|
2000
|
|
|
Gaurko musika entzungai jartzeaz batera, euskaldungaiei gure mintzora pasatzeko bidea samurragoa egin dakien. Halaxe,
|
jendea
euskara ikastera animatu dadin, bigarren urtez segidan, Bizkaia eta Gipuzkoako udal euskaltegiek (r) udal euskaltegiaren txokoa» zabaldu dute Joseina Etxeberriaren arratsaldeko saioan, urtarrila eta otsaila bitartean, hain zuzen. Bertara, udal euskaltegiekin nolabaiteko lotura duten edo izan duten pertsona ezagunak gonbidatzen dira astero, euskararen, euskaltegiaren eta bere lanaren inguruko solasaldi gozo bat izatera.
|
|
|
Etorkizunean, koordinatzaile bat izanen da iparraldeko 14 liburutegiez arduratzeko (bertan dago liburuzain euskaldunen kopuru handiena), eta beste bat Iruñerriko 21 liburutegietarako. Koordinatzaile horiek euskararen normalizazioa lehentasuntzat hartu dute, noski, eta hala izan dadin lortzeko haien esku egonen da proposamen zehatzak egitea(
|
jendearekin
euskaraz aritzeko gutxieneko euskara mailak ezartzea, prestakuntza planak, liburutegien seinalizazioa, euskarazko gai zerrendak sartzea, etab.) eta halaxe eginen dutela espero dugu. Erosketa zentralizaturako prozedura, hala Liburutegien Sareak nola Nafarroako Liburutegiak erabiltzeko pentsatua, tresna funtsezkoa da, eta liburutegiek titulu askoren artean (Nafarroako Liburutegi Nagusian urtero sartzen direnak, 10.000 inguru) beraien bilduBiblinleka metarako egokienak hautatu ahal izateko behar bezain malgua.
|
|
2001
|
|
|
Hortaz, eta ohiturak txikitatik aldatzea errazagoa denez, batez ere haurrei begira ekin diote" Zinea euskaraz" programari. Denborarekin, Tinkoren helburua publiko zabalago batera iristea dela adierazi digu Galarragak:" Zine aretoetara
|
jendea
euskarazko pelikulak ikustera etor dadin lortzeko, hilabete hauetan ikusgai izango diren filmeen jarraipen serioa egin behar da. Film hauek zenbat lagun erakarri dituzten jakitearekin ez da nahikoa".
|
|
|
Gainera, oztopo guztien gainetik euskara aktiboki babesten duen herritar multzo handia dagoela uste du Oraak. Orokorrean, alkateak azaldu zuen moduan," begi onez eta laguntza handia emanez, hartzen ditu hemengo
|
jendeak
euskararen aldeko adierazpen eta dinamikak". Dena dela, euskararenganako sentimendu hori," naturaltasunez" agertzen dutela adirazi du Argantzuneko alkateak," barru barrutik eta euskararen etsaiek erakusten dituzten moduko kolonialismo haizeak erakutsi gabe.
|
|
|
Euskarazko izkribu hark halako irrealtasun bat ematen zien armen jabeei. Kalaportun
|
jendeak
euskaraz egin arren eta Goiok ere etxean eta kalean, Ikastetxean izan ezik, euskaraz egin arren, ez zen euskaraz ez idatzi ez irakurtzen. Armen erabilerari buruzko apunteena izan zen Goiok euskaraz leitu zuen lehenengo koadernoa, eta enbarkaziora behin baino gehiagotan itzuli zen paper koadrikulatu haietako eskuizkribua ulertu nahian:
|
|
|
Bide honi ekindakoan, modu batera edo bestera gauzatzeko bidea egingo dute, ja rrera aldatu ezean. Araban euskararen gizarte eragileak eta euskara ikasi nahi dutenak ekonomikoki zigortzera jo dute, eta honek, euskalgintzaren lana zailtzeaz gain, ikasi nahi duenak atzera egin dezan laguntzen du. b) Eraso komunikatibo —polizial— judizialaren bidetik, oraingoz ez dute lortu
|
jendea
euskararen kontra jar dadin; hor dago, adibide baterako, hitz hauek idazten ari garenean Euskal Herria zeharkatzen ari den Korrikaren arrakasta. Hala ere, euskalgintza ETAren parte markatzeak eragin zuzena izan dezake euskararen aldeko jarrera ekintzetan ez gauzatzeko:
|
|
2002
|
|
|
Kutxak Gipuzkoako zenbait udalekin sinatu hitzarmenari esker, kutxazainean agertzen den lehenbiziko mezua, bezero ororentzat, euskara hutsean azaltzen da. Helburua plastikozko diruaz baliatzerakoan ere
|
jendeak
euskara erabiltzera ohitzea litzateke
|
|
|
Nik hor ikusten dut benetan euskararen arriskurik handiena, alegia, euskarari orain arte eutsi baldin badiogu gure nahi berezi horri esker eutsi diogula neurri handi batean, baina nahikari hori desegiten bada, euskara bera ere desegingo dela. Kontua larriago izango da, gainera,
|
jendea
euskararen kontrako jarrerak hartzen hasten baldin bada. Eta has daiteke, batzuek zapalketaren sinbolotzat har dezaketen bezain laster.
|
|
|
Eta, badakizu, gazte?:
|
jendea
euskaraz jaten eta edaten hasi zen. Batzuk, bide batez, euskaraz jaten eta edaten zuten bitartean, euskaratik jaten eta edaten ere hasi ziren, hizkuntza ongi oratu ondoren.
