|
2000
|
|
|
Gaur egun, batuak dagoeneko bere lekua hartu du, eta bere zeregina ez du inork zalantzan jartzen. Euskalkiak ere
|
hizkuntz
normalizazio prozesuan bere lekua duela esaten da. Zein da, beraz, euskalkiaren garrantzia eta funtzioa euskararen normalizazio prozesuan?
|
|
|
Aldizkariaren erredakziotik Txillardegiren zuzendaritza lana ezagutu izan dugunok, zinez berretsi beharradaukagu berak gai horri eman izan dion garrantzia. 24 zenbakian,?
|
Hizkuntz
normalizazioko prozesuetan neurri juridiko hutsek dituzten mugak, artikuluan hainbatherriren kasuen analisia eman digu, hain zuzen ere, teoriatan geratu gabe.
|
|
2002
|
|
|
ere erreparatu diogunez, ezin dira aipatu gabe utzi egiteke dauden lanak; besteak beste: euskarazko irakurketa eta idazketaren historia,
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuek alfabetatzearekin dituzten harremanena, erdarek eskoletan izan duten, sarreraren, inguruko tokian tokiko historiak, elizakeuskararen ahozko erabileraren inguruan izandako garrantziari buruzkoak, prentsaneta literaturan euskarak izandako presentziaren ingurukoak, edota irakaskuntzarenarloko testuliburuei buruzkoak21.
|
|
|
• Egoera politiko gatazkatsuak nahasi eta zaildu egiten du
|
hizkuntz
normalizazio prozesua.
|
|
2003
|
|
|
Herritarrek eta herriko beste talde, erakunde eta enpresek ikusten badute Udalak euskara darabilela, hizkuntzak eta
|
hizkuntza
normalizazio prozesuak prestigioa eta sinesgarritasuna irabazten dute. Eta egoera kontrakoa bada, desprestigioa eta sinesgarritasun falta.
|
|
2005
|
|
|
Egoera politiko orokorra aldatuko balitz, eta epe ertainean burujabetzarako prozesua abiatuko balitz, egin litezke, noski. Horrelako egoera bat gabe, ordea, nekez orokortu liteke
|
hizkuntz
normalizazio prozesu bizkorra Euskal Herri osora. EAEn, dena den, indar politiko eta sozial euskaltzaleak gehiengo direlarik, goian aipatu diren ekintza gehienak burutu egin lirateke nolanahi ere.
|
|
|
Egin zaitez bazkide herriko euskara elkartean” lelopean jarri du abian Bizarra Lepoan Getxoko Euskara Elkarteak bazkidetza handitzeko kanpaina. Azken urte hauetan eta Soziolinguistikan lanean diharduten adituek egindako azterketa eta ikerketen ondorioz,
|
hizkuntzen
normalizazio prozesuei buruz gauza batzuk argitzen joan dira, haietako batzuk hauek izanik: hizkuntza baten osasuna neurtzeko, honen erabilera neurtu egin behar da; hizkuntza batek bere biziraupena ziurtatzeko bere hiztunen egunerokotasunean txertatua egotea lortu behar du; eta hizkuntzaren erabileran eragiteak urte askotako lan planifikatua eta koherentea eskatu egiten duela.
|
|
2006
|
|
|
Baina behin lanbide honetan hasita, Dabid Anautek ez du ikerketa eta analisi lan hau teknikarien zer nolakoak aztertzera mugatu nahi izan, eta urrats bat aurrera egin du," euskalgintza" edo"
|
hizkuntza
normalizazio prozesua" izenez ezagutzen ditugun mugimendu harrigarri, arraro eta ezezagun horietara hurbiltzeko. Hari mutur askotatik tiraka, amaraunaren barruko misterio asko argitu digu.
|
|
2007
|
|
|
Gure bilakaera sozio-linguistikoaren diagnosi zehatza egin ahal izateko, era askotako datuak erabili behar ditugu eta faktore eta aldagai askori erreparatu. Baina, kale erabileraren neurketetatik lortutakoek kualitatiboki guztiz garrantzitsua den informazioa eskaintzen digute; azken batean,
|
hizkuntza
normalizazio prozesuaren arrakasta mailaren indizerik fidagarrienetako bat, hiztunek hizkuntzaz egiten duten erabilera baita, eta soziolinguistikaren teoria nagusi guztiak bat datoz esatean, hiztunen arteko harreman ohikoenak eta gertuenak direla hizkuntzaren bizi indarraren islarik garbiena.
