|
2017
|
|
|
2015ean argitaratu zen Munduko Nazioen Elkarteko txostenaren arabera, 541 substantzia psikoaktibo berri daude salgai 95 lurraldetan banaturik 2009 urtetik (1). Substantzia berrien zenbatekoaren hazkuntza handituz
|
doa
abiadura bizian (1 irudia). 2015 urtean zehar 98 substantzia berri jarri ziren merkatuan Europar Batasuneko droga menpekotasunen behatokiren (EMCCDA) arabera (2).?
|
|
|
Ezezagunak diren heinean, legeak ezin ditu kanpoan utzi. Horretaz gain, legegintzaren abiadura droga horien sintesi abiadura baino motelago
|
doa
beti. Legez kanpo ez egote horrek merkatuan libreki mugitzea dakar, eta, Internet sareak gizartean duen eragina kontuan izanda, agerian dago substantzia berriek aurkez dezaketen arriskua handia dela.
|
|
|
Gizonekin alderatuta MIA jasaten duten emakumek aukera gutxiago dute tratamendu egokia behar den denboran jasotzeko. BIHOTZEZ sarearen eraginez tratamenduraino
|
doazen
denbora tarteak eta heriotza tasa nabarmen murriztu dira emakumeen artean.
|
|
|
BIHOTZEZ sareak izan du bere eragina: emakume gehiago artatzen dira eta tratamenduraino
|
doazen
denbora tarteak nabarmen murriztu dira emakumeen artean. Hala eta guztiz ere, oraindik ere bada non hobetu.
|
|
|
Mila esker MIAk artatzen dituzten profesional guztiei; izan ere, zuen lanak egiten du bidean aurrera
|
joatea
. Eskerrik asko Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailari BIHOTZEZ proiektuari emandako babesagatik.
|
|
|
Pankreatitis akutua pankrearen hanturak eragindako gaixotasun onbera da. Haren eragile nagusiak behazun bideetako kalkuluak eta alkohola dira (1), eta mundu mailan haren intzidentzia gorantz
|
doa
, obesitateari loturik batik bat (2). Uneotan, ospitaleratzea eragiten duten digestio aparatuko patologien artean nagusiena da (3, 4).
|
|
|
Behin neurri horiek hartuta, pazientearen larritasunaren balorazioa egingo dugu. Organo gutxiegitasunen bat bada, Zainketa Intentsiboen Unitatera
|
joan
du pazienteak, euste neurriak indartzeko (18). Kontuan hartu behar dugu pankrearen eta inguruko ehunen hantura murrizten duen tratamendurik ez dagoela, eta, beraz, euste neurrietan eta denboran oinarritzen dela tratamendua.
|
|
|
Bide beretik
|
joanda
baina metodologia desberdin bat erabiliz, haurdunaldian zeharreko tabakoaren eta ADHNaren arteko erlazioa faktore genetikoak bezalako nahasketa faktoreen menpe zegoela azaldu nahian, genetikoki erlazioa zuten eta genetikoki erlaziorik ez zuten ama haurrak aztertu zituen ikerketa batek (4). Hori egin ahal izateko, lagunduriko ugalketa bidez haurdun geratutako emakume talde bat (amarenak ez ziren obozitoekin ernaldutako fetuak lortuz) eta modu naturalean haurdun geratutako beste emakume talde bat elkarrekin konparatu zituzten.
|
|
2018
|
|
|
Depresioaren teoria neuroinflamatorioaren arabera esan bezala, berezko erantzun immunearen zitokinak periferiatik iristen diren momentutik aurrera NSZan hantura prozesua piztu eta etengabe indartzen
|
joango
litzateke, hainbat mekanismo eta kalteren bitartez (3.irudia): glutamatoaren erregulazioan gertatutako asaldurak, azido kinolinikoaren bidezko NMDA hartzaileen aktibazioa, neurotransmisio glutamatergikoaren gainaktibazioa, kalteak oligodendrozitoetan. Oligodendrozitoak neuronak inguratzen dituzten mielina sareak ekoizten dituzten zelula glialak dira eta NSZan gertatzen den hantura jauziarekiko bereziki sentikorrak dira.
|
|
|
Mora, Villalobos, Araya, eta Ozolsek (2004) esan zuten osasuna zela jarduera fisikoa egitearen arrazoi nagusia bai gizonezkoentzat bai emakumezkoentzat, baina badirudi jarduera fisiko gidatua erakargarriagoa dela emakumezkoentzat (13); beste autore batzuek ere diabetesaren hezkuntzarako programa batean emakumezkoen asistentzia altuagoa ikusi zuten (14). Interesgarria izango litzateke aztertzea ea adin eta patologia antzekoa duten gizonezkoek programa gidatuetara
|
joan
beharrean beste mota bateko ariketa fisikoren bat egiten duten. Horrela balitz, esfortzua egin litzateke gizonezkoak mota honetako programetara joatera animatzeko.?
|
|
|
Interesgarria izango litzateke aztertzea ea adin eta patologia antzekoa duten gizonezkoek programa gidatuetara joan beharrean beste mota bateko ariketa fisikoren bat egiten duten. Horrela balitz, esfortzua egin litzateke gizonezkoak mota honetako programetara
|
joatera
animatzeko.? –
|
|
|
Loaren iraupenak osasunean eta funtzionaltasunean eragina dauka (27). Autore batzuek diote helduek gutxi gorabehera 7 ordu behar dituztela eta nagusitzen
|
joan
ahala gutxitzera joan ohi dela beharrezko ordu kopurua (28). Ikerketa honetan, ostera, adin ertainekoak izan ziren lo ordu gutxien egiten zutenak.
