|
2000
|
|
|
Nahiz eta ikurrari edo izenari dagokionez euskal ordezkari ofiziala izan, gainontzeko lurraldeetako biztanleak baztertuz,
|
hiru
herrialdez osatutako autonomia baten lehendakaria besterik ez denak ezin du euskaldun guztion erreferenterik izan.
|
|
|
Alemania, Eslovenia, Hungaria, Italia, Frantzia, Polonia, Erresuma Batua eta Errumanian. Mediterranio aldean
|
hiru
herrialdetan: Maroko, Tunisia eta Turkian.
|
|
|
Maroko, Tunisia eta Turkian. Nafta eta Commonwealth elkarteetako
|
hiru
herrialdetan: Estatu Batuak, Kanada eta Mexikon.
|
|
|
Nafarroan eragina duten auziei buruzko albisteak kasurik hoberenean (gaztelaniazko albistegian) %6 diren bitartean, Euskal Autonomia Erkidegoan eragina dutenak %23tikgora dira. Gainera, azken hauei
|
hiru
herrialdeetako batean eragina dutenak (hotsAraba, Bizkaia edo Gipuzkoan) gehitzen badizkiegu, kopuru hau guztien erdi ingururairisten da. Hartara, Nafarroa ez da erreferentzia ETBko albistegi orokorrentzat.
|
|
|
Gainera, gutxiengo egoeran dauden taldeen eta estatuaren identitateek nolakoerlazioa zuten ikusteko, koerlazio analisia egin genuen
|
hiru
herrialdeetan, emaitzaondoko taulan agertzen delarik:
|
|
|
– entzulegoarengan arrakasta handiena duena, hots, 7,30etan osatzen duten albistegia,
|
hiru
herrialdeen informazioa boteaz saio berean, elkarren korrespontsalak bihurtuz. Halaber, igandeetan (programaketa finkorik ez bada ere oraindik) Meza igortzen dute bat eginda, arratsaldeko hainbat kirol berrirekin batera.
|
|
|
Ezin zuen, horrenbestez, gerra hura nola amaitu zen jakin, baina, han emandako ordubetean ikusitakoak ikusita, gerra hura bere burkideek irabazi zutelakoan zegoen, Errepublikaren indarrek faxisten erasoari azkenean ere aurre egiten asmatu zutelakoan. Nekez uler zitekeen bestela Euzkadiko
|
hiru
herrialdek autonomia izatea, Legebiltzarra, Jaurlaritza, lehendakaria... Eta ertzainak!
|
|
2001
|
|
|
Euskal Publizisten Federazioa. Egun erkidegoko
|
hiru
herrialdeen publizitate agentzien elkarteak batzen dituen federazioa dago. Baina hiru elkarte horietatik aktiboena Bizkaikoa dela esango nuke.
|
|
|
Txostenean ageri denez, 2000 urtean Arabak izan du emakumearen kontratazio tasarik handiena, eta txikiena, berriz, Bizkaiak; Gipuzkoa, berriro ere, tartean gertatu da. 1986tik 1991ra bitarteko ekonomiaren susperraldiak
|
hiru
herrialdeetan onura handia ekarri zuen emakumearen kontratazioaren arloan. Eta urteetako krisiaren ondorioz galdutako lanpostuek eragin handiagoa izan zuten gizonezkoen artean, nahiz eta Gipuzkoan bi kolektiboak gertatu ziren nahiko erasanda.
|
|
|
Araba eta Gipuzkoa, berriz, txandaka aritzen dira. 2000 urtean Gipuzkoak zuen langabetu gutxien, %9, 2; Arabak %10, 1 zuen; eta Bizkaiak %15, 1
|
Hiru
herrialdeetan nahiko bilakaera homogeneoa egon zen 1994 arte; eta 1986tik 1994ra bitartean hirurek antzeko kopuruen gorabeherak izan zituzten ehunekoetan. Baina 1994tik 2000ra bitartean Gipuzkoan lortu zen langabeziaren beherakadarik nabarmenena, eta ondoren Araban.
