|
2008
|
|
|
Testu horretan Oteizak kontsideratzen zuen bere lanak aurreneko abangoardien segida izan behar zuela, garai historiko bakoitzean artea norabide zehatz bati jarraituz garatzen da eta. Artista gazteen, hau da, Oteizaren belaunaldiko artisten eginbeharra, eta batez ere artista amerikarren eginbeharra, aurreko artisten emaitzak
|
jaso
, aztertu, ondorioak atera eta garai berrien beharren arabera garatzea litzateke14 Arteak artista ezberdinen eskuetan duen garapen eta jarraipen horri Oteizak rigurosa continuidad creadora deitzen zion.
|
|
|
Hastapeneko testuetan artearen eginbehar erlijiosoa mitoarekin erlazionatzen bazen ere, orain arte abstraktua eta arte kristaua huts horretan batzen ziren, Quousque tandem?! en Estetika ezkorra deitu zuenaren bitartez. Estetika horrek mistikoetatik eta teologia ezkorretik
|
jasotzen
zuen eragin zuzena eta, bereziki, Quousque tandem?! en azaltzen zuen bezala, Gurutzeko Joan Deunaren lanetatik20 Horregatik, huts horretan arte hizkuntzak eta behar espiritual eta erlijiosoek aldi berean soluzio berbera, bakarra aurkitzen zuten, Huts horren sinboloaren bidez artea eta erlijioa uztartuz. Espazio huts horretan Oteizaren eskuak hutsik geratzen ziren, lanean jarraitzeko materialik gabe, baina aldi berean, estetika ezkorra deitzen zuenaren bitartez, 1952 urtean Interpretacion estetica de la estatuaria megalitica americana liburuan, lehen ikusi dugun beharrari erantzuna eman zion:
|
|
|
osotasunezko pertzepzioa zilegi ez egitea. Presentzia oso sendoa izan arren, ezinezkoa suertatzen da bat batean beraien forma osoki
|
jasotzea
. Unitateen antolakuntzaren dinamikotasunak gure begirada ere mugimenduan jartzen du, eta puntu edo plano batek beste batera eramaten gaitu, bueltaka eskulturaren kanpoko aldetik, une oro beraien forma aldatuz doan bitartean.
|
|
|
Aipatutako epea aurrera zihoala inguruabar berri bat agertu zen orain arte azaldutako panorama horretan. Uruguaiko zenbait biztanle, auzitegietan aurkeztutako lan eta erresidentzia baimenengatiko demandetan, lehenengoz, Estatuaren ondarezko erantzukizuna eskatzen hasiko ziren, beraien baimenak Gobernuak ukatu ondoren auzitegietan aldeko sententziak lortuz gero, kalte ordainak
|
jaso
nahian7 Ikuspegi praktiko batetik aztertuta, hori gatazkaren behin betiko ebazpenaren aldeko presio elementu berri gisa eratuko da. Modu horretan, bai Espainiako bai Uruguaiko autoritateen geroz eta ardura eza handiago horri aurre eginez.
|
|
|
105). Zentzu horretan, lehenik eta behin, Vienako Hitzarmenaren 54 artikuluak dioenera jo genuke9, bertan
|
jasotzen
baitira tratatuen amaierari dagozkion jarraibideak espresuki ondorengo tratatu batean edota horietatik kanpo beste modu batean hori izan bada aldeek zuten borondatearen kasua. Hori gure kasua ez dela ikusita, bigarren pauso moduan 59 artikuluak10 jasotzen dituen isilbidezko amaiera suposturen batean gauden aztertu litzateke, bai ondorengo tratatuetatik ideia hori eratortzerik zegoelako, bai aldeen borondatea beste bide batetik hori zela ondorioztatzeagatik edota tratatu ezberdinen xedapenak bateraezinak direla ondorioztatzeagatik aplikazio bateratua ezinezkoa bihurtuz.
|
|
|
Zentzu horretan, lehenik eta behin, Vienako Hitzarmenaren 54 artikuluak dioenera jo genuke9, bertan jasotzen baitira tratatuen amaierari dagozkion jarraibideak espresuki ondorengo tratatu batean edota horietatik kanpo beste modu batean hori izan bada aldeek zuten borondatearen kasua. Hori gure kasua ez dela ikusita, bigarren pauso moduan 59 artikuluak10
|
jasotzen
dituen isilbidezko amaiera suposturen batean gauden aztertu litzateke, bai ondorengo tratatuetatik ideia hori eratortzerik zegoelako, bai aldeen borondatea beste bide batetik hori zela ondorioztatzeagatik edota tratatu ezberdinen xedapenak bateraezinak direla ondorioztatzeagatik aplikazio bateratua ezinezkoa bihurtuz. Eta hori horrela izatekotan ezinezkoa genuke, sententziek defendatzen dutena kontraesanez, Vienako Hitzarmenaren 30 artikulua aplikatzea; izan ere, horretarako behar dugun aurresuposturik ez genukeelako, hau da, gai beraren inguruan indarrean dauden bi tratatu ezberdin.
|
|
|
Eta hori horrela izatekotan ezinezkoa genuke, sententziek defendatzen dutena kontraesanez, Vienako Hitzarmenaren 30 artikulua aplikatzea; izan ere, horretarako behar dugun aurresuposturik ez genukeelako, hau da, gai beraren inguruan indarrean dauden bi tratatu ezberdin. Beraz, bakarrik galdera horri ezezko erantzuna eman genioke xedapen horrek
|
jasotzen
dituen arauen aplikazioaren aurrean. 1992ko uztailaren 23ko Tratatu Orokorraren 18 artikuluan jasotzen den aldeen esanbidezko borondateak aditzera ematen duenez, helburuak bateragarriak diren heinean akordio guztiak indarrean mantentzea zela dirudi, baina edozein kasutan bateragarritasun edo bateraezintasun hori azaleratzeak Vienako Hitzarmenaren 30 artikuluko 3 paragrafoaren aplikazioak eskatzen duen lan bera galdatzen du:
|
|
|
Beraz, bakarrik galdera horri ezezko erantzuna eman genioke xedapen horrek jasotzen dituen arauen aplikazioaren aurrean. 1992ko uztailaren 23ko Tratatu Orokorraren 18 artikuluan
|
jasotzen
den aldeen esanbidezko borondateak aditzera ematen duenez, helburuak bateragarriak diren heinean akordio guztiak indarrean mantentzea zela dirudi, baina edozein kasutan bateragarritasun edo bateraezintasun hori azaleratzeak Vienako Hitzarmenaren 30 artikuluko 3 paragrafoaren aplikazioak eskatzen duen lan bera galdatzen du: xedapen ezberdinen terminoak interpretatzea
|
|
|
Aurreikuspen honek gertutasun handia du auzitegiek etengabe erreferentzia egiten dioten Vienako Hitzarmenaren 30.3 artikuluan
|
jasotakoarekin
, diferentzia nabarmen batekin: kasu honetan aldeen borondatearen aurrean aurkitzen garela eta ez tratatuetatik kanpo ekartzen dugun arau baten aurrean.
