|
2009
|
|
|
azkenean hiru urteko epeaz ari gara hitz egiten, nahiz eta hasiera batean hirurak leku fisiko berean jazo, baina gerora bakoitzak bere bideari jarraitu zion, zenbait beka eta bizitzaren gertakizunak direla medio. Ez gara inoiz oso modu diziplinatuan
|
ibili
, baina momentuz emaitzak ematen ari den metodo batekin egiten dugu lan.
|
|
|
Ondorioz, guk ekoitzitako materialak modu berbera hartu zuen, bukaera bat jaso gabe alegia. Momentuan Artelekun
|
genbiltzan
lanean, eta gure lanaren erakusketa bat egiteko proposamenarekin aurkitu ginen. Aitzakia horrekin proiektuaren osotasuna hartu eta hainbat material espresuki ekoitzi genituen, adibidez kartel bat egin genuen.
|
|
|
Estudio askotako gazteek helburu nahasiak dituzte eta irakaskuntza, diseinu grafiko, argazkilaritza, ikerketara zuzentzen dira aldi berean. Garaiak garai, hastapenetan, lardaskan
|
ibiltzea
da normalena honenbestez.
|
|
|
Merkatuan lanean
|
dabilen
arkitekto orok du titulazio berbera, karrera luze eta bizi batetik pasatu eta gero jasoa. Baina egia da, era berean, ehuneko txiki batek baliatzen dituela bere tituluak dakartzan osagarri horiek guztiak, sinadura, aseguruak, erantzukizunak, etab. 300 kredituko (KAP barne) graduatu bat gai izango ote da merkatuan orain arteko arkitektoek bezala lanean jarduteko?
|
|
|
Ez da, bada, gakoa izango diziplina aniztasun orekatu bat, ingeniariekin ere, baina sinadura eta egile bakar baten atzean kamuflatu gabe? Ez al da, bada, kalitatezko arkitektura denon helburua, konpetentzia arazoetan
|
ibiltzea
baino garrantzitsuagoa?
|
|
|
eta arraintxo txikiak, zorrotz eta argi
|
ibili
beharra zeukan bizirik irauteko. Ozeanoetako oparotasuna galdurik, gaurko krisi garaian bezala, esaten zuen nola barboak putzu txiki eta lohitsu batean lozorroan geratu diren, ozeanoaren oparotasunaren zain.
|
|
2010
|
|
|
Hogeita bost urte bete berri dituzte elkarrekin lanean, eta hamazazpi pasatu dira Kabiezesen (Santurtzi) sustapen publikoko lehen etxebizitza proiektua gauzatu zutenetik. Egun, Bilbo Zaharra eta Miribilla auzoen artean amaitzear dagoen Babes Ofizialeko Etxebizitza promozio batean
|
dabiltza
|
|
|
Baina batzuetan, hirigintza araudiak lerrokadura eta bolumenak doitzeko aukera ematen du, betiere eraikigarritasun parametroak zorrotz errespetatu beharraren mugarekin. Eta aztertzen
|
gabiltzan
etxe multzo honetan hala gertatu zen: VISESAk antolatutako lehiaketa horretarako, aldez aurretik ezarritako bloke antolamendua aldatzeko proposamena aurkeztu zuen IMBk, bi helburu nagusiri jarraituz:
|
|
|
Partaidetza federalismo baten emaitza da eredu hori, eta hiritarren parte hartzea ezinbestekoa du, betiere estatu mailako lege kontrolekin eta berrikusketa judizialekin. Nire aburuz, hori litzateke
|
ibili
beharreko bidea, eta udalak bakean utzi, gutxiena jasota gehien ematen dutenak baitira.
|
|
|
Ez dago eskubiderik. Ni sinetsi ezinik
|
nabil
; baina, baina, zer da hau. Azpeitiko sektore honetan gertatzen ari dena, Euskal Herriko egoeraren ispilu ez ote da?
|
|
2012
|
|
|
Lehenengo urteetan, horrek materialen ustiatze lanetan eta eraikitze prozesuan emititzen ziren gas kaltegarriak eta energia kontsumoa murrizten saiatzea ekarri zuen, baina 80ko hamarkadaren bukaeran eraikinen bizitza erabilgarri guztiari erreparatu behar zitzaiolako kontzientzia zabaltzen hasi zen. Garapen iraunkorraren kontzeptua de, nitzea oraindik ere zaila suertatzen den arren (nahiz eta behin eta berriz denon ahotan
|
dabiltzan
hitzak izan), ingurumenaren zainketak, egungo energia iturrien eraldaketak eta energia kontsumoaren murrizketak erronka bat izan beharra daukate instituziotatik hasi eta norbanakoarenganaino. Eraikuntzaren sektorean, eraikinek ingurumenean duten eragina haien bizitza erabilgarri osoan zehar kontuan hartzea dakar honek, proiektatzen direnetik guztiz desegiten diren arte.
|
|
|
Eta alde horretatik, hitzaurre hanpatu honen ostean, aurtengo Euskal Hiria 2012 kongresuaren zuzendari zientifiko gisa, gaiaren inguruan
|
gabiltzan
gizabanako nahiz erakundeen partehartze deialdia egin nahiko nuke. Lau alorretako pertsonak elkarretaratuz:
|
|
|
Kirol bezala ezagutzen denetik jardun dira kaleetan, eta, egun kaleetan praktikatzen baldin bada ere, hiriguneetan nahiz aldirietan edo espazio ez eraikietan, naturan?, hau da modu aske eta ez arautuan, agintariek, suhiltzaileek, etxadien jabeek gero eta gehiago jakinarazten dute kirol honek kirolariarentzat nahiz espazio eraikiarentzat duen arriskuaz. Horrexegatik parkourrean
|
ibiltzeko
espazio berezituak ari dira diseinatzen hainbat hiritan, nolabaiteko parkour?, playground? (Wikipedia, 2012)?.