|
|
|
Munduko kabiarra ekoizten duten
|
hiru
herrialde handiek, Errusiak, Azerbaijanek eta Kazakhstanek urioiaren arrantza bertan behera uztea erabaki dute urte bukaera arte, desager ez dadin. Espezie hori nabarmen sarraskitu da Caspio itsasoan, hura baita bere arrantza zentro nagusia, legez kanpoko harrapaketengatik (10 tona arrain), legez kanpoko harrapaketa bakoitzeko.
|
|
2002
|
|
|
Status politiko berezia duten
|
hiru
herrialde agertzen dira 50 selekzioko zerrenda horretan. Hala nola, Andorra, San Marino eta Liechtenstein.
|
|
|
Ia hogei urte betetzera helduta, gero eta zailagoa dirudi ekimenaren alderdi politikoak alde batera uztea. Penintsulako
|
hiru
herrialdeetako literaturaren egoerak jarreraren bat erakustera behartzen gaitu egunero: laido historikoak ohiko bilakatu dira, eta industria editorialak irakurle militantearen transformazio etengabeari egin behar izan dio aurre, zeinek plazera, entretenimendua edo lilura nahi baititu gaur egun.
|
|
|
Lehen aukera galdua 1839an gertatu zen, foruak kendu zizkigutenean: lau diputazioak joan ziren negoziatzera Madrilera eta orduan ere Nafarroako ordezkariak aldendu egin ziren beste
|
hiru
herrialdekoetatik konponketa batera iristeko, elkarrekin konponbide bateratu bat lortzeko modua zegoenean.
|
|
|
udalerria, departamendua, erregio edo eskualdea eta, azkenik, maila estatala. Ipar Euskal Herria osatzen duten
|
hiru
herrialdeetako (Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapurdi) udalerriak, beste zenbait udalerrirekin batera, Pirinio Atlantikoak izeneko Departamenduan (hiriburua Paue izanik) barneratutadaude; era berean, Departamendu hori, beste zenbaitekin batera, Akitaniako erregioedo eskualdearen (hiriburua Bordele) zati da. Horrako hori da estatu frantsesekoegitura administratiboa, eta Ipar Euskal Herriko hiru herrialdeek departamendupropio bat osa dezaten orain arte egindako aldarrikapen guztiek agintari frantsesenezezkoa jaso dute, behin eta berriro.
|
|
|
Honek lurraldearen antolaketaren, ingurumenaren eta garapen jasangarriarenalorretan jorratu beharreko ildo nagusiak finkatzen ditu; azpiegitura eta ekipamendu handien kokapenerako irizpideak jartzea ere berari dagokio; politika sektorialaskotarikoak koordinatu eta bere esanetara egokitzeaz arduratzen da; bizigune edo. Pays direlakoetan eta hiri sareetan antolatzen du lurraldea; eta administrazioenkokapena, inbertsio publikoak eta etxebizitzak gauzatzeko irizpideak ematen ditu.. Pays hitzak interes ekonomiko eta sozialen komunitate bat eman nahi duaditzera, eta batasun geografiko, kultural, ekonomiko eta sozialaren isla da. IparEuskal Herriko
|
hiru
herrialdeek, ikuspuntu juridiko administratibotik,. Pays batosatu zuten 1997an. Baina horren izaera sinbolikoa da nagusiki (udalen mailareneta departamenduaren mailaren artean kokatuta, zenbait zerbitzu publiko estatal etalokal eskaintzeko eremu egokitzat jotzen dute). B) Lurraldearen Antolaketa eta Garapenerako Eskualdeko Eskemak (LAGEE) Hauek, dagokien eskualdean, ingurumenari, garapen jasangarriari, garraio azpiegitura handiei, ekipamendu handiei eta interes berezia duten zerbitzueiburuzko jarraibide nagusiak ezartzen dituzte.C) Lurraldearen Antolaketarako Artezpideak (LAA) LAAek aurreko bi tresnek esandakoa zehazten dute lurralde ezberdinenbaitan, denen artean garapen, oreka eta antolaketa egokia lortu nahian.1995eko LAGLren aurretik, eta ondorioz Ipar Euskal Herria. Pays gisa osatu baino lehen, zenbait ekimen burutu ziren bertan egitura propio bateratu batzukeratu nahian.
