|
2015
|
|
|
...zezakeen, baina zelan honek, kolpe lehorra emanda, krak, arrakala zezakeen guztia; urtetako tradizioa hautsiz bertso saio batera baino gehiagotara joan nintzenekoa (hori baino lehen Plazatik Gaztetxeetara baino ez, eta sinetsidazue, gehiago zen gaztetxeengatik plazengatik baino), harria arrakalatu ez ezik nagusiarenak ez bezalako tresnak baliatu nahi zituztenen saioetara, tresnok gutxienez auzitan
|
jarri
nahi zituztenenetara, non oro ziren emakumeak eta ez zen kasualitatea; ikasturtea itzultzaileen hitzaldiekin beharrean arrakalagilearen bi eskolarekin amaitu nuenekoa, Maialen ikusi bainuen diferituan udako ikastaroen irekiera ekitaldian, bataren eta bestearen arteko konnotazioetan galdu gabe, eta zuzenean Eako poesia egunetan, esaten bertsolariek eraiki dutela eurei zegokien zubiaren puska bat, ...
|
|
|
Bildutakoen artean hamar bat izango ziren euskaldunak, hitzez noski, baina atmosfera berezia sortu zen. Gure gai jartzaile den Casabal lau egun geroago iritsiko zenez, Manexekin batera, Sierrak
|
jarri
zituen gaiak. Polita izan zen “Lucky Luke” doinuan kantaturiko bertsoaldia.
|
|
|
Boisen erositako anplifikadorea inoiz baino alaiago zegoen, eta behingoz esan dezakegu, musikalki, emanaldi osoa izan zela. Baxuaren kolpeak Ixaaken gitarra limurtzeraino aritu ziren, eta Eperrak kantarekin zutik
|
jarri
genuen jendea. Bertsotan, bidaian lehenengoz genuen Casabal gaiak jartzen eta Manex kantari, eta, emanaldiak iraun zuen 45 minutuetan zehar, txalo zaparradak ugari izan ziren.
|
|
|
Baxuaren kolpeak Ixaaken gitarra limurtzeraino aritu ziren, eta Eperrak kantarekin zutik jarri genuen jendea. Bertsotan, bidaian lehenengoz genuen Casabal gaiak
|
jartzen
eta Manex kantari, eta, emanaldiak iraun zuen 45 minutuetan zehar, txalo zaparradak ugari izan ziren. Emanaldiarekin amaitzeko, Johnny Curutchet eta Jesus Goñi aritu ziren kantuan gurekin, eta hala borobildu genuen Jaialdi hartako gau partea.
|
|
|
Hotel bitxia zen, bungalowen antzeko etxetxoz osatua. Binaka edo hirunaka hartu genuen ostatu, eta konturatu nintzen etxetxo guztiak altueran zeudela
|
jarrita
, haietara sartzeko eskailerak igo behar zirelarik.
|
|
|
da behar dudana>>, esan nion nire buruari, eta deskontu ona lortu eta gero Gibson ederra eraman nuen nirekin. Laida Rock izena
|
jarri
nion gitarra berriari, nola bestela?
|
|
|
Kultura zabaltzeko joan ginen eta berkonkistatu genuen euskaltzaletasuna. Hasieran geure taldeari
|
jarri
genizkion oinarrizko minimoei gain hartuta joan ginen NYCko Euskal Etxetik. Eta geratzen zitzaizkigun beste 4 egun. Urtzik bataiatu ninduen Casabal I Handia bezala, eta argi zegoen garaipena paseatu beharra genuela etxe orratzen artetik.
|
|
|
Hala egin genuen. Empire Staten, Rockefeler Centerren, Askatasunaren Estatuan eta World Trade Centerreko hutsunean
|
jarri
genuen gure bandera. Baina benetako garaipenaren, barkatu, GARAIPENAREN PASIOA Central Parken eman genuen.
|
|
|
Ixaak Arruti, gitarra jotzailea eta usurbildarra, hurrenez hurren. Aireportuetako gela infinituek hartzen duten tamaina neurgarria bada, gu haietako baten erdian ginen, U forma osatzen duten aulkiz jositako “Gate 37” ko lurrean ahal bezala
|
jarrita
. Zain.
|
|
|
Nire zorionerako, hegazkinera sartzen utziko ez zidan pertsonak berreskuratu zuen ingeles maila kaxkarrarekin deskribatu nion mugikorra. Berriz ere ilaran
|
jarri
, eta uste baino azkarrago suertatu zitzaidan aduanako poliziarekin egoteko txanda. Ingelesez hitz egiten zuen, nola bestela?