|
|
|
kasu honetan aldeen borondatearen aurrean aurkitzen garela eta ez tratatuetatik kanpo ekartzen dugun arau baten aurrean. Bide honetan lagungarri izan daiteke Vienako Hitzarmenak berak bere 31.2 artikuluan interpretazioari buruz
|
jasotakoa
aplikatuz tratatuen hitzaurrera jotzea, non adierazten den bere arrazoiak garbi utziko lukeela:
|
|
|
Zentzu horretan, eta ordena kronologiko garbi bati jarraitzearren, lehenik eta behin 1961eko Nota Elkartrukeari eutsi genioke, aztertuz zeintzuk izan daitezkeen horren ondorioak 1870eko Tratatuan. Zentzu horretan komeni da argitzea Vienako Hitzarmenaren 13 artikuluak
|
jasotzen
duenari begira, Nota Elkartrukea Estatuen borondatea plazaratzeko instrumentu juridikotzat jotzen dela eta, ondorioz, tratatuen oinordetza terminoetan hitz egitea onargarri bihurtzen dela. Instrumentu horretan jasotakoak eta lan honetan egitateetan islatuta geratu denak ez bide diote uzten zirrikitu handirik Uruguaiko herritar bati bisaturik gabe Espainian sartzeko momentuan; izan ere, bertan jasotzen den moduan, bakarrik laurogeita hamar egunetik beherako sarreretan edota langileria diplomatikoaren kasuetan baimen hau ez da galdatuko.
|
|
|
Zentzu horretan komeni da argitzea Vienako Hitzarmenaren 13 artikuluak jasotzen duenari begira, Nota Elkartrukea Estatuen borondatea plazaratzeko instrumentu juridikotzat jotzen dela eta, ondorioz, tratatuen oinordetza terminoetan hitz egitea onargarri bihurtzen dela. Instrumentu horretan
|
jasotakoak
eta lan honetan egitateetan islatuta geratu denak ez bide diote uzten zirrikitu handirik Uruguaiko herritar bati bisaturik gabe Espainian sartzeko momentuan; izan ere, bertan jasotzen den moduan, bakarrik laurogeita hamar egunetik beherako sarreretan edota langileria diplomatikoaren kasuetan baimen hau ez da galdatuko. Horri atzerritartasun legeriari blokean egindako igorpena gehitzen badiogu, horrek ondorioztatzera garamatza ezen, nahi bai, baina zaila dela bi instrumentu horien arteko interpretazio bateragarria topatzea eta, beraz, arlo honi dagokionez, 1870eko Tratatuaren 8 artikulua litzatekeela aplikatu bateraezintasun horiek direla eta.
|
|
|
Zentzu horretan komeni da argitzea Vienako Hitzarmenaren 13 artikuluak jasotzen duenari begira, Nota Elkartrukea Estatuen borondatea plazaratzeko instrumentu juridikotzat jotzen dela eta, ondorioz, tratatuen oinordetza terminoetan hitz egitea onargarri bihurtzen dela. Instrumentu horretan jasotakoak eta lan honetan egitateetan islatuta geratu denak ez bide diote uzten zirrikitu handirik Uruguaiko herritar bati bisaturik gabe Espainian sartzeko momentuan; izan ere, bertan
|
jasotzen
den moduan, bakarrik laurogeita hamar egunetik beherako sarreretan edota langileria diplomatikoaren kasuetan baimen hau ez da galdatuko. Horri atzerritartasun legeriari blokean egindako igorpena gehitzen badiogu, horrek ondorioztatzera garamatza ezen, nahi bai, baina zaila dela bi instrumentu horien arteko interpretazio bateragarria topatzea eta, beraz, arlo honi dagokionez, 1870eko Tratatuaren 8 artikulua litzatekeela aplikatu bateraezintasun horiek direla eta.
|
|
|
Azken instrumentu horretan, espainiar barne legediaren erreferentzia mantentzen bada ere, dagoeneko ez da hain modu inperatiboan
|
jasotzen
, generikoagoan baizik, eta momentu orotan maila berean aipatuz hura Nazioarteko Zuzenbidearekin bat etorriko dela. Aldi berean,, facilidades?
|
|
|
hitza gerora edozein atzerritarrekin konparatuta betebehar berdintsuak eskatzearekin bat ez litzatekeela etorriko. Horrelako interpretazio batek ez baitu argitzen benetan hitz horren esanahia zertan datzan eta, gainera, interpretazio horretaz baliatuta administrazioari erreza gertatu zaio, urtarrilak 11ko Atzerritarren eskubide eta askatasunei buruzko 4/ 2000 Lege Organikoaren (aurrerantzean 4/ 2000 LO) 40 artikuluan
|
jasotzen
diren supostu berezietan11 Uruguaiko biztanleak barneratuz, 38 artikuluan jasotzen den nazioaren enplegu egoerari egiten zaion erreferentzia12 ez aplikatzea eta, ondorioz, tratu diferentziaren irizpide hori betetzea. Horrek termino konkretu horretatik eratorritako interpretazioari aurre egiteko aukera emango balio ere, eta, aldi berean, tratu berdintasunaren erreferentziarekin bete, 4/ 2000 Lege Organikoaren 32 artikuluak bestelako puntu batera garamatza, zeren bertan erresidentzia iraunkorra honako modu honetan definitzen baita:
|
|
|
Xedapen horren interpretaziorako beste elementu bat izan daiteke Latinoamerikako beste zenbait estaturekin sinatutako instrumentuetan jasotako antzeko xedapenen arteko konparaketa. Ildo horretatik, Espainiako Erreinuaren eta Kolonbiaren artean 1992ko urriaren 29an sinatutako Kooperazio eta Adiskidetasun Tratatu Orokorrak bere 12 artikuluan
|
jasotzen
duenez:
|
|
|
1961eko Nota Elkartrukean hori hiru hilabetez gorako egonaldietarako bisatua lortzera baldintzatuta geratu zen. Hala ere, muga horretatik beherako sarreretan Uruguaiko herritarrentzat horrelakorik eskatzen ez denez, Espainian sartzeko arazorik ez lukete gerora begira beren egonaldiaren luzapena 1992ko Tratatu Orokorrean oinarrituz gero, bertan
|
jasotako
eskubideen egikaritza galarazterik ez legokeelako. Edonola ere, 4/ 200 Lege Organikoaren 25.1 eta 32.1 artikuluen14 eta 2393/ 2004 Erret dekretuaren 6.2 e) artikuluaren15 aplikazio bateratuak duda honi erantzun irmoago bat aurkituko lioke; izan ere, atzerriko edozein herritar 32 artikuluan aipatutako eskubideak aurrezagutuak izateko baldintzak betetzeko egoeran egongo balitz, ez litzaioke inolako bisaturik eskatuko, lan eta erresidentziarako eskubideak espainiarrekin maila berean egikaritzeko eskubidea bailuke.