|
|
|
Zenbaitzuek diote parkourraren jatorri eta esentziaren aurka doala parke horien eraikuntza, alegia, espazio irekian zehar doan mugimendu aske eta intuitiboa, gorputza dela medio. Desplazamendu mugagabea espazioko dimentsioei dagokienez, goraka nahiz beheraka
|
dabiltza
–, baita muga arautuei dagokienez ere; izan ere, maiz pribatuaren eta publikoaren arteko oztopo fisikoak gailentzeko gai baitira.
|
|
|
Udalerri batzuetako pilotalekuak, gizartearen eskariei kasu eginez, padela jokatzeko pista anitzeko instalazioak bihurtzen hasi dira, kirol eskaintza zabalagoa delakoan. Gizartea kirol erosoagoetan errazago moldatzen dela ikusita, pilota elkarteetan pilota jokalari gutxiagorekin
|
dabiltzala
ezaguna da. Modalitate batzuk desagertzera doaz.
|
|
|
Hiria sistema bat da, elkarrekin erlazionatzen diren elementu multzoa delako. Era berean, erlazio sistema horrek badu murrizketa sistema bat ere; hiriaren kasuan, esaterako, auto batek harrapatzeko beldurrik gabe oinez
|
ibil
gaitezen, edo erraz uler dezagun zeintzuk diren egoteko espazioak eta zeintzuk fluxuari egokituak. Horrek guztiak batera egiten du lan, konplexua da oso.
|
|
|
Zaila badirudi ere, hiri nekazaritza eta hiri inguruko landaguneen onurak azpimarratzen eta bultzatzen ahaleginean
|
dabiltzan
proiektu eta adibide ugari daude.
|
|
2013
|
|
|
osagaiek koipe kantitate egokia behar dute izan, hau da, biskositate optimoa aire konprimituzko sistema batek arazorik gabe isur ditzan. Esaterako, gazta errezeta propioa mascarpone edo ricotta gazta belar edota fruituekin eta ahuakate purea ikertzen
|
dabiltza
.
|
|
|
–Inguratzen gaituen produktu oro automatikoki egiten den garaiotan, zergatik jarraitzen dugu etxebizitzak eskuz eraikitzen? Egoera horri buelta eman nahian
|
dabil
Behrokh Khoshnevis USC (University of South California) unibertsitateko irakasle eta CRAFT (Center for Rapid Automated Fabrication Technologies) ikerketa zentroko zuzendaria.
|
|
|
–Nola egin hiri espazioa geure? Higiezinen merkatuaren burbuila zulaturik, goitik behera aldatzen ari da arkitektura eta hirigintzan lanean
|
dabiltzan
arkitektoen lan merkatua. Kolektiboen kontzeptua fenomeno berria ez den arren, krisiaren eztandak ohiko parametroetatik aldendurik lan egiten duten taldeen eztanda ere ekarri du.
|
|
|
Eremu horren kudeatzaileak hasi direlako pentsatzen gizakiaren eta naturaren arteko erlazioak izan ditzakeen mugetan, eta erlazio hori bateragarria izateko nolabaiteko neurriak ere hartu dituztelako. Arestian, antza, ez zegoen kontrolik eta autoak non nahi eta kontrolik gabe
|
ibiltzen
omen ziren. Nire ustez, kasu honetan galderak dira:
|
|
|
Ez dakit zer preziotan dagoen gaur egun aipatzen duzun taxisistema hori, baina zerbait orekatua eta popularra luke izan. Kontuz
|
ibili
litzateke, ea naturaren babestea aldarrikatuz monopolio ekonomikoa oso errentagarria ez ote den eratu galdetu ahal diogu geure buruei.
|
|
|
«Hiri diseinuan kezkaturik, eraikuntzaren zoramenean
|
dabilen
hirigintzaren praktika zaharkituak, gaur egungo gizartearen eskakizunei erantzuteko baliogabeko tresnak ikusi aldaketarako zein formula hobesten duen. Hirigileak konplexutasunari heldu dio, zeren eta organo bakoitzaren funtzionamenduaz gain, organoen arteko harremanek egiten dute gorputza ongi aritzea.
|
|
|
Alde batetik, etxebizitza politikaren marasma nahasia, armiarma sarea baino kateatuagoa administrazioaren eskala desberdinetan eta itzaltzea ezinezkoa den promotoreen etekin nahietan. Bestetik lur eremu berreskuratuen afera, batez ere aspaldi fabrikek okupaturiko ur fronte aberatsetan, hemen ere espekulazioaren atzamar luzeek ukitzen duten oro urre bilakatu beharrean
|
gabiltzala
; ekipamendu handiak eta parke postmodernoak barne. Gaur egun jadanik ia gainbeherako finantza hiri estandarrari hauspoa emanez.
|
|
|
Euskaltzaindiak utopia hitza bakarrik onartzen badu ere, denok, distopia hitzari aurkako zentzua ematen diogu eta bien arteko dikotomia argi ikusten dugu. Hala ere, arkitekturaren munduan sartuta
|
gabiltzanok
utopiaren eta distopiaren arteko marra oso fina dela erakusten diguten adibide asko ditugu buruan. Nola ahaztu Le Corbusierren Ville Radieuse?
|
|
2014
|
|
|
Zehaztasun gehiago nahi nituen eta Chicagora bueltan, IITn
|
zebilen
Prof. Takayama ri galdetu nion TPSri buruzko detaile gehiago produkzio lineen inguruan, erabiltzen zituzten roboten inguruan eta beste.
|
|
|
Software sinple hauen abantailetako bat simulazioak egiteko aukera da; horiei esker aurreikusi dezakegu ongi
|
gabiltzan
edo ez. Mekanizazioaren programazioak orduak eramaten dituen prozesua da eta ordenagailu aurrean egiten da, beraz, estudiotik edo eramangarriarekin edozein puntutatik saiakerak egin ditzakegu, makinaren aldamenean fisikoki egon gabe.