|
|
|
Egurra izotzaren pare
|
jarri
zuten gau hartan, izotz pistan autopsiarik gabeko zuhaitz baten enbor atalak ageri zirelako, ohiko geruza zuriaren tokian. Argiak itzali zituzten eta fokuak piztu.
|
|
|
Ez zekiten, nonbait, bertsolarien jarduna dieta zorrotza dela hain urrun begiratu nahi duten miopeentzat. Neure buruarekin ari nintzela, norbaitek soinu banda
|
jarri
zien nire pentsamenduei: Oh, say, can you see… Bart Simpsonen musika irakaslea gogorarazi zidan gizon bat ari zen kantuan, eta Estatu Batuetako pasaportea zuten norbanako guztiak hipnotizatuta zeuzkan.
|
|
|
Oh, say, can you see… Bart Simpsonen musika irakaslea gogorarazi zidan gizon bat ari zen kantuan, eta Estatu Batuetako pasaportea zuten norbanako guztiak hipnotizatuta zeuzkan. Izaki boteretsua behar zuen irakasleak, kantuan hasi aurretik guztiak
|
jarri
baitzituen lurraldeko banderari begira. Hain kontzentratuta kantatu zuten guztiek, hain berdin, hain bat; handik ere atera zitekeen beste thriller beldurgarri bat.
|
|
|
Bai, niri tokatu zitzaidan ereserkia kantatzea: ez abizen euskaldun, ez euskaldun zahar… eta nik
|
jarri
nion ahotsa bertaratutakoen laurdenak kantatu zuenari. “Gernikako arbola” in the home of the brave.
|
|
|
Bertso munduan banenbilen lehendik, baina ez nuen bertsotan egiten. Gaiak
|
jartzen
nituen han hemen, baina oraindik oso gutxi. Bizkaiko Bertsozale Elkartetik deitu zidaten, ea lan hura egingo nuen herrialdean.
|
|
|
Etxean gordetzen dudan gauza bakarra koadernoak dira. Izan naizen saioetan
|
jarri
dituzten gaiak eta saioan zehar hartutako oharrak daude koaderno horietan. Horiek ere Xenpelarrera eramatea izango dut onena, ezertarako balio badute behintzat”.
|
|
|
Ateak zabaldu eta guztiona den ondarea guztion eskura
|
jarri
, txukun eta antolatuta. Ez da helburu makala Xenpelar Dokumentazio Zentroarena.
|
|
|
Orain arte ahozkoa izan da, eta horrek badu bere garrantzia, baina hori dena gordetzeko momentua iritsi da; bestela, belaunaldi guztien memoria galdu egiten da. Herri baten memoria gordetzea da honelako zentro bat martxan
|
jartzeak
duen helburu nagusia, ez gainera geldirik egoteko, aurrera bultzarazteko baizik”.
|
|
|
“Liburutegi atala ez dago sarean oraingoz, baina egun gure lehentasunezko lana bada hori datu baseratzea. Urrun gabe 5.000 argitapenen berri eta artikulu digitalak sarean kontsultagarri
|
jarri
nahi ditugu” azaldu du Aranburuk.
|
|
|
Agian, premia daukadalako da, eta, agian, konplexu asko ere gainditu ditudalako. Zuk katea baduzu
|
jarrita
, hori ez zaizu aterako, baina askatzen duzunean hartzen duzun lasaituarekin, gero horri buruz kantatzeko gogoa edukitzen duzu”, probatua zuen. Aldaketak ahotsean eragin diola ere aipatu izan diote:
|
|
|
“Zerbait biologiko psikofisiologikoa da. Generoa gero
|
jarri
diogu. Emozio batzuk atxiki zaizkie emakumezkoei eta beste batzuk gizonezkoei:
|
|
|
Sinesgarritasunari dagokionean, gakotzat tripetatik kantatzea du: “Kantatu izan dudanean oso tripetatik inork ez du zalantzan
|
jarri
esan dudan berba bakar bat ere. Niretzat sinesgarriena da sentimenduetara gehien hurbiltzen dena.
|
|
|
Niretzat sinesgarriena da sentimenduetara gehien hurbiltzen dena. Sentimenduetatik ari zarenean oso zureak dira bertso horiek, beste inork ezin du kantatu, eta gainera nork
|
jarriko
du zalantzan kantatu duzun hori? ”. Iritzi berekoa da Agirre:
|
|
|
Bertsotan aukeratu behar baldin badut, beti aukeratuko dut mundua jateko kapaz den hori”. Izan ere, publikoaren aurrean
|
jartzea
ariketa psikologiko bat da, eta ez da “ariketa psikologiko erraza”. Psikologo batengandik jasoa ekarri du azalpenera.