|
|
|
• Adin taldeei dagokienez,
|
hizkuntza
normalizazio prozesu batean egon daitekeen hurrenkerarik onena lortu dute: zenbat eta gazteagoak izan, orduan eta euskararen erabilera altuagoa.
|
|
|
Bestela, eta aurrekoarekin lotuta, euskararen auzia guztiona dela azpimarratu nahi dugu: hezkuntzak badu, jakina, euskal
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuaren gaineko erantzukizun garrantzitsu bat —ikusi besterik ez dago hizkuntz politikak horrengan jartzen duen itxaropena—, baina garbi esan beharra dago ere berori ez dela erantzukizun osoa baizik eta erantzukizun zati bat. Azken batean, hizkuntza oro, honela adierazi dugu sarritan, gizakiarena da
|
|
2008
|
|
|
Immigrazioarekin bizitzea erronka da, baina elkar aberasteko lagungarri izan daiteke (ez gu bakarrik, baita haiek ere); edo bakartzeko, arazoa eragin dezakeen elementua izan daiteke, eta, azken batean, elkarren kalterako elementua izan. Halaber, erronka ere bada, Euskal Herrian abian dagoen prozesu demokratikoaren eta
|
hizkuntza
normalizazioaren prozesuaren alde edo aurka egin dezakeen faktore sozial eta politikoa den heinean. Elkar ezagutze hori eta elkarrengana hurbiltze hori proposatzeko moduaren araberakoa da, eta horren baitan egongo da gure herrialdeko bizikidetza eta gure demokrazia eraikitzeko itunen norainokotasuna.
|
|
|
batzuetan hizkuntza nagusia da eta bestetan ez da ia ia erabiltzen (noski, bi egoera hauen artean dauden tarteko maila guztiekin).
|
Hizkuntza
normalizazio prozesuan dago, eta normalizazio prozesu horrek ahalegin politiko eta sozial oso handia eskatzen du hizkuntzak aurrera jarraitzeko eta bere biziraupena bermatzeko.
|
|
|
Etorkinek prozesu hori ulertzeko informazioa behar dute. Ondo azaldu behar zaie
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesua, euskarak zein bide egin duen eta zein egin behar duen.
|
|
2009
|
|
|
Gainerakoan, Eusko Jaurlaritzak, berriki onartu du (2008ko uztailaren 29an), Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioan
|
hizkuntza
normalizazio prozesua arautzen duen 152/ 2008 Dekretua. Aipatu arauan justizia Administrazioko langileei hizkuntza eskakizunak esleitzea agintzen da, hizkuntza ondorioei begira unitate mota ezberdinak zehazten dira, hizkuntzan trebatzeko ikastaroak antolatzen dira, baita euskara erabiltzeko programak ere, organo zein zerbitzu judizialetan eta fiskaltzatan.
|
|
|
1997" La aportación de Joan Coromines a la Filolog� a Vasca". Fontes linguae vasconum, 74"
|
Hizkuntza
normalizazioko prozesuetan neurri juridiko hutsek dituzten mugak". BAT Soziolinguistika aldizkaria, 24
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra, sortu zenetik, buru belarri aritu da dinamika berriak eragiten eta sustatzen, ezagutza soziolinguistikoa ikertzeko, zabaltzeko eta aplikatzeko ditugun beharrei erantzuteko. Bere egitekoa da Euskal Herrian
|
hizkuntza
normalizazio prozesuan inplikaturik dauden erakunde eta taldeentzat datuak, metodologiak eta bestelako materialak eskaintzeko egitasmoak lantzea, beti ere, ezagutza eta normalizazio emaitzak hobetzeko helburuarekin.
|
|
|
Ludolinguistika zer den, hizkuntzaren funtzio ludikoak
|
hizkuntz
normalizazio prozesuan duen garrantzia, bereziki irakaskuntzan, hizkuntzaren alderdi jolastia euskararen historian, esperientzia praktikoak...
|
|
|
Ludolinguistika zer den, hizkuntzaren funtzio ludikoak
|
hizkuntz
normalizazio prozesuan duen garrantzia, bereziki irakaskuntzan, hizkuntzaren alderdi jolastia euskararen historian, esperientzia praktikoak...
|
|
2010
|
|
|
Euskalduna eta euskaltzalea, gure
|
hizkuntzaren
normalizazioaren prozesuarekin konpromiso estua harturik jaio zen Hamaika Telebista sortzeko egitasmoa. 2008ko azaroan izan genuen lehen aldiz euskal komunikabide honen berri, eta 2010an, azkenean, Lasarte Orian ikusterik izango dugu.