|
|
|
Horretarako balio al du hizkuntza gaitasunaren agiriak? Horretarako bortxatzen dugu administrazioko
|
jendea
euskara ikas dezan. Merezi al du horretan gastatzea dirua?
|
|
|
Halako baldintzetan, ekimen horri ekitea txalogarria ez ezik, posiblea ere bada: Hizkuntzaren Gurpilaren arabera, euskarazko produktu/ zerbitzuen eskaera handia asebetetze aldera euskarazko produktu/ zerbitzuen eskaintza handiagoarekin erantzungo da, hartara,
|
jendearen
euskarazko kont sumoa ere areagotuko da. Abiapuntua errealista denez Hizkuntzaren Gurpila badabil; hots, euskalduntze saio horrek arrakastatsua izateko aukera ederra du.
|
|
2003
|
|
|
«(...) Zer edo zer, irakurtzen ote du gure
|
jendeak
euskaraz. Euskaldunen artean, testu oso kaletarrak eta pizgarriak interesatuko zaizkien milaka batzuk ez ote dira?
|
|
|
Radio Euskadi eta Euskadi Irratia baliabide ekonomiko eta tekniko berdinekin hasiko balira ere, ez lukete abiapuntu bera izanen. Horretarako beharrezkoa litzateke munduan milioika
|
jenderentzako
euskara hizkuntza normalizatua izatea.
|
|
|
Areago, pentsatzen dut euskarari buruzko planteiamendu erradikal batzuk euskararenganako errefuxaketa sor dezake; gutxienez, euskara ideia politikoetatik aparte gorde beharra dagoela esango nuke. Diodan hori Nafarroan frogatu egin da eta horrek sor lezake zenbait
|
jende
euskararen munduan integratu gabe geratzea113.
|
|
|
Noiz pentsatu da Ertzaintzan horrelakorik planteatzea? Noiz pentsatu da Kultura Saileko
|
jendeari
euskararen erabilera sustatzean izandako lorpenen arabera ordaintzea?
|
|
|
Edozein kasutan, bidea ez dateke beheranzko joeraren aurrean etsitzea; askoz gutxiago ikasten eta irakasten ari direnei etsiaraztea. Egokiagoa eta zuzenagoa da mugimenduaren eragile izatea,
|
jendeari
euskara ikas dezan eraginez eta ikasten ari direnei euskaraz jarduteko ingurumen jatorren aukera eskainiz.°
|
|
|
Legea ez zela betetzen salatzeko aukera bazen, eta oraintsu arte, gainera, euskara jakitea beharrezkoa zela uste zuen askok. Funtzionario izateko —gaur denek funtzionario izatea dute amets— ez da euskara beharrezko, eta honek
|
jendeari
euskararen balio eza ikustarazten dio: beraz, euskara ikasi?
|
|
|
Adibidez, EAEko gizartearen planteamendua ulertzeko, oso adierazgarriak dira" EAEko hizkuntz gaitasuna eta asmoak" ikerlanean jasotzen diren emaitzak. Horien arabera (www1.euskadi.net/estudios_sociologicos),
|
jendeak
euskara hizkuntza normalizatua nahi duela pentsa daiteke, ondoko zifrak kontuan hartuta: herritarren %81ek diote etorkizunean euskaraz eta gaztelaniaz, bietan berdin, hitz egin litzatekeela.
|
|
2004
|
|
|
Hutsune bat bete nahi izan zuen horrela. Gaztelaniaz idatzita dago,
|
jendea
euskararen ingurura hurbiltzeko xedez, euskararekin interesatuek euskara ezagutu zezaten. Gramatikaren bitartez euskara ikasi egiten dela frogatu zuen.
|
|
|
" Nazio eraikuntza" bezalako terminoak dekretatzeak edo Udalbiltza bezalako proiektuek »bere lana gutxietsi gabe» ez dute gure lotura sendotuko. Lehenik
|
jendea
euskara ikasi behar duenaz konbentzitu behar dugu. Euskalkiak ondo daude, baina elkar komunikatzeko euskara batuan mintzatu behar dugu.
|
|
|
Entzun dut hamabi aldiz frantsesa ikasteko adina, baina ez dut ikasi.
|
Jendeak
euskaraz jakin eta egiten ez zuenez, jarrita neukan halako harrizko horma bat buruan eta han ez zen ezer pasatzen. Ikasi izan banu frantsesez egin nuen, eta ez nuen nahi.
|
|
|
Horiek esanda, Ludger Mees en akuilua, euskaldun fundamentaliston ipurmasailera dator zuzen zuzen: . Bai baitago zenbait
|
jende
euskara sakralizatu egiten duena eta jende horrek hitz egiten du euskara pertsona balitz bezala, gizakia balitz bezala, eta, behin eta berriro euskararen eskubideekin gora eta behera aritzen dira?. 250
|
|
|
Michael E. Morris dut ahotan, jaso bezate, bide batez, gure kanpotik etorri diren euskaltzale miresgarriok?, euskararen independentzia aldarri datorrena. Independentzia kulturalaren bandera dakar eskuetan, eta gauden diglosiaren zulo beltzak erabat irentsiko ez bagaitu,
|
jendeari
euskara oso bat irakastearen aldekoa da. Aurrekari horiekin, euskararen burujabetza nola ulertzen duen jakinarazi nahi digu:
|
|
|
Gero, adituak etorriko zaizkizu eta esango dizute ikastoletan haurren kopurua hainbeste milaz handitu dela aurten, eta euskaraz gero eta jende gehiagok dakiela. Alegia,
|
jendeak
euskaraz badaki. Baina euskaraz badaki horrek bi esanahi ditu.