|
|
|
–Osasunaren zaintzak ere garrantzia hartzen du. Babes eta segurtasun sistemak kontuan hartu behar dira eta gorputza ez da pisuarekin edo postura txarrekin
|
ibili
behar. Hori betetzea ez da erraza izan, ezaugarri horiek batzuetan obra lanetan baldintzatuta egoten baitira denbora eta lan eraginkortasuna direla-eta.
|
|
|
Harea eta zementu zakuak han hemenka. Pentsa genezake urteetan egin ez diren hiri lanak, orain
|
dabiltzala
egiten, guztiak batera! Bada ez ginateke oso oker ibiliko?
|
|
|
Orduko frankismoko lege baten arabera, antza denez, hiru horma altxatuta zeuzkan etxe bat ezin zen behera bota, nahiz eta baimenik gabe eraikita egon. Eta horregatik esaten da etxeak gauez eraikitzen zirela, inguruan
|
zebilen
harrobiko zaindaria ekiditeko. Eguna argitzen zuenean hormak altxatuta bazeuden, etxe hura ezin izango zen eraitsi.
|
|
|
Pentsa genezake urteetan egin ez diren hiri lanak, orain dabiltzala egiten, guztiak batera! Bada ez ginateke oso oker
|
ibiliko
–
|
|
2015
|
|
|
Eta hiru arrazoi objektibo samar ditut hori defendatzeko: lehenik, ikasle gutxi ginen, esan bezala, eta, ondorioz, irakasleek proiektuak goitik behera aztertzeko aukera handiagoa zuten, horrenbestez eskaera maila handituz; bigarrenik, irakasleak nahiko famatuak ziren, pisu nabarmena zuten gizartean, eta horrek ekarri zuen haien egoak ere puztu samar
|
ibiltzea
, dezente gutxi toleratuz haien ideia estilistikoekin bat ez zetorren arkitektura; eta, hirugarrenik, oso kontuan hartzeko egoera bat: Donostiako Arkitektura Eskolaren hastapena zen, eta, ondorioz, bazirudien maila oso altua eman behar zela, KAPetatik hasita, hasiberri guztiek dituzten konplexuak eta beldurrak uxatzeko (irakasleez ari naiz, bereziki), Eskolak prestigio handia lortzeko helburuarekin.
|
|
|
Bloke berri horien artetik iparralderantz, malda txiki batekin eta zuhaitz lerro batek lagundutorantzaa g, King, s Boulevard oinezko bide zabala agertzen zaigu. Obra hesiugatuta badaz mgo ere, egunero gora eta behera
|
dabilen
jende fluxu nabariak aditzera ematen digu etorkizunean oinezkoentzako ardatz garrantzitsua izango delaendetza. Jren artean, txanoo grridun langileak ikusten dira maiz:
|
|
|
Zoruaren garbitasuna nabarmena da. Garbitzaileak etengabe
|
dabiltza
lanean, zorura eroritako arrastorik txikiena ere garbituaz.
|
|
|
Orain arte azkeneko plaza 1998 urtean eraikitako Illunbe zezen plaza da. Eraikina udalarena da, hau da, jabetza publikoa eta emakida pribatua. Gaur egun, eraikin horri irtenbide duin bat eman nahian
|
dabiltza
ordezkari publikoak; izan ere, hainbat saiakera jasan ditu dagoeneko: kontzertuak, saskibaloi partidak, zirku emanaldiak, politika ekitaldiak, etab. Baina udalaren esanetan ekonomikoki defizitarioa da instituzio publikoentzat eraikinaren mantenua.
|
|
|
Edo soinu horiek desagertu egin al dira? Azken urteetan asko
|
dabilen
kezka bat dago, landa eremuetako kanpai hotsak, edo ezkila hotsak, toki askotan berreskuratzen ari dira, ikusten dutelako beren paisaietako zati direla.
|
|
|
Hemen eta estatuan orokorrean, paisaia kontuan hartu da geografoen esparru espezifikotzat, eta hor egon da freno txiki bat, beste profesio batzuei paisaian aritzeko eskubidea irekitzeko. Horrek ez du logika handiegirik, zeren eta paisaia egiten gizarte osoa
|
ibili
da, eta zenbait profesiok gainera paisaiaren egitean pisu nabarmena izan dute, eta horiek dira paisaian lan egitera erakarri genituzkeenak.
|
|
|
Zoruari begira
|
ibiltzea
|
|
|
Oinez:
|
ibiltzen
, ukitzen, korrika egiten, erortzen, jauzi egiten, etab.
|
|
|
Francesco Careriren hausnarketen ildotik, asmorik gabe mugitzea, espazioan alderrai
|
ibiltzea
, denbora galtzea, noraezean joatea... ekintza horiek guztiek lekuen loratzeak bultzatuko dituzte. Bila dabilen ibiltariaren jarreraz, ekintzarako kokapen posibleak miatuko ditu haurrak, eta lurraldea bera sustatu ere egingo du ekintzaren bidez. Iraganbideak toki bihurtuko ditu umeak.
|
|
|
Francesco Careriren hausnarketen ildotik, asmorik gabe mugitzea, espazioan alderrai ibiltzea, denbora galtzea, noraezean joatea... ekintza horiek guztiek lekuen loratzeak bultzatuko dituzte. Bila
|
dabilen
ibiltariaren jarreraz, ekintzarako kokapen posibleak miatuko ditu haurrak, eta lurraldea bera sustatu ere egingo du ekintzaren bidez. Iraganbideak toki bihurtuko ditu umeak.
|
|
|
Character area horiek Interes Natural Bereziko Guneak (INBG) direlakoen definizioarekin bat egiten dute, zeinekin Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen eta Lurralde Politika Saila lanean
|
dabilen
azken urteotan, lurralde plangintzarako proposamen berritzailearen gako moduan.