|
|
|
4 Irudia: Sistematizatutako esperientziaren kontzeptualizaziotik eratorritako Eskema Teorikoa hauxe da, beraz, kontzeptualizazio prozesutik, grounded theory aplikatuz eta galdera gakoari erantzunez normalizaziorako erreferentziazko eredu bati begira landu beharreko aspektuei buruz esperientziatik eraikitako eskema teoriko substantiboa. eskema teoriko honek ikerlanaren hurrengo fasean
|
hizkuntz
normalizazio prozesuen kudeaketarako landu den erreferentziazko eredu formalaren oinarria izan da.
|
|
|
• organizazioetan
|
hizkuntza
normalizazio prozesuen diseinurako eta kudeaketarako interbentzioetan kontuan hartu beharreko aspektu edo atal gakoak erreferentziazko eredu batean jasotzea.
|
|
2011
|
|
|
Valentziako Hezkuntza sailak baina gaztelera, katalana eta ingelesa parekatuko dituen eredua aurkeztu berri du, Escola Valencianaren proposamena aintzat hartu gabe.Gaur Valentziako hiru hiriburutan manifestazioak egingo dituzte Hezkuntza Sailaren proposamenaren aurka.Gaur protestak egingo dituzue. Zeintzuk dira zuen eskaerak. Gure
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan oztopoak jartzeari uztea eskatzen diogu Gobernuari. Izan ere, aurkeztu duten eredua adituen esanei entzun gabe egin dute, valentzieraren eta gazteleraren desoreka kontutan hartu gabe.
|
|
|
Bigarren Hezkuntzan (eta Unibertsitatean) irakatsi beharreko Soziolinguistikak ez du errealitatearen deskribapen soila izan behar. txarra izan zuen kasu bat ere aipatzen da; irlandera. Azkenik, katalanaren kasuaz ere hitz egiten da. egileak aurreko testuaren berrikuste bat egiten du eta hiru kapitulu berri gehitzen ditu; XII. emaitza onak izan dituzten
|
hizkuntza
normalizaziorako prozesu berriek (Lituania, Letonia eta estonia); XIII. hizkuntzaren batasuna eta hizkuntza sezesionismoa: motibazio politikoak; XIV. Independentziaren hipotesiaren inguruan.
|
|
|
Bestalde,
|
hizkuntza
normalizazio prozesuan ekolinguistikaren enfokeak eduki dezakeen balioaz edo kokapenaz hausnartzerakoan, gizartean gertatu hizkuntza ukipen egoerak interpretatzeko eta soziolinHizkuntzaaniztasunaz ari garenean horrek bizikidetza sendotzeko balio behar du.
|
|
|
Mintegiaren foku taldeetako elkarrizketetan parte hartu zuten pertsona guztiak erakunde ezberdinetan nolabaiteko ardura duten eragileak dira,
|
hizkuntza
normalizaziorako prozesuetan jarduten dutenak edota jasangarritasunaren gaiaren ezagutza zuzena dutenak. Mintegi hau egin aurretik hizkuntza ekologiaren gaiarekin izan duten harremanari buruz edota hizkuntz ekologiaren kontzeptu eta teoriarekiko izan duten hurbilketari buruzko galderari erantzunez, gehiengo batek –zehazki bertaratuen %77.3k, 17 kidek– adierazten du kontzeptua hurbilekoa duela, izan duela berarekin nolabaiteko harremana edota lantzen ari direla:
|
|
|
•
|
hizkuntza
normalizaziorako prozesuetarako nola ulertzen dugu hizkuntza ekologiaren oinarria?
|
|
|
5 Bestalde,
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan ekolinguistikaren enfokeak eduki dezakeen balioaz eta kokapenaz ikuspegi kontrajarriak agertzen dira: batetik, gizartearen errealitatean gatazkak duen presentzia azpimarratuko lukeen ikuspegia eta, bestetik, Y eta ez o planteamenduan oinarritu eta etorkizun partekatuan fokalizatuko litzatekeen ikuspegia.
|
|
|
Aurreko hori ere lehenago aipatu dugun
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuarekiko eta euskararekiko atxikimenduaren araberakoa dela uste dugu.
|
|
|
–Maoriak oraintxe ari dira beren ezagutza transmititzeko moldeak baliatuz, hezkuntza eredu propio bat lantzeko apustua egiten, eta euskaldunontzat ere oso interesgarria da hori.
|
Hizkuntzaren
normalizazio prozesuaren ikuspegitik gu baino askoz okerrago daude. Biztanlego osoaren% 5ak bakarrik egiten du maorieraz.