|
|
|
Loaren iraupenak osasunean eta funtzionaltasunean eragina dauka (27). Autore batzuek diote helduek gutxi gorabehera 7 ordu behar dituztela eta nagusitzen joan ahala gutxitzera
|
joan
ohi dela beharrezko ordu kopurua (28). Ikerketa honetan, ostera, adin ertainekoak izan ziren lo ordu gutxien egiten zutenak.
|
|
|
Obesitatea pairatzen zutenen% 83k programatik kanpo ariketa fisikoa egiten zuen, eta horrek jarduera fisikoarekiko kontzientzia positiboa adierazten du. Ikerketa honetako emaitzak Kroazian 883 pertsonarekin egindako ikerketan lorturako emaitzen aurka
|
doaz
, ikusi baitzuten ikerketa horretako parte hartzaileek pertzepzio urria zutela ariketa fisikoak izan zezakeen garrantziaz gaixotasun kardiobaskularrak saihesteko unean. Izan ere, bertako partaideek adierazi zuten arazo kardiobaskularretan arrisku faktore garrantzitsuena tentsio arterial altua izatea zela eta garrantzia gutxienekoa jarduera fisikoa (30).?
|
|
|
SUek, beste edozein medikamentuk bezala, merkatura iritsi baino lehen, eraginkorrak, seguruak eta kalitatezkoak direla frogatu behar dute, dagozkien saio klinikoak aurrera eramanez eta garapen fase guztiak gaindituz. SUen araudiaz geroztik umezurtz izendapena lortu duten medikamentuen kopurua gorantz
|
doan arren
, aurreko atalean aipatutako COMPen txostenaren datuetatik ondoriozta daiteke oraindik SUen pazienteenganako irisgarritasuna mugatua dela, SUIa duten medikamentuen ehuneko baxu bat baino ez baitago merkatuan pazienteentzat eskuragarri.
|
|
|
Izan ere, 70 urtetik aurrera, hauxe da traumatismoen ondoriozko heriotza arrazoi nagusia mundu mailan (1). Gipuzkoan, azken urteotan joera hori finkatuz
|
joan
da, eta 2016 urtean traumatismo larrien% 30 erorketen ondorioz gertatu ziren, proportzio hori handiagoa izanik nagusien artean. Halaber, ustekabeko erorketen ondorioz zauritutakoen batez besteko adina handiagoa da, gainontzekoekin alderatuz.
|
|
|
2010 urtean Donostia Unibertsitate Ospitalean 8 arteriografia egin zitzaizkien gaixo traumatikoei, eta zenbaki hori handituz
|
joan
da, 2016an 17 egin zirelarik. Enbolizazioek lesio hemorragiko askoren pronostikoa nabarmenki hobetu dute, heriotza tasa eta morbilitatea ez ezik, egonaldiak, konplikazioak eta, ondorioz, kostuak ere murrizten baitituzte aukeratutako kasuetan.
|
|
|
Kirurgiak baino emaitza eskasagoak dauzka (3 EM) eta denborarekin haren eraginkortasuna murriztuz
|
doa
, hura mantentzeko injekzio berriak behar dituelarik (2 EM). Konplikazio tasa nahiko baxua da.
|
|
|
Gaur egun xingolak dira erabilienak, uretraren erdiko atalaren azpian ezartzen dira eta pelbiseko egituretan finkatzen dira uretrari eusteko. Epe luzerako emaitza onak dituzten eta minimoki inbasiboak diren teknikak ikertzen eta lortzen
|
doaz
denboran zehar, horrela xingola mota desberdinak daude:
|
|
|
PGIan tratamendu farmakologikoa erabil dezakegu, antimuskarinikoak edota beta 3 agonista adrenergikoak hain zuzen. EGIaren kasuan, ostera, kirurgiara joko dugu; badaude horretarako hainbat teknika, urteetan zehar hobetuz
|
joan
direnak, gaur egun erabiliena uretra azpiko xingolak direlarik, polipropilenozkoak. Xingolen eraginkortasun tasa altua da, mota ezberdinak daude bakoitza bere berezitasunekin eta horiek ezagutzea ezinbestekoa da pazienteari aholku egokiena emateko.
|
|
|
Premiazko inkontinentzian, hau gertatzen da: gernu maskuriaren detrusore izeneko muskulua uzkurtu egiten da puxika beteta egon ez arren, normalki alderantziz gertatzen denean; hau da, maskuria beteta dagoenean gernu egiteko sentsazioa izaten dugu eta, komunera
|
joatean
, gernu egiteko momentuan uzkurtzen da muskulu detrusore hori.
|
|
|
4.1 Adina: adina aurrera
|
doala
, bai inkontinentziaren prebalentzia eta bai larritasuna ere handitu egiten dira.
|
|
2019
|
|
|
argi dago Osakidetzako pazienteek medikura egiten dituzten bisita kopuruen arabera aurkituko ditugula paziente horien datuak informazio sistemetan. Esate baterako, anbulatoriora maiz
|
joaten
diren pazienteei (zaharrenak edo gaixotasun kronikoak dituztenak, beharbada) probabilitate handiagoz hartuko zaizkie neurriak, baina medikuarenera gutxi joaten direnak, aldiz (paziente osasuntsuak), seguru asko ez dute izango erregistro bakar bat ere informazio sisteman.
|
|
|
argi dago Osakidetzako pazienteek medikura egiten dituzten bisita kopuruen arabera aurkituko ditugula paziente horien datuak informazio sistemetan. Esate baterako, anbulatoriora maiz joaten diren pazienteei (zaharrenak edo gaixotasun kronikoak dituztenak, beharbada) probabilitate handiagoz hartuko zaizkie neurriak, baina medikuarenera gutxi
|
joaten
direnak, aldiz (paziente osasuntsuak), seguru asko ez dute izango erregistro bakar bat ere informazio sisteman.
