33 baino ez. egitea dute helburu. Erdietsitako euskara maila ez dute egoera ezberdinetan jarduteko
|
lortutako
gaitasunaren arabera neurtzen, baizik eta urtean zehar egindako urratsen kopuruagatik. Ikas prozesua azkartzea bilatzen dute, euskara modu naturalean eta aberastasunez ikasi beharrean azterketaren ereduari jarraituz.
|
|
|
Perfila
|
lortzeko
azterketek baina, arazo larri bat daukate: tranpa egin ahal zaie.
|
|
|
tranpa egin ahal zaie. Mundu guztiak daki zeintzuk urrats eman dituen nahi duen titulua
|
lortzeko
. Gauzak horrela, eginbeharreko horiek egitera bideratutako ikas prozesua egitea besterik ez dago.
|
|
|
Guk ontzat emango genituzkeen askok ez dute gainditzen, edo krudelagoa dena, euren lana euskaraz ederto beteko luketen askok ez dute gainditzen, eta urtean zehar gaitasun eskasa erakutsi duten beste batzuek, ordea, gainditu egiten dute. Estrategia ezberdinak erabiliz, azterketak egiten egundoko trebezia
|
lortzen
dute eta, gure harridurarako bada ere, gainditu egiten dute. Urte osoan egindako lanak ez du inolako onespenik edo baliorik lortzen titulurik lortu ezean, izan ere, urtean zehar egindako ibilbideak ez du inolako pisurik emaitzetan, ezta irakasleen ebaluazioak ere.
|
|
|
Estrategia ezberdinak erabiliz, azterketak egiten egundoko trebezia lortzen dute eta, gure harridurarako bada ere, gainditu egiten dute. Urte osoan egindako lanak ez du inolako onespenik edo baliorik
|
lortzen
titulurik lortu ezean, izan ere, urtean zehar egindako ibilbideak ez du inolako pisurik emaitzetan, ezta irakasleen ebaluazioak ere.
|
|
|
Estrategia ezberdinak erabiliz, azterketak egiten egundoko trebezia lortzen dute eta, gure harridurarako bada ere, gainditu egiten dute. Urte osoan egindako lanak ez du inolako onespenik edo baliorik lortzen titulurik
|
lortu
ezean, izan ere, urtean zehar egindako ibilbideak ez du inolako pisurik emaitzetan, ezta irakasleen ebaluazioak ere.
|
|
|
Gainera, ikasleek azterketa pila bat egiten dituzte, aukera gehiago izateko azterketa guztietara aurkeztu ohi dira eta. Adibidez, goi mailako titulua
|
lortu
nahi duen irakasle gaia EGA, Hizkuntz Eskolako Goi Zikloa, IRALEko 2.HE, eta HAEEko 3.HE lortzeko azterketetara joango da. Ikasleak oposizioak noiz sortuko egoten dira, azterketa bat egin ahal izateko.
|
|
|
Gainera, ikasleek azterketa pila bat egiten dituzte, aukera gehiago izateko azterketa guztietara aurkeztu ohi dira eta. Adibidez, goi mailako titulua lortu nahi duen irakasle gaia EGA, Hizkuntz Eskolako Goi Zikloa, IRALEko 2.HE, eta HAEEko 3.HE
|
lortzeko
azterketetara joango da. Ikasleak oposizioak noiz sortuko egoten dira, azterketa bat egin ahal izateko.
|
|
|
Ikasleak partaide bihurtuz gero, beren jarrera hobetuko da eta motibazio hobea izango dute. Hasierako motibazio instrumentaletik berez
|
lortutako
motibazio integratzaile batera pasatzeko modua izango da. Honela baino ez dugu lortuko euren euskalduntze prozesuarekiko atxikipena.
|
|
|
Hasierako motibazio instrumentaletik berez lortutako motibazio integratzaile batera pasatzeko modua izango da. Honela baino ez dugu
|
lortuko
euren euskalduntze prozesuarekiko atxikipena.
|
|
|
Guk ontzat emango genituzkeen askok ez dute gainditzen, edo krudelagoa dena, euren lana euskaraz ederto beteko luketen askok ez dute gainditzen, eta urtean zehar gaitasun eskasa erakutsi duten beste batzuek, ordea, gainditu egiten dute. Estrategia ezberdinak erabiliz, azterketak egiten egundoko trebezia
|
lortzen
dute eta, gure harridurarako bada ere, gainditu egiten dute.
