|
2004
|
|
|
a) gizartearen ekimenik (eraginik) gabe ezin jabe gaitezke mintzamenaz ez arrazoimenaz, hartarako genetikoki aurre programatuak izan bagara ere; b) baina aldi berean gure ekimenik gabe indargabe gertatuko litzateke gizartea (guraso eta senideetarik hasita) hizkuntza eta arrazoibidea irakasteko orduan, azken hamarkadetako ikerketek frogatu duten bezala. Hartara, gizakia ez da, zehatz mintzatzera," hizkuntza/ arrazoimena duen" izaki bat,
|
hizkuntza
baliatzen, egiten eta sortzen duen izakia baizik. Ildo beretik, halaber, gizakia jarduten eta jokatzen (obratzen) duen izaki bat dugu.
|
|
2005
|
|
|
Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu? Gazte belaunaldiek ez dute haien gurasoen edo irakasleen antzera hitz egin nahi, eta hizkuntzaren zuzentasunaren zuzentasunaz, nazkatu ditugu, euskararekiko grina are gehiago apalduz,
|
hizkuntza
baliatzeko behar duten askatasuna murriztuz. Zein erregistro eta zertarako?
|
|
2007
|
|
|
2006ko datuek erakusten dute, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Zuberoako biztanleriaren %4, 6ak euskara erabiltzen duela, adin taldeen arabera ezberdintasunak egon arren. Izan ere, haurren %4, 8ak Axularren
|
hizkuntza
baliatzen badu bere eguneroko bizian, soilik gazteen %3, 6ak kalean erabiltzen du. Proportzioa zertxobait handiagoa da helduen tartean (%4) eta, batez ere adinduen mailan (%7, 6).
|
|
|
2006ko datuek erakusten dute, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako biztanleriaren %4, 6k euskara erabiltzen duela, adin taldeen arabera ezberdintasunak egon arren. Izan ere, haurren %4, 8k Axularren
|
hizkuntza
baliatzen badu bere eguneroko bizian, soilik gazteen %3, 6k kalean erabiltzen dute. Proportzioa zertxobait handiagoa da helduen tartean (%4) eta, batez ere, adinduen mailan (%7, 6).
|
|
|
Bazen mila faktore. Iparraldean eta Hegoaldean, eta horietarik bat, euskaldunak bere
|
hizkuntza
baliatzeko partez, nahiago zuela hizkuntzaz negar egin. Malkoak anitzetan aditz trinkoak baino eraginkorragoak ziren, biktima planta nagusi zen mundu honetan.
|
|
2008
|
|
|
Lekuko daukagu ere Etxahunek asmatu zuen lehen bertsua Miñau eta Eihartxe deritzan olerkian (pastoral irringarri ttipi idurikoa), bost
|
hizkuntza
baliatzen zituela:
|
|
|
Atso agureak beren hizkuntzan mintzatzerik ez, beren kolkoak adierazi nahi eta ezinean balizko medikuak ulertzen ere ez duelako. Gizon emakume larriak beren
|
hizkuntza
baliatu nahi eta ezinean, pareko ertzain edo udaltzainak ez dakielako eta, are, inor hari euskaraz zuzentzea iraintzat har lezakeelakoan. Euskaraz bizi nahi dut esanez bizi dena, itotzeko zorian da edo babesgunera, indioaren erreserbara bizitzera joatera beharturik.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, Arantza Haranburu Behatokiko teknikariak gogoratu du azken zortzi urteetan egindako diagnosi guztietan Ertzaintza beti izan dela puntu beltz bat. Azken urteetan hainbat kasu larri bideratu behar izan ditugu, hainbatetan herritarrek alboko kalte ondorioak pairatu behar izan dituztelako berezko
|
hizkuntza
baliatu nahi izateagatik, eta lan deialdi honek egoera hori betikotu baino ez du egingo adierazi du.
