|
2006
|
|
|
Sortu zenetik, euskararen legearekin edo gabe, ez du sekula euskaldunon hizkuntza eskubideak bermatzeko itxurazko politikarik egin, eta behin eta berriz, sistematikoki, eta konstantzia harrigarriz, hizkuntza eskubide horiek urratu egin ditu. Bada, Nafarroako Gobernua bera da Bartzelonan onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala izeneko testuaren argitaratzailea. Ez dakit exortzismo moduko bat izan ote den, Gobernuak bere barruko deabrua argitalpen formatuan kanporatu nahi ote zuen, baina kontua da urratzaileetan urratzaileenak argitaratu duela testu bikain hori.
|
|
2008
|
|
|
Gai arriskutsuei arreta berezia eskaini behar zaiela berretsi du Lasak, gaizki erabiliz gero ondorioak larriak izan daitezkeelako. Etiketek euskaraz egon behar dutela aldarrikatze aldera ere, Bartzelonan (Herrialde Katalanak) 1996an onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aipatu du: «Hizkuntza komunitate propioa duten lurraldeetako gizaki orok eskubidea dauka bere hizkuntzan informazio osoa izateko, idatzia zein ahozkoa».
|
|
2011
|
|
|
25 urte baino gehiago pasa dira euskara ikasten hasi nintzenetik, eta oraindik ere arian arian, progresibitatea, borondatea, adostasuna, pertsuasioa eta horrelako kontzeptuen azpian ezkutatzen da erabaki eraginkorrak hartzeko ezintasuna. Denok egon gaitezke ados kontzeptu horiekin, baina benetako neurriak behar dira, bestela ezin baita hizkuntza komunitate baten nahia ase.Orain dela gutxi
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren 15 urteurrena ospatu da eta, bertan adierazten den bezala, hizkuntza komunitate guztiek eskubide berdinak dituzte eta berdintasun hori benetakoa izan dadin, ezinbesteko neurriak hartu behar dira, beti ere berdintasun printzipioa aplikatuz. 12 artikuluan honakoa zehazten da:
|
|
|
1996ko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak (HEDU) erro errotik mozten du hizkuntza batzuen eta besteen arteko diferentziak egotea eskubideei dagokienez. Nazioarteko lege mailarik ez badauka ere, Deklarazio horrek argi dio bere bosgarren artikuluan hizkuntza komunitate guztiek eskubide berberak dituztela:
|
|
|
– 1996ko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak (HELDU) hizkuntza batzuen eta besteen arteko diferentziak egotea ahalbidetzen du.
|
|
2012
|
|
|
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsal hau sinatzen dugun instituzioek eta gobernuz kanpoko erakundeek, Bartzelonan bildurik, 1996ko ekainaren 6tik 9ra,
|
|
|
...lako Deklarazioa, eta 1993ko abenduaren 15eko PEN International erakundeko Itzulpen eta Hizkuntza eskubideen Batzordearen Deklarazioa, hizkuntza eskubideei buruzko mundu mailako konferentzia egiteko proposamenari buruzkoa; Kontuan izanik Brasilgo Recifeko Deklarazioan Kulturarteko Komunikazioa Garatzeko Nazioarteko Elkarteak Nazio Batuen Erakundeari gomendatzen diola beharrezko neurriak har ditzan
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala onartzeko eta aplikatzeko;
|
|
|
Oharturik ezinbestekoa dela
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, hizkuntzen arteko desorekak zuzentzeko, eta horrela hizkuntza guztien errespetua zein garapen osoa bermatzeko, bai eta munduan hizkuntza bake bidezkoa eta zuzenerako printzipioak ezartzeko ere, bizikidetzaren oinarrizko faktore gisa;
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, 1996az geroztik, Bartzelonan, Mundu Mailako Biltzarrean
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala onartu zuten gobernuz kanpoko 66 erakundek, PEN International eko (literatura arloko nazioarteko erakundea) 41 zentrok eta hizkuntza eskubideen inguruko 41 adituk. Hizkuntza eskubideak norberarenak eta kolektiboak diren ideian oinarritzen da adierazpena, bai eta Behatokiaren beraren lana ere.
|
|
2015
|
|
|
Eskubideak: Pertsona eta talde ororen eskubideak babesten ditugu eta, ondorioz,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren espirituarekin eta bertan aitortzen diren eskubideak ditugu ardatz.
|
|
|
Bi ezaugarri horiek uztartzeko bidean, 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aurkeztu zen Bartzelonan. Gizarte zibilaren ahalduntzearen ondorio historikoa izan zen aipatu Deklarazioa.
|
|
|
Hau da, Europako milioika herritarren bozgorailu diren erakundeek eta eragileek adostutako tresna bat sortu nahi dugu. Horrexegatik, hizkuntza komunitateen arteko egiazko berdintasuna erdiesteko
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak jasotako printzipioak eta bere espiritua garatzeko tresna da prozesu honekin lortu nahi duguna. Azkenik, azpimarratu nahiko genuke prozesu honen amaieran sortuko dugun ekarpena bakearen aldeko ituna ere izango dela.