|
|
|
Ez dira, ez, helburu makalak. Itxuraz, biztanleen «segurtasuna» gauza zinez sakratua da (beldurra hor
|
dabilenean
, badakigu, erligioso egiten gara), eta «zoriona», aldiz, kategoria askoz ere profanoagoa antzematen da, «subjektiboa» baita, diotenez, neurtzeko zaila, nahiz eta Estatu Batuetako Independentzia Adierazpenak (1776) hiritarrak zoriontsu bizi ahal izateko eskubidea jasotzen zuen funtsezko printzipio sakratu gisa1 Gainera, establishment orori ez zaio komeni denok zoriona gureganatzea, horretan baitute negozioa jarria:
|
|
|
Lan handia biak ala biak lortzea, segurtasuna eta zoriona... Tenpluan, elizan, segurtasuna sentitzen dugu, eraikuntzak berak sentimendu sakratu batera hurbiltzen gaituelako2, eta frontoian, pilotalekuan, ordea, zoriontsu
|
ibiltzen
gara, oihu eta zaraten artean, haren arkitekturak sentipen espiritual «serio» bat eskain balezake ere, Oteizak proposatu zigun legez, hutsik geratzen denean, bestalde, artistek edo begirada estetikoa dutenek besterik ikusten ez dutena, aitortuko dugu (pilotazaleei eta, oro har, jende dionisiako andanari bost axola kontu metafisiko hauek, partida puri purian dagoenean, gauza «sakratu» soila, apustuan jokaturiko dirua izaki?, halaber, elizara meza orduan joan behar ez den bezala bertoko artea mirestera, lotsagarria litzatekeena, otoi egitera baizik, errespetu isilean).
|
|
|
Normala da Europako iparraldeko herrialde oparoetan ez egotea gortinarik leihoetan (bertako arkitekturak ez du aurreikusten pertsianentzako kokagunerik ere): publikoa «pribatua» denez, eta pribatua «publiko», barrualdean egiten dena, kanpoarekin konektatua dago (ikusmena batetik bestera
|
dabilela
), barrukoa «kanpotik» ikus daiteke, eta kanpoa «barrutik» begira dezakegu. Bai, baina kasualitatea, Ikea merkataritza guneek ez dute leihorik, begirada «barruan» geratzen da paretetan eta objektuetan giltzaperatua.
|
|
|
Baina orain, publizitate koloretsu zoroaren agindupean, espazioaren tolestura guztiak zipriztindu dituen honetan, pilotalekuaren ezkerreko paretak ia ia Times Square dirudi hainbat eslogan iragarriz, ikonikoki, hiru dimentsioko espazioa murriztu egin dela ematen du, zapala bilakatuz, bi dimentsiotan geratuz, urak hartu balu bezala: zentzugabekeria bada ere, berriz ikusmenak pilota galdu du neo barrokismo horretan, eta frontoiak zuriak zirenean baino zailagoa da pilota nondik nora
|
dabilen
sumatzea. Bat batean, oinarrizko esentzia estetikoa galdua dagoeneko, Oteizaren kutxa metafisiko izatetik «kantxa soziologiko» hauek eskala erraldoiko «Pop Art» izatera pasatu dira, irudiaren aldetik Andy Warholen «Brillo» kutxa objektual ateora hurbilduz (horiek ganbilak dira, eta frontoia ahurra, baina sakontasunik gabe geratu da).
|
|
|
Aldi berean, fanum alokuziotik datoz «fanatiko» eta «fanatismo» esamoldeak, hau da, «tenpluarekiko fidelegia» litzatekeena. Tenpluak apurtzen
|
dabiltzanak
profanatzaileak dira beraz, hots, «sakratua errespetatzen ez dutenak» beraiek dira, beren burua munduko «sakratuentzat» dutenak, iluminatu profanatzaile bilakatu direnak. Hain zuzen, sakratu sentitzen dena, profanotasun orori «argia kentzen» saiatuko da.
|
|
|
Horregatik, Mendebaldeko eredu kontsumistaren kritika bat da. Eta horixe lortu nahian
|
gabiltza
, ezta?».
|
|
2016
|
|
|
Etxebizitza komuna ikerketaren erdigunean ipintzeari dagokionez, etxebizitza komuna baino gehiago, etxebizitzan historikoki ulertu, azpiratu eta pribatizatu diren jarduerak eta espazioak politizatu egiten dituzten espazioak hartu nahi izan ditugu. Hain zuzen ere, horien berrantolaketa, politizatze eta birbanatze kolektiboa diseinatzen edo egikaritzen
|
dabiltzan
espazio zein kolektiboak aztertuz. Adibide bat ipintze aldera, kozinatzea eta sukaldea XIX. mendetik pribatizatua eta feminizatua izan den jarduera eta espazioa dugu.Horri aurre eginez, sukaldea eta sukaldatzea kolektibizatu duen talderik bada, esate baterako, Elkarte v edo Txoko batean gauzatuz jarduera hura, guretzat «eremu domestiko baten politizazio eta kolektibizazioa» da eta, beraz, gure Zaintzaren Arkitekturen barnean txertatuko genuke ikergai gisara.
|
|
|
Alde batetik, informazioa tantaz tanta eskuratzen goazela esan beharra dago.Ez gara gazteak, euskaldunak, emakumeak edo langabetuak ikertzen ari, gure kolektiboa 65 urtetik aurreragoko pertsonak, haien etxebizitzak eta bizimoldeak dira. ...tik topatzen ari garela aitortu beharra dago: elkarrekin bizitzera joan diren bi lagun/ emakume heldu (bata alarguna eta bestea bikote gabea), teknologiarik puntakoena duten milioi bat euroko etxeak (sensorizatua, monitorizatua...), udalen etxebizitza komunitarioen eraikin formatuak (Bermeo, Donostia...), baita cohousing gisara ezagutzen diren eredu datozen etxebizitza kolektiboa eraikitzeko asmoz
|
dabiltzan
zaharren taldeak ere (Egunsentia Aurora, Housekide, lxileku..)..
