|
2001
|
|
|
" Auteman" edo" ateman" en adiera, berriz, Azkuek dioenez," ohartu, konturatu, nabaritu, sumatu" edo antzeko zerbait da. Ez da
|
hitzak
bere onetatik atera beharrik, zuzen ugari esku artean dauzkagunean batez ere. Sagarra" ukañi" beharrik ere ez, euskaldun guztiek eskaini egiten baitute.
|
|
|
Horrela herriaren besoetako bihurtzea, honen altzoan murgiltzea nortasuna eta izena galdu arte, batek sortu zituen
|
hitzak
berak ere bestek aldatuak entzutea..., ba ote daiteke goragoko gailurrik poetaren irispidean. Ez da erraz aurkituko, behintzat.
|
|
2002
|
|
|
" ez dago beste erremediorik, gaixo hori". Nik esandako guztia esaten ari zi  tzaion aitari, xehetasun guztiak gogoratuz eta ia nire
|
hitz
berak erabiliz, baina amaren kontakizuna arrotza zitzaidan. Hotza.
|
|
|
Jendeak beti jakiten du protesta egiten diot nik, eta hor ohartzen naiz amak ordu pare bat lehenago esandako
|
hitz
berak errepikatzen ari naizela.
|
|
|
Ipuin
|
hitzak
berak, euskaraz zein erdaraz," haurrentzako edo inozoentzako istoriotxu fantasiatsu" adiera gaitzezle edo gutxiesle makurraz kutsaturik dago(...) askoren buruan. Zer egingo zaio:
|
|
|
Izena eta izana lapurtu diete: " navajo"
|
hitza
bera ere ez da indioek darabilten elea, gizon zuriek ezarria baizik, eta askok iraintzat ere hartzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Hori oso akats larria izango zatekeen. Ingurumena ez da giza ekintzetatik, desiretatik eta beharretatik bereiziriko esfera gisa existitzen; eta giza kezketatik aparte, modu isolatuan alegia, defendatzeko egin diren ahaleginek" ingurumen"
|
hitzak
berak zirkulu politiko batzuetan halako tolesgabetasun kutsu bat hartzea besterik ez dute eragin. " Garapen" hitza, halaber, oso gauza zedarritu bat adieraztera mugatu da zenbaitetan," nazio pobreek aberatsago izateko egin luketena" edo adieraziz; eta horren eraginez, gaia erabat baztertu dute pertsona askok, modu automatikoan ia ia, nazioarteko foroetan, ulertzen baitzuten aditu edo espezialisten gaia zela, hots," garapenerako laguntza" arloko kontuez arduratzen direnena.
|
|
|
Egungo merkatuen saturazioak, petrolioa, gasa, ura eta beste zenbait natur baliabide kontrolatzeko gerrak globalizatzeak, sufrimenduak eragindako etengabeko emigrazioek eta baliabiderik ezean sortu garen tokian bizi izateko modurik ez izateak hainbat trinomio osatzen dute, esate baterako pobrezia, enplegua eta kultur aniztasuna hirukoa. Horrek guztiak agerian uzten du mugen kontua ezin dela soilik ingurumenari loturiko gai bat balitz bezala hartu, zeren eta azkenean zalantzan jartzen baitu orain artean praktikatzen ari garen industri operatibaren kultur sistema osoa, are" garapen"
|
hitzaren
beraren zentzuaren inguruan ere duda eraginez.
|
|
2006
|
|
|
Gero, botila bat kirch atera zuen arasatik eta, aitari kopatxo bat zerbitzatzen ari zitzaion une berean, gaueko albistegiak tokia hartu zion musika klasikoari. Sintoniaren ondoren, Goetheplatzen entzundako Hitlerren
|
hitz
berak errepikatu zituen irratiak:
|
|
2007
|
|
|
Lisak eskua tabako kutxatilara luzatu zuen, Demetrioren bala horrek Dionirekiko guztien bukaera ere adierazten zuelakoan, baina hara non agurearen azken
|
hitzak
bere jakin mina puztera etorri ziren:
|
|
|
Ezagun egin zitzaion. Bere garaian Parte Zaharrean ibilitakoa zen?" Postaleko punki bat", esan zuen bere kabutan, Gigiren
|
hitzak
bere eginez?. Aurikularrak belarrietan sartuta, gizonak ez zituen entzuten emakumearen esanak.