|
|
|
Irakasleak eta ikasleak plangintzaren diagnostikoan eta helburuen identifikazioaren zehaztapenean parte hartzen duten neurrian, horiek
|
lortzera
begira programatu da, etengabeko ebaluazioaren bitartez programak moldatu eta berbideratzeko zabalik utziz. Jakina!
|
|
|
Batzuk hizkuntz paisaiarekin lotutakoak izango dira, beste batzuek araudiaren egokitzapena eskatuko dute, eta beste batzuek subjektu bakoitzaren hizkuntz gaitasun mailarekin zerikusia izango dute. Langile, guraso edota dendari bakoitzak
|
lortu
beharreko gutxieneko maila kontuan hartuta, bete behar dituen funtzioen araberako programazioa burutu litzateke. Hau da, testuinguru bakoitzean dauden berezitasunak kontuan hartuta, langile bakoitzaren ezaugarri eta beharrei erantzun genieke, horiei begira programatuz.
|
|
|
Irakasleak eta ikasleak plangintzaren diagnostikoan eta helburuen identifikazioaren zehaztapenean parte hartzen duten neurrian, horiek
|
lortzera
begira programatu da, etengabeko ebaluazioaren bitartez programak moldatu eta berbideratzeko zabalik utziz. Jakina!
|
|
|
Sistema analitikoan bloke naturalak eskaintzen zaizkio. Benetako helburu bat
|
lortzeko
(ataza) jarraitu beharreko ibilbidea jorratuz, hizkuntzaren alderdi ezberdinak lantzen dira, bai eta ikaslearen gaitasun eta trebetasun ezberdinak ere. Beti horrela izango ez bada ere, plangintzen barruan ikasleen alorrarekin lotutako gaiak eta egoerak landuko ditugu.
|
|
|
Ikasleari hurbilen dituen errealitateei buruz aritzeak asko lagunduko dio ikasten duena esanguratsuki ikas dezan. Ezagutzen eskurapena eduki berriari esanahia lotzean
|
lortzen
da. Irakasleari ikas prozesuarekin sinkronizatuta aritzea eskatuko zaio.
|
|
|
Helburuak lorgarriak izan behar dira. Ikasleak berak ere horiek proposatzen eta zehazten laguntzen badu, guretzat laguntza handia izateaz gain, bere inplikazioa
|
lortuko
dugu.
|
|
|
Adibidez, trebetasunei dagokienez, ahozko/ idatzizko trebetasun sortzaile/ hartzaile/ elkarreraginezkoa bereizten ditu. Hauen deskribatzaileen ondoren, bakoitzaren bitartez burutu ohi diren hizkuntz jardueren eskala mailakatuak ematen ditu eta hauetan
|
lor
daitezkeen helburu ezberdinak deskribatu. Azkenik jarduera hauek burutzeko erabili beharreko estrategiak bereizten ditu.
|
|
|
Deskribatzaileen bitartez, programaziorako, ebaluaziorako, autoebaluaziorako eta egiaztagirien bateratzerako tresna
|
lortzen
dugu. Deskribatzaileak eta erreferentzia maila bateratuak dira, zalantzarik gabe, erabiltzaileek gehien baliatuko dutena.
|
|
|
Ikasleari hurbilen dituen errealitateei buruz aritzeak asko lagunduko dio ikasten duena esanguratsuki ikas dezan. Ezagutzen eskurapena eduki berriari esanahia lotzean
|
lortzen
da. Irakasleari ikas prozesuarekin sinkronizatuta aritzea eskatuko zaio.
|
|
|
Eta nola laguntzen da helburu horiek
|
lortzen
–Programen funtzionamendu sinple baina eraginkorraren bitartez:
|
|
|
• Helburu pedagogikoa izan da nagusi gehienetan; hizkuntza erabiltzeko baino, hizkuntza lantzeko tresna modura ikusi dira. Egia da bidenabar harreman sareak, hizkuntz ohiturak eta identifikazio soziokulturala
|
lortu
direla askotan, baina ez dira normalizazioari begirako proiektu espezifikoak izan, horrela," benetako" hizkuntz komunitatetik urrun geratu dira praktikariak askotan.
