|
2003
|
|
|
"
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala", Hika 71, 1996ko urria.
|
|
2004
|
|
|
4 Hizkuntz eskubideak urratzea ez da soilik,
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala oinarri duen eta Behatokiak bere egin duen, gizakien eta hizkuntza komunitateen arteko berdintasun printzipio nagusia urratzea. Kasu gehien gehienetan, administrazioek, beraiek onartutako eta beraien lurraldeetan indarrean dagoen hizkuntz legedia ere ez dute betetzen.
|
|
2006
|
|
|
Sortu zenetik, euskararen legearekin edo gabe, ez du sekula euskaldunon hizkuntza eskubideak bermatzeko itxurazko politikarik egin, eta behin eta berriz, sistematikoki, eta konstantzia harrigarriz, hizkuntza eskubide horiek urratu egin ditu. Bada, Nafarroako Gobernua bera da Bartzelonan onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala izeneko testuaren argitaratzailea. Ez dakit exortzismo moduko bat izan ote den, Gobernuak bere barruko deabrua argitalpen formatuan kanporatu nahi ote zuen, baina kontua da urratzaileetan urratzaileenak argitaratu duela testu bikain hori.
|
|
2007
|
|
|
Zera irakurtzen dugu, azkenik,
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsalean:
|
|
|
194 Ikus
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, 1996: 23.1 eta 23.2 artikuluak.
|
|
|
255 Ikus, hemen, 3.3 puntua, zehazki, 56 orrialdea. Aipatutako hitzak
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklaraziokoak dira.
|
|
|
268 J. C. Moreno Cabrera, 2000: 224 Ikus ere, horren haritik,
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsalean, atalaurrekoan, 5 orrialdean, non" hizkuntzen arteko desorekak zuzendu beharraz" hitz egiten zaigun.
|
|
|
Bartzelonako Deklarazioa (1996):
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala() [Declaracion Universal de los Derechos Lingmsticos], Iruñea: Nafarroako Gobernua.
|
|
|
Hemendik uler daiteke ere, gurera etorriz, hizpide dugun hizkuntz pedagogiaren erantzukizun etikoa, zeinaren arabera gizakiaren humanizazioaren aldeko jarduerak, beti, gizabanako eta gizatalde bakoitzaren errealitate linguistiko kulturalari so egin behar dion. Zera irakurtzen dugu, adibidez,"
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsalean": " Hezkuntzak, berori ematen den lurraldeko hizkuntz komunitatearen auto adierazpen linguistiko eta kulturalaren gaitasuna" indartu behar du, bai eta horrek" hitz egiten duen mintzairaren eustea eta garapena" sustatu ere194 Azken batean hezkuntzak kontuan hartu behar du, batetik, errealitate linguistiko kulturala berez dela anitza, eta, bestetik, hizkuntza edo kultura batek ez duela berez beste batek baino gehiago balio.
|
|
2008
|
|
|
Gai arriskutsuei arreta berezia eskaini behar zaiela berretsi du Lasak, gaizki erabiliz gero ondorioak larriak izan daitezkeelako. Etiketek euskaraz egon behar dutela aldarrikatze aldera ere, Bartzelonan (Herrialde Katalanak) 1996an onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aipatu du: «Hizkuntza komunitate propioa duten lurraldeetako gizaki orok eskubidea dauka bere hizkuntzan informazio osoa izateko, idatzia zein ahozkoa».