|
|
|
Psikologo batengandik jasoa ekarri du azalpenera. Ba omen dagoelako psikologo bat esaten duena bikoteak ez direla aurrez aurre
|
jarri
behar mahaiaren bueltan, alboan eseri behar direla, aurrez aurrekoa beti borrokarako jarrera dela. “Nahi eta nahi ez defentsa eta ofentsiba daude aurrez aurre, eta alboan gaudenean ez dago hori”, osatu zuen.
|
|
|
Amaia Vazquez psikologoak azaldua da hori, Hernanin duen kontsultan. Bertsolariak aztertzen ere
|
jarri
izan da bere ibilbidean zehar, eta bertsotan ari direnean ez sentitzea “oso zaila” dela ebatzia du. “Bakoitzaren biografiak markatzen du”, dio.
|
|
|
Rol horri, esaterako, gehituko diozu zuk nola kudeatzen duzun boterea, zure nazia nola kudeatzen duzun. Azken finean, denok
|
jartzen
dugu gurea dena pertsonaia baten barruan”.
|
|
|
Niretzat ere ez litzateke ona, zerbait arrastatuko nukeelako handiegia bihurtuko litzatekeena arrastatu ahal izateko”. Bizitza pertsonaleko emozio denak norberarekin eroanda, eta horiei saioak sortzen dizkien egonezin guztiak batuta, maskara
|
jartzea
da “errazena” Enbeitarentzat.
|
|
|
saio denetan maskara izatetik, inon ez janzterakoa. “Hori ere ez da ona, beti zoazelako bistan, eta, azkenean, publikoaren aurrean
|
jartzen
zara, eta beti ezin duzu hain zaurgarri izan gauza guztiekiko”, esan zuen Enbeitak.
|
|
|
Nahiz eta “errealitatea” besterik den: “Nik urteko 365 egunetatik oso gutxitan sentitzen dut zein neska ederra naizen, goizean ispiluaren aurrean
|
jartzen
naizenean. Niri bezala, gizarteko emakumeen %80ri pasatzen zaie zoritxarrez.
|
|
2016
|
|
|
Unai Iturriaga: Nahiz eta inoiz serioski horretan pentsatzen
|
jarri
ez zaren, gauza batzuen erantzuna edo oinarri teorikoa topatzen duzu. Gure umezaroa oraindino garai hori zen, 1974koa naiz ni.
|
|
|
Artedrama, Le Petit Theatre de Pain eta Dejabu Panpin Laborategia antzerki taldeek sortutako azken antzezlanak, Francoren bilobari gutuna izenekoak, Euskal Herriaren iragan traumatikoa du ardatz, baina egungo Euskal Herriaren minetan eta ezinetan
|
jartzen
du begiratua
|
|
|
Egoerak proposatu, egoera horien baitan inprobisatu eta inprobisazio horietatik jasotakotik idatzi dute Elortzak eta Iturriagak gidoia. «Horregatik
|
jartzen
du Unai Iturriaga eta Igor Elortzarekin idatzia, elkarlan bat izan delako», zehaztu dute bertsolariek.
|
|
|
19 urte zituen orduan, eta Oiartzunen igo zen oholtzara. Ikasketak amaitu eta aktibitate intelektuala martxan
|
jartzen
ari zela hasi zen herriko Lartaun antzerki taldearekin; ondoren Donostiako Jarrai antzerki taldean ere aritu zen”. Jarrai erreferente argi eta garbia izan zen euskarazko antzerkigintzan.
|
|
|
K.T. – Bertsotan egiteko zeukan eragatik irudiak irudika ditzakezu. Nik uste dut lehenik irudi bat sortzen zuela buruan, eta ondoren bertsoak
|
jartzen
zizkiola irudi horri.
|
|
|
Tapiaren ustez, Txirritaren bertsoak, kasu askotan, garaiko gertakizunen kronika bakarra dira: Canovas del Castillo hil zutenean haren alargunari
|
jarri
zizkion bertsoak; Kubako gerra; Maria Cristina itsasontzia hondoratu zenekoa; Norteko Trenaren bertsoak… Zizurkildarrak bertso horiei komiki zantzuak ikusten dizkie: “Gauzak kontatzeko zeukan eragatik irudiak irudika ditzakezu.
|
|
|
“Gauzak kontatzeko zeukan eragatik irudiak irudika ditzakezu. Nik uste dut lehenik irudi bat sortzen zuela buruan, eta ondoren bertsoak
|
jartzen
zizkiola irudi horri”. Tapiaren aburuz, Txirritak izaera poliedrikoa zeukan:
|
|
|
“Grabaketa bat kenduta, Txirritaren bertso guztiak idatziz jaso ditugu; Antonio Zabalaren bitartez, adibidez. Gu gara Txirritari melodiak
|
jartzen
dizkiogunak, eta hori Xabier Lete eta Antton Valverderen lanaren eragina da; disko bat kaleratu zuten Txirritaren bertsoekin. Melodia batzuk moldaketak ziren, baina berriak ere sortu zituzten”.