|
|
|
Emakumea artisautza kooperatibora eta gizarte harremanetara dedikatu izanda, eta solasaldirako trebatu da. Emakumea bere seme alabak haztera eta hezteradedikatu da, eta horretan
|
hizkuntza
baliatu behar izan du. Mutilen nagusitasuna, berriz, ikusmen bidezko hautematean, hautemate espazialean eta hizkuntzazkoa ezden entzumen diskriminazioan zentratu da.
|
|
|
Alta, Konstituzioak argiki dio frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten pertsonen hizkuntza eskubideak urratzen ditu. . Frantziarentzat frantsesa ez den edozein hizkuntza ez da ezer, frantsesa ez den berezko
|
hizkuntza
baliatu nahi duten herritarrak ez dira ezer?.
|
|
|
Eta, jakina, galdera guzti guztiak hitzaren bidez formulatuak zeuden. Eskultorea izanagatik ere,
|
hizkuntza
baliatu behar galderok formulatzeko. Eta Txillidaren eskulturak ikusterakoan bururatzen zaizkigun galderak ere hizkuntzaren bidez formulatzen ditugu.
|
|
2010
|
|
|
tradizioa errotik ezagutzea eta hizkuntzari ahalik eta zehaztasun handiena ematea, zer ere baita asmoa eta haren araberako tresnak baliatzea. Susmoa daukat gaur egun estandarizatutako hizkuntz ereduak sobera mugatzen dituela gure aukerak, sobera traba eta beldur barreiatzen dituela
|
hizkuntza
baliatzen dugun guztion artean eta, nolabait, gehiegi egiten diogula muzin gure aurrekoek menderen mende eraiki duten literatur tradizio eta ondare prosodikoari. Aski da behako bat ematea gure idazle klasikoen lanari ohartzeko hiru ardatzen inguruan eraikitzen zutela beren estiloa:
|
|
|
hizkuntza bakarra merkeago ateratzen baitzaio enpresari, ingelesa izanik neoliberalisten ideologo eta enpresaburu nagusien jatorrizko hizkuntza. Gainera, momentuko inperioaren hizkuntza da, eta bere
|
hizkuntza
baliatu nahi du bere boterea ziurtatzeko, babesteko, bultzatzeko eta bere kosmobisioa inposatzeko. Hori ez da gauza berria eta ingelesaren aurretik beste batzuk egon dira:
|
|
2011
|
|
|
Istorioan egia bat bilatzen duelako. . Ez litzaidake gustatuko
|
hizkuntza
baliatzea ez onerako ez txarrerako; ez negarti agertzeko, baina ezta aldarrikapena egiteko edo diskriminazio positiboa bultzatzeko ere. Euskal zinemari egin diezaiokegun mesederik handiena munduko beste zinemagintzekin alderatzea da, ez hizkuntza aldetik, kalitate aldetik baizik.
|
|
|
–Inperioa erretiratzen denean, bertan uzten du bere hizkuntza, okupatzaile ikusezin, gas alienatzaile. Iragaiten dira urteak iragaiten dira mendeak, eta munduan bortxaz ezarri
|
hizkuntza
baliatzen du metropoliak inperialismo berrirako?. Autopsiarako frogak, 2010, Susa, 145 or.
|
|
2012
|
|
|
Urtxintxa Eskolaren \' Titiriteroen ipuinak\' bildumak balio ugariri egiten die keinu. Horretarako, letrak, ilustrazioak, brailea eta zeinu
|
hizkuntza
baliatu dituzte. Sortze lanetan talde handia izan da, tartean, Durangaldeko hiru gazte
|
|
|
Urtxintxa Eskolaren ‘Titiriteroen ipuinak’ bildumak balio ugariri egiten die keinu. Horretarako, letrak, ilustrazioak, brailea eta zeinu
|
hizkuntza
baliatu dituzte. Sortze lanetan talde handia izan da, tartean, Durangaldeko hiru gazte.