|
|
|
Ohar metodologikoak eta auzitegiek jarraitu dituzten bide propioak alde batera utzita, mahai gainean jarraitzen duen arazoa bigarren arlo batera lerratuko dugu: tratatu ezberdinetan
|
jasotako
terminoen interpretazioa, horren bitartez argitu ahal izateko ea tratatu ezberdinen arteko bizikidetza posible den, bateragarriak edo bateraezinak diren, Vienako Hitzarmenaren 30.3 artikuluko lex posterior derogat priori maxima aplikatu ahal izateko, edota hitzarmen beraren 59 artikuluaren arabera 1870eko tratatua amaituta dagoen jakiteko. Kasu bakoitzean garbi geratzen da interpretazioaren xedea eta objektua ezberdinak direla.
|
|
|
Vienako Hitzarmenaren 30.3 artikuluko aplikazioa eta tratatuak bateragarriak diren ala ez zehaztea ez da lan erreza. Tratatuen interpretazio arau orokorrak alde batera uzterik ez dago ariketa honetan eta, beraz, bertan agertzen diren xedapenen zentzu eta norainokotasuna finkatzeari eta zehazteari lehentasuna eman zaio, eta horrela tratatuetan
|
jasotako
estatuen arteko consensusa bere garaian zein izan zen izan behar da helburu. Lan honetan, beraz, hiru irizpide kontuan hartu behar dira:
|
|
|
hitza gerora edozein atzerritarrekin konparatuta betebehar berdintsuak eskatzearekin bat ez litzatekeela etorriko. Horrelako interpretazio batek ez baitu argitzen benetan hitz horren esanahia zertan datzan eta, gainera, interpretazio horretaz baliatuta administrazioari erreza gertatu zaio, urtarrilak 11ko Atzerritarren eskubide eta askatasunei buruzko 4/ 2000 Lege Organikoaren (aurrerantzean 4/ 2000 LO) 40 artikuluan jasotzen diren supostu berezietan11 Uruguaiko biztanleak barneratuz, 38 artikuluan
|
jasotzen
den nazioaren enplegu egoerari egiten zaion erreferentzia12 ez aplikatzea eta, ondorioz, tratu diferentziaren irizpide hori betetzea. Horrek termino konkretu horretatik eratorritako interpretazioari aurre egiteko aukera emango balio ere, eta, aldi berean, tratu berdintasunaren erreferentziarekin bete, 4/ 2000 Lege Organikoaren 32 artikuluak bestelako puntu batera garamatza, zeren bertan erresidentzia iraunkorra honako modu honetan definitzen baita:
|
|
|
Horrek termino konkretu horretatik eratorritako interpretazioari aurre egiteko aukera emango balio ere, eta, aldi berean, tratu berdintasunaren erreferentziarekin bete, 4/ 2000 Lege Organikoaren 32 artikuluak bestelako puntu batera garamatza, zeren bertan erresidentzia iraunkorra honako modu honetan definitzen baita: «La situación que autoriza a residir en España indefinidamente y trabajar en igualdad de condiciones que los españoles»13 Ikuspuntu horretatik, bertan azaldutakoa 1992ko Tratatu Orokorrean
|
jasotakoa
dela ondorioztatuz, administrazioak eta zenbait auzitegik egindako interpretazioak ez luke horrekin bat egingo eta, ondorioz, Uruguaiko herritarrei erreserbatutako estatusa jarduera hauen egikaritzan espainiar herritarrekiko berdintasun mailan erraztasunak emateari erreferentzia egiten zaionean hau dela eta ez beste bat.
|
|
|
Xedapen horren interpretaziorako beste elementu bat izan daiteke Latinoamerikako beste zenbait estaturekin sinatutako instrumentuetan
|
jasotako
antzeko xedapenen arteko konparaketa. Ildo horretatik, Espainiako Erreinuaren eta Kolonbiaren artean 1992ko urriaren 29an sinatutako Kooperazio eta Adiskidetasun Tratatu Orokorrak bere 12 artikuluan jasotzen duenez:
|
|
|
Denbora luzean zehar, bertan
|
jasotako
eskubideak momentu ez hain oparoetan Uruguaira joandako espainiar etorkinei modu zabalean praktikara eramatea onartu zitzaien. Hitzarmen horrek, egun, atentzio berria sortu du, oraingoan berriz, amerikar kontinentetik Espainiarako bidean gauzatzen diren migrazio fluxuak direla eta.
|
|
|
Eta hau horrela izan da nahiz eta gatazka honen jatorrian Auzitegi Gorenaren beraren sententzia bat abiapuntu izan. ...teko Ezagutze, Bake eta Adiskidetasun Tratatuari zegokionez, Txilerekin (1958ko maiatzaren 24koa, urte bereko urriaren 28ko instrumentuaren bitartez berretsitakoa) eta Perurekin (1959ko maiatzaren 16koa, urte bereko abenduaren 15eko instrumentuaren bitartez berretsitakoa) sinatutako antzeko tratatuei aplikatutako jurisprudentzia irizpide berdintsuak aplikagarri zitzaizkion, ondorioa izanik, bertan
|
jasotakoa
«una remisión específica del contenido propio, y no sólo una abstracta remisión a la legislación de los Estados firmantes» bezala ulertzea. Horrela, dagoeneko sala horrek aurretik finkatutako jurisprudentzia bati jarraiki2, tratatu horietan espainiar legedira egindako igorpenak jarduera horien (lana, erresidentzia,?) egikaritzan ondorioak izan zitzakeen baina inola ere ez Espainian lan egiteko eskubidearen titulartasunean, «amplia y suficientemente recogido en los Convenios con Chile y Perú, y también en similares términos por el Convenio con Uruguay».
|
|
|
Horren aurrean, 2004 urtean zehar autonomia erkidegoetako Auzitegi Nagusiek erabaki horren inguruan egindako ulermena ez zen aurrekoarekin bat etorriko, ulertuz 1870eko Tratatua ezin zela modu isolatu batean kontuan hartu, gai beraren inguruan ondoren onartutako eta indarrean jarraitzen zuen beste hitzarmen sorta bat alde batera utzita. Batez ere, auzitegi horien ikuspuntutik, azken hitzarmen horien edukiak arauketaren erabateko iraulketa suposatzen zuenean3 Horrela, alde batetik, Bisatuen Desagerrarazte Akordioak, 1961eko abenduaren 18ko Nota Elkartrukean
|
jasotakoak
(BOE, 150 zk., 1982ko ekainaren 24koa, 17333 or.), bere 3 artikuluan jasotzen zuenez, «la supresión de visado, laurogeita hamar eguneko gehienezko epe baterako?