|
|
|
Jendearen aurrean dagoen enpresa batentzat ere balio erantsia da euskara:
|
jendea
euskaraz artatzeko gai denak badauka abantaila soilik gaztelaniaz ari denaren aldean. Askotan, euskararen presentziak jendea motibatu egiten du produktu bat edo bestea erosteko orduan.
|
|
|
Hizkuntzak hitz egiteko dira, ez jakiteko, eta ez dakit hori gure artean nahiko argi dagoen eta nahiko indar egiten den horretan. Ahalegin handia egiten da
|
jendeari
euskara erakusten eta gero hor konpon. Jende askorentzat, gazteentzat batez ere, euskara latinaren tankerakoa da, azterketetan gainditu beharrekoa baina gero bizitzarako balio ez diena.
|
|
|
586 Rosa Miren Pagola: Jatortasunaz kezkaturik, geuk zailtzen dugu
|
jendeak
euskaraz egitea, Argia, 2003/5/11.
|
|
|
623 Xabier Amuriza: ?
|
Jendeak
euskaraz jakin baina kalean erdara entzuten bada, hori herri erdalduna da niretzat?. Orain 10 urte inpopularra zen euskararen kontra mintzatzea, Egin, 1995/1/24.
|
|
|
Ba al dago modurik ezer funtsezkorik egiteko hezkuntza sistemak gai horretan erakutsi duen ezintasuna erakutsita? Gazte
|
jendeak
euskarazko diskurtsoa taxuz egituratzeko gaitasunik ezaz kezkaturik, bertsolaritzaren estrategiak lantzeko saioetan ibiliak ditugu Joxerra Garzia eta Andoni Egaña. Bertsolariak, lehenik, metodologiaren xehetasunak emango dizkigu, Eskolan ahozkotasuna lantzeko metodoa zertan den.
|
|
|
–Badirudi baserritarra, pelloa eta kirtena dela euskalduna. Jon Arano, Gontzal Agote eta Diego Martiartu ditugu mezulari?, hankatartekoak huts egiten diola, eta berriro galdetzen diogu geure buruari: zer, edo ezer, irakurtzen ote du gure
|
jendeak
euskaraz? (...) 30 urte eta gero, eta ehunka mila ikastolakume hezi ostean, porrota izan al da ikastola/ eskola/ uniarena??. 650
|
|
|
|
Jendeak
euskaraz irakurtzeko elementu berri bat da Hitza
|
|
2005
|
|
|
Nola liteke XIX. mendeko hondarrera arte euskaldunak izan diren herrian,
|
jendeak
euskara duela 500 urteko kontua dela pentsatzea?
|
|
|
"
|
Jendeari
euskararen jatorria azaltzea ere badugu helburu, jende asko baitabil euskararen jatorriaren gainean lanean. Ikerketa genetiko batzuek diote europarrak antzinako euskaldunetatik datozela eta hori guztia aztertzea dugu helburu", azaldu zigun berak.
|
|
|
Gaur Euskal Herrian bizidi ren gazte gehienek ez dute arazorik komunikabideetako euskara ulertzeko. Baina egia da 45 urtetik gora dituen
|
jendeak
euskarazko telebistarik ez zuela ezagutu haurtza roan. Ez da zaila ulertzea 1982an, ETB sortu zenean, adin bat zeukan jendeak eta bizi guztian erdarazko hedabideak ezagutu eta kontsumitu zituenak eragozpen gehiago izatea euskarazko kateari lotzeko, are gehiago fikziozko saioetara (ki rolen edo albistegien aurrean, esaterako). Besteak beste, erdaraz eskolatu zirelako denak, eta horietarik bakarrenbatzuk baino ez zirelako berandu batean alfabetatu euskaraz.
|
|
2006
|
|
|
Baina orain inkoherente da euskararen motibazio nahikoa erakutsi ez duen Osakidetzako Zuzendaritza bera izatea euskalduntze planaren erdigunea. Inkoherentea da euskara ikasten hasi ez den jende kargudunak postu apalagoetan dagoen
|
jendeari
euskara maila jakin bat exigitzea.
|
|
2007
|
|
|
Nola lor liteke, ordea, inguru euskalduna gerturatzea halakorik ez dagoen lekuetara? Bada, mendiak ezin badu Mahomarengana etorri, Mahomak joan du Ondarroara, Ataunera edo Aramaiora, euskaraz dakien
|
jendeak
euskara erabiltzen duen inguruneak badirela eta nolakoak diren ikus dezan. Agian hortik sortuko dira basamortuetako oasiak.
|
|
|
Zori hori izan nuen. Etxaleku euskalduna zen,
|
jendea
euskaraz aritzen zen, kontzientzia gabe, normal, lukeen bezala. Hau zela eta hura zela, garai batean, gu txikiak ginenean, haurrak erdaraz hasteko kinkan egon ginen.
|
|
|
Duela hamar urtetik hona posta zerrenda guztiek horrela funtzionatu dute. Baina, bestalde, sekula ez du gaur egun bezainbeste
|
jendek
euskaraz idatzi. Euskal idazlez beteta dago Internet.
|
|
|
Datu zehatzik ez, baizik eta ebaluaketa batzuk. 1980tik goiti urtez urteko ikasle kopuruak kontuan hartuz, erran daiteke Iparraldean, gutxi gora behera, 12.000/ 15.000
|
jendek
euskarazko kurtsoak segitu dituztela. Bestalde, berriki plazaratu kulturari buruzko inkesta batean Iparraldeko biztanleen% 20 euskara ikasteko prest agertzen da.