|
|
|
Ipar Euskal Herria osatzen duten hiru herrialdeetako (Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapurdi) udalerriak, beste zenbait udalerrirekin batera, Pirinio Atlantikoak izeneko Departamenduan (hiriburua Paue izanik) barneratutadaude; era berean, Departamendu hori, beste zenbaitekin batera, Akitaniako erregioedo eskualdearen (hiriburua Bordele) zati da. Horrako hori da estatu frantsesekoegitura administratiboa, eta Ipar Euskal Herriko
|
hiru
herrialdeek departamendupropio bat osa dezaten orain arte egindako aldarrikapen guztiek agintari frantsesenezezkoa jaso dute, behin eta berriro.
|
|
|
EAEko parke teknologikoek arreta berezia eskaintzen diote teknologia oinarriko enpresen sorrerari (inkubazio jarduerak, unibertsitateetako eta beste zentroteknologikoetako spin offsak, etab.).
|
Hiru
herrialdeetan daude horrelakoak. Zamudioko Parke Teknologikoa (Bizkaia) 1985 urtean sortu zen, estatuko esperientzienartean lehenengoa eta arrakastatsuena izanik, bai enpleguaren aldetik zein enpresenteknologia maila eta harremanengatik (Eusko Jaurlaritza, 2001).
|
|
|
Lehen sektorean jarduten duten pertsonen kopurua behera joan da etengabeazken hamarkadetan, eta gaur egun joera horrek indarrean dirau, 7.3 irudiak erakusten duenez. 1998an Hego Euskal Herri osoan 38.000 pertsonak soilik lan egitenzuten lehen sektorean, eta 2000 urtean mendebaldeko
|
hiru
herrialdeetan, langileenkopuruak %27ko jaitsiera nozitu du, aurreko urtearekin alderatuz.
|
|
|
Hego Euskal Herriko gainerako
|
hiru
herrialdeei dagokienez, ustiategi handienak Araban daude eta txikienak Gipuzkoan. Ekoizpenei dagokienez, EAEn erenekazaritzak abeltzaintzak baino ekoizpen handiagoa ematen du.
|
|
|
Nafarroako kanpo merkataritzaren kontzentrazioaren ispilua da, halaber, bertako inportazioen erdia baino gehiago Alemaniatik eginizana. Esportazioetan ere kontzentrazio maila oso indartsua dela egiaztatzen du, Nafarroako kanpo salmenta guztiaren erdia baino gehiago
|
hiru
herrialderen artean (Frantzia, Alemania eta Erresuma Batua) erakartzeak. Europako Batasunetik kanpo, AEBak dira Nafarroako kanpo elkartrukeetan nolabaiteko lotura esanguratsuaerakusten dutenak.
|
|
|
Gaur egun, multinazionalen garaian, premiazkoa deritzot ikuspegi transnazionala eta europarra indartzeari; baina, jakina, nonbaiten sustraitu beharra dago, eta historialariok nonbaitetik eta norbaitzuentzatidazten dugu geure historia, esperientziaren harian. Horregatik, guztiz bideragarriaeta komenigarria da, nire ustez, Euskal Herriaren historia lantzea eta sakontzea; ikuspegi transnazionala osatzeko, egitura nazionala, eta Euskal Herrikoa kulturesparruan eta politikoan, mendebaldeko
|
hiru
herrialdeetan behintzat, begi bistakoegitura dugu, datuen arteko beste zehaztapen bat gehiago da.