|
|
|
Indiatik eta Indiatik kanpoko bortz mila baino gehiago diren uharteetarik iragan omen zen. Sasoi  nez sasoin, itsaso itsaso, leihorrez leihor ba omen zihoan beti eta horra non behin bere hizkuntza mintzo zuten eta idien ibilarazteko bere herrian bezalako
|
hitz
berak zerabil  tzaten uharte bat atzematen duen! Miretsi zen anitz ez baitzuen ulertzen nola zitekeen horrelakorik.
|
|
|
|
Hitza
bere diminutiboarekin pasatu zen frantsesera. Gaurko toponimian, Kanadan, Atlantikoaren bazterrean diren leku franko barrachois edo barriswuay deitzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Gero eta sarriago egiten du
|
hitz
bere buruarekin, eta gero eta zailagoa gertatzen zaio, ahoa itxita, bere barnerako bakarrik hitz egitea. Bartzelonan, bizikletaz doanean eta semaforo gorri baten aurrean gelditu behar duenean, ez daki nola egin ezpainen mugimendua disimulatzeko.
|
|
|
Barruan, bi ni ditut gatazkan. " Aldaketak borrokatu egiten dira", Mifuren
|
hitzak
bere komiki liburuan. Ni ezezagunaren gogoaren kontra, baina badakit pastilla hartu behar dudala, oraindik ez dela momentua.
|
|
|
Dakiena apaiza zen garaian" apaizak azken
|
hitza
bere" esan ohi zuen herri nazkatuak. Dakienak uste du azken hitz bat posible dela.
|
|
|
(Odola gaiztotzen hasi zait, baina ari naiz ikasten asmo onari begiratu eta esan gaiztoari entzungor egiten). Horrezaz gainera, horrek erakusten omen du euskarazko
|
hitzek
bere baitan duten jakinduria. Gizon on jator jakintsuak zinez egiten duena da:
|
|
|
Azken hitz posible eta erreal bakarra da hiztegi perfektu batean azkenengo lekua egokitu zaion hitzak dioena. " Hiztegiak azken
|
hitza
bere".
|
|
2009
|
|
|
" Haurretan intuitu nuen ez dagoela ezeren faksimile perfekturik:
|
hitz
bera bigarren aldiz esanez gero, ez da, ezin da izan lehendabizikoz esan genuen hitz bera".
|
|
|
" Haurretan intuitu nuen ez dagoela ezeren faksimile perfekturik: hitz bera bigarren aldiz esanez gero, ez da, ezin da izan lehendabizikoz esan genuen
|
hitz
bera".
|
|
|
Tradizioaren etengabeko eguneratze hori berdin berdin agertzen da beste alor batzuetan ere, hala nola gastronomian edo kiroletan. Gurean,
|
hitzari
berari nolabaiteko kiratsa zerion, tradiziotik urruntzea edo tradizioa uxatzea zen kontua.
|
|
|
Hagina heriotza zuhaitza izan da kultura batzuetan Europa aldetik. Grezian eta Erroman, Hecate jainkoari eskainia zen zuhaitz hau, hekatonbe
|
hitzak
berak dioen gisara, heriotzaren jainkoa zelarik. Zezen eta idi, denak beltzak, 100 azienda sakrifikatzen zizkioten hekatonbe deitu sagara aldian, eta zezen idiok adar artean hagin arbaz apaindutako koroak jantzita akabatzen zituzten.
|
|
|
Baina gaur, osasun mentala bururatzeko eguna dugunez,
|
hitza
bera dugu pentsu mentala ere. Zenbat eratara sortu ote ditu euskaldunak burua tentuz eta osasun sanoz mantentzeko saiakeraz, buruaren beraren ahuldadea sorburu izan ditueneko hitzak?