|
|
|
Akademiak eskariari eranskin bat gehitu zion zehatzago eta zabalago azalduz barrutiaren eskariaren gaineko bere aldeko jarrera. Funtsean, Euskaltzaindiak barrutia hizkuntzarekin lotzen zuen, bai irakaskuntzaren bitartez bideratutako
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuarekin, bai euskal eremuko ikasketa eta ikerkuntzarekin ere. Lehenengoari dagokionez, Euskaltzaindiak argi zekusan, Valladolid edo Zaragozako unibertsitateei lotutako Euskal Herriko ikastetxe unibertsitarioetan oso zaila zela irakasle euskaldunak formatzea385 edo euskal hizkuntzaren Pedagogia eta Didaktika garatzea386, euskararen eremu linguistikoa ez zelako heltzen Gaztela edota Aragoira.
|
|
|
Sarrera. Euskal Herriaren lurraldean nagusiki erabiltzen diren hiru hizkuntzen eta haien arteko diglosia harremana aipatu ondoren, eta
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuari buruz interpretazio desberdinak daudela aitortu ondoren, adierazten du esamolde horren atzean Kontseiluarentzat" eguneroko jardunean, normaltasun osoz eta lehentasunez euskara erabiltzen duen gizartea dagoela, interes pertsonalen arabera, herritar eleaniztunez osatua".
|
|
2012
|
|
|
Euskararen Legeak 30 urte bete ditu, helduen euskalduntze alfabetatzea lerro batean edo aipatzen dela uste dut. Edozein
|
hizkuntza
normalizazio prozesutan bi zutabe daude garrantzitsuak: hezkuntza eta transmisioa, gurera ekarrita helduen euskalduntze alfabetatzea.
|
|
|
Ez ahaztu inoiz, irakurle fin horrek, hizkuntza gatazkak botere gatazkak direla. Wertek gure
|
hizkuntzen
normalizazio prozesuak eragotzi nahi ditu, elebakarrak sortzen segitzen dela bermatuz. Erdal elebakarra da espainolizatzearen helburua duten horien ezinbesteko tresna.
|
|
2014
|
|
|
|
Hizkuntz
normalizazioaren prozesuan prozesu guztietan bezala ezinbestekoa izan da emaitza hautemangarriak lortzea, eta pragmatismoarekin, zehaztutako helburuetarantz, nahi den zerumugarantz, pauso irmoak ematea.
|
|
|
Euskarazko hedabideak babestu, zabaltzerako eta euskarazko irakurzaletasuna bultzatzeko euskarazko prentsa kontsumitzera deitu zituen udalerri euskaldunetako herritarrak. Arregik, bestalde, nabarmendu zuenez, “gaur egungo gizarte komunikatuan euskarazko hedabideek
|
hizkuntza
normalizazio prozesuan duten garrantzia erabatekoa da”. Aitortu zuen udalerri euskaldunetan euskaldun askori kosta egiten zaiola euskarazko prentsara jotzea.
|
|
2015
|
|
|
|
Hizkuntzaren
normalizazio prozesuak aurrera egingo badu, atxikimendu soziala eta derrigortasuna konbinatu behar ditu euskarak Amonarrizen ustez. Erritmoak kontutan hartuta, Gipuzkoa, Lapurdi ala Araban planteamenduak ezberdinak dira.
|
|
|
Euskal soziolinguistikaren hastapenetan ez zuen ahozkotasunak zentraltasunik hartu, lehentasunak beste esparru batzuetan zeudelako. Hiztunak ugaldu eta
|
hizkuntza
normalizazio prozesuak aurrera egin ahala, ordea, gero eta interes handiagoa azaldu da ahozkotasunaren inguruan. Izan ere, gero eta ikasle elebidun gehiago ditugu, gero eta hizkuntza errealitate anitzago baten aurrean gaude, eta aniztasun hori gure aldeko bihur liteke.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza gutxituetako hedabideen eskaintzaren aniztasunakerabiltzaileen hautua baldintzatzen du (Moring, 2007), eta formatu zein euskarri bakoitzakpubliko mota bereiziak biltzen dituzte (Skobergo eta Winsvold, 2011). Finean, euskal hiztunkomunitate zein mundu mailako komunikazio sistema eraldaketa sakonean murgilduta daudengarai honetan komunikabideek
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuari egin diezaioketenekarpena ulertzeko inoiz baino beharrezkoagoa da euskaldunen ohitura komunikatiboakkualitatiboki aztertzea euskarazko hedabideek konbergentzia mediatikoaren itsaso zakarreannabigatzeko mapa egokiak izan ditzaten.