|
|
|
Horren aurrean, 2004 urtean zehar autonomia erkidegoetako Auzitegi Nagusiek erabaki horren inguruan egindako ulermena ez zen aurrekoarekin bat etorriko, ulertuz 1870eko Tratatua ezin zela modu isolatu batean kontuan hartu, gai beraren inguruan ondoren onartutako eta indarrean jarraitzen zuen beste hitzarmen sorta bat alde batera utzita. Batez ere, auzitegi horien ikuspuntutik, azken hitzarmen horien edukiak arauketaren erabateko iraulketa suposatzen zuenean3 Horrela, alde batetik, Bisatuen Desagerrarazte Akordioak, 1961eko abenduaren 18ko Nota Elkartrukean jasotakoak (BOE, 150 zk., 1982ko ekainaren 24koa, 17333 or.), bere 3 artikuluan
|
jasotzen
zuenez, «la supresión de visado, laurogeita hamar eguneko gehienezko epe baterako?
|
|
|
Honelako ondorio batek, zentzu batean zein bestean, tratatuetan
|
jasotako
terminoen azterketa eskatzen du, baina Auzitegi Gorenak lehen ikusi ditugun terminoei ez die aipamenik zuzentzen, haien eduki konkretuak sententzia honen objektua gainditzen duela esateko ez bada. Horrela, bada, zaila da ulertzea nola irits daitekeen ondorioztatzera azken tratatu honen kasuan, facilidades?
|
|
|
Lerro hauetatik, beraz, berriz ere, aldeen arteko akordioari egin behar zaio dei, bereziki, 1992ko Tratatu Orokorreko lehenengo artikuluan aurreikusitako Goi Mailako Komisioari erreferentzia berezia eginez, hori baita bide azkarrena eta zuzenena behin betiko nazioartean gatazka honi amaiera emateko, aldeek berek talka egiten duten tratatuetariko batean
|
jasotako
bidea dela ez ahaztuz. Hori gertatzen ez den bitartean, espainiar auzitegiek hartutako bideak Uruguaiko biztanleei erresidentzia eta lana eragotziko dizkie egitatezko modu batean, baina Uruguaiko gobernuak hartzen duen jarreraren zain mantendu da betiere Espainiako Administrazioa, nazioarteko ordenamenduan benetako gatazka baten sorrera suposatu dezakeelako eta, ondorioz, bere kontrako ekimenak hartzea gerta litekeelako.
|
|
|
Egitateetan aipatu moduan, arlo politikoan aurrera eraman diren ekimenek aditzera ematen dutenez, benetako ardurarik ezin da ondorioztatu bertatik. Harritzekoa bada ere, ekimen legegile hauek kopuru handiago batean izan dira Espainiako Kongresuan, non modu errepikatu batean gobernuaren atentziora gai hau ekarri den16 Uruguaiko barne ordenamenduan, berriz, jarrera pasibo honek biztanleen aldetik kritikak sortu baditu ere, ekimen nabarmenik ez da gertatu eta horren adierazle garbia dugu 1992ko Tratatu Orokorrak
|
jasotzen
duen Goi Mailako Komisioaren bileran Auzitegi Gorenaren sententziaren zain geratzeko hartutako erabakia. Jarrera hori ulergarri egingo lukeen arrazoi bakarra Uruguaiko herritarren aldeko sententzia jasoz gero Espainiako Administrazioa lotuta geratuko litzatekeelako ideiatik etor daiteke, baina ez dirudi hori izan denik Uruguaiko Gobernua horretara mugitu duen arrazoia.
|
|
|
Harritzekoa bada ere, ekimen legegile hauek kopuru handiago batean izan dira Espainiako Kongresuan, non modu errepikatu batean gobernuaren atentziora gai hau ekarri den16 Uruguaiko barne ordenamenduan, berriz, jarrera pasibo honek biztanleen aldetik kritikak sortu baditu ere, ekimen nabarmenik ez da gertatu eta horren adierazle garbia dugu 1992ko Tratatu Orokorrak jasotzen duen Goi Mailako Komisioaren bileran Auzitegi Gorenaren sententziaren zain geratzeko hartutako erabakia. Jarrera hori ulergarri egingo lukeen arrazoi bakarra Uruguaiko herritarren aldeko sententzia
|
jasoz gero
Espainiako Administrazioa lotuta geratuko litzatekeelako ideiatik etor daiteke, baina ez dirudi hori izan denik Uruguaiko Gobernua horretara mugitu duen arrazoia.
|
|
|
Sententziaren Bigarren Oinarri Juridikoan onartzen duenez, azken urte hauetan Uruguaiko herritarren egoera juridikoaren inguruko gatazka honen abiapuntua Auzitegi Goren honen sententzia batean aurki daiteke. Bere momentuan auzitegi honen 2002ko urriaren 10eko sententziaren bitartez, 1870eko Tratatua antzekoak ziren beste zenbait estatutako (bereziki Txileko eta Peruko) Tratatuetako terminoetatik ez zen batere aldentzen eta, horrela izanda, bertan agertzen zen espainiar legediari egiten zitzaion igorpena zenbait eskubide
|
jasotzeko
orduan ez zela titulartasunari lotu behar, baizik eta eskubide horien egikaritza moduari. Horrela ulertuz ezen eskubide horien titulartasuna tratatuan finkatzen zela eta barne legedia ezin zitzaiela aurkatu.
|
|
|
Gai gatazkatsu bati buruzko eskutitz bana idatzi dute formaltasun maila ezberdineko hartzaileei zuzenduak. Eskutitzean
|
jaso
behar dituzten edukiak, hizkuntza funtzioak, zehatz mehatz adierazi zaizkie ikasleei.
|
|
|
delako batean beren amari zuzendutako ohartxo jakin bat idaztea eskatu zaie. Izan ere, telefonoz
|
jasotako
oharra, amari idatziz jakinaraztea eskatu zaie. Proba honek, bada, ulermen eta ekoizpen alderdiak hartzen ditu bere baitan.