|
|
|
Goikoetxeak garbi dauka konposatzailearen figura itzalean geratzen dela gehiegitan: “Zer erraztasun daukagun edozein musikari ‘herrikoia’ izendapena
|
jartzeko
. Nola herrikoia?
|
|
|
Fartsa bat da, fartsa bat! ’ Azpimarratzekoa da Lete, beste gauza askorekin bezala, 40 urte inguru aurreratu zela obra honek inplizitu daraman ideiarekin. ‘Egunen batean Txirrita ere zalantzan
|
jarriko
duzue’, zioen eta, funtsean, egia da. Denok baloratzen dugu haren ekarpena, baina gaur egun bhura bezalako pertsonaia bat lekuz kanpo legoke, matxismoa edota xenofobia kontuan hartuz gero.
|
|
|
J.G. Zer erraztasun daukagun edozein musikari “herrikoia” izendapena
|
jartzeko
. Nola herrikoia?
|
|
|
Baita Tellei Txiki eta Pello Errota ere! 1982an antzezlana egitean Letek aukera eduki zuen behin zentsuratutako bertso horiek amaieran
|
jartzeko
, baina ez zuen horrela egin, amaiera aldatzea erabaki zuen; batek daki zergatik, izango zituen bere arrazoiak. Zentsuratutakoak, debekatutakoak beti dauka interes gehiago; kasu honetan, bertsozalearentzat”.
|
|
|
Mort pour la patrie ere
|
jartzen
du
|
|
|
serios
|
jarri
gaiten
|
|
|
Hona kexa
|
jartzera
|
|
|
ta neri pila
|
jarri
didate
|
|
|
Halako gonbidapen erakargarriari baietz erantzun genion, asko pentsatu gabe, orduan oraindik ez genekielako zein zailak ziren ahoskatzen zipretarren izenak. Kontua da baietz esan genuela eta luzaroan lantzen ibilitakoari ginga
|
jartzeko
azken esprintera batu ginela.
|
|
|
Munduko hainbat txokotatik etorritako inprobisatzaileen saioetan gaiak
|
jarri
behar genituen, beraz. Dozenaka galdera egin genizkion lehenengo geure buruari eta, gero, Bertsozale Elkarteko aurpegia zuen norbaiti:
|
|
|
Hasierako galderak eta beldurrak ahuldu zitzaizkigun herrialdeei aurpegiak
|
jarri
ahala. Kubatarren indarra, zipretarren jolasa, galestarren dotorezia, mexikarren alaitasuna, austriarren umorea, Balear Uharteetakoen etorria… Lehenengo saioa egin, inprobisatzaileak kantuan entzun, eta konturatu ginen guk aurreikusitako mugen gainetik ari zirela denak kantuan.
|
|
|
Gaia entzun eta hitzik ere egin gabe, Eurig Salisbury eta Karen Owen oholtzaren ertz batera joan eta eseri egin ziren, eta bata telefono mugikorrean, bestea kaiera txiki batean, idazten hasi. Aquariumeko saioak aurrera jarraitzen zuen mikrofonoetan, eta artean eurak han, izkina batean eserita, isilik, hatz puntekin silabak zenbatzen, lurrera bergira, sabaira begira eta, tarteka, idaztera
|
jarriz
.
|
|
|
Azken batean, bizitza ere hala da, ataka estuan gaudenean eta ateratzea lortzen dugunean, gu, beste gu berri eta hobe bat gara beti, eta hori lorpen bat da. Bizitzak presiopean
|
jartzen
zaitu eta estutasun horretan konexio berriak sortzen dira, eta konexio berri horiek ideia berrietara zaramatzate. Niretzat hori da Cynghanedd:
|
|
|
Ni, ez nago oso ados horrekin, baina txalotzen dut ekimena. Jolas bat baino askoz gehiago ez da, baina Cynghanedd gaur egungo tresna batean
|
jarri
du behintzat.
|
|
|
Nik gauza txikiak ditut gustuko, bizitzako gauza txikiak, detalleak. Kontzeptu handiak adierazteko eskala txikian lupa
|
jartzea
dut gogoko. Esaterako, gaia Tristura bada, malkotik abiatzea gero tristurara iristeko.
|
|
|
Batetik, kazetaria naizelako —eta hor, akaso, arrazoitik aritzen naiz—, propaganda hori guztia faltsua dela esateko. Eta, bestetik, poesia idazten dut —eta poesian, beharbada, bihotzetik gehaigo—, entzulea ataka horretan
|
jartzeko
: justua al da gertatzen ari dena?