|
|
|
Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak
|
lortu
lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke.
|
|
|
Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak
|
lortu
eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke.
|
|
|
Hizkuntzaren normalizazioan eragin nahi badugu hau da lehenengo galdera, galdera kurrikularra nonbait: Zer da normalizazioa eta zer
|
lortu
nahi dugu. Baliteke alferrikako galdera dela pentsatzea, baina nago gutariko askori ez litzaigukeela erraza egingo azalpen argia ematea.
|
|
|
eragiteko erak ugari dira, baina inportantea da" eragingarriena" den bidea bilatzea. Eragingarria azken helburua ondoen betetzen duena bada, lehenengo eta behin
|
lortu
nahi den helburua ezartzea komeni da. Eta normalizazioaz ari bagara eta horri begira jardun behar badugu, jardunaren antolaketan isla eduki behar du.
|
|
|
Hau da, helburuen eta edukien formulazioan hori aintzat hartu litzateke. Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak
|
lortu
lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak lortu eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke. HEOKek planteatzen duen" paradigma aldaketari" beste buelta bat, alegia.
|
|
|
Hau da, helburuen eta edukien formulazioan hori aintzat hartu litzateke. Beharbada, lehenengo pauso modura, ikasleak lortu lukeen gaitasunarekin batera, zer nolako jarrerak
|
lortu
eta erabilera esparruetan nola eragin nahi genukeen ere planteatu genuke. HEOKek planteatzen duen" paradigma aldaketari" beste buelta bat, alegia.
|
|
|
Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori
|
lortzeko
bidea antolatzea.
|
|
|
Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea
|
lortuz gero
horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan daiteke.
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori
|
lortzeko
bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea lortuz gero horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan daiteke.
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan egin nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea
|
lortuz gero
horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago ere joan daiteke.
|
|
|
Soziolinguistikaren adierazleen artean ohikoenak inkesten bitartez
|
lortzen
direnak dira, kasu horietan lortzen ditugun emaitzak aitortuak dira. Alegia, inkestatuak hainbat galderari erantzuten dio:
|
|
|
Soziolinguistikaren adierazleen artean ohikoenak inkesten bitartez lortzen direnak dira, kasu horietan
|
lortzen
ditugun emaitzak aitortuak dira. Alegia, inkestatuak hainbat galderari erantzuten dio:
|
|
|
Inkesta horiek oso interesgarriak dira eta egoera soziolinsoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 141 guistikoei buruz datu aberasgarri anitz ematen dizkigute. Normalean, oso modu sistematikoan eta kuantitatiboki adierazgarrian
|
lortzen
dira datuak gainera.
|
|
|
Hutsune honi aurre egiteko eta euskararen erabileraren datu zuzenagoak eta fidagarriagoak
|
lortzeko
sortu zituen euskararen kale neurketak SIADECOk (sorrera horri buruz gehiago jakin nahi izanez gero: " SIADECO:
|
|
|
• Indize horiek
|
lortuz gero
, hazkunde erritmoa% 4 eta% 7ren artean kokatuko litzateke.
|
|
|
— Herrialdeka, orain arteko hobekuntza ildoak mantenduko direla iruditzen zait. Gipuzkoan eta Bizkaian puntu batetik gorako hobekuntzamaila
|
lortzea
aurreikusten dut. Araban eta Nafarroan puntu baten ingurukoa eta Iparraldean, erabilerak, oraindik ere, beherantz egingo duela esango nuke.
|
|
|
— Adin multzo bakoitzari dagokionez, honako hipotesi hauek zabalduko ditut. Haurrek eta gazteek puntutik gorako hobekuntza
|
lortuko
dute; helduen erabilera indizea pittin bat hobetuko da (puntuaren bueltan) eta adinekoena mantendu egingo da, edo pittin bat jaitsi, helduenarekin parekatuz:
|
|
|
• Haurren eta, batez ere, gazteen artean neskek mutilek baino erabilera indize hobeak
|
lortuko
dituzte.
|
|
|
• Hegoaldean, oro har, emakumeek indize hobeak
|
lortuko
dituzte, eta Iparraldean, berriz, gizonezkoek hobeak lortuko dituzte, batez ere, helduen eta adinekoen artean.