|
|
|
delakoaren programa gero eta barneratuagozegoen; hau da, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoaren Batzar Nagusietako ordezkarienbilkura komunak indartu egin ziren XIX. mendean zehar. Mende hasieran, boterezentralaren aginduz, J. A. Llorente-k
|
hiru
herrialdeetako tokian tokiko botere publikoen ohiko diskurtso historikoaren aurka egin zuen, hots, autogobernuaren legitimitatearen iturburu zen diskurtsoaren aurka. Erantzunik ez zitzaion falta izan:
|
|
|
Erantzunik ez zitzaion falta izan: horra Arangurenek sortu zuena eta ondoren 1829an P. Novia de Salcedok idatzia.Azken honek,
|
hiru
herrialdeetako historia landu zuen, eta zuzenbidezko ikuspegiagailendu zen beraren diskurtsoetan; azken batean, autogobernu politikoa, delakodiskurtso historiko jakin baten araberako legitimitatean oinarritzen zuten. Bainabestelako eraginak ere agertu ziren; esate baterako, iraultza liberalaren garaikoak.Kasurako, Ibañez de la Renteriak eginiko testuetan borondateari edo nahiari iraganari bezainbesteko garrantzia eman zion.
|
|
|
Herri eskubide kolektiboenadierazpena nabari dugu adierazpen horretan. Foralisten eta antiforalisten artekodiskurtsoetan, XIX. mendean, eta bereziki neofuerismoaren bidetik,
|
hiru
herrialdeen nortasun politikoaren indarra gero eta nabarmenago azpimarratzen zen, monarkiaren aniztasunaren baitan.
|
|
|
Zehazki, 1994az geroztik Laku Handietan lan egiten duen Caritasek gizarte sarea indartu eta osasun eta hezkuntza zerbitzuak eta gizarte zibilaren arteko elkarrizketa sustatu nahi ditu. Gaur egun,
|
hiru
herrialde horietako biztanle gehienak pobrezian bizi dira. Ruandan, Caritasen datuen arabera, populazioaren herenak (8.800 milioi biztanle) egunean dolar bat baino gutxiagorekin bizi da, eta %50 pobrezia mugaren azpitik bizi da.
|
|
|
Herri hori jatorriz indoeuroparra da eta 25 milioi herritar inguru ditu. Hala ere, banaketa kolonialaren ondorioz, herritar horiek Turkia, Irak eta Iranen lurraldeetan banatuta geratu ziren, eta
|
hiru
herrialdeetan errepresio bortitza jasaten dute. Herrialde horien arteko lehiak bakarrik eskaintzen die, noizbehinka, arnasaldiren bat.
|
|
2003
|
|
|
Hasieran erretolika abertzalez baliatzen da euskaldunon lurraldea marrazteko eta Euskal Herria bere osotasunean agertzen da. Baina gero, proposamen zehatzagoak egiten direnean, EAEko
|
hiru
herrialdeei zuzenduak dira soilik. Nafarroan eta Iparraldean beste indar korrelazio bat dagoela esaten da eta hori aldatuz gero, ikusiko dela zein bide hartu daitekeen.
|
|
|
Baina azalpenetik edukietara pasatzen garenean ahaztu egiten gara aitzin-solas horretan esan dugun guztiarekin eta EAEz hitz egiten da soilik. " Egin dezagun erreferendum bat
|
hiru
herrialde horietan, non boterearen eragingailua daukagun, eta gero ikus dezagun egun horretan bertan edo nafarrek eta iparretar batzuek bozka ematen ote duten", ondorioztatzeak ez du zentzu handirik. Baldintzak ez dira inondik ere berdinak.
|
|
|
Proposamena bera zilegi izan daiteke ala ez, ados egon gaitezke ala ez, baina hori du akats nagusia. Abertzalea naizen aldetik eta nafarra naizen aldetik,
|
hiru
herrialde horietarako proposatzen duenaz gain, Ibarretxek eta bere alderdiak Nafarroa eta Iparraldean erabakiak martxan jartzeko zer proposatzen duen jakin nahiko nuke. " Indar korrelazioa aldatzen denan, zerbait egiterik izango dugu", esaten da, eta hori ez da proposamen bat, hori konstatazio bat da.