|
|
2010
|
|
|
Poetaren hitzak erronka izan ziren haren solaskideentzat, eta handitu egin zuten heroi mitikoaren eta dortokaren arteko lehian gertatuko zenaren inguruan sentitzen zuten jakin mina. Alisia gazteari, berriz, argumentu haiek guztiz ulertu gabe entzuten geratua baitzen, musika irakasle zuenaren
|
hitzak
bere asmoan aurrera jarraitzeko adore emaile gertatu zitzaizkion. Ahal zuen guztia egingo zuen Akiles gazte arinak bere lehiakide mantso eta esanekoa gaindi zezan eragozteko.
|
|
|
Gainbehera etorri zen, Estatut berriari zegokionez, Katalunian emandako hitza. Eta berdin gertatuko zaigu guri ere auzi guztietan, hasi Eusko Jaurlaritzaren Salamancako dokumentuekin eta amaitu euskal gizartearen erabakia errespetatzeari dagokionarekin; azkenean,
|
hitza
bera ere ukatu digu.
|
|
|
Hark ere, 1980ko apirilaren 22an, Agirre Lehendakariak egindako modu berean hartu zuen kargua Leizaola Lehendakari Zaharraren aurrean: Gernikako karguaren zina eginez, eta 1936an Agirre Lehendakariak esandako
|
hitz
berak esanez. Egun horretan, tradizio bilakatu zen Agirre Lehendakariak kargua hartzean erabilitako modua, bai lekua eta bai hitzak ere.
|
|
|
Lehen Lehendakari Jose Antonio Agirreren
|
hitz
berak erabili zituen Ibarretxe Lehendakariak Gernikan kargua zin egin zuen aldi bakoitzean. Egoera lazgarrian jabetu zen karguaz Jose Antonio Agirre," askatasunaren Arbolaren pean, askatasunaren aurkako baionetez inguratua", Gernikatik New Yorkera Berlinetik pasatuz liburu autobiografikoan oroitzen duen bezala (Donostia, Erein:
|
|
|
Haragi garbiaren pisua libratan?... Dena dela, badirudi garai batean asko erabilia izan zela hamabiko muga hori, amaitu
|
hitza
bera, hamabitu zaharretik datorrela baitio Mitxelenak.
|
|
|
Ez, ez dut uste nik hala ikusinahi hutsa denik,
|
hitzak
bere zentzua eskatzen baitu. Eta Etxagarai jauna kartzelatik atera eta atzera Berdabiora utzuli izanen ez zela igartzeko, berriz, lehen aipatu den pasartea iruditzen zait beti gogoan hartzekoa:
|
|
|
zehaztasun osorik ezinaren jolasa, eta horra filologo guzien betiko bazka. Azkuek berak, nahiz kanta eta
|
hitza
bera ezagutu, ez baitzuen bere hiztegian sartu jarraikile harenik. Orotariko Euskal Hiztegiak badakar, ordea, testigantza franko:
|
|
|
Antza denez, egia erlatibo adierazpenak absurdora eramaten gaitu. Agian, egia
|
hitza
bere hiztegitik erauztea da erlatibistak duen irtenbiderik egokiena. Baina ez du gustuko irtenbide hori.
|
|
2011
|
|
|
Haizea da egia ororen jabe,
|
hitzak
bertan bizi dira aske.
|
|
|
Zenbat aldiz esan behar diat ez dakidala ezer, aspaldi nabilela mundu horretatik aparte!, eta bigarren aldiz erabili zuen mundu
|
hitza
bere lagunen zirkulua izendatzeko.
|
|
|
Tonto zakila ote nintzen, ez dut nik erabakiko, baina tontoa ematen nuela, bai, ez bainuen, guztiagatik ere, atzera egiteko asmorik. Neskari eman nion
|
hitzak
bere bidea egingo zuen. Ez konbentzimenduz, ez leialtasunagatik, ez inori laguntzeko bulkada etiko bategatik, ez gaztetasunak hain berea omen duen idealismoarengatik, ezta Francori nion gorrotoagatik ere.