|
|
|
Segurtasuna: dementzia duten pertsonen artean segurtasun arrisku handienak mugikortasun arazoengatik sortzen dira, eta noraezean
|
ibiltzeko
joeragatik. Horretarako, segurtasuna bermatzeko ekintzak min eman dezaketen oztopoak edo elementuak kentzera bideratzen dira, distirak eta kolore biziak ekiditera, noraezean ibiltzeko ibilbide egokiak sortzera eta dementziari lotuta dagoen ihes egiteko joera kontrolatzera.
|
|
|
dementzia duten pertsonen artean segurtasun arrisku handienak mugikortasun arazoengatik sortzen dira, eta noraezean ibiltzeko joeragatik. Horretarako, segurtasuna bermatzeko ekintzak min eman dezaketen oztopoak edo elementuak kentzera bideratzen dira, distirak eta kolore biziak ekiditera, noraezean
|
ibiltzeko
ibilbide egokiak sortzera eta dementziari lotuta dagoen ihes egiteko joera kontrolatzera.
|
|
|
Laburpena: Jolastokian umeak modu librean
|
ibiltzen
dira jolasean, baina haien jokamoldea aztertzen badugu, azaleko libertate horrek gizartean errotuta ditugun genero rolak errepikatzen dituela konturatuko gara. Mutilek espazio zabal eta zentralenak hartu ohi dituzte baloiekin jolasean, neskak bazterretan geratzen diren bitartean.
|
|
|
Laburpena: Umeek kalean aske eta bakarrik
|
ibiltzea
beharrezkoa dute euren garapenerako, baina gaur egungo hirien egituraketak garapen hori oztopatzen du.
|
|
|
Garai batean gure auzoek hain era naturalean betetzen zuten funtzio soziala desagertuz joan da azken hamarkadetan. Izan ere, Hillman, Adams eta Whitelegg ek egindako ikerketek aditzera eman zutenez, 70 eta 90eko hamarkaden artean kalean bakarrik
|
ibiltzen
ziren haurren kopurua nabarmen jaitsi zen (Hillman, Adams eta Whitelegg, 1990). Kaleek umeak galdu zituzten, eta umeek kaleak.
|
|
|
Haurrak dira gizatasunaren balio handien jasotzaile, hiritar perfektuak alegia, eta hiritartasun hori bermatzeko XX. mende hasieran umeek kaleetan zuten presentzia kontrolatzen hasi ziren. Helduon askatasunak lekurik ez duen jendartean, haurren askatasunak ere murrizten hasiko dira, kalean aske
|
dabiltzan
umeak desordena, segurtasun falta eta gatazkaren irudi direla argudiatuz. Madrilgo orduko alkateak 1924an eman zuen bandoak argi erakusten du umeak «euren lekuan» mantendu eta «etxekotzeko» joera berria:
|
|
|
Hasieratik aldaketa bortitzari ekin beharrean, neurrira datozen aldaketa txikiak eta probak eginez sortu eta une oro birmolda daitekeen egitasmo kolektiboa izan behar du, probak eginez eta esperimentatuz, modu, egitura eta azpiegitura baliagarriak finkatzen joateko. Adibidez, herritar guztiek badakite eguneko une jakin batzuetan haur eta gazteak joan etorrian
|
ibiliko
direla, dendariek, erretiratuek, guztiek har dezakete parte herritar txikienen zaintzan.
|
|
|
Horrez gain, oso esanguratsua den kontraesana ezkutatzen dute. Espresuki txikienentzat eraikitzen ditugun jolas egitura horietan ezin dira bakarrik
|
ibili
, helduen laguntza behar izaten dute leku batetik bestera igo, jaitsi edota pasatzeko, eta kautxuzko lurra jarri arren, egitura horien altuera eta material zurrunak direla-eta, min egiteko arriskua altua da. Haurrek eta gazteek, berriz, nahiago dituzte elementu naturalak biltzen dituzten guneak.
|
|
|
Laburpena: Azken aldian bolo bolo
|
dabilen
gaia da arkitektura, espazio publikoa, haurtzaroa edota gaztaroa nahastean dituena. Nahiz eta Euskal Herrian ez izan ibilaldi luzeko lana, ez dira gutxi honen inguruan lanean dabiltzanak, ez eta aurrera daramatzaten ekimen eta egitasmoak ere.
|
|
|
Laburpena: Azken aldian bolo bolo dabilen gaia da arkitektura, espazio publikoa, haurtzaroa edota gaztaroa nahastean dituena. Nahiz eta Euskal Herrian ez izan ibilaldi luzeko lana, ez dira gutxi honen inguruan lanean
|
dabiltzanak
, ez eta aurrera daramatzaten ekimen eta egitasmoak ere.
|
|
|
Gizarte barneratzaile eta orekatu baten bidean lagunduko duten espazioak diseinatzeko orduan, ezinbestekoa da haurrak erabakietan egotea, eta modu aktibo batean egotea gainera. Oker
|
gabiltza
umeak geroa direla diogunean, baieztapen horrek orainetik at uzten ditu eta. Haurrak eta gazteak, oraina izan badira.
|
|
|
Guztira berrogei bat lagun batu ziren, hogeita zazpi talde ordezkatzen. Argi zegoen jendeak honen gaineko interesa izan bazuela, eta gero eta gehiago zirela honen inguruan lanean
|
zebiltzanak
. Aurten berrehun lagunetik gora bildu ginen, hainbat talde eta elkarteren izenean eta estatuko txoko guztietatik gerturatuta.
|
|
|
...inaren akaberen, altzarien eta espazioaren parte diren edozein elementuren osagaiak aztertzen dira.Gaur egun, industria kimikoen presentzia handia da gizakion bizitzan eta sortzen eta konposatzen dituzten sustantziak arreta handiz aztertu dira osasungarriak direla zilegitasunez ziurtatzeko.Gogoratu beharra dago umeek usaimenaren, ikusmenaren eta dastamenaren zentzumena piztu berria dutela; lurrean
|
ibiltzen
dira (katamarka edo jolasten), elementuak ahora eramateko joera dute eta lehen usainak hartzen dituzte. Beraz, arreta handia jarri behar zaie aipatutako elementuak osasungarriagoak izateko.