|
|
|
2016an Europak begiak jarrita izango ditu Donostian, eta horrexegatik, hiriburutza hori bizikidetzaren edota gizarte kohesioaren aldeko tresna bat eskaintzeko baliatzea aukera ikaragarria dela uste dugu. Are gehiago, kontuan izan behar dugu Europako gizarte eragileek mahai gaineratuko duten tresna bat aurkeztuko dela, eta Bartzelonan 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala aurkeztu zenean izandako inpaktuaren antzekoa edota handiagoa lortzea da gure helburu nagusienetarikoa.
|
|
2016
|
|
|
Hona
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak hezkuntzaren alorrean jasotzen dituen artikulu batzuk:
|
|
2017
|
|
|
Protokoloa erreferentziazko dokumentu bihurtzeko ibilbidean Nazio Batuen Erakundea ez da lehentasunetan jarri, hain zuzen ere,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak bide hori hartu baitzuen lehenbizi, eta, tamalez, bidea aski arin itxi egin zioten.
|
|
|
Horrela, Hizkuntzen barrutia sortu zen, edota Mayor Zaragozaren agintearen azken urtean Hizkuntza Aniztasunaren Batzorde Kontsultiboa eratu zen.
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren Jarraipen Batzordea haiekin bildu eta Deklarazioaren azterketa eta hizkuntza eskubideei buruzko testu berri baten prestakuntza helburutzat hartu zuen Batzordeak.
|
|
|
Arestian esan bezala, Protokoloa 185 neurrik osatzen dute. Neurriok 1996an Bartzelonan onartutako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsalak biltzen dituen artikuluekin lotura zuzena dute. Izan ere, Protokoloa osatzeko prozesua horretan oinarritu da; alegia, Deklarazioak jasotzen dituen eskubideak bermatzeko zein neurri hartu liratekeen zehaztea.
|
|
|
Nazioartean onartzen den hitzarmen bat nola bete zehazten du protokoloak. Guk 1996ko Bartzelonako
|
Hizkuntza
Eskubideen Aldeko Deklarazio Unibertsala hartu dugu, eta horren protokoloa egin dugu. Deklarazio horrek hainbat eskubide aitortzen du, eta guk, hori betetzeko zein neurri hartu liratekeen proposatuko dugu.
|
|
|
Mehatxuenaurrean, gozatzenjarraitzekoaukeraemandiezaguketenbaliabideak sortubeharditugu.Batduelagutxisortuda, DonostiakoProtokoloa.Donostian, 2016ko abenduaren 17an aurkeztutako Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloakesaterako, 76.neurrianargizehaztendu: «4.2.2.Ebaluazio agentziaeta instituzioek ez dituzte Hizkuntza Gutxituan egindako ekarpen zientifikoak gutxiago baloratzen». Protokoloak 1996ko Bartzelonako
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala garatzen laguntzen duen tresna eraginkorra izan nahi du, Europako hizkuntza berdintasunarenaldeetahizkuntzagutxituengarapenabermatzekoneurri zehatzak jasotzen dituelako. Protokoloa izanik, borondatezkoa da, eta borondate hori behar dugu aktibatu, bai pertsonengan, bai erakundeetan ere, eraldaketa posible egiteko, Uztaro moduko proiektuek segida luzea izan dezaten.
|
|
2020
|
|
|
Eta orokorrean. 1996an
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala egin genuen Bartzelonan eta boliviar batek esan zidan: " Zergatik ez zatoz azaltzera ofizialtasuna ez dela hain inportantea?
|
|
|
Akaso, gurea bezalako hizkuntzen biziraupenari dagokionez, aipatu beharrekoa ere bada UNESCOk berak geratu zuela
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala nazioarteko itun bihurtzeko prozesua, edo berriki proposatutako garapen sostengagarrirako hasierako agendan hizkuntza gutxituek tokirik ez izatea.
|
|
2021
|
|
|
|
Hizkuntza
eskubideen deklarazio unibertsalaren 36 artikuluaren arabera “Hizkuntza komunitate orok eskubidea du behar diren bitarteko pertsonal eta material guztiak eskura izateko, eta, horren bitartez, bere hizkuntzaren eta kultura autoadierazpenaren presentzia ziurtatu ahal izateko, bere lurraldeko komunikabideetan behar adinakoa izan dadin: prestakuntza egokia duten langileak, finantzaketa, lokalak eta ekipamenduak, bitarteko teknologiko tradizionalak eta berritzaileak.”
|
|
2023
|
|
|
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala (1996)
|
|
|
Iturria: Nazio Batuen Gutuna, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna, Gutxiengo nazional edo etniko, erlijioso eta linguistikoetako pertsonen eskubideei buruzko adierazpena,
|
Hizkuntza
Eskubideen Deklarazio Unibertsala, Europar Batasunaren Tratatua, Lisboako Tratatua eta Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna. Norberak egina.
|