|
|
|
Horrekin hautsi nahi nuke. Nahi nituzke ezkerreko balioak berriro modan
|
jarri
nire lanaren, artikuluen eta poesiaren bidez; eta ahotsa kendu zaion jende interesgarriari ahotsa eman. Ez baitugu jende hori entzuten ez dutelako ahotsa izateko modurik.
|
|
|
Eta aste osoa pasako zuena nirekin. Rekalde tabernatik Gure hitzak kantua
|
jarrita
agurtu gintuztenean konturatu nintzen horrekin, edo hurrengo goizean bestela, nahi baino lo gutxiago eginda autoan sartu eta igandeak kantu bera jarri zidanean. Gure hitzak direlako, Zipreko, Kubako, Galesko, Mallorkako, Austriako, Mexikoko eta Euskal Herriko hitzak, altxatzeko hitzak, erortzeko hitzak, erotzeko hitzak, esateko hitzak.
|
|
|
Eta aste osoa pasako zuena nirekin. Rekalde tabernatik Gure hitzak kantua jarrita agurtu gintuztenean konturatu nintzen horrekin, edo hurrengo goizean bestela, nahi baino lo gutxiago eginda autoan sartu eta igandeak kantu bera
|
jarri
zidanean. Gure hitzak direlako, Zipreko, Kubako, Galesko, Mallorkako, Austriako, Mexikoko eta Euskal Herriko hitzak, altxatzeko hitzak, erortzeko hitzak, erotzeko hitzak, esateko hitzak.
|
|
|
Azkenean, batez ere, eskatzen duena ez da saio bakoitza prestatzea; baizik eta, ia ia beti prest egotea, kontzertu kopurua dezentekoa delako. Astean behin entseatzeko dinamika
|
jartzen
dugu, eta, aukera baldin badago, tokian tokirako zerbait berezia egiten dugu. Batez ere, geuk sortutako hitzak eta kantak jotzea nahi izaten dugu.
|
|
|
Letrak ez dira horretaz, baina sakonean hori badute.
|
Jartzen
zarenean jendearen aurrean, eta jendeak zure hitzak onartzen dituen unetik, hori sekulako aukera da, eta ez zara sentitzen heroi bat, baina asetasun sentipen bat uzten dizu.
|
|
|
Askotan pentsatu izan dudan zerbait da gu ez gatozela ezer berririk egitera. Egia da martxan
|
jarri
garen unetik ohartu garela espazio bat bazegoela betetzeko, eta, neurri batean, hartu dugula leku hori. Aitzolek zioenaren haritik, kritika sozialarena egin izan da, baina oso lelo zuzenekin.
|
|
|
Sarriegi eta Dorronsororen saioan, Dorronsorok hautatzen zituen bertsoetarako doinuak eta Sarriegik doinu horretan kantatzen zuen bertsoa. Haurren arreta eurenganatu zuten batzuek eta besteek, eta gonbidatuei errimak
|
jartzen
eta haiekin hitzen jolasean ere aritu ziren.
|
|
|
“Emozioak aktibatzeko gai bagara, interesa aktibatuko da. Interesa aktibatzen bada, burua abian
|
jartzen
da, ikasteko prest gaude eta egin egiten dugu. Emozio horren bitartez, gai gara gordetzeko informazio hori guztia.
|
|
|
Beste batzuek gurasoen tabernan udaran lagundu ohi duten lez, niri aldizkarian honetara eta hartara
|
jartzea
tokatu izan zait. Makina bat saio egindakoa naiz telefonoz harpide ehizan, Vodafoneko komertzial hegoamerikarrak bezain setati.
|
|
|
Aitortu dut inoiz ez naizela oso bertsozale fina izan; bertsojalea ez behintzat. 14 urte neuzkala Esta noche cruzamos el Mississipi ikusten nuen Hitzetik Hortzera baino gehiago, edo 18rekin, Cronicas Marcianas… Baina, kudeaketaren ardura ere nire gain
|
jarri
zuten hurrena, 2002an, eta, dirulaguntzak, bilerak, Accesak eta Excelak, fakturak… pixkanaka, konturatzeke, Arestiren poema neure egina nuen: Euskadiko Kutxaren iragarkia kenduko badidate (oso aspaldi kendu zuten, portzierto) Banco Santanderren joko dut atea/ dirulaguntza murriztuko badidate (portzierto, oso aspaldion ohiko bihurtu dena) harrien azpian topatuko ditut harpidetzak/ harpidetzak gero eta urriagoak badira… Otsoen kontra, sikatearen kontra, lukurreriaren kontra… Neure poltsikotik dirua aurreratzera ere iritsi izan naiz estualdi uneren batean edo bestean.