|
|
|
Hurrengo lerroetan, espazio eraikiaren garrantziaz arituko gara, indarrean dauden gizonezkoen espazio hegemonikoak abiapuntua izanik. Eraikitakoa heziz, eta, batez ere, txikienen heziketa espazioei buruzko gogoeta eginez, genero ikuspuntua aplikatuz, gizarte justuago baten bidean
|
ibiliko
garelako.
|
|
|
1 Heziketa espazioez berba egitean, distribuzioaz eta kudeaketaren inguruko gai garrantzitsuaz
|
gabiltza
.
|
|
|
Espresioa, gaztelaniaz, zentzugabekoa denaren adibide gisa erabiltzen da eta hala ere jolasean zentzugabekotasunak badu pisu garrantzitsua. LEGOrekin teilatua egitean kalkuluekin
|
ibili
ordez eskuragarri dituen piezak bildu eta jarraian kokatuko ditu. Ez du kalkulua egin behar, muntatu besterik ez.
|
|
|
Aldaketak egitera behartua, aurrekontua agortzera doala konturatuko balitz bezala, eraikinari piezak kentzen
|
ibili
du umeak, eta dorre bat izango zena, adibidez, batek daki nola jarraituko duen, etengabeko eboluzio batean.
|
|
2017
|
|
|
Prozesu soziokulturaletan arreta jartzeak tokien izaera propiora ailegatzea exijitzen digu, dimentsio fisikoetatik zertxobait harago
|
ibiliz
. Espazio horietan ezarri izan den populazioaren identitatezko erretorikak ulertzeko nahitaezkoa litzatekeen angelu zorrotz edo kamutsez.
|
|
|
Egun ederra zeru urdin argi batez gertatzen zaigu... Niretzat haizeak eguzkiaren tokia hartu du eta egun eder bat haize gozoa
|
dabilenean
suertatzen zait. Haizeak soinu guztiak biziarazten ditu nire inguruan.
|
|
|
Soinutan murgilduta gaude; natural zein artifizialetan,! ehun zein ozenetan, egunez zein gauez. Soinuak irudietatik at garamatza, mundua hurbilagokoa eginez; horrela, ingurumenaz baliozko informazioa ematen digu eta inguruan
|
ibiltzea
errazten digu. Soinuak, paisaia guztietako ezaugarri iraunkor eta dinamiko horiek (Pijan owski et al., 20 l l), toki bateko lurreko erreferentziak bezain espezifikoak izan daitezke (Schafer, 1994). Dena dela, ikusizkoan hain zentratua den gure kulturan, soinua oraindik aztertu gabeko informazio geruza bat da, leku baten identitateaz asko argi liezagukeena eta horrekin batera arte eta hiriko diseinu praktiketan inspirazioa ekar lezakeena.
|
|
|
Astean zehar erdi uhartea betetzen jarraitzen da.Parkeak ingurumen gune sentikor bat (Environmental Sensitive Area) eta hegaztien kontserbaziorako gune garrantzitsu bat (lmportant Bird Area) dauzka eta habitat askoren eremua dugu bera, hala nola makal, lertxun, sahats eta besteren oihanak, zelaiak edo kosta inguruko padurak. Hondakinak ezartzeko guneak, Baliabide Naturalen Ministerioarenak direnak eta Torontoko Parke Autoritateak daramatzanak, oraindik lanetan
|
dabiltza
. Hiriaren gune preziatutakoan izanik, Torontoko East End en delakoan, penintsulak zabaltze urbanoari aurre egin dio eta Toronto eta Lurralde Kontserbaziorako Autoritateak kudeatzen du, hirian natura gordez, jende eta basabizitzaren onurako.
|
|
|
Penintsula lehenbiziko aldiz bisitatu nuenean, 2015eko uztaileko udako egun bero batean, haren naturatasunez harrituta geratu nintzen. Zona zaharrenean dagoen sarrera nagusia igaroz, oinetakoentzako bidezidorreren bat harturik,
|
ibili
ibilian, gizakiak eginikoa zela ahantz zenezake.Hondakin basea, landare geruza lodi batek estalia, laku ondoan biribildua zen, aintzirako urak zizelduta. Hor, toki horretan naturan eta haren soinuetan murgilduta egon nintzen oso osorik; brisa gozoa hostoen pir pirean, kilkerren kirkirra, Ameriketako txantxangorrien txorrotxioa edo uhinen xaplakadak kostaren ertzean.
|
|
|
Hor, toki horretan naturan eta haren soinuetan murgilduta egon nintzen oso osorik; brisa gozoa hostoen pir pirean, kilkerren kirkirra, Ameriketako txantxangorrien txorrotxioa edo uhinen xaplakadak kostaren ertzean. Baina soinuak berak non
|
nenbilen
gogoratu zidan, hiri eremuaren barnean. Inguru gertuan dagoen Billy Bishop aireportuan abioien irteeren eta sarreren run run luzeek edo ibiltari askoren ahots eta urratsek zapuzten zuten nire gozamena eta bide batez inguru naturalean egiten ari nintzen erregistroa.Geroago ko bisitetan, berriz, soinu «artifizial» horiek ez zitzaizkidan hain nabariak gertatu, beharbada soinu latz horiek leuntzen ikasia nintzelako, bestelako soinuak entzungarri egiteko (Westerkamp, 20 15).