|
|
|
Egoera horretan,, datu ezak, berak informazioa emango digu medikura ez
|
joatea
osasun onaren seinale den neurrian.
|
|
|
Sortzen diren galderak gai hauen ingurukoak dira: aldi berean ematen diren gaixotasun kroniko anitzi zein zahartzen ari den biztanlerian handitzen
|
doan
prebalentziari heltzeko modua; tratamendu eta diagnostikoetarako garrantzizkoak diren norbanakoaren aldaerak hobeto ulertzea; berrikuntzak nola eragiten duen pazienteak interbentzio batean egon behar diren denbora laburtzeko. Sortzen diren tresnen berritasunak non dauden?
|
|
|
Gainera, oinarri oinarrizkoak dira ikaskuntza esperientzia kliniko zabalagoetatik abiarazteko. Inguruabar desberdinetan aukera klinikoek zer eraginkortasun duten ulertzeko kontuan izan behar diren faktoreen konplexutasuna handituz
|
doa
, horrexegatik, datu baseetaz eta kalkulu ahalmenaz aldi berean baliatu ahal izateko, aplikazio zabaleko IKTak behar dira derrigorrean. Nahiz eta bere horretan nahikoa ez izan arreta medikoaren kudeaketa hobe batek eskatzen duen informazioa sortzeko, beharrezkoa da bet ikasten ari den osasun sistema baten etengabeko hobekuntzarako.
|
|
|
Nazioarte mailan ikuspuntu bat baino gehiago dago Colaboración Cochrane erakundea, NICE. Argi erakusten du horrek, ahal den neurrian, bermatu egin behar dela interbentzio baten eraginkortasun klinikoa ebaluatzeko elkarlana, batetik, eta ebidentzia mamia ebaluatzeko lankidetza, bestetik, kolaboratiboak izan behar direla eta ondo koordinatuta egon behar direla, mugetatik harago
|
joanez
, eta aldi berean, jakitun izanda tokian tokiko erabakiak hartzera erama gaitzaketen ingurune kultural eta politiko desberdinak daudela.
|
|
|
Arreta medikorako erabaki hartzea orientatzeko proba gero eta gehiago eskatzen dira, eta azkar
|
doa
gora eskari hori, arrazoi hauengatik: proba egokirik gabe emandako arretaren ondorio kaltegarriak, beharrezkoak ez diren arreta medikoaren esku hartzeen proportzioaren gaineko ikuspegi berriak, medikuen akatsak gertatzen direla onartzea eta arreta medikoaren kostu handiagatik jendartean zabaldu den kezka eta kontzientzia maila handiagoa.
|
|
|
Funtsezko lana egiten ari dira, gaur egun, eraginkortasun konparatiboaren ikerketan, baina aurrera eramaten diren jarduera horiek nor bere bidetik
|
doaz
, eta askotan, errepikakorrak ere badira. Ebidentziaren aplikazioa ekoizpenarekiko atzerago badago, hein batean, informazioa bilatzen eta garatzen duten erakundeen artean, eta horien barruan ere, ikuspegi desberdin eta, isolatuak?
|
|
|
Gaixorik sentitzen garenean edo gaixotzen garenean, medikuarengana
|
joaten
gara irtenbide baten bila. Gaixotasunen zainketa eta sendatze beharra kontuan hartuta, jasotako osasun asistentzia kalifikatzen dugu proben kopurua edo errezeta kopuruaren arabera.
|
|
|
Egokitasuna arriskuen eta onuren arteko oreka espezifikoari lotuta
|
doa
(drogak, prozedura diagnostiko edo terapeutikoak, kirurgia, terapia fisikoa), eta balio klinikoak kontuan hartzen ditu beste ezaugarri eskuragarriekin alderatuta. Prestazio desegokia da arrisku onura oreka negatiboarekin ematen dena, zalantzazkoa dena eta/ edo balio kliniko txikia duena.
|
|
|
2015ean, medikuntzaren gehiegizko erabilerari buruzko literatura erraz hedatzen
|
joan
zen: 821 artikulu aurkitu ditugu, 2014ko 440 artikuluen aldean.
|
|
|
Sintoma eta zeinuen konbinazioa da, funtzio edo egitura baten nahastearekin lotutako fenomenoa, kausa zehatz baten ondoriozkoa. Kontzeptu konplexua da, izan ere, defnitzeko zaila, aldatuz
|
doalako
denbora joan ahala gizarte, kultura eta ekonomia arloetan gertatutakoekin.
|
|
|
Sintoma eta zeinuen konbinazioa da, funtzio edo egitura baten nahastearekin lotutako fenomenoa, kausa zehatz baten ondoriozkoa. Kontzeptu konplexua da, izan ere, defnitzeko zaila, aldatuz doalako denbora
|
joan
ahala gizarte, kultura eta ekonomia arloetan gertatutakoekin.
|
|
|
Euskadin, prebalentzia hori handiagoa da emakumezkoengan gizonezkoengan baino. Izan ere, sintoma horien prebalentzia handituz
|
joan
da 2002az geroztk emakumeen artean; gizonezkoengan, berriz, ia ez da aldatu 2002 eta 2007 urteen artean, eta 2013an okerrera egin du.
|
|
|
Era berean, obesitatea gora
|
doa
ikasketa maila jaisten den heinean. Lehen mailako ikasketak dituzten gizonezkoen% 18 eta emakumezkoen% 15 obesoak dira; unibertsitate ikasketak dituztenen artean, berriz, gizonezkoen% 8 eta emakumezkoen% 6.