|
|
|
Ondorengo taulan laburbilduta
|
jasotzen
dugu proba bakoitzarekin aztertu dugun gaitasun komunikatiboaren alderdia:
|
|
|
Modu nominalean parte hartzea proposatzen duten instituzioen helburua politika baten edo bere lanaren legitimazioa lortzea da, eta objektu diren parte hartzaileen interesa zerrendetan agertzea baino ez da. Modu instrumentalean ere, lehenengo pausoak, gehienetan, instituzioek ematen dituzte beren ekintzen edo programen eraginkortasunak behar duelako, neurri batean edo bestean, beren zerbitzuak
|
jasotzen
dituztenen partaidetza. Kasu horretan, parte hartzaileak eraginkortasuna lortzeko bitartekoak dira, baina beraiek programa publikoaren zerbitzu horren onuraren truke egiten dute.
|
|
|
Izenek gastua dute. Philippe Besnard ek esan zuen izena nahitaezko ondare sinbolikoa dela (guztiok izena behar dugu izan) baina dohainik
|
jasotzen
dugula (Besnard, 1979). Hala ere, izendatzeak badu kostu bat:
|
|
|
Izenek, hortaz, zerbait esan nahi dute: zerbait esaten digute izendunaz, zerbait izena hautatu duenaz, zerbait izen bat balioesten edo gaitzesten duenaz, zerbait
|
jasotako
izena eraldatu edo ostendu egin duenaz. Bistan da, izenak ez du pertsona adierazten, ez du, pertsona bera?
|
|
|
Baina ez da nahikoa izan Elizarengandik
|
jasotako
izendatzearekin (ponte izena, argi dago, izen kristaua da, bataio pontean hartutako izen horri geroago irizpide administratibo bat ezarri zioten: aitaren izena,, patronimikoa?
|
|
|
asmatzen ditu.
|
Jaso
dugun adibiderik adigarriena Malene da. Izena, bistan da, Malena izenetik eratorri da, aranatarren (n) e atzizkia erabilita (Jon maskulinotik, Jone femeninoa egin den bezala, edo Ana erdal izena(?) Ane euskaldundu den modura).
|
|
|
Oraindik ere, arrunta da izenak izendatuaren izaerari nola edo hala eragingo diola sinestea. Erakundeek sinesmen hori
|
jaso
dute araudietan: pertsonaren jendarteko izaerari kalte egin diezaioketen izenak debekatu egin dituzte, pertsona arteko harremanetan erabiliko den, aurpegimarkak?
|
|
|
gizon izenak dira o atzizkiaz bukatutakoak, emakume izenak amaieran a dutenak (Eneko/ Oneka, Otsando/ Otsanda...), edota tradizioz ere gizonentzat soilik edo emakumeentzat soilik erabili diren izenak era horretan arautu dituzte. Horrez gain, aranatarren (n) e ospetsua
|
jaso
dute izen femeninoentzat (Ane, Julene...).
|
|
|
Uztailera arte ez dugu berriro ikusi Albert Goienetxeren izena Eskualduna astekariko orrialdetan18 Izan ere, Alexandre Larralde Diustegi magistratuaren heriotza dela-eta Urruñako hilerrian diskurtso luze samarra egin zuen frantsesez Donibaneko alkateak, hain zuzen ere, Eskualduna astekarian osorik irakur daitekeena. Ez dakit noraino den esanguratsua, bezperan Miarritzen egin ziren hileta elizkizunen ostean Léon Guichenné abokatu buru baionarrak ere agur hitzaldi solemnea egin zuela, baina astekari xuriak ez zuela
|
jaso
. Bide batez edo, aipa dezagun, Léon Guichenné() delako hori Piarres Buruzain mediku euskaltzale handi eta Hazparneko alkatearen koinatua zela (Xarriton, 1985:
|
|
|
Irailaren bigarren zenbakian ere, eskualdun besten? oihartzunak agertzen dira oraindik, baina, azkenekoak, astekariak dioenez38 Oraingo honetan, aurreko zenbakian aipaturiko kontu batzuk gogoratzeaz gain, Courrier de Bayonnetik
|
jasotako
kronika bat dakar, Hendaiako C. H.(= Clément Hapet?) korrespontsalak idatzitakoa. Kronika hori ere Anton Abadiari eskainitako gorazarrezko bazkariari buruzkoa da, baina hainbat xehetasun damaizkigu, aurreko zenbakian agertu ez zirenak.
|
|
|
Hari kronologiko horretan aurrera goazelarik, azaroaren 17ko Eskualdunak Semaine de Bayonne delakoak argitaraturiko berri bat
|
jaso
zuen, aditzera emanez Goienetxe medikuak Eskualdun kantaria opuskulua plazaratu zuela42 Izatez, liburuxka horretan hainbat kanta bildu zituen mediku donibandarrak, la grande patrie françaiseren zerbitzura joandakoan euskaldun gazteek bihotzean bizirik manten zitzaten bai la petite patrie basqueren eta bai ere euskararen gomuta. Era horretara, halaber, hiri handietan gelditzeko tentaziotik begiratu nahi ditu.
|
|
|
1894 urteari dagokionez, ekainera arte ez dut topo egin mediku donibandar handiarekin Eskualduna astekariaren orrialdeetan44 Hilaren 15eko zenbakian, Donibane Lohizuneko kronikan, Donostiako Unión Vascongadatik
|
jasotako
albistea irakur daiteke. Dirudienez, Goienetxe Donibaneko alkatea, Lerenburu Sarako alkatea eta musde Elizaga sona handiko pilotazalea Irunera joan ziren, 10.000 liberako apustua egitera Etulain eta Xilhar pilotari frantses euskaldunen alde.
|
|
|
Dirudienez, Donibaneko jaietan jendea nahikotxo adoretu zen, eta, izan ere, Anton Abadia eta Albert Goienetxeren inguruan elkarte bat abiatzeko ideia sortu zen, alegia, «une vaste association purement régionale, qui, donnant la main à nos amis de Navarre, de Guipuzcoa, d. Alava et de Biscaye, travaillerait à conserver, vives et pures, toutes ces nobles traditions euskariennes». Asmo hori iraileko 21eko Eskualdunak
|
jaso
arren52, lehenago Semaine de Bayonne delakoak argitaratu zuen. Horixe da 1894an Albert Goienetxek Eskualdunan eduki izan zuen azken aipamena.
|
|
|
«Besta eder hortan pharte hartu nahi izan du ere Nathalie Serbiako erregina ohoragarriak». Nolanahi, kronika horretan interesgarriena izan da, nire ustez, «primak eman aitzinean, Murde Goyeneche, Donibaneko mera aiphatuak eta paregabeak» esan duen hitzaldi ederra, bertan osorik
|
jasota
dagoena, eta hemen bizpahiru ideia azpimarratu beharrean, ilustratiboagoa iruditu zaigu eranskin gisa ematea (ikus 1 eranskina). Azkenik, irailaren 16ko kazetan85, lehiaketako saridunak nortzuk izan ziren agertzen da, atalez atal.