|
|
|
Datu zehatzik ez, baizik eta ebaluaketa batzuk. 1980tik goiti urtez urteko ikasle kopuruak kontuan hartuz, erran daiteke Iparraldean, gutxi gora behera, 12.000/ 15.000
|
jendek
euskarazko kurtsoak segitu dituztela.
|
|
|
Euskararen ezagutza maila handia dago Bortzirietan, baina gero ez da erabiltzen, edo ezagutzaren aldean hagitz gutti erabiltzen da. Kanpaina honek erabileran laguntzen ahal du,
|
jendeak
euskaraz egitea gero eta gehiago, baita idaztean ere, jendeak ahoz egiten duen hori paper gainean jartzea.
|
|
2008
|
|
|
Ezinezkoa da pentsatzea denok medio guztiak irakurriko ditugula. Produktu berriak sortu behar dira, gaur egun dauden produktuetara hurbildu ez den
|
jendea
euskarara ekartzeko. Hori da, esaterako, Nora aldizkariarekin egin dugun ahalegina.
|
|
|
aldizkariak, telebista... Baina kopuruak baino interesanteagoa da jakitea elkarteek zer eragin izan duten
|
jendeak
euskarari buruz duen pertzepzioan eta nola eragin duten euskararen bilakaeran. Topagunean diogu soinujolea bezala belarriz jotzen ari garela.
|
|
|
Urteetan erabili izan dugun definizioa ondokoa izan da: Euskaraz bizi nahi duen
|
jendeak
euskaraz bizi ahal izateko guneak eta aukerak sortzeko lana egiten duen taldea. Eta hala da neurri handi batean, baina inpresioa daukat oso motz geratzen ote den definizio hori bere horretan.
|
|
|
Horren bidez, ekarpen hauek egin nahi ditugu: (a) hizkuntza mendetasunaren fenomenoa ulertzea, eta (b)
|
jendeak
euskaraz hitz egiteko aukera areagotzea.
|
|
|
–Anitzetan gertatzen da
|
jendeak
euskara batua deitzen diola berez euskara batua ez denari. Batek baino gehiagok, testu bat euskara batuan jar dezan eskatzen badiogu, segur naiz, guti goiti beheiti?,, gibelean?,, jalgi?,, abian jarri?,, etortzen balitz?,, jin?,, berba?... bezalakoak aurkituko balitu eta den denak ulertuko balitu ere, aldamenean jarriko lituzkela, gutxi gora behera?,, atzean?,, atera?
|
|
2009
|
|
|
Pentsatu nuen: ' Badago
|
jendea
euskaraz rapa egiten duena!' Gustatu zitzaidan, eta esan nuen: ' Ni ere saiatuko naiz'.
|
|
|
" Historian zehar noiz jardun du hainbeste
|
jendek
euskaraz idazten?" Anjel Lertxundi
|
|
|
Ikasleak kazetari idazle bilakatzen dira weblogen bidez. Anjel Lertxundik esan bezala. " Historian zehar noiz jardun du hainbeste
|
jendek
euskaraz idazten?".
|
|
|
Espainiako Gerraren aurreko urteetako euskal kazetaritzak Hego Euskal Herrian eman zuen aldizkaririk iraunkorren eta eraginkorrenetakoa izan zen Argia; donostiar astekariaren ekarpen nagusietako bat da Hegoaldeko ordura arteko beste euskarazko kazetek baino askoz zabalkunde handiagoa erdietsi izana (eta, beraz,
|
jendea
euskaraz irakurtzera ohitu izana: egin kontu 1921eko apirilean lehen zenbakia kaleratu zuenetik 15 urte geroago 1936ko Gerra piztu eta aldizkaria desagertu zen arte ia 800 zenbaki atera zituela eta garairik onenetan 7.000 bezero zeuzkala).
|
|
|
Blogari izan gabe blogetako erantzunetan parte hartzen dutenen kopurua ere erantsi behar zaio aurreko kopuruari? Historian zehar noiz jardun du hainbeste
|
jendek
euskaraz idazten?».
|
|
|
Gauza batek bestea zekarren: faktore bat edo bestea zirela medio,
|
jendea
euskaraz gehiago irakurtzen hasi zen. Hona zer zioen, esate baterako, Jose Manuel Irigoien Ttipa Ttapako ordezkariak Jakin aldizkariak argitaraturiko mahai inguruan (Torrealdai, 1992:
|
|
|
Analisi hau egiteko elkarrizketatu diren prentsa idatziko ordezkariek onartzen dute ezen egitasmo horietan dauden lan baldintzek jendearen mugikortasuna sorrarazten dutela. Goienako gerenteak duen esperientziaren arabera,
|
jendeak
euskarazko hedabide pribatu hauetan ez du bere burua epe luzerako ikusten. «Sumatzen dut gurea bezalako hedabide batean jende asko sartzen dela ikasteko asmoz, ondoren beste toki batera jauzi egiteko, non baldintza eta soldatak hobeak diren.
|
|
|
Gaur egun, 200 ikasle biltzen dira Maizpiden, horietatik 130 barnetegian. Euskal Herri osotik joaten da
|
jendea
euskara ikastera, baina, gehienbat, Gasteiz aldeko ikasleak biltzen dira bertan.