|
|
|
kanpoko laguntzarik gabe haurdun gelditzea, haurduna 16 urtez gorakoa izatea eta komunikatzeko arazorik ez izatea. 2006ko maiatzetik 2008ko abuztura bitartean, Zumarragako Ospitalera lehen ekografia egitera
|
zihoazen
haurdunak gonbidatu zituzten proiektuan parte hartzera. Gipuzkoako 638 bikoteez gain, Europako beste herrialdeetako partaideek osatzen dute INMA proiektua, eta guztiek protokolo bat dute elkarrekin (15).
|
|
|
Janssen et al. ek proposatu dute PM2.52.5 partikulek areagotu egiten dutela T4 T3 bilakatzea, 2 deiodinasaren aktibitatea induzituz; era berean, PM aren eta T4 librearen artean alderantzizko erlazioa aurkitu zuten. Bestalde, gure emaitzek bezala, Howe CGk eta taldekideek haurdunaren PM2.5 ekiko esposizioa jaioberriaren T4 kontzentrazio altuekin erlazionatuta dagoela iradoki dute, eta haratago
|
joan
dira haurdunaldiaren zein astetako esposizioak duen eragina aztertuta.? –
|
|
|
Azterketa honetan minbiziaren inguruko ikuspegi proteozentrikoaz haratago
|
joan
nahi genuke, gene ez kodetzaile hauek eta haien adierazpenaren erregulazioak tumoreen garapenean izan dezaketen garrantzia azpimarratuz. Erregulazio hori maila ezberdinetan eman daiteke eta esan bezala protagonista ugarirengan izan dezake eragina.
|
|
|
Geroztik, Europako hainbat herrialdetara, Estatu Batuetara, Kanadara, Australiara eta Asiako herrialdeetara hedatu zen. Denbora aurrera
|
joan
ahala, ZATaren erabilera klinikoa dementzia pairatzen zuten erien zainketara bideratu eta barreiatu zen batez ere (7). Gaur egun, dementziarako terapia ez farmakologiko multzoaren barruan, Snoezelen terapiak B gomendatze gradua lortu du (8).?
|
|
|
Horren harira eta adituen aburuz, adineko pertsonek pairatzen eta deskribatzen dituzten portaera aldaketa ohikoenak usadiozko adinekoentzako egoitzetan bizi duten bakartasunari, gelditasunari eta isolamenduari egotz dakizkieke, bertako zentzumen gabetze nabaria dela-eta (17). Izan ere, egiaztatuta dago adineko pertsonen% 97ren bizi kalitatea esanguratsuki okerrera
|
joaten
dela adinekoen etxeetan barneratu ondoren, hots, instituzionalizatu ostean (18). Gizakion zahartzea eta pixkanakako bost zentzumenetan bistaratutako narriadura zuzenki proportzionalak eta aldi berean gertatzen diren bi prozesu paralelo dira.
|
|
|
Dementziaren tratamendurako erabiltzen diren neuroleptikoek dakartzaten albo ondorioak direla-eta, terapia psikosozialen esku hartzea gero eta adierazgarritasun handiagoa eskuratzen
|
joan
da (19). Testuinguru horretan, azken 20 urteetan, Snoezelenen ingurugiro ez farmakologikoen erabilera, terapia psikosozialaren barnean sartzen dena?
|
|
|
Testuinguru horretan, azken 20 urteetan, Snoezelenen ingurugiro ez farmakologikoen erabilera, terapia psikosozialaren barnean sartzen dena? ospea lortzen
|
joan
da, batez ere dementzian erdietsitako ebidentzia zientifikoei esker (11). Izan ere, dementzian, ZAT barne barneko estrategia eraginkor eta banakotzat hartzen da, non pazienteek, prozesu ulergarri eta atsegingarri baten bitartez, afektu eta zentzumen mundua berraurkitzen duten, beren komunikazio trebetasuna eta emozio osasuna hobetuz (20).
|
|
|
Biriketako edema akutua izandako korrikalariak ere ZIUn egin zituen egun batzuk. Lasterketako 160 kilometroan
|
zihoala
, neurriz kanpoko nekea atzeman zioten. Azterketa guztiak egin ondoren, ez zioten aparteko larritasunik ikusi.
|
|
|
Gabezia maila guztietan gizonezkoen tasak emakumezkoenak baino altuagoak dira (2 taula), eta tasa horiek handituz
|
doaz
bi sexuetan maila sozioekonomiko altuenetik (1 kintila) baxuenera (5 kintila). Taula berean 2tik 5erako kintilen tasa estandarizatuen arrazoiak aurkezten dira, 1 gabezia kintilaren tasarekin alderatuz lortzen direnak.
|
|
|
Hala ere, kontuan izan behar da gure lanean tratamendua bete ez dutenen taldea, txikia izateaz gain, nahiko heterogeneoa dela. Horrela, askotan amaitu gabeko tratamendua kontsideratzen da pazientearen jarraipena egitea ezinezkoa den kasuetan, eta, ondorioz, atxikipena ezezaguna denean (adibidez, EAEtik kanpo bizitzera
|
joan
diren kasuak).
|
|
|
Gaurko gizartean, haurtzaroa eta nerabezaroa poztasun eta zoriontasun garai moduan identifikatu arren, aldi horretan zenbait gaixotasun agertzea ohikoa izaten da eta haurren zein nerabeen heriotza ere errealitate bat da. Hala ere, azken urteetan, gaixotasun sendaezinak dituzten haurren eta nerabeen biziraupena luzatzen
|
joan
da, eta, ondorioz, zainketa aringarri pediatrikoak geroz eta indar handiagoa hartzen joan dira. Zainketa horietan, beste gauza batzuen artean, komunikazioa funtsezko tresna bilakatzen da.