|
|
|
Bestalde, kazetari gisa ibili izan naiz beste medio batzuetan—lizentziatura ere atera nuen eta klaseak ematen nabil orain—, baina Bertsolarin bezalako askatasunik, astakeria ederragorik, gutxitan topatu izan dut: 60 orrialdeko erreportajea, dozena eta erdi iturrirekin landua; 40 orrialdeko bost bandako elkarrizketa, soslaiekin eta hogeitaka oin oharrekin osatua; gai beraren inguruan 40 lagun elkarrizketatzea, edo euren artean elkarrizketak egiten
|
jartzea
; bertsolariak marrazten, fikziozko istorioak asmatzen, igarle bat edo grafologoa bisitatzen; Finalari buruzko 250 orrialdetik gorako kronika, finalisten, antolatzaileen eta adituen testuekin eta puntako hiru argazkilariren lanarekin; bertsolarien aholku eta pasadizoekin osaturiko errezeta liburua…
|
|
|
Asko ikasi dut gure mundutxoaren soziologiaz, zein astegunetan irekitzen duten Facebook bertsozaleek, eta zein bertsolariren argazkik
|
jartzen
dizkien ileak puntan bertsojaleei. Printze txikiaren egoskortasunez betetzen dituzte errutinak zaletuek.
|
|
|
Grabagailuaren, argazki kameraren, arkatzaren, ispiluaren, beste aldean
|
jarri
direnak ere, 411 horiek baino hiruzpalau aldiz gehiago, ezinbestekoak izan dira erabat. Andoni Egañak, esaterako, dozena bat testu argitaratu ditu aldizkarian urte hauetan, baina laurogeitaka aldiz ere eman behar izan du aurpegia beste aldean ere.
|
|
|
Bestalde, euren iragarkiak sartuz lagundu dutenen ekarpena ere ezinbestekoa izan da. Eta baita Administrazioena ere, azkenaldion hainbeste gustatu zaien irismenaren kontzeptu horrekin argitalpen txikienak, batez ere espezializatuak garenak, kinka larrian
|
jarri
gaituzten arren.
|
|
|
Ziurra da hobeto egin zitekeela, badaezpadako erabaki dezente hartu ditugula, baina egindako ekarpena eztabaidaezina delakoan ere bagaude. Guzti horrengatik, honenbestean eta ezinbestean, lanean
|
jarri
diren 411 horiei, ispiluaren beste aldean jartzera animatu diren guztiei, iragarleei, administrazioei eta, batez ere, harpidedunei, irakurtzen gaituzuenoi, webgunearen edo sare sozialen bidez jarraitzen gaituzuenoi, aupa zuek, zorionak, MILA MILAKA ESKER.
|
|
|
Ziurra da hobeto egin zitekeela, badaezpadako erabaki dezente hartu ditugula, baina egindako ekarpena eztabaidaezina delakoan ere bagaude. Guzti horrengatik, honenbestean eta ezinbestean, lanean jarri diren 411 horiei, ispiluaren beste aldean
|
jartzera
animatu diren guztiei, iragarleei, administrazioei eta, batez ere, harpidedunei, irakurtzen gaituzuenoi, webgunearen edo sare sozialen bidez jarraitzen gaituzuenoi, aupa zuek, zorionak, MILA MILAKA ESKER.
|
|
|
Nork
|
jarri
zuen magazine bat
|
|
|
Egoera horretan, Bertsolariarenak ez ninduen ez asko ez gutxi kezkatzen, baina, lan handia ez zenez, Joxeanek abian
|
jarritako
egitasmoan kateatzen joan nintzen pixkanaka.
|
|
|
Ezetz esan eta, halere, atera, eta etzez esan genuenak, lanean
|
jarri
. Eta hori baino meritu handiagoa ere badu Joxanen tamainarik oneneko gorreriak.
|
|
|
Eta hori baino meritu handiagoa ere badu Joxanen tamainarik oneneko gorreriak. Lehen aldizkarietan ez zetorren horrelakorik, baina, urte gutxiren buruan, lehen orrialdeetako batean kredituak
|
jarri
beharra zegoen. Eta kredituetan, editatzilearen izena eta koordinatzailearenaren ondoren, “erredakzio kontseilua” zetorren.
|
|
|
Eta kredituetan, editatzilearen izena eta koordinatzailearenaren ondoren, “erredakzio kontseilua” zetorren. Eta erredakzio kontseiluko partaide
|
jarri
gintuen: Laxaro, Joxerra, Kristina, Jon, ni neu… Alegia, lehen bilera hartan aldizkariaren sorrerari ezezkoa eman genionak!