|
|
|
Eta hirugarren aldagaia motibazioa da, gure
|
hizkuntza
baliatzeko motibazioa, alegia. Arlo honetan, batzuetan kale egiten dugulakoan nago.
|
|
2013
|
|
|
Ildo beretik birformulatu egiten du ikasleek esandako hori (11)= Is that mine?; zer egin behar da? zalantza dutenean ikasleek euskarara jotzen dutela antzeman daiteke (12)=, baina irakaslea testuinguru estralinguistikoaz baliatzen da (13) berriro azaltzen dio zein den gauzatu beharreko ataza eta aurrera jarraitzen du ez hitzezko
|
hizkuntza
baliatuz. Irakasleak esanahia argitzera bideratutako keinuak erabiltzen ditu ikasleak zalantzan jarriz eta era berean, ikasleek zalantzak azaleratzen dituzte, (14)= baina hau bakarrik egin behar da?, irakasleak zalantza horiek argitzen dituen hein berean baina erantzuna eman gabe (15).
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza diskurtso identitarioak, ordea, quechuadunengan ez du biderik egin. Euskaldunek,
|
hizkuntza
baliatu izan dugu askotan berariazko nortasuna zedarritzeko; euskararekiko aldekotasun hori instrumentala izan da, kasu batzuetan. Euskarak abertzaletasunaren babes sutsua izan du denbora luzez, eta, alderantziz ere, abertzaletasunak hizkuntzaren ikurra baliatu du.
|
|
|
Gizakiaren portaera arauek gidatzen dutenean, berehalako ondorioek gutxiago kontrolatzen dute, eta ez dago unean uneko desiren menpe. Baina AGNHa dutenek gabeziak dituzte barne
|
hizkuntza
baliatzeko eta arauen bidez beren portaera gidatzeko. Horregatik hitz egiten dute gehiago:
|
|
2015
|
|
|
Lege proiektu honek nolabaiteko aurrerapauso txiki bat ekartzen du, hain zuzen, euskarazkoadministrazio jarduerak legezko bihurtzen ditu. Orain arte ez dira legezkoak izan EuskararenLegearen arabera bi
|
hizkuntza
baliatu behar zirelako. Orain euskeraz egiten diren gauzakbehintzat legezkoak izango dira.
|
|
|
Erreportajeek denboran luzeago irauten dute, eta bitarteko eta baliabide gehiago dituzte, teknikoak nahiz giza baliabideak?, berehalako beste genero batzuen aldean, albistea edo kronika?: «, erreportajea genero transmedia da, gai bakarrean hainbat
|
hizkuntza
baliatzen baititu, azkenburuko narratiba osatzen duten hainbat plataformetatik abiatuta» (Porto Reno eta Flores, 2012: 80).
|
|
|
RAFAM herri elkargoko elkartean barne da haurtzain talde hau eta ondorioz haurrentzat antolatuak diren ikusgarrietan, ateraldietan eta biltzarretan parte hartzen dute Amañoek beren haurrekin. Elkarteko kideek, galdearen arau, bi
|
hizkuntza
baliatzen dituzte. Bertzalde haur zaintzale hauek elgarren artean biltzarreak antolatzen dituzte, bakotxak bere ikusmoldea bertzeenarekin partikatzeko gogoarekin.
|
|
2016
|
|
|
Kritika hori oso onargarria da, dudarik gabe. Nori leporatzen ahal zaion arduraren erratea ez da gure ikerketaren helburua, baina azpimarra daiteke horren kontzientzia zukeela Larzabalek, Portu Xoko antzerkian, hain zuzen portuko giroa islatzen baitu, eta karrikako edo portuko
|
hizkuntza
baliatzen saiatzen baita, eta hau antzerki taldeen bitartez hedatzen zen, Pariseraino, urruñarrak antzerki horrekin Parisera joan baitziren.