|
|
|
Behin aztertutako materiala bilduta izan nuenean, birbasatze honetarako formatu batzuk kontuan izan nituen. Haien artean, Gardiner autobiapean tokian tokiko instalazioak jartzea eta natur ibilaldi interaktiboak egitea zeuden, baina formatu hori albora utzi nuen goialdetik zetorren soinu gogorrak eta autobiapean
|
ibiltzeko
zailtasun baldintzek alboratzearen alde bultzatzen zutelako. Azken formatua hauxe da:
|
|
|
Esaterako, umeentzako jolasek aniztasun handia erakusten zuten bitartean, oso gutxi ziren haiekin zetozen helduentzako egonlekuak. Galdetegia egin genuen egunetako batean, abenduan, aire bolada oso hotzak
|
zebiltzan
, eta parkeak ez zuen amak haizetik babestuta egoteko edo esertzeko lekurik eskaintzen. Bestetik, hainbatek esan zuten asko gozatzen zutela parkean elkarrekin jaten, Japonian oso ohikoa baita bento kutxak etxean prestatu eta gero piknika egitea parkean, baina espazioak ez du horretarako egokitzen den espazio berezirik.
|
|
|
Zaintza lanetan diharduten bitartean ekoizpen esparru horretatik kanpo geratzen direnez, amek euren beharrak haientzat pentsatuta ez dagoen sistemara egokitu behar dituzte. Artikulu honetan ume txikien zaintza lanetan
|
dabiltzan
emakumeek haientzat pentsatua ez dagoen hiri erraldoiari erantzuteko bilatu duten espazioetako bat, jolas parkea alegia, eta horrek eskaintzen dituen baliabide sozialak aurkeztu nahi dira.
|
|
|
jada ez dute jolastoki jakin baten beharrik (ai! mende hasierako plastikozko kaiola txiki haiek, edonor erotzeko moduko kolore bizi bizi eta sinbologia militarizatu haiekin!), seguru etxe azpiko edozein txokotan josta daitezke, kotxeekin adi
|
ibili gabe
.
|
|
|
Baina egitura honek, sumatu daitekeenez, azpiegitura osagarri bat behar du portikoak norabide perpendikularrean zurruntzeko.Hasiera batean kontuan hartutako aukeretariko bat zurezko estrabe mehe batzuk erabiltzea izan zen. Listoi horiek pabiloiaren azalean zehar
|
ibiliko
lirateke, ausaz itxuraz, Möbius i habia itxura emanez. Azkenean, arrazoi ekonomikoak zirela medio, sistema errazago bat erabili zen, portikoak hirunaka lotzen dituen diagonal sistema bat, alegia.
|
|
|
Behin, argazkiak ateratzen ari nintzela, pasieran
|
zebilen
adineko gizon bat hurbildu zitzaidan «hau zer da?» galdetzera. Labur, Möbius zer zen azaldu nion, eta irribarre batekin zera esaten amaitu zuen:
|
|
2018
|
|
|
Sukaldeko keak kanporatzeko, garaiko gidaliburuei jarraiki, kebidea ezarri zuen (Genneté, 1759). Baserria lurretik doi bat altxatua ageri da, eta harrizko zokaloan zehaztasun handiz adierazitako arnas zulo sail bati esker, airea
|
ibiliko
zen aleak biltzen ziren solairuaren azpitik, hezetasunak lehortuz.
|
|
|
Enpresak zentroetatik aldentzean, langileria eta auzo txiroak ere hiriguneetatik kanporatzen dira, biztanleria gero eta gehiago zatikatuaz eta produkzioak eguneroko bizitzatik ezkutatuaz. Azken aldian hiriak lehian
|
dabiltza
espezializatutako sormen eta teknologiaren inguruko ekonomia proiektuak garatzeko beren eremuen baitan, hiriko ekonomia eta ospea handitzeko esperantzarekin; baina sektore eta kluster arrakastatsu hauen integrazioak gizartearen zatikatzea areagotu besterik ez dute egin kasu gehienetan (Florida, 2017). Industria ikusgai egitea beharrezkoa da, aniztasuna goretsiz, transparentzia sustatuz, ospea hobetu eta lan baldintzak azaleratzeko.
|
|
|
Hiriguneetan higiezinen presioa dela edo aldirietan logistika zentro handien presioa dela, enpresa txiki eta ertainak tokirik topa ezinik
|
dabiltza
. Nola iritsi gara egoera honetara?
|
|
|
Euskararen etaarkitekturaren gaiaren inguruanmahai inguruan irten zen ondoriorik garbiena arkitekto euskaldunok nor bere lubakian bata bestearengandik sakabanaturik lanean
|
gabiltzala
ikustea izan zen, inolako sareedoerreferenterik gabe, etagaztelaniazkoatsotitzaren esanahigordinenarimeneginez, banatuetairabazikoduzu. Baina kolektibotasunetik ez bada, gaur egungo egoerari ezdioguirtenbideriktopatuko, gauzada, kolektibotasun horren beraren eraikuntza egiteke daukagulagaur gaurkoz.
|
|
|
Horretarako, egun badaude arkitektura eta euskararen inguruan nolabait antolatuta lanean
|
dabiltzan
hainbat talde, izan EHUren euskal adarraren barruan, UEUren inguruan, Aldiriren beraren orbitan dabiltzanak, edo baita UEMA bezalako erakundeen itzalean dihardutenak ere.Abian diren guztien indarrak elkartuko dituen sinergiak sortu behar ditugu, eta horretarako, elkar ezagutu eta indarrak batzeko parada eskainiko diguten topaketak antolatzea da erronka, guztiok norabide berean bultz egin dezagun.
|
|
|
Horretarako, egun badaude arkitektura eta euskararen inguruan nolabait antolatuta lanean dabiltzan hainbat talde, izan EHUren euskal adarraren barruan, UEUren inguruan, Aldiriren beraren orbitan
|
dabiltzanak
, edo baita UEMA bezalako erakundeen itzalean dihardutenak ere.Abian diren guztien indarrak elkartuko dituen sinergiak sortu behar ditugu, eta horretarako, elkar ezagutu eta indarrak batzeko parada eskainiko diguten topaketak antolatzea da erronka, guztiok norabide berean bultz egin dezagun.