|
|
2010
|
|
|
hezkuntza (Frisian), legeria (katalunian) eta hedabideak (galesen). horrekin batera, 2004an aduM proiektua sustatu zuen gutxiengoen hizkuntzen inguruan lan egiten dutenentzako informazioa zabaldu eta proiektu komunak egiteko sarea. azken urteotan aipatzekoa da 2005ean batasunak adostutako Hizkuntzaaniztasunerako estrategia berria izeneko dokumentua. horren ondorioz, 2006ko urrian hizkuntza aniztasunari buruzko goi mailako taldea jarri zen abian. horrela, 2006an batzordeak hizkuntzen ikaskuntza eta kultur aniztasuna sustatzeko ekintza plana onartu zuen, eta besteak beste, eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntza ere jasotzen du. programa aurrerapausoa dela esan genezake, baina oso mugatua da, ez baitu berariaz jasotzen eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntzarako programak laguntzea edota ekintza zehatzak abian jartzea. ekintza planaren arabera, irakatsi beharreko hizkuntza taldeak eskualdeko, gutxiengoen eta etorkinen hizkuntzak jaso lituzke. hala ere, ekintzek ez dute hori ezagutzen; esaterako, atzerriko hizkuntzen ikaskuntzari begirako SoCrateS programa batasuneko hizkuntza ofizialei (irlandera eta luxenburgera barne) begira besterik ez dago. europa eraikitzean hizkuntzek dimentsio politikoa eta ekonomikoa hartu dute, eta horrek eragina dauka batasuneko jardueretatik kanpo geratzen diren hizkuntzetan. tamalez, europako batasunak ez du kontuan hartzen eraikitzen ari diren europa horretan hizkuntza gutxiagotuak alboratzeak ekar ditzakeen ondorioak, bai eta hizkuntza horien barne garapenean ere. zer pentsa eman lieke horrek guztiak, berdintasunean oinarritutako europa bat eraikiko bada. gizarTe ziBilaren eKarpena:
|
hizKunTz
eSKuBideen deKlarazio uniBerTSala azken hogei urteotako errepasoa egiten ari garela, ezin saihestu hizkuntza komunitateen berdintasuna lortzeko gizarte zibilak egindako ekarpena: 1996an bartzelonan onartutako hizkuntz eskubideen deklarazio unibertsala.
|
|
|
hizKunTz eSKuBideen deKlarazio uniBerTSala azken hogei urteotako errepasoa egiten ari garela, ezin saihestu hizkuntza komunitateen berdintasuna lortzeko gizarte zibilak egindako ekarpena: 1996an bartzelonan onartutako
|
hizkuntz
eskubideen deklarazio unibertsala.
|
|
|
Munduko edozein hizkuntzatako idazleak eta hiztunak babesteko beharrari erantzungo zion mundu mailako deklarazioa. herrialde katalanetako CieMen (Centre internacional escarrá per a les Minor� es etinques i les nacions) erakundearekin batera ekin zitzaion prestakuntzari. bi urteko eztabaida prozesu luze eta dinamikoaren ondorioz, 1996ko ekainaren 6an hizkuntza eskubideen Mundu mailako konferentzian 90 estatutako 220 lagunek sinatu zuten adierazpena. deklarazioa sinatutakoan uneSCo erakundeko idazkari Federico Mayor zaragozari helarazi zitzaion. gizarte zibilak uneSCoren mahai gainean instituzio horretan lanerako ildo gisa hizkuntza eskubideak kontuan hartu beharra eta abiapuntu gisa bartzelonako deklarazioa kontuan hartzeko eskatu zion. izan ere, prozesuaren azken helburua oso argia zen: ...ndioa egin ziezaiola nazio batuen erakundeko asanblada orokorrari hizkuntza eskubideen nazioarteko ituna bere egiteko edota giza eskubideen deklarazio unibertsalaren osagarri gisa onartzeko. lehen bi urteetan aurrerapauso interesgarriak izan ziren. horrela, hizkuntzen barrutia sortu zen, edota Mayor zaragozaren agintearen azken urtean hizkuntza aniztasunaren komite batzorde kontsultiboa eratu zen.
|
hizkuntza
eskubideen deklarazio unibertsalaren Jarraipen batzordea haiekin bildu eta deklarazioaren azterketa eta hizkuntza eskubideei buruzko testu berri baten prestakuntza helburutzat hartu zuen batzordeak. hala ere, koichiro Maatsura jaunak Mayor zaragozaren ardura hartu zuenean, gauzak zeharo aldatu ziren. batetik, hizkuntzen barrutia desagertu zen ustezko arrazoi ekonomikoengatik eta interlokuziorik e... hizkuntza komunitatea. deklarazioaren 1 artikuluaren arabera, hizkuntza komunitatea aipatzean zera esan nahi da:
|
|
|