|
|
|
Gaurko gizartean, haurtzaroa eta nerabezaroa poztasun eta zoriontasun garai moduan identifikatu arren, aldi horretan zenbait gaixotasun agertzea ohikoa izaten da eta haurren zein nerabeen heriotza ere errealitate bat da. Hala ere, azken urteetan, gaixotasun sendaezinak dituzten haurren eta nerabeen biziraupena luzatzen joan da, eta, ondorioz, zainketa aringarri pediatrikoak geroz eta indar handiagoa hartzen
|
joan
dira. Zainketa horietan, beste gauza batzuen artean, komunikazioa funtsezko tresna bilakatzen da.
|
|
|
Aipatzekoa da, medikuntzako aurrerapenek gaixo pediatrikoen heriotza tasaren jaitsiera eragin badute ere, gaixotasun sendaezinak dituzten haurren eta nerabeen biziraupena luzatzea ekarri dutela (6, 7). Horren aurrean, zainketa aringarri pediatrikoak geroz eta paper garrantzitsuagoa hartzen
|
joan
dira azken urteetan (6).
|
|
|
Komunikazioari dagokionez, elkarrizketa bat ulertzeko gaitasuna agertzen da (14, 24). Aurreko aldian nabarmentzen zen egozentrismoa desagertuz
|
doa
eta haurra ikuspuntu desberdinak onartzeko gai da (24).
|
|
|
– Aurreko aldian nagusituriko pentsamendu magikoa desagertuz doan neurrian, heriotza itzulezina dela ulertuz
|
doa
haurra (2, 9, 14, 22). Horrekin batera, heriotzaren aurrean beldurra agertzen has daiteke (14).
|
|
|
Beraren galderak izango dira elkarrizketaren erritmoaren markatzaileak. Beraz, galderei zintzotasunez eta gezurrik esan gabe erantzungo zaien arren, ez da gomendatzen galdetzen duena baino haratago
|
joatea
(9, 12, 25).
|
|
|
Gaixoaren senideen kasuan, aldiz, aipatzekoa da, gaur egungo gizartean, egoera terminalean dagoen haurraren edo nerabearen senideak alde batera uzteko joera nabarmentzen dela (9, 10, 12, 33). Askotan ez zaie gertatzen ari denaren inguruko azalpenik eskaintzen, baina nabaritu ohi dute gauzak ez
|
doazela
ondo. Informazio faltaren aurrean, ondorio propioak atera ohi dituzte eta ohikoa izaten da, anai arrebaren gaixotasuna, beraien jarrera txarraren ondorio dela pentsatzea (9,10).
|
|
2020
|
|
|
Akroplaxomaren eraztun marjinala axonema aldera jaisten da eta horrek nukleoaren eta akrosomaren elongazioa eragiten du, bietara lotuta baitago. Manchette aren eraztun perinuklearraren diametroa murriztuz
|
doa
beste eraztunarekin batera axonema aldera ere jaisten den bitartean. Bestalde, HTCAren aurrez aurreko posizioak espermatidaren buruaren antolakuntza determinatzen du.
|
|
|
Garaiz jakinarazten ez diren sintomek okerragora jo dezakete eta konplikazio larriagoak ekar ditzakete. Hala nola ospitalera
|
joan
beharra edota kimioterapia jartzeko arazoak eragin ditzakete, osasun emaitzak kaltetuz (8).
|
|
|
Edota gorozkiak urtsuago? a. Ez, beti bezala
|
noa
komunera. b. Bai, nabaritu ditut, baina gehienez ere 4 gorozki urtsu egin ditut egunean. c. Egunean 5 7 aldiz joan naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan. d. Egunean 8 aldiz edo gehiagotan joan naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan.
|
|
|
a. Ez, beti bezala noa komunera. b. Bai, nabaritu ditut, baina gehienez ere 4 gorozki urtsu egin ditut egunean. c. Egunean 5 7 aldiz
|
joan
naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan. d. Egunean 8 aldiz edo gehiagotan joan naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan.
|
|
|
a. Ez, beti bezala noa komunera. b. Bai, nabaritu ditut, baina gehienez ere 4 gorozki urtsu egin ditut egunean. c. Egunean 5 7 aldiz joan naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan. d. Egunean 8 aldiz edo gehiagotan
|
joan
naiz komunera, egun batean edo bat baino gehiagotan.
|
|
|
a. Ez, beti bezain ondo sentitzen naiz. b. Nekatuta nago, baina atseden hartuz nekea arintzen zait. c. Nekeak eguneroko zereginak egiteko mugatzen nau (janaria prestatu, erosketak egin) eta atseden hartu arren, ez da arintzen. d. Nekeak nire burua zaintzeko zailtasunak sortzen dizkit (janzteko, komunera
|
joateko
, dutxatzeko) eta atseden hartu arren, ez da arintzen.
|
|
|
Urrats horretan Golgi aparatutik entzima hidrolitikoak aukeratu eta garraiatu egiten dira, besikuletan metaturik, nukleoaren aurreko aldera. Garraio horretan mikrotubuluetatik
|
doazen
proteina motorrek (9) zein aktinazko mikropiruek hartzen dute parte. Besikulen fusioaren ondorioz zaku akrosomikoa sortzen da.
|
|
|
Lehenengoa bai nukleoari bai akrosomari lotuta dago eta axonema aldera atzeratzen da, nukleoaren elongazioa eraginez. Bigarrenak, nukleoaren inguruan kokatuta, bere diametroa murriztuz
|
doa
eta beste eraztunarekin batera axonema aldera mugitzen da (11). Sertoli zelulen aktinazko piruek sortutako indarrek ere elongaziorako ezinbestekoak dira.