|
|
2016
|
|
|
" Ezagutza soziolinguistikoaren ikerketan, zabalpenean, eta aplikazioan ditugun gabeziei eta beharrei dinamika berri batekin erantzuteko (sortua da SK). Euskal Herrian
|
hizkuntza
normalizazio prozesuan inplikaturik dauden erakunde eta taldeentzat –pribatu, publiko, zein gizarte mailakoarlo zientifikoaplikatutik datuak, metodologiak, eta bestelako materialak eskaintzeko egitasmoak lantzen ditu, jarduteko moduaren gaineko ezagutza eta, ondorioz, normalizazio ahaleginen emaitzak hobetzeko". (...) Quebec-etik bueltan, Erramun Baxok doktoreak proposatu zuen ideia baten inguruko hausnarketatik abiatu ziren (egungo SKren lehen urratsak):
|
|
|
Euskal Herriak arlo soziolinguistikoa aztertzeko ardura berezia daukala gaineratu du Amonarrizek: «Sinesten badugu gurea dela
|
hizkuntza
normalizazioko prozesuetan munduan izan den prozesu aurreratu eta eredugarrienetako bat, herri honen erantzukizuna ere bada horri oinarri zientifiko bat ematea».
|
|
2017
|
|
|
Abiapuntua 2013ko ekainean jarri zuten, Lan Mundua Euskalduntzeko Konferentzian. Adierazpen bat aurkeztu zuten bertan, eta horren bidez, adierazi zuten edozein
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuak bi ardatz dituela: norbanakoen euskalduntzea eta espazioen euskalduntzea.
|
|
|
Egia da, bai, euskararen kaiera eredugarria izatea nahi dugula, eta horrexegatik Kontseiluak Kaiera hori betetzeko prozesu zabala egingo du 2017an zehar. Horrela, euskalgintzako eragileez gain
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan zeresana eta zeregina izan dezaketen gizarte eragileak ere Kaieraren prestakuntzara ekarri nahi ditugu.
|
|
2018
|
|
|
Bestalde, Zalbidek dio gune horiek" lehentasuna" dutela
|
hizkuntza
normalizaziorako prozesuan:
|
|
|
|
Hizkuntza
normalizaziorako prozesuak dakartzan zeregin tekniko espezifikoak behar bezala bete daitezen, Osakidetzak (maila korporatiboan) eta zerbitzu erakunde guztiek badute euskara zerbitzu tekniko bat, Arabako Errioxako ESIn eta Giza Ehunen Euskal Zentroan izan ezik.
|
|
|
Euskara Planaren Segimendu Batzorde Korporatiboak (maila orokorrean) eta zerbitzu erakunde batzuetako batzordeek koordinazioeta lankidetza sare egonkorrak eratu dituzte, zeinek bere jardute eremuan, sindikatuekin eta Osakidetzako
|
hizkuntza
normalizaziorako prozesua garatzeko interesgarritzat jotzen diren instituzio eta erakundeekin.
|
|
|
Aurrekoari jarraituz beraz, pazientearen hizkuntzan eskaintzen den arreta integratua litzateke; edonon, edonoiz, maila guztietan, ahoz zein idatzizko komunikazioetan. Dena den, arretaren normalizazioak
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan ere lagundu dezakeela esan daiteke.
|
|
|
Oso aldi emankorra".
|
Hizkuntzaren
normalizazio prozesuan etapa aldaketa baten erdian gaudela esango nuke, eta horren adierazpiderik nagusiena, Saezek dioen bezala," lehendabiziko hiztun osoen belaunaldia" da. Belaunaldi gazte honek, aurreko belaunaldi euskaldunen aldean oso ezaugarri bereziak ditu:
|
|
|
Oso aldi emankorra".
|
Hizkuntzaren
normalizazio prozesuan etapa aldaketa baten erdian gaudela esango nuke, eta horren adierazpiderik nagusiena" lehendabiziko hiztun osoen belaunaldia" da. Gazte hauetako gehienek ereduan ikasi dute, jatorriz erdaldunak dira, euskara batuarekin eta euskal telebistarekin jaio dira, euskararen erabilera ofiziala ezagutu dute (hala den eremuetan), sare sozialak eta Internet euskaraz erabiltzeko aukera izan dute...
|
|
|
Eusko Legebiltzarrak euskararen etorkizunean eta garapenean euskara batuak izan behar duen garrantzia eta egitekoa aitortu eta azpimarratu nahi du, eta berretsi egiten du gizarte erabilera orotarako duen balioa, euskara batua bera
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan ezinbesteko bihurtzen duena.