|
|
2017
|
|
|
Lehenengoaren motiboak begi bistakoak izan baziren, bigarrenarenak ez. Bertsolaritza puri purian zegoen, 60ko hamarkadako euskal pizkunde indartsuaren olatua ere orduantxe ari zen gora eta gora egiten, eta lehen ahultasun zantzuak ematen hasia zen frankismoa… Baina hurrengo hamabi urteetan ez da berriro txapelketa nagusirik martxan
|
jarriko
.
|
|
|
Gero, horren antolakuntzan ibili zirenak, Oñatibiatarrak aipatzen ditu Etxezarretak, izan omen ziren 67koari kritika gehien egin ziotenak: epaimahairen erabakiak ez zirela gardenak (68ko sariketan jendaurrean eman zituzten puntuazio guztiak bertsoz bertso), sariak eskasak zirela (Onenak garaiko 100.000 pezeta
|
jarri
zituen irabazlearentzat), bertsolari garrantzitsu askok ez zutela parte hartzen [8] …
|
|
|
67ko finalean epaimahaiko ez ezik aurkezle lanetan ere aritu zen Alfontso Irigoienek gordinago (edo gardenago) azaltzen du Lekuonak edo Etxezarretak baino: “PNVko batzuk, izenak ez itzazu
|
jarri
, posibilitatea ikusi zuten txapelketen ingurutik dirua lortzeko. Hauek zeharka Lekuonaren baimenarekin txapelketa bat egin zuten gure sistematik kanpo.
|
|
|
“Bata, Teodorok uste sendoa edukitzea Euskaltzaindiak berehala indartuko zuela Txapelketa Nagusiaren dinamika, eta beraz, bera bezalakoen ahalegin antolatzaileak ez izatea premiazkoak. Ez zen harritzekoa Teodoro uste horretan egotea, izan ere, 1970az geroztik maiztasun handiz zabaldu ohi zen Euskaltzaindiak txapelketari berriro helduko zion zurrumurrua (…) Bigarren arrazoia, bertsolari handiak elkarrekin neurtzen ibiltzerik nahi eza litzateke, eta, beraz, trabak
|
jarri
izana Teodoro saiatuari, herrialdeen arteko txapelketaren antzekoak antola zitzan”.
|
|
|
Esan beharra daukat, ordea, bi urte lehenago Zarauzko Zinema pilotalekura debutatu asmotan joan, eta debutatu gabe etxeratu nintzela. Holakoxe koldarra nintzen, gero lotsagabe fama
|
jarri
bazidaten ere, begira nola diren gauzak.
|
|
|
/ Sei urte luze pasa ditut ta/ hartu makina bat trago;/ nere ustez asko aguantatu dut,/ baina ezin dut gehiago,/ zuek antzerkia nahi duzue ta/ hortarako prest ez nago”. Jakina, bertsolaritzak beti (orain arte behintzat) izan duen benetan txantxetan joko horrekin, inork ez zekien hura Jonen benetako despedida ote zen, edota Mikel Mendizabalek
|
jarritako
gaiari emandako erantzun jolastia.
|
|
|
Bertsotan hizketan bezain sinple eta dotore egiten zutenean ere belarriak alertan
|
jartzen
zitzaizkidan, eta horren adibide bat dut gogoan. Bittor Agirre, futboleko entrenatzailea, eta Iñaki Murua, futbolaria.
|
|
|
Oilarrak han ez zuen arrautzarik
|
jarri
, baina egun hartan gandorraren ordez txapela eraman zuen oilategiko azeriak, Egañak, ia denak jarri zituen. Bai behintzat soina eta soinekoa.
|
|
|
Oilarrak han ez zuen arrautzarik jarri, baina egun hartan gandorraren ordez txapela eraman zuen oilategiko azeriak, Egañak, ia denak
|
jarri
zituen. Bai behintzat soina eta soinekoa.
|
|
|
Iparragirren gozatu ederra hartu ondoren, bertso plaza zezen plaza bihurtu zen, eta belaze batean larrean ari zen zezenak hausnarrean
|
jarri
ninduen. Euzkitzek argi esan zien “ole” eta “ole” ari zirenei:
|
|
|
Oso oker ez banago Lizaso izan zen bere gainetik inor pasa ordez bere gainean
|
jar
zitezen nahiago izan zuena. Parkeko banku estatikoak mugimendua eta bizitasuna eman zion kartzelako lanari, eta txaloak zapi zuri bihurtu ziren orduan.
|
|
|
Eta azkenik, Lizaso ere aulkitik azken agurra kantatzera jaiki zenean esan zuen moduan, bere lagunik onenak irabazi zuen. Eta Belodromoa berriz ere dardarka
|
jarri
zen. Txapeldunen bi agur soilik dakizkit buruz, lehena Belodromo hartan entzuna.