|
|
|
Populazioaren zahartzea, bizi itxaropenaren luzatzea, tabakoaren kontsumoaren beherakada eta industrializazioaren gorakada postulatzen dira gaixotasun honen prebalentziaren igoeraren arrazoi gisa (14,15). Herrialde industrializatuetako prebalentzia% 0,1 artean mantentzen da eta, adinak gora egin ahala, PGaren arriskua ere gorantz
|
doa
. Horrela, 60 urtetik gorako populazioan% 1eko, eta 80 urtetik gorako pertsonetan% 3ko prebalentzia estimatzen da (5).
|
|
|
Gasteizen jaio zen 1957an, Valladoliden medikuntza ikasketak egin ondoren urte batzuetan Arabako osasun zentroetan mediku lanak egin zituen. Hala ere, zenbait urte geroago Eskoziako Glasgowra
|
joan
zen eta Osasun Publikoari buruzko masterra egin zuen. Handik Gasteiza bueltatu zen eta Arabako Osasun Institutua sortzeko aukera izan zuen eta koordinatzaile lanak egitekoa.
|
|
|
Egoera horietan Laguntza Bidezko Ugalketa Teknikak (LBUT) erabiltzen dira eta haien arrakasta espermatozoidearen aukeraketan dago. Gizonezkoaren ernaelezintasun askoren zergatiak ezezagunak direnez eta terapiaren ondorioak LBUT eta hormonen kontrolaren haratago
|
doazenez
, zergatien bide asoziatuak eta ernalezintasunean inplikatutako molekulen identifikazioak erabateko garrantzia dauka egun. Espermatogenesiaren azkenengo etapa, non espermatida biribila gameto maskulino funtzionala bilakatzen den, gakoa izan daiteke espermatozoidea aukeratzeko teknikak garatzean. Horren inguruko ezagutza oso tresna erabilgarria izan daiteke LBUTetarako beharrezkoa den gameto maskulinoa aukeratzeko metodoen diseinurako.
|
|
|
Beste azterketa batean hiperentzimemiaren balioak egunean zehar konstante mantentzen diren edo aldatzen
|
joaten
diren ikertu zen. Sindrome hori zuen multzo bateko pertsonetan odoleko entzima pankreatikoen balioak neurtu ziren segidako bost egunetan zehar eta kasu gehienetan hiperentzimemia konstantea ez zela ondorioztatu zen, balioak egunetik egunera aldatzen zirela eta normalizazio iragankorra ere bazegoela.
|
|
|
Erabiltzailearen erreferentziazko osasun zentroan aukerarik ez dagoenean, edota itxaronaldi luzeagoa badakar, ostera, bolantea Galdakao Usansoloko Ospitaleko (GUO) Kanpo Kontsultetako Harrerara bideratuko da. Bertatik, eskura dauzkaten datuen argitan, erakunde barruko beste osasunzentro batera
|
joateko
aukera eskainiko diote pazienteari. Kasu honetan ere, berak erabakiko du zer egin.
|
|
|
38 urteko gizonezkoa familia medikuarenera
|
joan
zen bi astez goragalea izan ostean. Izatez osasuntsua zen, ez zuen inolako mediku tratamendurik jarraitzen eta alkohol kontsumo moderatua zuen.
|
|
|
Erabiltzailearen erreferentziazko osasun zentroan aukerarik ez dagoenean, edota itxaronaldi luzeagoa badakar, ostera, bolantea Galdakao Usansoloko Ospitaleko (GUO) Kanpo Kontsultetako Harrerara bideratuko da. Bertatik, eskura dauzkaten datuen argitan, erakunde barruko beste osasunzentro batera
|
joateko
aukera eskainiko diote pazienteari. Kasu honetan ere, berak erabakiko du zer egin.
|
|
|
Populazioaren zahartzea, bizi itxaropenaren luzatzea, tabakoaren kontsumoaren beherakada eta industrializazioaren gorakada postulatzen dira gaixotasun honen prebalentziaren igoeraren arrazoi gisa (14,15). Herrialde industrializatuetako prebalentzia% 0,1 artean mantentzen da eta, adinak gora egin ahala, PGaren arriskua ere gorantz
|
doa
. Horrela, 60 urtetik gorako populazioan% 1eko, eta 80 urtetik gorako pertsonetan% 3ko prebalentzia estimatzen da (5).
|
|
|
Akroplaxomaren eraztun marjinala axonema aldera jaisten da eta horrek nukleoaren eta akrosomaren elongazioa eragiten du, bietara lotuta baitago. Manchette aren eraztun perinuklearraren diametroa murriztuz
|
doa
beste eraztunarekin batera axonema aldera ere jaisten den bitartean. Bestalde, HTCAren aurrez aurreko posizioak espermatidaren buruaren antolakuntza determinatzen du.
|
|
|
Egoera horietan Laguntza Bidezko Ugalketa Teknikak (LBUT) erabiltzen dira eta haien arrakasta espermatozoidearen aukeraketan dago. Gizonezkoaren ernaelezintasun askoren zergatiak ezezagunak direnez eta terapiaren ondorioak LBUT eta hormonen kontrolaren haratago
|
doazenez
, zergatien bide asoziatuak eta ernalezintasunean inplikatutako molekulen identifikazioak erabateko garrantzia dauka egun. Espermatogenesiaren azkenengo etapa, non espermatida biribila gameto maskulino funtzionala bilakatzen den, gakoa izan daiteke espermatozoidea aukeratzeko teknikak garatzean. Horren inguruko ezagutza oso tresna erabilgarria izan daiteke LBUTetarako beharrezkoa den gameto maskulinoa aukeratzeko metodoen diseinurako.