|
|
2019
|
|
|
Izan ere, euskarazko kultur kontsumoaren bilakaera
|
hizkuntza
normalizazio prozesuaren bilakaeraren araberakoa izango da, eta alderantziz.
|
|
|
|
Hizkuntza
normalizazio prozesuetan ezagutza zientifikoak duen garrantziaz ondo jabetu direla dirudi. Bistan da hizkuntza gutxituen soziolinguistika ez dela eskuin supremazistaren ikerketagairik maitatuena.
|
|
|
Euskal herritar askoren etxeko eta ohiko hizkuntzak euskara ez bestelakoak izaten jarraituko dute, eta iristen joango diren etorkin gehienek ez dute euskararik berehala ikasiko, baina, topatuko duten egoeraren arabera, beren seme alaben erabilera hizkuntza nagusia euskara izango da ala ez. Alegia, estatu bat edo estatus politiko berri bat oso lagungarriak gertatu arren,
|
hizkuntza
normalizazio prozesua ez dela hor amaituko.
|
|
|
Baina frantziar eta espainiar estatuetako partaide izaten jarraitzen dugun bitartean, badugu, mugak muga?
|
hizkuntza
normalizazio prozesuan aurrera egiteko modurik eta aukerarik, azken urteetako dinamika sozial eta politikoak frogatu duenez. Eta hor, lehen aipatu bezala, herritarren borondatea izango dugu faktorerik giltzarrienetako bat.
|
|
|
Euskararen gaur egungo egoerari buruzko oinarrizko datuak aurkeztu eta bidegurutzean zergatik gauden azaldu ondoren, gogora ekarri genuen Sorrera Legearen arabera EiTBren helburu nagusietako bat
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesua sustatzea dela. Baina, helburu hori testuinguru berri honetan modu egokian bete ahal izateko, EiTBk birdefinitu egin behar ditu bere eredua eta oraingo eskaintza eta funtzionamendu eskema:
|
|
|
Alegia, euskaltzale boluntarioen partaidetza eta engaiamendua areagotzea, euskalgintza indartzea, eragile sozialen inplikazioa, erakundeen bultzada eta guztion lankidetza koordinatua.
|
Hizkuntza
normalizazio prozesuak ezinbesteko dituen hanka instituzionala eta hanka soziala sendo badaude eta elkarlanean arituz gero, herrietako eta era guztietako entitateetako dinamika normalizatzaileek sekulako indarra hartuko dute.
|
|
|
Globalizazioak, garapen teknologikoak edo migrazioen fenomenoak erronka eta galdera berriak jarriko dizkigute mahai gainean. Maila politikoan, bestalde, kezkagarria da oso, frantziar eta espainiar estatuetan,
|
hizkuntza
normalizazio prozesuen aurka gero eta oldartsuago ari diren indar homogeneizatzaileak hartzen ari diren indarra. Garai zailak etor daitezke, etorkizuna irabazteko zabaltzen ari garen bidea eta eraikitzen ari garen zubiak dinamitatzeko asmo argia duten alderdiak eta korronte supremazista linguistikoak nagusitu eta estatuetako gobernuetara iritsiz gero.
|
|
|
|
Hizkuntza
normalizazio prozesuen aurka dauden edo oso kritikoak diren sektoreen aldetik, askotan entzun izan dugu euskara inposatzen ari garela eta herritarrak ezin direla euskara ikastera edo erabiltzera behartu, nahiz eta ahots horietako askok, ondoren, fermuki defendatu estatu hizkuntza(, hizkuntza komuna, kontzeptua erabili ohi dute) nonahi eta nolanahi erabiltzeko eskubidea, inoiz aipatu barik gaztelaniaren edo frantsesaren ezagutza legez ezarrita dagoela:
|
|
|
Horregatik diogu, kanpoko esperientzien berri izatea ezinbestekoa den neurri berean, euskaldunon
|
hizkuntza
normalizazio prozesua bide erakusle gerta dakiekeela gurearen antzerako egoeran edo okerragoan dauden beste nazio eta hizkuntza komunitateei. Garabide elkartea, batez ere, Amerikako hizkuntza komunitate indigenekin egiten ari den lana eredugarria da zentzu honetan.
|
|
|
Aitzitik, euskararen erabileraren aldeko mobilizazio sozialerako gaitasuna murriztu egin da, nahiz eta jakin ez dela soilik Euskara Elkarteak ukitzen dituen gaitza, eta hausnarketa sakonak eta berritzaileak direla.