|
|
|
Esate baterako, ez daukat ahazteko 2009ko Iruñeko finalerdia. Aurre aurreko ilaratan
|
jarrita
geunden Iturriagari bultzaka, finaletik kanpo gera ez zedin. Gasteizen bere ohiko mailan aritu ez, eta garesti samar zeukan txartela, baina lortu zuen…
|
|
|
Kontua da ipurdiko handi samarra hartu nuela; eta, biharamunean, Gasteizko finalerdira joan eta Unairen ama egokitu zitzaidan alboan. Bere aulkia ez omen zegoen oso santu, eta nik pisu gutxiago neukala eta han neu
|
jartzeko
proposatu zidan. Ipur-masaileko beltzune eta guzti, suabe suabe jezartzera nindoan, eta berak:
|
|
|
Andoni eta Unai buruz burukoa jokatzen zebiltzan bitartean, gu baino bost edo sei ilara aurrerago
|
jarrita
zegoen kazetari baten irudia ere nahiko argi daukat. Andonik bertso onen bat kantatzen zuen bakoitzean (egun hartan sarri) aulkitik jaikitzen zen besoak altxatuta.
|
|
|
Andonik bertso onen bat kantatzen zuen bakoitzean (egun hartan sarri) aulkitik jaikitzen zen besoak altxatuta. Gu Unairen alde geunden, Andonik nahiko txapel bazituela eta Unaik inoiz janztekotan orduantxe izan behar zuela iritzita, eta urduri
|
jartzen
ninduten kazetariaren gora eta beheranzko mugimenduek.
|
|
|
Istilu batek
|
jartzen
|
|
|
Muxuak eta zaplaztekoak banatuz aterik ate! Kargak&Deskargak kale kantoian, goikoak behean
|
jarri
, eta behekoak goian!
|
|
|
Ez eskatu autolaguntza liburu gehiago Amazonen! Gure kargu logelan
|
jarri
nahi duzun masaje besaulki berria! Gure deskargu, egongelan traba egiten dizuten seme alabak, nagusiari bidali nahi diozun landare karniboroa, Kolonbiatik iritsi behar zaizun paketea, joan zen larunbat goizaldean galdu zenuen burua, inoiz irakurriko ez duzun poeta albaniarren antologia, oraindik entregatu gabeko ur pistolak eta maitaleak zor dizun zerengo zeraren zera.
|
|
|
Gure deskargu, egongelan traba egiten dizuten seme alabak, nagusiari bidali nahi diozun landare karniboroa, Kolonbiatik iritsi behar zaizun paketea, joan zen larunbat goizaldean galdu zenuen burua, inoiz irakurriko ez duzun poeta albaniarren antologia, oraindik entregatu gabeko ur pistolak eta maitaleak zor dizun zerengo zeraren zera. Kargak&Deskargak kale kantoian, goikoak behean
|
jarri
eta behekoak goian!
|
|
|
Ongietorria eman digute Sweet home Alabama doinuan abestutako agurrarekin: Kargak&Deskargak, kale kantoian, goikoak behean
|
jarri
eta behekoak goian! Txanponik ere bota diete.
|
|
|
Amaitzeko, hasierako agurrean esandakoa biribilduz, Creedence Clearwater Revival taldearen Down in the Corner doinuan
|
jarri
dute erritmoa; gerriak geldi baina gogoak aidean, etorri diren bezala joateko: Kargak eta deskargak, kale kantoian, goikoak behean jarri eta behekoak goian!
|
|
|
Amaitzeko, hasierako agurrean esandakoa biribilduz, Creedence Clearwater Revival taldearen Down in the Corner doinuan jarri dute erritmoa; gerriak geldi baina gogoak aidean, etorri diren bezala joateko: Kargak eta deskargak, kale kantoian, goikoak behean
|
jarri
eta behekoak goian!
|
|
|
Muxu plakajea dago mahairen gainean gosaritarako, eta txarteltxo bat eman dizute. Doraemon
|
jartzen
du, eta badakizu Nobita dioen tokian eseri duzula; agian, asko ezagutuko ez duzun norbaiten ondoan. Baliteke Euskal Herriko beste puntatik heldutako inoren alboan izatea, euskaraz egunero bizi dena, zuretzat eskolako hizkuntza baino ez den hori bizimodu daukana.
|
|
|
Xamurtasun gauean, non
|
jarri
asmatu ezinik zaude, zein eskuk ukituko zaituzten jakin gabe, zein besok besarkatuko: eta barru barruan, zu dordoka bat zara, eta arrakalatuta daukazu oskola, udalekuetako higaduraren eraginez, eta ez zara ausartzen gelatinazko gorputz hori uki diezazuten.
|