|
|
|
Boteretik ze laguntza ematen zaigun, boteretik populazioari zer sinetsarazten zaion... ni neu ez nago horri begira. Orain arteko mezua izan da euskaraz ez dakitenak ez duela lanik bilatuko EAEn, eta
|
jendeak
euskara ez du ikasi, baina seme alabak bidali ditu euskara ikastera. Botere paradigma bat egon delako.
|
|
|
|
Jendea
euskaraz artatu behar den tokietan euskaraz artatuak izatea lortu behar dugu, baina, aldi berean, horrek ez du desoreka sortu behar giza baliabideen kudeaketan. Progresibitatearekin lotutako erabakiak hartu ditut gai horretan, baita beste batzuetan ere.
|
|
2010
|
|
|
Bosgarrena. Zerbitzu guztietan (telefonoan, jendeari harrera egiteko, bisita gidatuetan eta abarretan)
|
jendea
euskaraz arta dezaketen langileak edukitzea, ongi identifikatuta.
|
|
|
Aizpea Goenagarentzat, atipikoa da ekimena. Ederra da mundu osoko
|
jendea
euskara den hizkuntza gutxitu bat hitz egiten jartzea.
|
|
|
egoera errazetan bakarrik egitea euskaraz, hau da, egoera gehienetan. Armairuan dagoen
|
jendeak
euskaraz egingo balu lehenengo momentutik, askoz errazagoa izango litzateke. Horrela aldaketa nabaria izango litzateke.
|
|
|
Zertan da euskara erran nahi baita euskalduna, Zuberoan? Mintzo da
|
jendea
euskaraz Zuberoan?
|
|
|
Lehenik jatorri irudia osatu dugu, hau da, zein da euskarak duen irudia? Zer pentsatzen du
|
jendeak
euskarari buruz. Hori ondo ez baldin badakigu, ez dugu jakingo zein bide hartu behar dugun guk euskarari eman nahi diogun irudira heltzeko.
|
|
|
9). gure interesaren erdigunean kokatzen den gaiari dagokionez, beraz, nola aurkezten dute komunikabideek euskara edo euskararen gaineko informazioa? hori zehatz mehatz ezagutzeak esango liguke zeintzuk diren
|
jendearen
euskararen hautemate modua eta irudikapena gidatzen dituzten egitura kognitiboak. izan ere, framingaren bigarren oinarriak —soziologikoak— dioskun bezala: gizabanakoak ezin du mundua bere osotasunean ulertu, ezta etengabe borrokatu bere bizipenak interpretatzeko eta bizi duen munduari zentzua emateko; horregatik, informazio konplexua eta ugaria sailkatzeko eta ulergarri egiteko ahaleginetan pertsonak eskema sinpleak (primary frameworks) erabiltzen ditu. hortaz, bi premisa horietatik (psikologikotik eta soziologikotik) abiatuz, framinga oso lanabes edo bitartekari baliotsua da kazetarientzat zein audientzientzat. izan ere, gai korapilatsuek audientziei iristeko dituzten mugak eta zailtasunak ugariak izanagatik, framingari esker sinplifika eta gaindi daitezke.
|
|
|
Hizkuntza ahula indarberritzeko aurrebaldintzak jar ditzake eskolak, eta oso kontuan hartzekoak dira horiek. Eskola saio horren ekarpena baino mila bider konplexuagoa da ordea mintzajardunaren gizarte moldaera, eta konplexutasun horretan jokatzen da gure neska mutilen eta gazte
|
jendearen
euskarazko jardunaren atzera aurrera. Politago litzateke, jakina, besterik esan ahal izatea.
|
|
|
Arte hau, bestaldetik, garapen intelektual aski garrantzitsuaren ondorioa da, gainerako alorretan ere islatu zatekeena, ehiza tekniketan, gizarte antolaketan, sinesmen munduan, mitologian... eta hizkuntzan. Dagoeneko hipotesirik sinesgarrienatzat jotzen da CroMagnon
|
jendeak
Euskara edo, bederen, haren aurreko bat erabiltzen zuela mintzatzeko.
|
|
|
" Herritik urrun joan gabe exenpluak baitugu Angelun eta Mearritzen, bi bas herri hauk bere etorkiz Eskualdunak direlarik, guztiarekin ere baderrakegu ja eztirela: zeren hango
|
jendek
Eskuararik ez baitakite, eta hori nondik heldu da, baizik hizkuntza arrotzetako jendekin duten hantazino egunorozkotik?
|
|
2011
|
|
|
Euskara plazara jalgi da egunotan Donostian, Bulebarraren eta udaletxearen artean dagoen plazatxora, hain zuzen ere.
|
Jendea
euskaraz aritzeko txokoa eraiki dute hirigunean: mintzodromoa.
|
|
|
Gu ez gara gai izan behar hori sortzeko. Lehen askoz ere gehiago zegoen
|
jendearen buruan
euskara ikasi beharra, eta badiot, inpresioez ari naiz, azterketarik gabe. Eta irakaskuntzaz landa zer dago?
|
|
|
Egiazki, lan honen azken helburua zen Euskal Herriaren egoera soziolinguistikoari buruzko ezagutza teorikoa handitzea. Nolanahi ere, ikerketa aplikatuaren zantzuak ere bazituen; azken finean, Txillardegiren helburua zelako
|
jendea
euskarak zuen egoerari buruz kontzientziatzea hartzea eta gizartea mobilizatzea (Txillardegi, 1984: 113).