|
Hizkuntza
normalizazio prozesua azkartze aldera, ezinbestekoa izango baita erabilera dinamikak indartuko dituzten ekimen mobilizatzaile berritzaileak sortzea, gure herrian hain gustuko ditugun ekintza, sinbolikoetatik, haratago.
|
|
|
Euskarak bizi zuen, impasse? egoeratik ateratzeko proposamenak lantzea, inertziak eta mesfidantzak gainditzea eta
|
hizkuntza
normalizazio prozesua aitzinatzeko eragileen arteko esparru komunak sendotzea eta zabaltzea zen asmoa, batzen gaituena garrantzitsuagoa dela uste izan dugulako beti, eta hizkuntza normalizazioan aurrera egitea denon arteko lankidetzarekin soilik lortuko genuela pentsatzen genuelako.
|
|
|
lemapean Tolosan izan ziren Kilometroetan Erronka jolasa sortu zuen taldeko partaide izan nintzen, eta proposamen berritzaile horren helburuetako bat gazteen arteko euskararen erabilera sustatzea zen. Ekitaldi hauen inguruan badugu zer hausnartua,
|
hizkuntza
normalizazio prozesuaren indargarri izaten jarraitu dezaten.
|
|
|
Gure erantzukizuna ere bada-eta belaunaldi berriei paradigma berrietan oinarrituriko euskalgintza dinamiko eta sendoa uztea, eztabaida baztertu gabe adostasunetik lan egiten jakingo duena eta, inertziak eta erosotasunak gaindituz, euskararen erabilera dinamikak nonahi sustatuko dituena. Eta gure erantzukizuna ere bada guri begira dauden munduko beste hizkuntza komunitateei aniztasuna eta herritar guztien hizkuntza eskubideak errespetatuko dituen
|
hizkuntza
normalizazio prozesu arrakastatsu eta eredugarria sortzea.
|
|
|
EiTBk, euskarazko saioak eskaintzeaz gain, ardura berezia du euskararen normalizazioan eta euskarak eta gure hizkuntza komunitateak dituzten beharrak asetzen. Ez dira garai errazak, badakit, baina EiTB pieza giltzarria da
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesua azkartzeko eta bultzatzeko. Eta funtzio hori indartu egin behar dela pentsatzen dut.
|
|
|
Esan dezadan berriro, labur eta ozen, Euskaraldiaren hainbat aurkezpen ekitalditan esandakoa: bai gizarte mailan, bai politikoki eta bai nazio osoaren ikuspegitik, gure hizkuntza komunitateak inoizko egokierarik aldekoena du
|
hizkuntza
normalizazio prozesuari bultzada berri eta indartsua emateko. Aukera historiko hau ezin dugu alferrik galdu.
|
|
|
Azken batean, hizkuntzen inguruko borrokak eta eztabaidak botere borroka ere badira, errelato borroka, eta, batez ere, eraiki nahi diren gizarte ereduen arteko eztabaida. Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta,
|
hizkuntza
normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza prozesuaren zati banaezina delako. Eta horrek gurean esan nahiko luke, nire ustetan behintzat, euskara hizkuntza nagusi eta komuna izango litzatekeen egoera eleaniztun batera iristea, non bestelako hiztunen hizkuntza eskubideak ere errespetatuko diren.
|
|
2020
|
|
|
Gurekiko, aurreko fasean,
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesu modernoaren lehen fasean, kapital handiena hezkuntzan jarri da. Hala behar zuen!
|
|
|
Negozio ereduaren aldaketa, publizitate inbertsioen migrazioa, kontsumo ohituren aldaketa, aldaketa teknologikoa, profesionalen gestio emozionala, kalitatearen bermea, talentua sortu eta eusteko estrategiak, frekuentzien banaketa eta haien gaineko erabakimena, edukien lanketa plataforma anitzetan, gure
|
hizkuntzen
normalizazio prozesuak, belaunaldi aldaketa, aliantza politika... gai horiek eta beste batzuk atera ziren lagun hauekin izandako solasaldietan eta ondorengo lerroetan ideia nagusiak laburbiltzen saiatuko gara, egiteke dagoen gogoetarako apunte edo ekarpen gisa.