|
|
|
«Donostiako arkitektura estudio batean egiten dut lan eta lanean
|
nabil
estudio txiki batean, nagusia, bere bazkidea eta ni. Nagusiarekin euskaraz mintzatzen naiz, baina beste lankideak ez daki ondo euskaraz, eta hortaz lan osoa erdaraz egiten dugu.
|
|
|
Haurtzarora, osabaren baratzera itzuliz, osaba landare hesia txukuntzen, tomate landareei eusteko banbuzko egiturak eraikitzen, eskorgarekin aurrera eta atzera, gora eta behera
|
zebilen bitartean
lehengusua eta biok, harrizko bloke hutsek zedarritzen eta atxikitzen zuten lur eremuan kokatzen ginen. Aitzurrak, palak eta arrasteluak ziren gure lanabesak.
|
|
|
Karrera garaian egin genuen esperimentu bat. Bizpahiru urtez umore zintak publikatzen
|
ibili
nintzen aldizkarietan eta neure burua oso mugatuta ikusten nuen formatura. Beti hasi eta bukatu beharreko istorioak ziren.
|
|
|
H28 ere Interneterako sortu zen. Orain, adibidez, proiektu handi batean
|
nabil
, nobela grafikoaren kontzeptuan oinarrituz, luzeagoa izan da, marrazkiek sinpleagoak izan behar dute, zuri beltzean, formatuak baldintzatzen du.
|
|
|
Adibidez, hainbat diziplinatan mass customization5 sistemen bitartez laga izan zaie erabiltzaile amateurrei produkzio katearen atal baten kontrola. Era berean, hirigintza eta geografia bezalako diziplinetan zenbait datu biltzeko geografo profesionalak plataforma digitalen bitartez parte hartzen duten erabiltzaile amateurrekin
|
ibili
ohi dira elkarlanean. Adibidez, Panek en mapa emozionalek (Panek & Benediktsson, 2017; Pánek & Pászto, 2017) edo ThinkAboutSound 6 78 (Craig, Moore, & Knox, 2017) bezalako esperientziek aurrerapen teknologikoen bitartez aurreratzen digute nola txerta daitekeen lan indar amateurra hirigintza eskalako arkitektura produkzioan.
|
|
2019
|
|
|
Ingurumari horretan, nekazaritza eta elikadura uztartzeak aukera eta konplizitate berriak ekarri ditu. Lotura argia bada ere, ez dira beti uztarri berean
|
ibili
eta, ondorioz, nekazariak alde batetik eta herritar kontsumitzaileak bertzetik ibili dira. Bateratzeak, irismen luzeko estrategia eraikitzeko aukera ekarri du.
|
|
|
Ingurumari horretan, nekazaritza eta elikadura uztartzeak aukera eta konplizitate berriak ekarri ditu. Lotura argia bada ere, ez dira beti uztarri berean ibili eta, ondorioz, nekazariak alde batetik eta herritar kontsumitzaileak bertzetik
|
ibili
dira. Bateratzeak, irismen luzeko estrategia eraikitzeko aukera ekarri du.
|
|
|
Laburpena: Elikadura eta kontsumo jasangarria lantzen
|
dabiltzan
Agrosareako bost eragile kontsumo jasangarriaren arloaz gain, lurralde eta gizarte eraldaketako beste aspektu batzuetan aritzeko potentziala aztertzen ari dira. Horretarako, Kooperatibismo Agroekologikorako Ekosistema (KAE) sortzea proposatzen da, batik bat, elikadura agroekologikoaren eskala handitzeko.
|
|
|
Agrosarea. Bertan, era egonkorrean, elikadura eta kontsumo jasangarria lantzen
|
dabiltzan
bost eragile ari dira parte hartzen: Lakari Kooperatiba, Bidazi Elkartea, Elikaguneko Artxara Kooperatiba, Labore Oarso elkartea eta Labore Txingudi elkartea.
|
|
|
Hala ere, azpimarratu litzateke, kasu honetan ere datu pseudo aleatorioak sortzen
|
gabiltzala
. Izan ere, zarata zuria Kalman6 bezalako iragazki baten bitartez murriztuz gero, posible izango litzateke patroi bat identifikatzea.
|
|
|
kalitatezko garraio publikoa, gertukoa, malgua, frekuentzia on eta ordutegi zabalekoa, Mobility as a Service edo Mobility on Demand moduko formula berriek osatua. Azkenik, mugikortasun autonomoak, gero eta gehiago, erreferentzia egiten dio ibilgailu autonomoen ugaritzeari, alegia, gidari baten beharrik gabe
|
dabiltzan
ibilgailuen hedapenari.
|
|
|
Are gehiago, arazoa okertu lezakeela argudia daiteke, gauza bakarra baitago bidaiari bakarreko ibilgailuak baino okerragoa: aparkaleku edo bezero bila
|
dabilen
bidaiaririk gabeko ibilgailua.
|
|
|
Ur azpiko zenbait errepide aurkitu ditut geroago. Aurkikuntzaren inguruan espekulatzen
|
ibili
naiz. Satelite kamerak detektatzen al ditu uraren azpian dauden eraikuntzen hondarrak eta gero algoritmo batek erabakitzen du forma hori etxe bati dagokiola?
|
|
|
Bi garaietako mapak gainjarri dira? Edo ziberaktibismoan
|
dabil
norbait. Zalantzarekin geratzea erabaki dut.
|
|
|
«Testu narratibo bati ekiteko orduan beharrezkoa da irakurlearen eta egilearen artean paktu fikzional bat onartzea, Coleridge k horri «sinesgaiztasunaren etenaldia» deitzen dio. Irakurleak irakurtzen
|
dabilena
historia imajinario bat dela jakin behar du, baina egileak gezur bat kontatzen dabilela pentsatu gabe. Searle k dioen bezala, autoreak benetako istorio bat kontatzen dabilelako planta egin behar du.
|