|
|
|
Areago, Larralde Diustegiren mintzaldi luzea dakar Eskualdunak, frantsesez osorik. Era berean, hurrengo asteko zenbakiak106, eliza ospakizunetan Elizaga erretoreak frantsesez irakurritako hitzaldia
|
jaso
zuen, hain zuzen Semaine de Bayonnetik.
|
|
|
Esperientziak bahetutako (iragazitako) informazioa da. Ezagutza, hortaz, halako nahasketa moduko bat da, esperientzien, balioen, testuinguru jakin bati dagokion informazioaren eta adituikuspegiaren arteko nahasketa bat, alegia?, zeinak esperientzia eta informazio berri gehiago
|
jaso
eta ebaluatzeko eskema bat eskaintzen duen. Hori guztia ezagutzaren jabe direnen burmuinean sortu eta aplikatzen da.
|
|
|
3) Ezagutza kanpoan
|
jaso
edota barnean sortu.
|
|
|
Badira ezagutza aktibo anitz, ohiko kontabilitatean agertu ez arren, enpresarentzako balio handia sortzen (eta etorkizunean are handiagoa sortuko) dutenak: esaterako, enpresan giltzarri diren pertsonen ezagutzak, bezero jakin batzuen berezitasunen berri zehatza izatea, enpresaren know how delakoa, lidergorako abilezia konkretu batzuk, etab. Horiek guztiek zeresan franko dute merkatuak enpresa bat baloratzen duenean, baina, hala ere, enpresa horren balio kontableak ez ditu
|
jasotzen
.
|
|
|
Giza kapitala bere baitan
|
jaso
, antolatu eta eusten duen azpiegitura, honako hiru kapitalek osatzen dutena:
|
|
|
Dena dela, argi gera bedi guk hemen antolaketa eredu berriari buruz planteatzen dugun eskema ez dela, inolaz ere, itxia eta zurruna, beste hainbat eredu, guztiak ere elkarrekin partekatutako oinarrizko dimentsio edo ezaugarri batzuk dauzkatenak? bere baitan
|
jaso
ditzakeen espazio zabala baizik.
|
|
|
kontzeptuak barnebiltzen dituenak, batetik; eta b) aktibo emozionalak,. Kapital Emozional? kontzeptuaren barnean
|
jasotzen
ditugunak, bestetik.
|
|
|
Antolaketa eredu berri hori ez da zurrun eta itxia, beste hainbat eredu, guztiak ere elkarrekin partekatutako oinarrizko dimentsio edo ezaugarri batzuk dauzkatenak? bere baitan
|
jaso
ditzakeen espazio zabala baizik.
|
|
|
a. Aktibo ukigarriak: lehengaiak, makineria, produktuak, instalazioak, stock ak, etab. Aktibo hauek dira betidanik gehien azpimarratu izan direnak eta enpresa kontabilitateak hobekien
|
jaso
izan dituenak.
|
|
|
Aktibo emozional hauek guztiak. Kapital Emozional? kontzeptuaren barnean
|
jasotzea
proposatzen dugu, eta hurrengo artikulu batean aztertuko ditugu luze eta zabal.
|
|
|
(*) Artikulu honetan Lehiakortasunerako Euskal Institutuarentzat egileak zuzenduriko Kalitatearen kudeaketa eta lehiakortasuna EAEko enpresetan txostenean modu laburtuan
|
jasotzen
diren zenbait gogoeta beste modu zabalago batean ematen dira. Mila esker Institutuari, eta, bereziki, bertako ikertzailea den Mikel Navarro irakasleari, aipatu txostena egiteko aukera emateagatik.
|
|
|
1, 2 eta 3 grafikoetan aipatu hiru kontzeptu horiek azken urteotan izan duten bilakaera
|
jasotzen
da, ABI Inform Global Edition dokumentazio datu basean egindako bilaketetan oinarrituta; datu base horretan negozio eta enpresa kudeaketako nazioarteko 1.000 aldizkari baino gehiagoren laburpenak daude bilduta.
|
|
|
Oso modu laburrean
|
jaso
ditudan hiru adibide horiek badituzte, nolabait, enpresa kudeaketa moden aztarnak. Jakina, ebidentziak kontu handiz interpretatu behar dira, distortsioak gertatzen baitira, ezinbestean.
|
|
|
Elosua Nafarrete sektoreko tropek, ordea, kontraerasoa egin zuten Bergara tontorrerantz eta Betolatza herrirantz; ibilaldi azkar bat egitera behartu zuten Alonso Vega-ren zutabea, sortutako zuloak ixteko. Egun horretan bertan laguntza berria
|
jaso
zuten matxinatuek eta Zestafe herria hartu zuten marokoar tropek20.
|
|
|
Gatazken gogortasuna Iglesias teniente koronelaren txostenean ikus daiteke «resonaba en el espacio un verdadero coro de ayes de los heridos que, abandonados en la huída, pedían los recogiésemos; antes y las dos noches siguientes se oían los mismos lamentos y voces de socorro de las bajas hechas en los otros lados de la posicion»23 Ez du aipatzen
|
jaso
zituzten edo ez. EAEren batailoiko gudariak konpainiako kapitaina hil zuen matxinatua zauritu ondoren sendatzen saitu ziren; hurrengo egunean, ordea, frankistek lehen konpainiako sekzio osoa fusilatu omen zuten pinudian24 Posizio hori galdu ostean eta gudariak erretiratzean, Albertiako maldetan gora, inongo babesik gabe, matxinatuek tiroka jarraitu zuten, kupidarik gabe.
|
|
|
Izandako baja kopurua Euskal Armada osoaren% 16,7 zen, baina borrokatu zuten 30 batailoien% 25 Kontuan izan behar da soldadu guztiek ez zutela borrokatzen, atzeguardiako lanak egiten baitzituzten eta, ondorioz, baja kopuruak oso altuak zirela. Datu horiek ulertzeko aipatu daiteke, adibidez, Ebroko borroketan, 1938an kalte gehien
|
jaso
zuten Francoren armadako batailoiek soldaduen% 23,9 inguru galdu zutela, nahiz eta, kasu batzuetan,% 30 erraz gainditu. Ebroko muturreko adibide dugu Tetuango 4 taborrak soldaduen% 77,2 galdu zuela Kataluniako lurretan.