|
|
|
Ibarretxeren planaren errealismo dosia beste batzuekin alderatuta, oso txikia dela esango nuke. Inork uste al du
|
hiru
herrialdetara zuzendutako proposamen batek gatazka gainditzeari begira errealismo dosirik izan dezakeenik. Egungo zatiketa administratiboa eta marko politikoaren ezaugarritzea inoiz ez denean euskaldunen hautu librea izan, horren gainean eraikitako bideak inongo arrakastarik izan dezakeenik?
|
|
|
Pakete horrek Europar Batasuneko kideen artean ez egoiliarren datu fiskalei buruzko informazio betebeharrak ezartzen ditu 2005eko urtarrilaren 1etik aurrera, baina Belgika, Austria eta Luxaustria eta Luxenburgorako sistema iragankorra dute, eta herrialde horiek, Suitzako banku sekretuak baldintzatuta, informazioa askatuz gero, kapitalen beldur dira. Erkidegoko
|
hiru
herrialde horiek bankuaren sekretua gorde ahal izango dute, baldin eta jatorrian %15eko atxikipena ezartzen badute 2005etik aurrera, %20koa 2007ko urtarrilaren 1ean eta %35ekoa 2010eko urtarrilean. Atxikipen horren laurdena gordailua egiten den herrialderako izanen da eta gainerako 75a ez egoiliarraren jatorrizko herrialderako.
|
|
2004
|
|
|
Proposamen zehatz eta guzti. Badira mendebaldeko
|
hiru
herrialdeentzat soilik estatutu berri bat nahi dutenak, ekialdeko beste hiru herrialdeentzat instituzionalizazioa abiaraziko dutela esan dutenak diren bezalaxe. Ipar bakar batean mendebalde eta ekialderako hego berak izan behar dituen ekimenaren aldekoak ez dira falta ere.
|
|
|
Proposamen zehatz eta guzti. Badira mendebaldeko hiru herrialdeentzat soilik estatutu berri bat nahi dutenak, ekialdeko beste
|
hiru
herrialdeentzat instituzionalizazioa abiaraziko dutela esan dutenak diren bezalaxe. Ipar bakar batean mendebalde eta ekialderako hego berak izan behar dituen ekimenaren aldekoak ez dira falta ere.
|
|
|
Koldok antzina Añana hegoaldeko »Gobiaran, Gesaltza eta Lantaron» euskararen egoera larriaren zergatiak argitu ditu. "
|
Hiru
herrialde horietan ez dago euskararen aztarnarik, ezta toponimoetan ere. Hori zergatik?".
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan indarrean dagoen ofizialkidetasunaren izaera daukagu jomugan. Izan ere,
|
hiru
herrialde horietako euskararen izaera ofiziala ez baitu zalantzapean ezarriko ideologia ofizialak. Alabaina, nik neuk behintzat, lege gaietan aditua izan gabe, euskararen izaera ofizial hori ez nuke erdarak bermaturik daukan izaera ofizialaren pare jarriko.
|
|
|
Aurrerapen horrek alde batera uzten ditu, neurri handi batean, hirugarren adina, atzo ezagututako Forrester Research aholkularitza enpresak egindako ikerketa baten arabera. Lan horren arabera, Europako hegoaldeko
|
hiru
herrialde handienak, internauta populazioari dagokionez, eten egiten ari dira Britainia Handiko, Alemaniako eta Iparraldeko bizilagunekin. “Hala ere, ez dut uste berehala lortuko dituztenik, eta hori azken herrialde horietan talde adierazgarri bat dagoelako da:
|
|
|
Europako Batasuneko Estatistika Bulegoak, Eurostat, atzo argitaratutako 2003ko datuen arabera, Espainia da arrainen, olioen eta koipeen kontsumoari aurrekontu gehiena eskaintzen dion Europako herrialdeetako bat, Portugalekin eta Greziarekin batera. Italiak
|
hiru
herrialde horiekin bat egin du Europar Batasuneko okelen, fruten eta barazkien esportazioen buru izateko; Erresuma Batuak, berriz, lekaleak kontsumitzen ditu eta Alemaniak alkoholik gabeko edariak. 1994tik 1999ra bitartean, Europako Batasunak bi puntuko beherakada izan zuen elikagaien kontsumoan, nahiz eta Irlandan eta Estonian murrizketa nabarmenagoa izan zen.