Munduko edozein hizkuntzatako idazleak eta hiztunak babesteko beharrari erantzungo zion mundu mailako deklarazioa. herrialde katalanetako CieMen (Centre internacional escarrá per a les Minor� es etinques i les nacions) erakundearekin batera ekin zitzaion prestakuntzari. bi urteko eztabaida prozesu luze eta dinamikoaren ondorioz, 1996ko ekainaren 6an hizkuntza eskubideen Mundu mailako konferentzian 90 estatutako 220 lagunek sinatu zuten adierazpena. deklarazioa sinatutakoan uneSCo erakundeko idazkari Federico Mayor zaragozari helarazi zitzaion. gizarte zibilak uneSCoren mahai gainean instituzio horretan lanerako ildo gisa hizkuntza eskubideak kontuan hartu beharra eta abiapuntu gisa bartzelonako deklarazioa kontuan hartzeko eskatu zion. izan ere, prozesuaren azken helburua oso argia zen: ...takuntza helburutzat hartu zuen batzordeak. hala ere, koichiro Maatsura jaunak Mayor zaragozaren ardura hartu zuenean, gauzak zeharo aldatu ziren. batetik, hizkuntzen barrutia desagertu zen ustezko arrazoi ekonomikoengatik eta interlokuziorik ez da izan ordutik uneSCorekin. berriki, euskal herriko, kurdistango eta herrialde katalanetako ordezkariek hala eskaturik, international pen Club erakundeak
|
hizkuntza
eskubideen deklarazio unibertsalak bere bidea egin dezan estrategia berraztertzeari ekin dio. horren ondorioz, 2007ko maiatzean deklarazio unibertsaleko jarraipen batzordeko bi kide nazio batuetako giza eskubideen batzordeko presidentearekin bildu ziren, deklarazioa erakunde horretako eztabaidagai nola izan daitekeen hausnartzeko. hala ere, bidea luzea izango dela jakin dakigu. deklarazioaren edu... hizkuntza komunitatea. deklarazioaren 1 artikuluaren arabera, hizkuntza komunitatea aipatzean zera esan nahi da:
|
|
|
Europako Batasuneko gutxiengoen talde linguistikoak hobeki ezagutzearren, Batzordeak azterketa bat egiteko agindu zuen, EuroMoSAiC. ziren hizkuntzen statusaren adierazle eta ezaugarri horiek besterik ez zuten eragiten ondorio juridikorik. deklarazioak sailkapen horrekin hautsi eta horien gaineko ezaugarri bat erabili zuen: .... gainera, elkarren osagarri dira hizkuntza komunitate baten barnean garatzen baitira, taldeak, eta aldi berean, komunitate horren barnean norbanakoak erabiltzen du hizkuntza eta hartaz baliatzen da. horrela, bada, norbanakoen hizkuntza eskubideak ezin dira gauzatu komunitate eta hizkuntza talde guztien eskubideak errespetatzen ez badira. aipatutako berrikuntza horietaz gain, nabarmendu behar dugu
|
hizkuntza
eskubideen deklarazio unibertsala eskubideetan oinarritzen den dokumentua dela, eta beraz, ez dituela derrigortasuna, debekuak edota beharrak ezartzen. egungo argazKia
|
|
|
• estatuan hizkuntza ofizial bakarra, zuzenean izendatua edo praktikan islatua. talde honen barruan badira gutxiengoen eskubideak bermatzeko erabaki batzuk, baina ez dute ofizialtasuna aitortzen. esan behar dugu azken talde horretan azpitaldeak egin litezkeela, baina luze joko luke kasuistika osoa agertzeak. dena den, oinarrizko argazkia izateko nahiko dela esango genuke. akaso, argazkia osatzeko gizarte zibilak egindako ekarpena: 1996an Bartzelonan onartutako
|
Hizkuntz
Eskubideen deklarazio unibertsala.
|
|
2011
|
|
|
25 urte baino gehiago pasa dira euskara ikasten hasi nintzenetik, eta oraindik ere arian arian, progresibitatea, borondatea, adostasuna, pertsuasioa eta horrelako kontzeptuen azpian ezkutatzen da erabaki eraginkorrak hartzeko ezintasuna. Denok egon gaitezke ados kontzeptu horiekin, baina benetako neurriak behar dira, bestela ezin baita hizkuntza komunitate baten nahia ase.Orain dela gutxi
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren 15 urteurrena ospatu da eta, bertan adierazten den bezala, hizkuntza komunitate guztiek eskubide berdinak dituzte eta berdintasun hori benetakoa izan dadin, ezinbesteko neurriak hartu behar dira, beti ere berdintasun printzipioa aplikatuz. 12 artikuluan honakoa zehazten da:
|
|
|
|
HIZKUNTZA
ESKUBIDEEN DEKLARAZIO UNIBERTSALAREN 15 URTEURRENA
|
|
|
errespetuarena. Ez da kasualitatea, beraz, PENen eremuan sortzea orain 15 urte
|
HIZKUNTZA
ESKUBIDEEN DEKLARAZIO UNIBERTSALA.