|
|
|
utz diezaiogun euskararen egoerari begiratzeari, eta azter dezagun euskal hiztunok zer nolako bizi-poza transmititzen dugun euskarari buruz hitz egiterakoan. Beti lantuka eta kexuka ari den giza talde baten irudia ematen badugu, etsipenaren mezulariak baldin bagara, neurotizatutako itxura transmititzen baldin badugu, nekez erakarriko dugu
|
jenderik
euskararen plazara. Nekez erakarriko dugu inor biktimismoan goxo egindako jarrera batetik, eta auziaren errua auzoari egotziz?.
|
|
|
berezi batean? Egia ote da
|
jendeak
euskaraz, ingelesez edota txineraz pentsatzen duela berez, ala, pentsamenduaren hizkuntza, berezi batean?
|
|
|
Kontzientzia handia zegoen, eta euskara trinkotzea nahi genuen", azaldu digu Juanja Iturraldek, Zaldiko Maldikoko sortzaileetako batek. Zaldiko Maldikoren sortzaileek oso gogoan dute elkartearen sorreran euskarak ez zuela inongo onarpen ofizialik; eta are gehiago, sasoi hartan herrietatik Iruñera joandako
|
jendeak
euskaraz hitz egiteko lotsa zuela. " Orduan euskararen presentzia oso urria zen eta horrekin apurtu beharra zegoen; hortaz, kultura ekitaldiak modu intentsoan antolatzen hasi ginen; ez zituen beste inork antolatzen", azaldu digute.
|
|
|
Hizkuntza erabiltzen dute (dakitenek) trebeki eta modu dotore batean. Guk ez dugu hain dotore erabiltzen, eta gainera, hegoaldean, nahasketa handi bat dago gure baitan euskararekin, ze,
|
jendeak
euskara mintzatzen zuen, nik nire herrian ezagutu dudan bezalakoa, oso Oiartzungoa bertakoa, beno, ez nuke esango dialekto ttipi bat baina horrelako zerbait, eta gero euskara batuarekin egin dugu nahasketa bat eta orduan, euskara txar asko entzuten da, eta Iparraldean berriz euskararen dotorezia ere badago, eta uste dut hori jaso dutela tradiziotik. Beno, tradiziotik, eta gero baita ere bertan egon den literatura tradiziotik.
|
|
|
Joaten zinen zerbaiten erostera eta euskaraz mintzo ziren. Baziren frantsesez mintzo zirenak, baina, gehienetan, etxean eta aitaren tailer horretan jiten zen
|
jendea
euskaraz ari zen barra barra.
|
|
|
Nire kolkorako orduan eduki nuena izan zen, Arnaut Abadia ere era berean arituko zela, alegia, laborari
|
jendeari
euskaraz idatziko ziola, eta filosofiaz eta, bada, nola ez, frantsesez eginen zuela, eta, izan ere, Larresoron, antza, frantsesez ziharduen. Usteak uste, ez dut Abadiaren inolako testurik aurkitu frantsesez:
|
|
2012
|
|
|
Negar egiteko modukoa, inolaz ere ez. Gure helburua antzerkia euskaraz egitea da, eta, gainera,
|
jendeak
euskarazko antzerkiarekin eta euskararekin berarekin barre egitea, ondo pasatzea. Shakespeare bat egin genezakeen euskaraz, baina guk, agian kasualitatez, aspaldian hasi ginen euskaraz komedia egiten, eta hizkuntza protagonista bihurtzen dugu.
|
|
|
Irakaskuntzan, esaterako, urteak dira hemen A eredurik ez duguna.
|
Jendeak
euskararekiko pertzepzioari dagokionez, aldekoa du. Eta kontuan hartu hemen izan dugun immigrazio handia, industriarekin etorri zitzaiguna.
|
|
|
" Iruñean, esaterako, Udalak ez du bekarik ematen euskalduntzeko", azaldu du Alemanek, eta Nafarroako Gobernuaren laguntza" hutsaren hurrengoa da" gaineratu du. Laguntza faltaz ez ezik, euskarari ematen zaion balioaz kexu da Aleman, izan ere," instituzioetatik ez da euskara baloratu eta ez dute
|
jendea
euskara ikastera bultzatu urteetan, askotan jarrera kontrakoa izan da. Gainera, legea bera ere oztopo da, euskara gune bakarrean baita ofiziala edo koofiziala.
|
|
|
Gainera, legea bera ere oztopo da, euskara gune bakarrean baita ofiziala edo koofiziala. Horrek ez du
|
jendea
euskara ikastera erakartzen".
|
|
|
Badakigu lan egin dugula proiektua aurrera ateratzeko behar ditugun bazkide guztiak lortzeko, eta egitasmoa indartzeko jendeak parte har dezan ere saiatu dugula, baina ez dago beste aukerarik.
|
Jendeak
euskarazko irrati baten beharra ikusten duen neurrian beraien laguntza ematea nahi genuke eta horretarako gure asmoen berri eman diegu Arabako biztanleei". Erakundeek lagunduko duten ikuskizun da.
|
|
|
Gaur egun bizi dugun egoeran eta etorkizunean, Gipuzkoako eredua, herrikako hedabideak izatea, ez dakit Euskal Herri osora zabal daitekeen eta ez dakit efizientea den euskara biziberritzearen ikuspegitik. Irakurriko duzu debalde etortzen zaizun hori, baina hori baino garrantzitsuagoa da
|
jendea
euskaraz bizi izaten ohitzea. Horretarako hedabide indartsuak behar dira, Interneten informazioa une oro, telebista… Alde horretatik, herriko aldizkaritxoa mugatua da.
|
|
|
Txepetxek zioen gisan, euskara baliatzeko guneak sortu behar ditugu, euskarari erakargarritasuna eman. Zergatik eta zertarako ikasiko dute
|
jendeek
euskara. Zein dira motibazioak?