|
|
|
Unibertsitateek berek proposatu dizkiote tituluak Europar Batasuneko Gobernuari, bera izan baita proiektu onenak hautatzeko arduraduna. Horietako bakoitzean, gutxienez
|
hiru
herrialdetako zentroz osatutako partzuergo batek parte hartzen du, eta klaseak gutxienez horietako bitan izaten dira. Hala, ikasleak programa antolatzen duten unibertsitate guztien titulu bateratua lortzen du.
|
|
2005
|
|
|
Diputazioetako aginte politiko sakonagoa nahi zuten.
|
Hiru
herrialdeetan udalerrietako ordezkarien bidez Batzar Nagusiak antolatu ziren, mezuaren edukiari indar politikoa eransteko. Berriz ere aginte forala berreskuratzea eskatzen zen, baina horrelakorik ezean, autonomia politikoa definitu zuten lehendabizikoz:
|
|
|
Bilkuran besteak beste, urtero hiru ordezkarien arteko Junta edo Biltzarra antolatzea erabaki zuten. Beraz, erakunde politiko komuna sortzeko borondatea zegoen eta 1800ean, erret aginduz,
|
hiru
herrialdeetako bilkurak erabat legezkoak bihurtu ziren.
|
|
|
Harrezkero, hiru probintzien arteko harreman politiko instituzionalak indartu eta estutu egin ziren. Batez ere, 1793ko urte az geroztik, hiru komunitate jatorrizko kategoria erabiliz, hau da, hiru pro bintzien arteko harremanak erakundetu egingo ziren Batzar iraunkorrenbidez, konferentzia izenez ere ezagunak izango zirenak 12Bergarako HerriAdiskideen egoitzan
|
hiru
herrialdeetako Batzar Nagusien ordezkariak biltzen hasi ziren, ekintzabide komunak indartzeko asmoz.Herri Adiskideen elkartean, kantabrismo dogmak nagusi izaten jarraituko du eta horretan Herri Adiskideak ez ziren bat ere berriztatu edo moderni zatu. Kontraesana dirudi.
|
|
|
Ezkutatu ere ez, ez balego bezala. Euskal Herriaren historian zehar, XVI. mendeaz geroztik berezitasun nagusienetakoa dugu, Batzar Nagusien inguruan, herrialde batzuk, nortasun politiko kolekti boa landu zutela eta 1877 arte iraun zuten mendebaleko
|
hiru
herrialdeetan eta XX. mendean berriz eratu dira. Foruen inguruko kultura politikoa aberatsa eta indartsua da.
|
|
|
Txina eta India, munduko hiru nazio kutsakorrenetakoak. Nobutaka Machimura Japoniako Kanpo Arazoetako ministroak atzo esan zuen Japoniak “jarraituko duela”
|
hiru
herrialde horiei nazioarteko hitzarmen ekologikoa sina dezaten. Kalte ekonomikoak AEB Protokoloa sinatu zuen, baina 2001ean ez berrestea erabaki zuen, horrek herrialdearen ekonomiari ekarriko zizkion kalteak zirela eta.