|
|
|
|
HIZKUNTZA
ESKUBIDEEN DEKLARAZIO UNIBERTSALAREN 15 URTEURRENA
|
|
|
1996ko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak (HEDU) erro errotik mozten du hizkuntza batzuen eta besteen arteko diferentziak egotea eskubideei dagokienez. Nazioarteko lege mailarik ez badauka ere, Deklarazio horrek argi dio bere bosgarren artikuluan hizkuntza komunitate guztiek eskubide berberak dituztela:
|
|
|
– 1996ko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak (HELDU) hizkuntza batzuen eta besteen arteko diferentziak egotea ahalbidetzen du.
|
|
2012
|
|
|
|
HIZKUNTZ
ESKUBIDEEN DEKLARAZIO UNIBERTSALA. 1996
|
|
|
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsal hau sinatzen dugun instituzioek eta gobernuz kanpoko erakundeek, Bartzelonan bildurik, 1996ko ekainaren 6tik 9ra,
|
|
|
...lako Deklarazioa, eta 1993ko abenduaren 15eko PEN International erakundeko Itzulpen eta Hizkuntza eskubideen Batzordearen Deklarazioa, hizkuntza eskubideei buruzko mundu mailako konferentzia egiteko proposamenari buruzkoa; Kontuan izanik Brasilgo Recifeko Deklarazioan Kulturarteko Komunikazioa Garatzeko Nazioarteko Elkarteak Nazio Batuen Erakundeari gomendatzen diola beharrezko neurriak har ditzan
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala onartzeko eta aplikatzeko;
|
|
|
Oharturik ezinbestekoa dela
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, hizkuntzen arteko desorekak zuzentzeko, eta horrela hizkuntza guztien errespetua zein garapen osoa bermatzeko, bai eta munduan hizkuntza bake bidezkoa eta zuzenerako printzipioak ezartzeko ere, bizikidetzaren oinarrizko faktore gisa;
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, 1996az geroztik, Bartzelonan, Mundu Mailako Biltzarrean
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala onartu zuten gobernuz kanpoko 66 erakundek, PEN International eko (literatura arloko nazioarteko erakundea) 41 zentrok eta hizkuntza eskubideen inguruko 41 adituk. Hizkuntza eskubideak norberarenak eta kolektiboak diren ideian oinarritzen da adierazpena, bai eta Behatokiaren beraren lana ere.
|
|
2015
|
|
|
Eskubideak: Pertsona eta talde ororen eskubideak babesten ditugu eta, ondorioz,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren espirituarekin eta bertan aitortzen diren eskubideak ditugu ardatz.
|
|
|
Bi ezaugarri horiek uztartzeko bidean, 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aurkeztu zen Bartzelonan. Gizarte zibilaren ahalduntzearen ondorio historikoa izan zen aipatu Deklarazioa.
|
|
|
Hau da, Europako milioika herritarren bozgorailu diren erakundeek eta eragileek adostutako tresna bat sortu nahi dugu. Horrexegatik, hizkuntza komunitateen arteko egiazko berdintasuna erdiesteko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak jasotako printzipioak eta bere espiritua garatzeko tresna da prozesu honekin lortu nahi duguna. Azkenik, azpimarratu nahiko genuke prozesu honen amaieran sortuko dugun ekarpena bakearen aldeko ituna ere izango dela.
|
|
|
2016an Europak begiak jarrita izango ditu Donostian, eta horrexegatik, hiriburutza hori bizikidetzaren edota gizarte kohesioaren aldeko tresna bat eskaintzeko baliatzea aukera ikaragarria dela uste dugu. Are gehiago, kontuan izan behar dugu Europako gizarte eragileek mahai gaineratuko duten tresna bat aurkeztuko dela, eta Bartzelonan 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aurkeztu zenean izandako inpaktuaren antzekoa edota handiagoa lortzea da gure helburu nagusienetarikoa.
|
|
2016
|
|
|
Orain hogei urte jarri zuten mugarri bat bide horretan, 1996an, Bartzelonan:
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala taxutu zuten. Besteak beste, hiztun komunitateen eta hiztun bakoitzaren hizkuntza eskubideak zein diren jaso zuten adierazpenean:
|
|
|
Hona
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak hezkuntzaren alorrean jasotzen dituen artikulu batzuk:
|
|
2017
|
|
|
Protokoloa erreferentziazko dokumentu bihurtzeko ibilbidean Nazio Batuen Erakundea ez da lehentasunetan jarri, hain zuzen ere,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak bide hori hartu baitzuen lehenbizi, eta, tamalez, bidea aski arin itxi egin zioten.
|
|
|
Horrela, Hizkuntzen barrutia sortu zen, edota Mayor Zaragozaren agintearen azken urtean Hizkuntza Aniztasunaren Batzorde Kontsultiboa eratu zen.