|
|
|
37 Erasoaldiaren egunetan izandako arazoez gain, kexa asko egon ziren batailoiek ez zutelako janari nahiko
|
jasotzen
, horrek, hotzarekin batera, moralarentzat dituen ondorioekin (Seidman, 2002: 131). Banatutako estalkiak zuriak edo grisak ziren, kamuflaje gutxikoak eta gudariek ez zuten tresna egokirik lubakiak egiteko edota zuhaitzak botatzeko (Pujana, 1991:
|
|
|
38 Lehendakariaren esanetan, Errusiatik
|
jaso
zen material militarren kargamentu bakarra bigarren mailakoa izan zen, metrailadoreek gaizki funtzionatzen zuten eta fusilak oso zaharrak ziren (Krimeako gerrakoak esan zuen) eta blindatuak, akatsez josiak. Militar aholkulariak, aldiz, ondo prestatuta zeuden (Aguirre, 1978:
|
|
|
«Ridículo Estado Mayor (grupo de militares españoles inútiles y zánganos, que ni merecieron algunos ser fusilados por Franco». Euzko Gudarostearen aholkulari nagusia zen Saseta bera ere kritikatu zuen («un capitán de intendencia del ejército español se (puso) a dar órdenes desde dentro del P.N.V.») 46 Iza berak kritika gogorrak
|
jaso
zituen azaroaren 27an, erasoa hasi aurretik, Gordexolak Ermura joateko agindua ez zuelako bete eta batailoiko kide batzuek istiluak sorrarazi zituztelako Eibarreko Intendentziaren jantokietan. Antzeko jarrera izan zuen Perezagua batailoiak47.
|
|
|
Horrela, zenbait batailoik ukatu egin zioten mandoari aginduak emateko ahalmena, bereziki nazionalen erasoaren arriskua antzematen zenean. Isaac Puente batailoiko kideek, adibidez, gogor borrokatu zuten Albertian (hildako asko utziz bertan), baina atsedena hartu ondoren, ez zuten bete nahi izan berriro armak hartzeko
|
jasotako
deia eta Kode Militarraren ezarpenaren mehatxua behar izan zen koartelean aurkezteko (Blasco, 1983: 37 eta Vargas Alonso, 1996:
|
|
|
37 eta Vargas Alonso, 1996: 274) 48 Martínez Esparza-ren esanetan, azaroaren 30eko gaualdera Rosa Luxemburgo eta Larrañaga batailoi komunistek Legutio erasotzeko agindua
|
jaso
zuten, baina ukatu egin ziren eta hurrengo egunsentian egingo zutela adierazi zuten (Martínez Esparza, 1949). Deigarria, da, ildo horretan, nola saiatu ziren gatazka aztertu duten idazle frankistak gudari eta milizianoen borrokarako kemena bereizten, bigarrenak gutxietsiz.
|
|
|
Bi arrazoi daude, nire ustez, jarrera hori ulertzeko. Lehena, gerran eta gerraostean
|
jasotako
errepresioak asko ahuldu zituela talde horiek, bai kide kopuruari dagokionez (bizirik geratu ziren asko gainera ez ziren itzuli Euskal Herrira), baita erakundeen sendotasunari dagokionez ere. Frankoren heriotzaren ondoren indartsu atera ziren sozialistek eta komunistek ez zuten gerra gogoratzeko asmorik, trantsizio politikoak eskatzen omen zuen adiskidetze politikaren ondorioz.
|
|
|
Erasoa hasi eta berehala
|
jaso
zuten laguntza bigarren mailan azaltzen da, ez zuten azpimarratzen, besteak beste, hegazkinen babesa eta bitxikeria moduan, bajak zenbatzean kontaketa berezia egiten dute, hots, errepublikazaleeen bajen berri ematean denak (sektore osoa) hartzen dituzte kontura, 4.500 inguru. Matxinatuenak kontatzean, aldiz, Legutiokoak bertakoak bakarrik aipatzen dituzte, 255 Jarrera hori are nabarmenagoa da Legutioko erasoaldia zeharka aztertzen duten egileen kasuan2.
|
|
|
Errepublikaren alde borrokatu zutenek ez diote eskaini aparteko lanik beren testigantzetan; hala ere, maiz aipatu da, eta Francoren garaian, aldi hartako agiriak eta oroimenak berreskuratzeko ahaleginean? Luis Ruiz de Aguirre k hainbat lan
|
jaso
zituen Legutiori buruz. Gerren historia baztertu duten historialari akademikoen artean Legutioko ofentsibak ez du oihartzunik izan.
|
|
|
Irailaren 20an 2 batailoiak Eskoriatza inguruan hartu zituen posizioak, ziur aski Alonso Vega-ren agintepean; urriaren 5ean 4 batailoiko hiru konpainia Legutiora abiatu ziren. Azaroan, 3 batailoia egon zen sektore horretan (beharbada 4 batailoia txandakatu ondoren), eta 3 batailoi hori izan zen Legutioko borroketan parte hartu zuena, gudarien erasoak gelditzen, 12 konpainiak domina kolektiboa
|
jaso
zuen ekintza horretan erakutsitako kemenagatik. Sortu berria zen 6 batailoiak, azkenik, Legutioko pinudiaren okupazioan parte hartu zuen.
|
|
|
45). Matxinatuen kontuetan, Legutiok 2.600 kanoialdi
|
jaso
zituen azaroaren 30etik abenduaren 14 arte eta hegazkinen 11 bonbardaketa, (Martínez Bande, 1980: 289).
|
|
|
1990eko hamarkadan, aldiz, lan gutxiago kaleratu ziren, baina agiritegi eta iturri gehiago erabiltzeko aukera izan zuten. Azkeneko urteetan, Frankismoak gauzatutako errepresioaren eta 70 urteurrenaren harira, gaiak bultzada berri bat
|
jaso
du (Pablo, 2003). Bi dira garrantzi berezia hartu duten arloak:
|
|
|
Etxebizitza eta ingurumen dimentsioaren gaian kokatzen hasteko, Europan gai honen inguruan bizirik dauden eztabaida nagusiak
|
jaso
dira lehenik eta behin. Horrela, etxebizitza, hiri eredua eta ingurumena hartu dira aztergai.
|
|
|
Laburbilduz, ondoriozta genezake gure erakundeen esku hartzeko proposamenetan gero eta gehiago
|
jasotzen
direla etxebizitzen diseinuari eta energia beharrei buruzko kezkak eta lur kontsumoaren inguruko kezkak. Batik bat, lehenengoari buruzkoak, eraikuntzan jasangarritasun irizpideak barneratzeari lotuak eta energia kontsumo murriztuari txertatuak.
|
|
|
Horrek, beraz, eraikuntzako alderdi teknikoak jorratu ditu batik bat. Eta bestetik, birgaitzearen eta eraikitako hiriaren aprobetxamenduaren alorrak indarrean den planaren baitan
|
jaso
dira, hala nola birgaitzea eta hiri eraberritzea, eta hutsik dauden etxebizitzak alokairu babestura mobilizatzea. Atal hauek, nolabait ere, aurreko planetan abiaturiko lan ildoak indartzea dute helburu.