|
|
|
Konturatzen, aita? Agustinek eta biok Neskari egotzi diogun
|
hitz
bera darabilt nigatik: zinikoa.
|
|
|
oso eztabaida beroa piztu zen. Jeneralean, ezkertiarren eta epelagoen arteko lehiara edo abertzaleen eta espainolisten artekora lerratzen ziren eztabaida gehienak, baina gau hartan, estreinako aldiz, gizonezkoen eta emakumezkoen artekora aldatu zen debatearen ardatza, eta kasik feminismo
|
hitza
bera gurean erabiltzen hasi aurretik entzun genituen lehen hausnar feministak jendaurrean.
|
|
|
Segituan ekin zioten errepublika antolatzeari eta hala erabaki zuten euren gobernurako burutzat hirurogei urtetik gorakoak aukeratzea. Zahar hauek Solue gainean batzen ziren errepublikaren arazoak eztabaidatu eta erabakitzeko, eta hortik sortu zen" batzarrak"
|
hitza
bera ere (batu+ zaharrak). Ba omen zegoen Solue gainean zuhaitz lodi, adartsu eta zapala, hosto txiki eta kizkurrekoa, errautsaren kolorekoa eta gauez dir dir egiten zuena.
|
|
|
|
Hitz
beraren jatorria," estraperloa", nahiko xelebrea dugu. Espainiako II. Errepublika garaian argi indarrez funtzionatzen zuen erruleta joko bat Donostiako kasinoan jarri nahi izan zuten.
|
|
|
Militanteak bere baitan daramatza(
|
hitzak
berak argi uzten du) gatazka, borroka, norbere bizitzaren sakrifizioa gorengo zeregin historiko baten argitan. Jokamolde hori antzua da behin honezkero.
|
|
2012
|
|
|
Anderson, CH. Hill), erresuma absolutuaren muina, estatu
|
hitza
bera ere nahiko anbibalentea gertatzen baita, feudala izaten jarraitzen du. Zaldunek edo nobleziakoek laborarien eta hirietako burgeseriaren aurka egiteko tresneria juridiko eta politiko berriak garatu zituzten.
|
|
|
Derecho novÃsimo foral. Aldi berean, AutonomÃa Vascongada, autonomia
|
hitza
bere esanahi hertsian, hau da, Erresumako administrazio publikotik at, autonomoa edota bere kabuzkoa zela adieraztera zetorren izendapena ere erabiltzen zen. Hara hemen, laburbilduta autogobernuaren ikuspegitik euskal Konstituzio politikoaren oinarri eta ardatz juridikoa eta politikoa:
|
|
2018
|
|
|
Eta Joni buruz ere hitz egiten dio. Brunok hartzen du
|
hitza
berak ere ezagutu duela aipatuz eta satorren bilkura antolatzen ari direla...
|
|
|
Bai, gozatu...". Berehalako eragina dute
|
hitzek
bere gorputzean. " Hori da...
|
|
|
" fugite partes adversæ" esanez hil omen zen. Musde Dexesek heriotza orduan esandako
|
hitz
berak. Mugarrek modu sinesbera hartan uxatzen zituen izuak:
|
|
2019
|
|
|
Denborarekin" maitea" geure izenen ordezko bihurtu zen, efektu magiko hura edukitzeari utzi zion, eta pixkanaka kexa doinua hartu zuen. " Maitea, oroitu al zara esnea erosteaz?"" Esan nizun ostiral honetan partidua neukala, maitea."" Joder, maitea, mila bider esan dizut." Alferrik saiatu nintzen
|
hitza
bere esanahiaz betetzen. Elkarrekin eman genituen azken hilabeteetan" maitea" esaten nizun, hitzaren soinuak lehenbiziko aldi haietara itzuliko gintuen itxaropenarekin, hitza errepikatze hutsak jadanik hilda zegoena berpiztu ahal izango balu bezala.