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren Jarraipen Batzordea haiekin bildu eta Deklarazioaren azterketa eta hizkuntza eskubideei buruzko testu berri baten prestakuntza helburutzat hartu zuen Batzordeak.
|
|
|
Arestian esan bezala, Protokoloa 185 neurrik osatzen dute. Neurriok 1996an Bartzelonan onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak biltzen dituen artikuluekin lotura zuzena dute. Izan ere, Protokoloa osatzeko prozesua horretan oinarritu da; alegia, Deklarazioak jasotzen dituen eskubideak bermatzeko zein neurri hartu liratekeen zehaztea.
|
|
|
Nazioartean onartzen den hitzarmen bat nola bete zehazten du protokoloak. Guk 1996ko Bartzelonako
|
Hizkuntza
Eskubideen Aldeko Deklarazio Unibertsala hartu dugu, eta horren protokoloa egin dugu. Deklarazio horrek hainbat eskubide aitortzen du, eta guk, hori betetzeko zein neurri hartu liratekeen proposatuko dugu.
|
|
|
Alsaziaz gain, Korsikari ere so egin litzaioke, dudarik gabe. Hain zu zen ere, Korsikako Lurralde Biltzarrak Korsikeraren Ituna onartu zuen 2005eko uz tailaren lehenean15 Izan ere, testu horretan balio bat eskaintzen zaio korsikerari eta momentu berean, ez du legea urratzen, elebitasun parekatuan oinarritzen baita16 Bes talde, aintzat hartzen du
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, eta bereziki
|
|
|
Mehatxuenaurrean, gozatzenjarraitzekoaukeraemandiezaguketenbaliabideak sortubeharditugu.Batduelagutxisortuda, DonostiakoProtokoloa.Donostian, 2016ko abenduaren 17an aurkeztutako Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloakesaterako, 76.neurrianargizehaztendu: «4.2.2.Ebaluazio agentziaeta instituzioek ez dituzte Hizkuntza Gutxituan egindako ekarpen zientifikoak gutxiago baloratzen». Protokoloak 1996ko Bartzelonako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala garatzen laguntzen duen tresna eraginkorra izan nahi du, Europako hizkuntza berdintasunarenaldeetahizkuntzagutxituengarapenabermatzekoneurri zehatzak jasotzen dituelako. Protokoloa izanik, borondatezkoa da, eta borondate hori behar dugu aktibatu, bai pertsonengan, bai erakundeetan ere, eraldaketa posible egiteko, Uztaro moduko proiektuek segida luzea izan dezaten.
|
|
2018
|
|
|
Lan munduaren espazioetan eragitearen beharra azpimarratzen ari da...
|
Hizkuntz
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak bere 47 artikuluan dioen bezala, hizkuntza komunitate orok eskubidea baitauka bere hizkuntzaren erabilera xedatzeko bere lurraldearen barruko jarduera sozioekonomiko guztietan.
|
|
2020
|
|
|
Eta orokorrean. 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala egin genuen Bartzelonan eta boliviar batek esan zidan: " Zergatik ez zatoz azaltzera ofizialtasuna ez dela hain inportantea?
|
|
|
Akaso, gurea bezalako hizkuntzen biziraupenari dagokionez, aipatu beharrekoa ere bada UNESCOk berak geratu zuela
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala nazioarteko itun bihurtzeko prozesua, edo berriki proposatutako garapen sostengagarrirako hasierako agendan hizkuntza gutxituek tokirik ez izatea.
|
|
2021
|
|
|
|
Hizkuntza
eskubideen deklarazio unibertsalaren 36 artikuluaren arabera “Hizkuntza komunitate orok eskubidea du behar diren bitarteko pertsonal eta material guztiak eskura izateko, eta, horren bitartez, bere hizkuntzaren eta kultura autoadierazpenaren presentzia ziurtatu ahal izateko, bere lurraldeko komunikabideetan behar adinakoa izan dadin: prestakuntza egokia duten langileak, finantzaketa, lokalak eta ekipamenduak, bitarteko teknologiko tradizionalak eta berritzaileak.”
|
|
2023
|
|
|
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala (1996)
|
|
|
Iturria: Nazio Batuen Gutuna, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna, Gutxiengo nazional edo etniko, erlijioso eta linguistikoetako pertsonen eskubideei buruzko adierazpena,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, Europar Batasunaren Tratatua, Lisboako Tratatua eta Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna. Norberak egina.
|