|
|
|
Elkar ulertze helburua oso jarraikia izan zela ulertu behar dugu Lafitteren azalpenaren bitartez. Ez baita galdutako
|
hizkuntza
baliatzen, garaikidea baizik, erakutsiz haren aldetik hizkuntzak bizi zituen aldaketak jarraitzen zituela, onartzen ere eta bukatzeko erabiltzen ikusleekiko hurbiltasuna segurtatzeko. Ikuspuntu hori onartua eta baimendua edo, horrekiko oniritzia zegoela euskal letretako adituen aldetik ulertzen dugu ere.
|
|
|
Euskaldunen historia birmoldatuz, taularatuz, euskal nortasunaren aldeko antzerkia sortu zuen. Baztertuak ziren kultura, historia eta
|
hizkuntza
baliatu zituen, berritu zituen, goraipatu. Literatura nagusietatik at, euskal literatura indartu zuen.
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan eta areto berean Lenago il antzezarazi zuen eta arrakasta oraindik aipatuagoa izan zuen. Ikusten dugun bezala antzerki idazle horiek bi
|
hizkuntza
baliatzen zituzten.
|
|
|
Idazkeratik, horren idazlea Baigorriko Donostei (San Esteban) elizako Pedro Beltza apeza liteke. Nehork ez baitu hori aztertu orain arte, ez dakigu zergatik Espainiako
|
hizkuntza
baliatzen zuen apezak bere erregistroetan, gaztelerazko izenak emanez bataioetan: Maria, Domingo edo Juan bezala.
|
|
2017
|
|
|
Nire iduriko, horiek dira hizkuntzaren geroaren esperantzarik handiena, zeren eta inoiz jakin zuten guerneseyeraz, eta orain burmuinean sartua daukate, azalera ekarri besterik ez dute egin behar. Bestalde,
|
hizkuntza
baliatu nahi dute, lagun eta adiskideen artean. Ez dira ari, besterik gabe,.
|
|
2020
|
|
|
Jendeari istorioaren aurrean gogoeta egiteko gonbitea ematen zaio, eta ikuskizunean zehar jendea hunketzeko helburua ere badugu. Dialogorik ez dago, baina gorputzaren
|
hizkuntza
baliatuz kontatzen da istorioa. Agertzen diren pertsonaien arteko harremana ez da hitzen bidez adierazten, baizik eta gorputzaren mugimendu eta hizkuntza bidez.
|
|
2022
|
|
|
Bazen mila faktore. Iparraldean eta Hegoaldean, eta horietarik bat, euskaldunak bere
|
hizkuntza
baliatzeko partez, nahiago zuela hizkuntzaz negar egin. Malkoak anitzetan aditz trinkoak baino eraginkorragoak ziren, biktima planta nagusi zen mundu honetan.
|
|
|
Kanpotarrek gure bazterrak miresten, baina euskaraz hitz egiten zutenak ez entzun nahi. Gure artean ez genuen gure hizkuntza erabiltzen ahal, ez zekitenek debekatzen bai ziguten ama
|
hizkuntza
baliatzea. Euskara gutxietsia galbidean zen, haurrek ez zuten gehiago etxean ikasten eta eskoletan ez zen erakatsia.
|
|
2023
|
|
|
Ahozko lana zen nagusiki. Ondoren, XII. mendetik goiti, antolaketa testu batekin laguntzen zen, memorizazioa behartzeko agian, edo antolaketa errazteko, eta ez ziren agian testu osoak landuak, zubi gisa ikus daiteke prozesu hori denboran, alegia, ahozkotasunetik tokiko
|
hizkuntza
baliatuz idatzitako testu osora pasatze bat, hizkuntzaren aldetik ere batasun bati buruz joanez. Hizkuntz hitza erabiltzen dugularik frantses hizkuntza izendatzen dugu, noski, estatu osoan frantsesa hedatzeko helburua baitzen.
|
|
|
Azterketen gaiak ongi adierazten du: baxoan debekatzen digute gure
|
hizkuntza
baliatzea. Lizeo publikoetan, praktikan, euskara debekatua da.
|