|
|
|
" Azken batean, hizkuntzen inguruko borrokak eta eztabaidak botere borroka ere badira, errelato borroka(...) Horregatik, iruditzen zait euskararen aldeko gure planteamenduei oinarri etiko eta diskurtsibo sakona, integratzailea eta demokratikoa eman behar diegula, balio aurrerakoietan sustraituta,
|
hizkuntza
normalizazio prozesua gizarte hobe, askeago, berdinzaleago eta justuago baten eraikuntza prozesuaren zati banaezina delako. Eta horrek gurean esan nahiko luke(...) euskara hizkuntza nagusi eta komuna izango litzatekeen egoera eleaniztun batera iristea, non bestelako hiztunen hizkuntza eskubideak ere errespetatuko diren.
|
|
|
Euskal Herritar askoren etxeko eta ohiko hizkuntzak euskara ez bestelakoak izaten jarraituko dute, eta iristen joango diren etorkin gehienek ez dute euskararik berehala ikasiko, baina, topatuko duten egoeraren arabera, beren seme alaben erabilera hizkuntza nagusia euskara izango da ala ez. Alegia, estatu bat edo estatus politiko berri bat oso lagungarriak gertatu arren,
|
hizkuntza
normalizazio prozesua ez dela hor amaituko". (180 orr.).
|
|
|
Halere, egungo testuinguruak eskatzen du lau zutabe horien ezaugarriak definitu aurretik,
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesua zein oruberen gainean eraikiko dugun zehaztea.
|
|
|
Horretaz gain, aipatu dugu berezko hizkuntzan egiten diren komunikazioek hiztunen ongizateari eta, ondorioz, kolektiboari egiten dieten ekarpena. Finean,
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan jardutea, ikuspegi indibidual zein kolektibotik gizartearen normalizazio prozesuan ekarpenak egitea da. Horrek esan nahi du, justizia, oreka, berdintasuna eta demokrazia ipar izango dituen gizartean birusak bortitzen jo duen hizkuntza ahularen berreskurapena erdigunean kokatu dugula.
|
|
2021
|
|
|
Itzulpen kritikei buruz eskuragarri dugun lan bakarra da oraindik ere guk geuk egindakoa (Ibarluzea, 2011): hainbat komunikabidetan 20002009 urte tartean argitara emanik euskarara itzulitako literatur lanen 511 kritika aztertu ondoren, esan dezakegu euskarara itzulitako literatur lanen ohar kritikoak hertsiki loturik daudela
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuarekin eta euskarara itzulitako literatur lanen sustapenarekin: kasurik gehienetan, hizkuntza maila goratzen da, hizkuntzaren erabilera ona azpimarratzen, eta beste horrenbeste egiten da irakurtzeko erraztasunarekin.
|
|
2022
|
|
|
Goñi Euskararen Aholku Batzordeko kidea da —Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailari atxikita dago batzorde hori, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren bitartez—;
|
hizkuntza
normalizazioaren prozesuan eragina duten arloetako pertsona ezagunen artetik izendatu zuten, eta bertan IKT batzorde atal bereziko zuzendaria da. Arlo digitaleko eta teknologia berrietako eskarmentuaren berri eman du, halaber, Euskadi Irratian kolaboratuz eta ETB1eko Ahoz aho saioan parte hartuz.
|
|
2023
|
|
|
Epaia fermua denean, Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako Epaitegiak Poliziaren Euskal Akademiari eskatu dio onar ditzala B2 euskara maila ez izateagatik baztertu zituzten udaltzainak. Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak kritikatu duenez," Espainiako sistema judiziala huts nabarmena egiten ari da, Estatuan dagoen hizkuntza aniztasuna zaintzeko engaiamenduan eta
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan hartu beharreko arduretan. Europako hizkuntzen gutuna sinatu duten estatuek badute engaiamendua hizkuntza eskubideak bermatzeko".
|
|
|
Hizkuntz ideologian (Ninyoles 1980) hizkuntza baten/ batzuen inguruan gizarteko eragileek dituzten ikuspegi, diskurtso eta praktikak barnebiltzen dira.
|
Hizkuntz
normalizazio prozesuetan funtsezko osagaia izanik ere euskararen inguruko diskurtso sozial ezberdinen lanketa profesionala falta da hezkuntzan eta unibertsitatera hurbiltzen zaizkigun ikasleek ez dituzte garatuta diskurtso ezberdinen inguruko ikuspegiak. Badira salbuespenak baina, oro har, gutxi batzuk dira diskurtso ezberdinak identifikatzeko gauza.
|
|
|
Bada, bidaia zail bezain eder horretan BERRIAk hogei urte bete ditu jada. Bi hamarkada informatzen, bidea irekitzen, bidea argitzen, bai euskarazko komunikabideen sektorean, bai eta herri honen
|
hizkuntzaren
normalizazio prozesuan ere. BERRIA ez baita komunikabide bat soilik.
|