|
|
|
Urrats horretan Golgi aparatutik entzima hidrolitikoak aukeratu eta garraiatu egiten dira, besikuletan metaturik, nukleoaren aurreko aldera. Garraio horretan mikrotubuluetatik
|
doazen
proteina motorrek (9) zein aktinazko mikropiruek hartzen dute parte. Besikulen fusioaren ondorioz zaku akrosomikoa sortzen da.
|
|
|
Lehenengoa bai nukleoari bai akrosomari lotuta dago eta axonema aldera atzeratzen da, nukleoaren elongazioa eraginez. Bigarrenak, nukleoaren inguruan kokatuta, bere diametroa murriztuz
|
doa
eta beste eraztunarekin batera axonema aldera mugitzen da (11). Sertoli zelulen aktinazko piruek sortutako indarrek ere elongaziorako ezinbestekoak dira.
|
|
|
Osakidetzako langile egonkor elebidunen portzentajea urtetik urtera goraka
|
doa
(% 2 urteko, gaur egunean ia ia% 50era heldu arte), eta agerikoa da langile gazteenen kasuan portzentaje hori askoz altuagoa dela. Hala eta guztiz ere, profesional falta eta kanpotik sortutako arrazoiak direla medio, Osakidetzako langile guztiak euskaldunak izango diren eguna urrun dugu oraindik; ondorioz, historia klinikoan euskarak gaztelaniarekin partekatu du tokia.
|
|
|
(4 eu) ondorengo egunetan ez zuen botaka egin, eta beherakoak gutxituz eta giltzurrunen funtzioa hobetuz
|
joan
ziren
|
|
|
2009ko martxotik 2019ko irailera bitartean, GIBaren 28.368 eta 2290 sifilisaren test azkar egin dira Euskadiko farmazietan. Farmazietara testa egitera
|
joaten
diren pertsonen% 22,4 gizonekin sexua duten gizonak dira (HSH),% 43,8 gizon heterosexualak (HTX) eta% 25,4 emakumeak. Testa botikan egiten duten gehienek emaitzaren azkartasunagatik(% 40,7) edo irisgarritasunagatik(% 36,1) egiten dute.
|
|
|
5.4 Laneko
|
joan
etorrien ondoriozko laneko lesioak murrizteko tresnak
|
|
|
• Enpresetako istripuen datuak aztertu ziren: egiaztatu zen laneko istripurik larrienen% 30 (larriak, oso larriak eta hildakodunak)
|
joan
etorrien ondoriozkoakzirela.
|
|
|
Horren ondorioz,
|
joan
etorriek (in itinere eta misiokoak) eragindako laneko lesioak murrizteko tresnak garatzeko proiektua jarri zen abian.
|
|
|
Azpimarratu beharra dago
|
joan
etorrien ondoriozko arriskuaren izaeragatik ezinbestekoa dela ikuspegi anitzeko programak eta jarduerak garatzea gizartean eta lan munduan eragina izan dezaketen erakunde eta talde guztiek.
|
|
|
Hauguztia begirale batek dinamizatzen du, saioak egiten direnlekuetara
|
joaten
lagunduz eta harremanak ezartzeko lehenengo pausoakemanez.
|
|
|
Entsegu aleatorio kontrolatuari dagokionez, aldiz, 60 urte baino gehiago izan eta entseguan parte hartzea onartu zuten emakumeen artean (n= 22)% 90 bertaratu zen saioetara. % 15ak
|
joateari
utzi egin zion, honako arrazoi hauengatik: osasun arazoak(% 4), lanarekin kontziliazio zailtasunak(% 4), eta ikerketan parte hartzea errefusatu izana(% 7).
|
|
2021
|
|
|
DUOko kasuen% 68,57k ebakuntza aurrekaria zeukan, literaturan aurkitutako emaitzekin bat eginez (4,9, 11,12, 14,15). Gainera, ebakuntza egiteko garaian, pazienteen% 60k entzumenaren narriadura zeukan (transmisiozko hipoakusia, hipoakusia neurosentsorial edo hipoakusia misto moduan) eta% 25,7 zuzenean kofosiarekin
|
joan
zen interbentzioa egitera. Oro har, aztertutako serieetan ebakuntza aurreko egoera audiologikoa antzekoa izan da, hipoakusia larri sakona pazienteen% 46% 100ek aurkezten zuen (4,16) eta kofosia pazienteen% 39 artean (11,12, 17).
|
|
|
2019ko irailaren 16an, botulismoaren susmo klinikoa zuen 23 urteko emakumea Donostia Unibertsitate Ospitaleko Larrialdi Zerbitzura
|
joan
zen, irailaren 4an eta 6an etxean ontziratutako hegaluze kontserbak kontsumitu eta gero, irailaren 7an ikusmen lausoa eta aho lehorra izan zituen. Egun batzuk geroago, disfagia, aurpegiko ahultasuna, aldebiko betazalen ptosia eta idorreria gehitu ziren.
|
|
|
Gure seriean, disnea izan zen BTEdun pazienteak larrialdietara
|
joateko
arrazoi nagusia, normalean ez bat batekoa eta nagusiki 24 orduko eboluziokoa. Kasuen herenean bularreko minarekin, beheko gorputz adarretako klinikarekin edo sinkope/ presinkopeekin batera agertu zen, konbinazio hori diagnostikorako susmo altukoa delarik.
|
|
|
|
Badoa
2021 urtea ere eta iritsi da OSAGAIZ aldizkariaren aurtengo bigarren zenbaki arrunta argitaratzeko unea. Iazkoan bezala COVID gaixotasunaren eraginak markatutako urtea izan da, badirudi birusa gelditzeko etorri dela eta ikusi egin da mundu mailan nolako eboluzioa izango duen etorkizunean.