|
|
|
• Hegoaldean, oro har, emakumeek indize hobeak lortuko dituzte, eta Iparraldean, berriz, gizonezkoek hobeak
|
lortuko
dituzte, batez ere, helduen eta adinekoen artean.
|
|
|
Adin multzo bakoitzari dagokionez, honako hipotesi hauek zabalduko ditut. Haurrek eta gazteek puntutik gorako hobekuntza
|
lortuko
dute; helduen erabilera indizea pittin bat hobetuko da (puntuaren bueltan) eta adinekoena mantendu egingo da, edo pittin bat jaitsi, helduenarekin parekatuz.
|
|
|
Zailtasunak zailtasun, bosgarrenez ere onik atera da Kale Neurketa eta hasierako helburuak ondo bete dira. Hala ere, aurreko edizioen pareko datu bilketa osatzeko ez da nahi beste baliabiderik
|
lortu
, behaketa kopurua murriztu egin behar izan da eta ondorioz eskualdeko datuak ezin izan ditugu eskuratu. Ez ahal du murrizteko premiak etorkizuneko bidea markatuko!
|
|
|
Erabaki hori hartzean eragina izan du, orobat, aurreko urteetako esperientziatik ikasitakoak aukera eman digula neurketaren dimentsioa sinplifikatzeko. Beraz, Euskal Herriko datuak eta herrialdeetakoak
|
lortu
ahal izateko, orain arteko metodoaren oinarriei eutsiz, herrien aukeraketarako diseinu berri bat egin behar izan da. Udalerrien kopurua murriztearen ondorioz, ez dugu jaso nahiko daturik eskualde mailako balorazioak egin ahal izateko.
|
|
|
Haurren presentziaren kategoriak diseinatzerakoan, lehenik eta behin, aurreko neurketetako ereduarekin6
|
lortutako
emaitzak alderatu ahal izatea lehenetsi dugu.
|
|
|
Orotara, beraz, 62 udalerri neurtu dira, eta horiekin
|
lortu
ditugu Euskal Herriko, herrialdekako eta hiriburuetako emaitzak (Baiona salbu). Ondorio horietara iristeko hainbat haztapen eta kalkulu estatistiko egin dira.
|
|
|
Ondoren, adibide gisa, Gipuzkoako datuak
|
lortu
ahal izateko egin diren kalkulu garrantzitsuenak azalduko ditugu.
|
|
|
Adibide modura, ikus ditzagun% 25 bitarteko ezagutza tipologiako emaitzak
|
lortzeko
egindako kalkuluak.
|
|
|
0,18ko zuzenketa indizea 2006ko neurketan jasotako erabilerari (ikus 2 taula) aplikatu diogu. Horrela
|
lortu
da euskararen erabilerari dagokion% 15,66ko emaitza orokorra tipologia horretarako.
|
|
|
Izan ere, aurreko 4 neurketaldietan %3 arteko proportzioak
|
lortu ondoren
, azken neurketa honetan Arabak %4, 7ko proportzioa lortu baitu, %20an emendatuz aurreko neurketetan lorturiko erabilera proportziorik altuena. 2001eko datuez Iñaki Martinez de Lunak eginiko irakurketaren muina aldatu ez bada ere, seguruenik, beste bizipoz batez irakurriko ditu 2006koak.7
|
|
|
Izan ere, aurreko 4 neurketaldietan %3 arteko proportzioak lortu ondoren, azken neurketa honetan Arabak %4, 7ko proportzioa
|
lortu
baitu, %20an emendatuz aurreko neurketetan lorturiko erabilera proportziorik altuena. 2001eko datuez Iñaki Martinez de Lunak eginiko irakurketaren muina aldatu ez bada ere, seguruenik, beste bizipoz batez irakurriko ditu 2006koak.7
|
|
|
Izan ere, aurreko 4 neurketaldietan %3 arteko proportzioak lortu ondoren, azken neurketa honetan Arabak %4, 7ko proportzioa lortu baitu, %20an emendatuz aurreko neurketetan
|
lorturiko
erabilera proportziorik altuena. 2001eko datuez Iñaki Martinez de Lunak eginiko irakurketaren muina aldatu ez bada ere, seguruenik, beste bizipoz batez irakurriko ditu 2006koak.7
|
|
|
Adin multzoei buruzko hipotesi zehatzak hauek ziren: Haurrek eta gazteek puntutik gorako hobekuntza
|
lortuko
dute; helduen erabilera indizea pittin bat hobetuko da (puntuaren bueltan) eta adinekoena mantendu egingo da, edo pittin bat jaitsi, helduenarekin parekatuz. Eta gertatutakoa hauxe:
|
|
|
Gazteen indizea apenas hobetu den(+ 0,2), gure aurreikuspenik baxuenaren azpitik geratu delarik. 0,2ko hobekuntza ezin liteke positiboki baloratu, indize honek,
|
lortutakoa
mantendu dela baino, irabaz zitekeena ez irabazi izana salatzen digulako.