|
|
|
Haustura, taldeko moko zakar baten oharraren ondorioz izan zen: Marian eta Ainesen arteko intimitate femininoa susmagarria zitekeen batzuentzat, ez baitzen zikinkeria horiekin jostatzen, apezak azken
|
hitza
bere, gizona gizon eta emaztea emazte zegoen herrialde batean! Alta ez zegoen beren artean, desira desordenatu bihirik.
|
|
|
O, txoroa ni halakoa! Emandako
|
hitza
bere hartantxe hartu izan banio! Hara hor bitxi saltzaile bat egiazkoa gezurrezkotik apartatzen ez dakiena!
|
|
|
Samuel Becketten estetikan ez bezala, bete betean? sartzen dira Luckyren monologoa deituan hitzaren baliabide ludikoak,
|
hitzaren
beraren potentzialitate musikala, hitzaren suziri akustikoak. Halako testuetan hitza ez dago edukien zerbitzura:
|
|
|
Halako testuetan hitza ez dago edukien zerbitzura:
|
hitzak
berak dira ontzi eta eduki. Dortokak berekin darama oskola, baina oskola galduko balu ere, dortokak ez dio utziko dortoka izateari.
|
|
|
Apirilak biribiletik gutxi duelako, 30 egunen biribiltasun hiru hamarreko biribilkako horiena ez bada. Baina, apirila,
|
hitza
bera, nondik ote dator. Zer esan nahi ote du?
|
|
|
Ilargi betea, beteen puntuan iristen da bere klimax osora. Klima
|
hitza
bera, orain hitzetik hortzera darabilguna, aldatzen ari ote zaigun edo ez... ba, klima hitz hori grezieratik dator, grekoz dago, eta aldapatxoa, pendiza, aldatsa, erripa, malda esan nahi du eta baita eskailera edo zurubia ere.
|
|
|
Asko erabili izan dira zenbait parajetan aurreko izen horiek. Hil honekin ondo trentzaturik zetorrenentz, abuztu
|
hitza
bera pasatu zen uzta esan nahi izatera: abuztua biltzea.
|
|
|
Druida
|
hitza
bera, badirudi dru (haritz)+ vid (mihura), bi hitz horien elkartzetik datorkela, hau da, indar giharre haritzarena eta mihuraren espiritu eta jakituria, biak, uztarri eta pertsona berean. Haritzak lurrean zainak dituela, lurreko indar trinkoenak bereganatzen baititu.
|
|
|
Gariaren jirako pausoak itsatsi zitzaizkion garai batean gure bizi inguruari, hartatik behar baitzen bizi. Garizuma
|
hitza
bera daukagu testigu, eta baita garitate bera ere; gariarora iristen zirenean, hor kokatzen baitziren Azinzio eta Pentekoste inguruko prozesio letaniadun eta kyrieleisondun haiek. Azinzio letañak deitu zitzaien, herri batzuetan, akordatu bestela esaera zaharrak dioena:
|
|
2020
|
|
|
Sarari otu zitzaion berak iraganean jasandako hitzak aditzen ariko zela une horretan pazienteren bat San Damian Klinika Sendategiaren eraikin berrian. Halaber, galdetu zion bere buruari nolatan laga zien pantailatxoan irakurritako zuri beltzeko eskuorri zahar bateko
|
hitzei
bere baitarako bidea hartzen, nolatan gela huts haren erdian egonda jantzi zituen aspaldiko jakak. Ze, horrek guztiak, finean, beste kontu bat zekarkion, arranguraren arranguraz biziraupena oztopatzen zion kontu bat, dendan pozik lanean egonda ere maiz azaltzen zitzaion hodei beltza:
|
|
|
Alaba hitzak ihes egin zidan bizpahiru aldiz Foru Aldundien zerga kanpainari buruzko albiste baten erdi erdian. Beste behin, telepronterreko testuan ageri ez zen egia esango dizut bat eskapatu zitzaidan,
|
hitzek
bere kabuz soinu bihurtzea erabaki balute bezala. Ahoskatu behar ez nituenak ahoskatu nituen telebistako kameren  aurrean, urteetako jarduera profesionalak dakarren egoeraren kontrolaren arrasto izpirik gabe.