|
|
|
Medikuntzaren praktika klinikoa dinamikoa da, aldaketa sozial, ekonomiko eta teknologikoen eraginpean aldatuz
|
doana
. Hori dela eta, XX. mendeko azken hamarkadetatik hona bizitzen ari garen medikuntzaren aro modernoak balioen, lehentasunen eta ikuspuntuen aldaketa eragin du.
|
|
|
• Kronometratutako jaiki eta
|
joan
testa (ingelesez Timed Get Up and Go; TUG): Besoen laguntzarik gabe aulki batetik altxatu, 3 metro ibili eta berriro aulkian esertzean datza (4).
|
|
|
Ikertzaileek ez zuten etxean burututako saio kopuruaren daturik eman. Posible da talde esperimentaleko parte hartzaileak denboraren eta monitorerik ez izatearen ondorioz motibazioa galtzen
|
joatea
eta ezberdintasunik ez aurkitzearen arrazoia parte hartzaileek etxean programa zehatz mehatz ez betetzea izatea. Esku hartzearen gainerako ezaugarriak (saioen iraupena, maiztasuna, ariketa motak) beste ikerketa batzuen berdintsuak direla kontuan hartuta, baliteke aurretik aipatutako aspektuak izatea erorketetan emaitza positiborik ez izatearen arrazoia.
|
|
|
Hirurogei urte baino gehiago duten munduko pertsonen kopurua beste adinekoena baino arinago hazten ari da eta horrek 2050 urterako populazio hori% 17 handitzea ekar dezake (1). Bestalde adinekoen populazioa igotzen
|
doan bezala
, bizi esperantza ere handitzen doa eta askotan pertsona nagusien bizi kalitatea ez da ona (2). Adineko pertsonetan zahartze prozesuak gaitasun kognitibo eta fisikoen gutxitzea dakar.
|
|
|
Hirurogei urte baino gehiago duten munduko pertsonen kopurua beste adinekoena baino arinago hazten ari da eta horrek 2050 urterako populazio hori% 17 handitzea ekar dezake (1). Bestalde adinekoen populazioa igotzen doan bezala, bizi esperantza ere handitzen
|
doa
eta askotan pertsona nagusien bizi kalitatea ez da ona (2). Adineko pertsonetan zahartze prozesuak gaitasun kognitibo eta fisikoen gutxitzea dakar.
|
|
|
Pixkanaka giza gorputzak narriadura edo hondatze progresibo bat pairatzen du eta adinekoak hauskor bihurtzen ditu (3). Erorketa arriskua eta hauskortasuna eskutik
|
doaz
; izan ere, erorketa arriskua handitu egiten da adineko pertsona hauskorretan (1,4, 6,7). Hauskortasunaz gain, hainbat dira pertsona nagusien erorketen arrisku faktoreak, besteak beste, gorputz masaren indize altua, gaitasun fisikoen galera (8), erorketei beldurra izatea, konfiantza galtzea, berriro erortzea, parte hartze soziala zein jarduera fisikoa murriztea, ingurune familiar ezegokia, mendekotasun handia izatea (3) eta narriadura kognitiboa, depresioa edo sarkopenia pairatzea (1).
|
|
|
Ospitaleratze egoera honela sailkatu zen: a) programatua, pazientearen ospitaleratzea aldez aurretik planifikatuta zegoenean, eta b) larria, pazientea larrialdietako zerbitzuetara
|
joandakoan
edo beste zerbitzu batetik modu urgentean bideratua izan zenean.
|
|
|
Bigarren motakoak gehiago erabiltzen dira. Gainera, gero eta dosi baxuagoak eta eragin androgeniko txikiagoak aurkezten dituzten konposatu berriak agertzen
|
doaz
. Egun, lau belaunaldi deskribatzen dira AHenagerpen garaiaren arabera, azken belaunaldian drospirenona eta nomegestrolazetatoa aurkitzen direlarik.
|
|
2022
|
|
|
Ardura latzarekin
|
joan
izan naiz maiz etxera: " Zenbatek deitu ote dute laguntza eske eta ezin izan ditugu artatu?
|
|
|
Bizi izandako egoera larrien ondorena izan da urduritasun hau, baretzeko edo hausnartzeko biderik izan gabe. Harreran lanean denbora luzea zeramaten lankideak beste lanpostuetara
|
joaten
ikusi nituen, bertakoa ezin jasanik. Eta ni ere urduritasun honek harrapatu ninduen.
|
|
|
Horrela genbiltzala 6 olatuak harrapatu gintuen guztiz. COVID testak, baja parteak eta COVID jarraipenak biderkatuz
|
joan
ziren eta langileak urrituz. Ilarak izugarri luzatu ziren berriz ere.
|
|
|
Ilarak izugarri luzatu ziren berriz ere. Gu ere gaixotzen hasi ginen, medikuak, erizainak, gizarte langileak, garbitzaileak eta administrariak.Ezinean ibili ginen denak, protokoloak egunetik egunera aldatuz
|
zihoazen
eta egun baten balio zuenak hurrengoan ez zuen balio. Haserrea ere areagotuz joan zen, eta ezinegona, eta urduritasuna.
|
|
|
Gu ere gaixotzen hasi ginen, medikuak, erizainak, gizarte langileak, garbitzaileak eta administrariak.Ezinean ibili ginen denak, protokoloak egunetik egunera aldatuz zihoazen eta egun baten balio zuenak hurrengoan ez zuen balio. Haserrea ere areagotuz
|
joan
zen, eta ezinegona, eta urduritasuna. Berriz ere zenbat gelditu dira etxean laguntza jaso ezinik?
|