|
|
|
Laburpena. Arratiako hamaika ikastetxeek azken hamabost urteetan hizkuntza normalkuntza proiektuak garatzen dabiltza –eusko Jaurlaritzako ulibarri programaren baitan bertako ikasle
|
jendeak
euskara ikasi ez ezik, auzoan eta kalean euskaraz gehiago egin dezan, eroso eta natural, euskararen normalizazioari ekarpena egin nahirik. horretarako, peter Sengek eraldatze prozesuen azterketarako proposatu duen hamar erronken eredua oinarri eta urtxi Barrenetxeak eredu horren egin duen moldaketaz baliatu da egilea. Funtsa horrekin, Arratiako ikastetxeek elkarlanean eta inguruko kultur eragileen laguntzarekin zer nolako erantzuna ematen ari diren azaldu eta, aldi berean, hausnarketari eta emaitzen balioespenari ekiten zaie.
|
|
|
Arratia eskualdeko hamaika ikastetxeek azken hamabost urteetan hizkuntza normalkuntza proiektuak garatzen dabiltza. Ikastetxeetako hizkuntza normalkuntza proiektuak hizkuntza plangintza mota bat dira; ez dira sortu gizarte osoko errealitate soziolinguistikoa eraldatzeko xedearekin, bertako ikasle
|
jendeak
euskara ikasi ez ezik, auzoan eta kalean mintzajardun arruntean ere eroso eta natural euskaraz egin dezan baizik.
|
|
|
Barakaldoko gizartean gaztelaniaren atxikimendu komunitatea nabarmentzen dela esan liteke,
|
jendea
euskararen alde egon badago, baina euskarak ez du tokirik gizartean, ikasteko edo lana topatzeko ez bada. Euskararen atxikimendu komunitatea, euskararekiko motibazio sinbolikoa duena, aurki badaiteke ere; sarritan, motibazio hauek ez daukate erabileran eragiteko beste indarrik.
|
|
|
Barakaldoko gizartean gaztelaniaren atxikimendu komunitatea nabarmentzen dela esan liteke,
|
jendea
euskararen alde egon badago, baina euskarak ez du tokirik gizartean, ikasteko edo lana topatzeko ez bada. Bestalde, euskararen atxikimendu komunitatea, euskararekiko motibazio sinbolikoa duena, aurki badaiteke ere; sarritan, motibazio hauek ez daukate erabileran eragiteko beste indarrik.
|
|
|
Baina orain interferentziaeta interbentzio historia luze baten berri eman nahi dut. Izan, Modernitatean euskara mintzaira interferitu eta interbenitua izan delako. erdara da, gaztelera eta frantsesa, interbentzio indarra. erdara da euskararen aferetan erabakiak hartzeko gunea. esan nahi baita, bere baitan zen bizimundu hartan euskaldunak ere bere baitan bizi zuen euskara, hots, euskaraz bizi zen bitartekaritzarik gabe. ezarian, erdararen artekaritza joan zen sartzen eta euskal
|
jendeak
euskararekin zuen lotura psikiko zuzeneko eta immanente hartan esku harturik zentzu emaile nagusia bilakatu zen erdara: euskara kanpotik bezala ikusten irakatsiko zion modernizazioak euskaldunari, kanpo ikuste hori erdararena da.
|
|
|
Ezarian, erdararen artekaritza joan zen sartzen eta euskal
|
jendeak
euskararekin zuen lotura psikiko zuzeneko eta immanente hartan esku harturik zentzuemaile nagusia bilakatu zen erdara. esan bezala, euskara sinbolo bat da. eta Aranaren ekimenean ere halaxe agertu eta halaxe garatu da. Alabaina, euskal nazionalismoaren eskutik sortu ziren eta sortu dira euskal zergintzaren ahalegin eraginkorrenak.
|
|
|
Bistan da hori bitara egin daitekeela: direnak uztartuz eta euskal jendeen erritmoa sinkronizatuz (baina honetan geratuko bagina, bizi estiloko komunitate soil bat izatera mugatuko ginateke) edota erdal eta euskal
|
jendeak
euskararen erritmo orokorraren baitan biltzen. Nola ordea?
|
|
|
aipatu ditudan oldar horietako guztiek zergintzan arituagatik ere, diskurtsoeta praktika arma berriak asmatzen eta opatzen zizkioten objektibatu nahi zuten euskal jendeari. egia da, askotan larrutik ordaindu behar izan zuela euskaldunak arma berri horien aukera; baina mundua aldatzen ari zela, ezin aldatu barik biziraun. eta hortxe da muina. euskal zera asmatuz eta armatuz ibili diren aditu meneratzaile horiek guztien produkzioa, aldez eta moldez, erabili du euskal jendeak: batetik, herri apalak hala moduz errepikatuz, berera moldatuz eta berenaz egokituz; bestetik, letratu eta ustez goi kulturadunak produktore, hots, subjektu bakar zirelako ustean, kanpo modak bere eginez nagusigoa ondo markatu nahian. hala bada, euskara matrize izateari uzten joan zen, arian arian
|
jendeek
euskararekin zuten funtsezko lotura psikosozial hori galdu eta haren ordez erdal bizi munduan bestelako biltze funtzionala asmatu zioten batzuek. haren bidez erdal munduan biltze bat aurkitu zioten euskarari, guztiz galdu ez zedin, eta ondorioz ere, balioetsi eta zaindu zuten nolabaiteko funtzioa izan dezan: sinbolikoa, ideologikoa, Euskara eta oro har euskal mundu zaharra hainbat fasetan objektu otzan, lehengai sinboliko eta ondare beneragarria bilakarazi zuten.