|
|
|
Posmodernoak,
|
hitzak
berak dioenez, posea eguneratua dauka.
|
|
2021
|
|
|
Azkenean, euskaltzain urgazle izendatu ninduten, baina ez nintzen joan agiria jasotzera ere. Egia esan, urgazle
|
hitza
bera nardagarria zitzaidan, kakofonikoa; eta hitz hura inguratzen zuen giroa, areago. Behin onartu nuen Euskaltzaindiaren B titulurako epaimahaian egotea, Mitxelenak mesedea eskatuta; ezin ba uko egin nire maisuari, nahiz eta banuen horretarako bezainbat gaiztotik; baina, orduko hartan, ahuldade uneren batean harrapatu edo.
|
|
|
Ze maixukeria zen hori? â³ Ba believe eta love, inglesez,
|
hitz
bera... edo hitz beretik datozela, gaizki ulertu ezpadut liburu hortan jartzen duena. Hau da:
|
|
|
Ze maixukeria zen hori? â³ Ba believe eta love, inglesez, hitz bera... edo
|
hitz
beretik datozela, gaizki ulertu ezpadut liburu hortan jartzen duena. Hau da:
|
|
|
" Jarduera esentzial" bat izango zen hori, kur! ⳠHi  tzak munduaz ari dira, ezta?, batzuk behintzat, eta mundua aldatu den bezala aldatu delarik,
|
hitzak
berak ere ez al dira beste era batera hartzen. Ezin al liteke izan?
|
|
|
xix. mendeko pentsalari askok gizadiaren aurrerapena hizpide izan zuten, eta gutxi batzuk, gizadiaren gainbehera. Gaur, aldiz, ez da oso egokia ezta" gizadi"
|
hitza
bera ere letra larriz erabiltzea, gizadi bat bakarra balego bezala. Ikerlan arkeologikoetatik ondorioak ateraz gero, gizaki edo homo mota anitz egon dira, elkarrekin edo elkarren ondoan bizitzen.
|
|
|
Frantsesez, gueux. Handik aurrera, independentziaren aldeko matxinoek" eskale"
|
hitza
bere egin eta Geuzen?" eskeko", izena eman zioten beren buruari.
|
|
|
Batek daki zenbat genozidio izan ote diren Historian. " Genozidio"
|
hitza
bera August von Platen xix. mende hasierako alemaniar poetaren sentiberatasunari zor zaio. Platenek, lehendabiziko aldiz baliatu zuen" genozidio" hitza poloniarren askatasunaren aldeko borrokaren harira egindako oda batean, zeinean Austriak, Prusiak eta Errusiak Poloniako herrialdea zatikatzeko eta betiko irensteko asmoa gaitzesten zuen.36
|
|
|
Dena den," amets"
|
hitzak
berak ere galdu du esanahia honezkero. Bete ezazu zure ametsa!,, diosku publizitateak behin eta berriz," ametsa" markak hausteko lehia edo egozentrikoen goranahiaren sinonimoa balitz bezala.
|
|
2022
|
|
|
...ren gauzak nire buruan lotzen dituena sendoago da psikoanalisiaren historiako sendatzerik ikusgarriena baino, eta konfiantza arazoa ere bada, ezin lasaitu naiteke aurpegia ikusten ez diodan gizon honekin, ez dut lortzen esaten didana gogoan hartzea, zeren liburuetan idatzirik dagoenarekin ikustekorik ez du, idatzirik dagoena beti da argiagoa esan daitekeena baino, ez da hain bortitz, eta oroz gain
|
hitz
berak behin eta berriz eta askotan irakurri eta berrirakurri daitezke, horra zergatik ez duen nire psikoanalistak oharrik hartzen, zergatik daraman ongi hitz mordo hori, eta bost axola nik txakur intziriak egitea, eta beharbada nire aita bezalakoa da, inpotentea eta disfrutatzailea, eta zer daki psikoanalistak nik diodan mesfidantzaz eta bere behatzetako azkazal horituek ematen didaten nardaz, di...