|
|
|
Izan ere, etxebizitzak eta etxebizitza politikak zeresan handia sortu dute azkenaldian, baina ez horrenbeste agian ingurumen eta garapen iraunkorraren ikuspegitik azterturik. Azterlan honetan, lehenik eta behin, etxebizitza garapen iraunkorraren marko teorikoan kokatu da, ingurumen dimentsioak eman dituen eztabaida nagusiak
|
jasoz
: besteak beste, hiri ereduaren gainekoa, edota lurzoruaren erabileraren gainekoa.
|
|
|
Hala ere, LZEren eta LAPren elaborazio eta tramiteetan iragandako denbora ikusita, eta elaborazio prozesu konplexu baten ostean izan dezakeen inpaktu erreala mugatua dela kontuan hartuta, beren etorkizuneko erabilgarritasunari buruz zalantza egiten duenik ere bada. Hau da, tresna motela eta zurruna da, eta kasu askotan, plangintza onartzen denerako, bertan
|
jasotako
berritasun edo proposamenak gauzatuta daude. Hortaz, beren helburuetako bat zen proposamen sortzailea izateko funtzioa oso korapilatsua daukate hasiera hasieratik.
|
|
|
– Proiektu honetarako berariaz eraiki den bidezko datu bilketa egin da, elkarrizketa gidatuaren bidez
|
jaso
dira datuak: galdera zuzen edo zehatzak, perifrasi bidezko esaldiak, itzulpenak?
|
|
|
Hizkuntza erregistroa.
|
Jaso
nahi izan den hizkera erregistroa eguneroko bizitzan erabiltzen duten hizkera informala da. Grabaketa egiten hasi aurretik garbi azaldu zitzaien herriko bertako hizkera zela jaso nahi zena, etxekoa.
|
|
|
Jaso nahi izan den hizkera erregistroa eguneroko bizitzan erabiltzen duten hizkera informala da. Grabaketa egiten hasi aurretik garbi azaldu zitzaien herriko bertako hizkera zela
|
jaso
nahi zena, etxekoa. Horregatik familiartean eta lagunartean egiten duten bezala egiteko esan zitzaien.
|
|
|
Galdera edo esaldia entzun bezain laster lehena ateratzen zaiena bilatzen zela, alegia. Hala ere, metodologia honen bidez
|
jasotzen
diren emaitzak tentuz hartu behar dira, erregistro erdi formaleko datuak ere azaltzen direlako elkarrizketan zehar.
|
|
|
Lehendabizi belaunaldika aztertu dira datuak. Hizkera bereko hiztun biak, heldua eta gaztea, aintzat harturik eta
|
jasotako
datuak jorratuz herri horretako aldagarritasun lexikala, morfologikoa eta sintaktikoa zenbaterainokoa den neurtuko da, ehunekotan eta grafiko batean adierazirik. Lehenengo Bolibarko hizkera aztertuko da eta ondoren, Etxebarrikoa.
|
|
|
Lexikoan egindako 120 galderetatik 111 galderatan(% 92,5) erantzun berdina
|
jaso
da Bolibarko bi belaunaldien erantzunetan eta 9 kasutan(% 7,5) ezberdina.
|
|
|
Esan dezakegu, beraz, ondo mantentzen direla bertoko hitzak edo hizkera honetako lexikoa. Bederatzi kasutan baino ez da erantzun ezberdina
|
jaso
. Ezberdintasunak hauek dira:
|
|
|
Kasu batzuetan erantzun bat baino gehiago
|
jaso
da, kontzeptu bakoitza adierazteko hainbat hitz eman dituzte, bai gazteak, bai helduak:
|
|
|
Maileguak ere heldu zein gaztearen eguneroko jardunean bila ditzakegu. Gaztearen hizketan 29 mailegu
|
jaso
dira erantzun gisa: arkoirise, junixo, agosto, enbudo, kutxara, kutxillo?
|
|
|
Helduen eta gazteen arteko ezberdintasuna honetan datza: 16 galderatan(% 69,56) erantzun berdina
|
jaso
da eta 6tan(% 26,08) ezberdina.
|
|
|
Arlo honetan
|
jasotako
erantzunak berdinak dira bederatzi kasutan(% 45) eta ezberdinak hamaika kasutan(% 55).
|
|
|
120 galderetatik 111tan(% 92,5)
|
jasotako
erantzuna berdina izan da eta 9 kasutan(% 7,5), berriz, ezberdina.
|
|
|
Datuek erakusten dutenez, Etxebarria aldeko lexikoa ondo mantentzen da. Hamahiru kasutan baino ez da erantzun ezberdina
|
jaso
helduaren eta gaztearen artean. Ezberdintasunak hauek dira:
|
|
|
Kasu batzuetan erantzun bat baino gehiago
|
jaso
da; kontzeptu bat adierazteko hainbat hitz esan dituzte, bai gazteak, bai helduak:
|
|
|
Hala ere, badira mailegu edo erdal hitzak helduen jardunean, baita gazteenean ere. Gazteek darabilten mailegu asko lexikoaren sinplifikazioa estaltzeko erabili izan da eta erdal hitza erantzuntzat
|
jaso
duten kontzeptuak 25 izan dira: bronki bota, fuerte, kojo, grano, katarru, kostipau, enterru, apellido?
|
|
|
Izen morfologiaren alorrean egindako 23 galderen artetik 16 galderatan(% 69,56) erantzun berdina
|
jaso
da eta seitan(% 26,08) ezberdina.
|
|
|
Kasu batean baino gehiagotan erantzun aniztunak
|
jaso
dira:
|
|
|
[Orain, guk hura hari] adizkiaz galdetzean
|
jasotako
erantzunak ezberdinak izan dira. Alde batetik, gaztearen erantzuna, eutsi?
|
|
|
Kasu honetan hizkera beraren azpi hizkeratzat jo ditzakegu Bolibarko eta Etxebarriko hizkerak, Markinako hizkeraren baitan. Herri bietan ez direla datu berdinak
|
jasoko
, hasteko, hiztunen euren ezaugarri soziolinguistikoak berdintsuak bai, baina berdinak ez direlako eta jarraitzeko, herri bik ez dutelako egoera soziolinguistiko berbera izango.
|
|
|
Hogeita bi galdera ziren guztira izen morfologian. Horietatik 18 galderatan(% 81,81) erantzun berdina
|
jaso
da eta 4tan(% 18,18).
|
|
|
Guztira hogeita hemeretzi galdera egin ziren aditzaren datuak
|
jasotzeko
. Hogeita hamalau kasutan(% 87,17) berdina izan zen erantzuna eta bostetan(% 12, 82) ezberdinak.
|