|
|
|
4 neurketetako daturik baxuena izan zen 2001eko %2, 7tik, %3, 6ra igo dira. Nafarroan aurreko neurketarekiko aldeak txikiak dira, inoiz ez puntua baino handiagoak. Alderik handiena gazteek
|
lortu
dute erabilera ia puntu batean hobetuz (%6, 9), baina kontrara haurren artean ez da hobekuntzarik nabari, joera beheranzkoa delarik: 1989ko %9, 8tik, 2006ko %8, 5era.
|
|
|
• Haur eta, batez ere, gazteen artean neskek mutilek baino erabilera indize hobeak
|
lortuko
zituztela.
|
|
|
Zonalderik euskaldunenaren eta erdaldunenaren arteko aldea 59 puntutakoa zen 2001ean eta 62koa berriz 2006an. Erritmoari dagokionez, zonalderik euskaldunenak hobekuntza erritmo bizia
|
lortu
du 5 urteotan. Zonalderik erdaldunenean ere erritmo biziagoa lortu da, baina oso abiapuntu baxutik abiatuta.
|
|
|
Erritmoari dagokionez, zonalderik euskaldunenak hobekuntza erritmo bizia lortu du 5 urteotan. Zonalderik erdaldunenean ere erritmo biziagoa
|
lortu
da, baina oso abiapuntu baxutik abiatuta.
|
|
|
1993tik honantzako bidea aztertuz gero, berriz, tarteko tipologietan
|
lortu
da hobekuntzarik nabariena. Gaitasun maila %25 den eremuan %13tik %20ra eta %50 %36tik %41era igoz (azken 3 neurketetako aldea txikia delarik).
|
|
|
Nabarmena da, kopuru absolutuetan 10 biztanle arteko hiriak izan direla erabilera gehien hobetu dutenak. Hobekuntza erritmoari dagokionez, berriz, herriak zenbat eta handiagoak izan, orduan eta erritmo biziagoa
|
lortu
dute.
|
|
|
Gure bilakaera sozio-linguistikoaren diagnosi zehatza egin ahal izateko, era askotako datuak erabili behar ditugu eta faktore eta aldagai askori erreparatu. Baina, kale erabileraren neurketetatik
|
lortutakoek
kualitatiboki guztiz garrantzitsua den informazioa eskaintzen digute; azken batean, hizkuntza normalizazio prozesuaren arrakasta mailaren indizerik fidagarrienetako bat, hiztunek hizkuntzaz egiten duten erabilera baita, eta soziolinguistikaren teoria nagusi guztiak bat datoz esatean, hiztunen arteko harreman ohikoenak eta gertuenak direla hizkuntzaren bizi indarraren islarik garbiena.
|
|
|
Ondorengo lerrootan, beraz, hipotesi eta emaitzen aurreikuspenak, 2006an
|
lortutako
datuekin eta aurreko neurketen inguruan idatzitakoekin erkatuko ditugu, batez ere 2001eko neurketaz egin ziren balorazioekin.2
|
|
|
Gure bilakaera soziolinguistikoaren diagnosi zehatza egin ahal izateko, era askotako datuak erabili behar ditugu eta faktore eta aldagai askori erreparatu. Baina, kaleerabileraren neurketetatik
|
lortutakoek
kualitatiboki guztiz garrantzitsua den informazioa eskaintzen digute; azken batean, hizkuntza normalizazioprozesuaren arrakastamailaren indizerik fidagarrienetako bat, hiztunek hizkuntzaz egiten duten erabilera baita, eta soziolinguistikaren teoria nagusi guztiak bat datoz esatean, hiztunen arteko harreman ohikoenak eta gertuenak direla hizkuntzaren biziindarraren islarik garbiena.
|