|
|
|
EAEko kritikoagoen artean ere gehiengoa dira hori diotenak %73, 5 (%19k dio erdaldunek nahikoa prest dagoela eta %7, 2k ez dagoela prest horretarako). Aldekoeuskararekiko aktitude positiboa dute nagusiki, euskararen aldeko aktitude nabarmena. agoen %92, 8k dio dezente edo oso prest dagoela bere eskuetan dagoena egiteko bere inguruko
|
jendeak
euskara positiboki hartu dezan; berdina dio bai bainakoen %77, 2k; kritikoagoen artean, aldiz, %45, 5ek dio dezente edo oso prest dagoela horretarako (%37, 3k dio nahikoa prest dagoela eta %18, 1ek ez dagoela prest).
|
|
|
Euskara galtzea arazo iruditzen zaie (%69, 4), eta beren seme alabek euskara ikas dezaten ziurtatzeko dezente edo zeharo prest daude (aldekoagoen %97, 6, bai bainakoen %93, 4 eta kritikoagoen %73, 5). Hiru talde horietan gehiengoa dira, baita ere, beren inguruko
|
jendeak
euskara positiboki hartu dezan beren eskuetan dagoena egiteko dezente edo oso prest daudenak. Hau da, esaldi bakarrean esanda, EAEko erdaldunek euskararekiko aktitude positiboa dute nagusiki, euskararen aldeko aktitude nabarmena.
|
|
|
Borondateari hizkuntzari baino pisu gehiago ematea eta hizkuntza sinbolozentraltzat jartzea, urteak pasatu ahala, naziotasunerako hizkuntza derrigorrezkoaizatea baino estrategia hobea izan dela euskararen biziraupenerako demostratu da.Zergatik? Nazio esaten diogun subjektu politiko horretako parte sentitzeak behartzenbaitzuen
|
jendea
euskara ikastera eta hizkuntza bultzatzera. Nazioko ateak itxiz gero, nazioko parte ez zenak nekez ikasiko zukeen nazioko sinbolo garrantzitsuena zenhizkuntza.
|
|
|
Borondateari hizkuntzari baino pisu gehiago ematea eta hizkuntza sinbolozentraltzat jartzea, urteak pasatu ahala, naziotasunerako hizkuntza derrigorrezkoaizatea baino estrategia hobea izan dela euskararen biziraupenerako demostratu da.Zergatik? Nazio esaten diogun subjektu politiko horretako parte sentitzeak behartzenbaitzuen
|
jendea
euskara ikastera eta hizkuntza bultzatzera. Nazioko ateak itxiz gero, nazioko parte ez zenak nekez ikasiko zukeen nazioko sinbolo garrantzitsuena zenhizkuntza.
|
|
|
Getxoko Udalak, Egizu Getxo Euskaldun! elkarteak," UK" aldizkariak eta Getxophotok antolatutako “ArgIHIzkiak” lehiaketaren helburua, “alde batetik,
|
jendea
euskaraz idaztera eta irakurtzera animatzea eta bestetik, udalerriko argazkilariak eta euren lana sustatzea da” azaldu du erakusketaren aurkezpenean Irantzu Sagarminaga" UK" aldizkariko zuzendariak. Erakusketa bisitatzeko ordutegia asteartetik ostiralera 11:00etatik 13:00etara eta 17:00etatik 20:00etara da.
|
|
|
• EUSKARA:
|
Jendeak
euskara ikasteko duen interesa zenbatekoa den jakin nahi dute ikastaroak antolatu ala ez erabakitzeko.
|
|
2013
|
|
|
Prentsa dute liburutegiotan eta aipaturiko ohiturak aldatzen lagundu dezakete egunkari eta aldizkariek. Idoetak dio gaztelaniaz irakurtzeko joera duen
|
jendea
euskaraz leitzera ohitu duela Hitza egunkariak, etxean bertan ikusi baitu, amarekin. Gonzalez herriko egunkariaz mintzatu zaigu:
|
|
|
Nola bihurtu gaitezke euskaldunak ikusgarri eta erakargarri Donostian?
|
Jendea
euskarara hurbiltzeko diskurtso positiboak eta erakargarriak sortu behar direla ondorioztatu zen jardunaldietan. Gazteei begira, berriz, erakargarri zaien hori euskaraz eskaintzeak duen garrantzia azpimarratu zen eta euskara erakargarri bihurtzearena alboratu.
|
|
|
Ikerketa lan honen bidez, ondorio nagusi batzuk atera ditzakegu euskara batuaren pertzepzioari buruz Ipar Euskal Herrian. Lehenik, orokorrean
|
jendeak
euskara batua nahiko ongi ikusten duela argi da. Gero, konturatu gara faktore sozialek ez dutela eragin handirik pertsonen iritzietan.
|
|
|
Antzuolan denek ikastolan ikasten zuten, eta ikusten genuen eskolakoari jarraipena eman behar zitzaiola. Konturatu ginen, alde batetik, inguru hau euskalduna zela eta
|
jendea
euskara zalea zela. Orduan, pentsatu genuen erronka polita izan zitekeela gure lana euskaraz egitea.
|
|
|
Esaten dute, entzuten da... WhatsApp bezalako tresnekin,
|
jendeak
euskara gehiago erabiltzen duela. Ni, egia esan, harrituta nago euskara zenbat erabiltzen dugun ikusita.
|