|
|
|
–Zer, honengatik ere jeloskor egon behar al duzu orain? , esan zuen Madeleinek, baina
|
hitzok
bere ahotik irteteaz batera damutu zen. Ez zitzaien izenik edo gorputzik eman behar jeloskor baten fantasiei.
|
|
|
" Emagina"
|
hitzak
berak," etxekoandre" edo" neskame" hitzek bezala, emakumeei soilik dagokien lana islatzen du. Antzinako kontuak diruditen arren, oraindik termino horien erabilera ohikoegia da, gizon batek emagin lanak edota etxekoak egin ahal izango ez balitu bezala.
|
|
|
Hitzaren esanahiarekin jarraituz, gaztelaniazko" guarderÃa"
|
hitza
bera ere ez zait inondik inora egokia iruditzen, umeak gordetzeko leku bat al da ba. Umeak gordetzea ekin  tza arbuiagarria da bere horretan, izan ere, behar ez dugun gauzekin edo erabiltzen ez ditugun bitxiekin egiten den modu berean, unean bistara traba egiten digun edozein objektu izango bailiran, nonbait (dela tiradera, dela gela bat) gorde egiten ditugula pentsatzera garamatza.
|
|
2023
|
|
|
Bertzalde, Ergoienekoek tximistari añeztura; arbizuarrek iñiztura. Funtsean
|
hitz
bera da, oinaztura oinarri; ortzian trumoiak aditzen direnean, ostotsak dira, Etxarri Aranatzen bezalaxe; Arbizun, ostotsa ere bai: Ortziren hotsak irauten du mendeak joan, mendeak etorri; tximistargia mintzabide, Ergoienan añeztura edo eñeztura, zein den etxea; arbizuarrek, berriz, iñiztura.
|
|
|
Behin eskerrak eta argibideak emanda, ekin dio aro bidaiariak elizitatu eta galdetzeari, albait hitz berekienak zakuratzekotan. Berbaroa aro berbategirako galdekizun bihurtu du aro bidaiariak, eta ipar ekialdeko haizeak hara eraman duenez gero, haizeen inguruko
|
hitz
bertakoenak jakin beharrean dihardu aro bidaiariak. Tupustean, lehendabizikoa aireratu dute andoaindarrek:
|
|
|
Oraindik gordetzen du Goizuetak" ekialde" samarreko lexikoa: horma
|
hitzak
bere hartan dirau. Izotz beltza horma da, baina jela ezari ezarian sartuz doa goizuetarren hitz zorroan, Hernani izan baita goizuetarren aterabide berezko eta naturala luzaro, Urumea ibaiak iltzatzen duen harremanari segika.
|
|
|
Beste zenbaitetan tenperatura elurrari ekiteko bezain hotza ez denean, lanbera izaten da, elurbustia, alegia. Arrasaten ere
|
hitz
bera ezpaineratzen omen dute berbadunek. Beste zenbait bazterretan osterantzeko esangurak dauzka berbak; berbarako, Abadiñon, lanberatu aro latzaren ostean, biguntzen hasten duenerako erabiltzen dute, eta Durangon elurra urtzen denerako.
|
|
|
Batzuek ez dakite zelan izendatu, baina adinekoek esan dute, behinola, arrakaldo berba ohikoa izaten zela neguetan.
|
Hitz
bera erabiltzen omen dute intxaurraren oskolari irizteko; halandaze, antza denez, horrexek balio dio hiztunari, gogortasunak, beharbada?, metafora eratzeko. Antzeko terminoaz baliatzen dira lurrean neguan sortu ohi den izotz geruza izendatzeko:
|