|
|
|
Soriak uste du aurkikuntza hori “zientziaren beste urrats bat dela, baina ez jauzi handi bat, Hwang eko taldeak lehen lanarekin geratu ziren zalantzak argitu behar baitzituen”. Ikertzaileak dioenez, “bi edo
|
hiru
herrialdetan bakarrik onartzen da transferentzia nuklearra, eta besteetan, berriz, in vitro ernalketa prozesuetako soberako enbrioiak erabiltzen dira. Alde horretatik, Valentziako Ernalkortasun Institutuko (IVI) zuzendarikide Antonio Pellicerrek adierazi zuenez, “geroago edo geroago, transferentzia nuklearra Espainian onartuko da:
|
|
|
Hileko ordainsaria 1.000 eurotik gorakoa da Irlandan (1.183 euro), Frantzian (1.197), Britainia Handian (1.197), Belgikan (1.210) eta Herbehereetan (1.265). EB, Errumania, Bulgaria eta Turkian sartzeko hautagai diren
|
hiru
herrialdeek hilean 72, 77 eta 240 euroko gutxieneko soldata dute, hurrenez hurren.
|
|
|
Gure herrialdearen atzetik Malta(% 51,5) eta Frantzia(% 50,9) daude; balantzaren beste aldean, berriz, Lituania, Luxenburgo eta Hungaria daude: tasa% 30 baino handiagoa izan ez zen
|
hiru
herrialde bakarrak. Hoteletako edo antzeko establezimenduetako gau kopuru osoari dagokionez, nabarmen hazi zen Letonian(% 23,6tik gora), Estonian(% 16,1 baino gehiago) eta Polonian(% 15,7).
|
|
2006
|
|
|
Pil pilean dagoen gaia da eta sinbiosi interesgarria egin dugu.
|
Hiru
herrialdek hainbat puntu komun dute eta lotura hari bat dutela erakutsi dugu», diosku gure solaskideak.
|
|
|
XIX. mendean barrena,
|
hiru
herrialdeetako Batzar Nagusien ordezkarien bilkura komunen aktak irakurtzen baditugu, hau da «konferentziak» direlakoak, argi eta garbi ageri da aginte eta administrazio publikoa antolatzeko borondatea gorde nahi zutela. Bere kabuz antolaturiko aginteak administrazio publiko berriak sortzen zituen erronka berriak kudeatzeko gaitasuna adierazten zuen.
|
|
|
Oraintxe bertan Europan saltzen diren bidezko merkataritzako produktuen %1 baino gutxiago doaz Espainiara, hots, Alemania, Holanda edo Erresuma Batutik ondo urrun gabiltza: gogoan izan
|
hiru
herrialde horietan Europako salmenta guztien %60 inguru biltzen da.
|
|
|
|
Hiru
herrialde erraldoi dituzte inguruan â?. Txina, India eta
|
|
|
Izan ere hainbestekoa da bere garaiera non zerua jotzen duela baitirudi, eta igotzen duenari zerua bere eskuarekin uki lezakeela iruditzen baitzaio. Honen gailurretik Britainiar Itsasoa eta Mendebaldekoa ikus daitezke eta
|
hiru
herrialderen mugak, hain zuzen ere Gaztela, Aragoi eta Frantziarenak. Mendi honetako tontorrean Karlos Handiaren Gurutzea deitu ohi den lekua dago, Karlos Handiak, bere armadarekin batera Espainiarantz zihoala, bidea ireki zuelako aspaldi aizkora, pikotx, aitzur eta bestelako tresnen laguntzaz eta han lehenbizi jaunaren gurutzearen seinalea egin eta gero, belaunikaturik Jainkoari eta Santiagori egin zielako otoitz Galiziara begira.
|
|
|
Hala adierazten du atzo Arthur D aholkularitzak aurkeztutako “Europako Telekomunikazio Operadoreei buruzko Txostenak”. Little Lan horri esker, Espainia telefonia mugikorreko UE unitateko
|
hiru
herrialde garestienen artean dago, nahiz eta Telefónica Móviles, Vodafone eta Amenak, gure herrialdean diharduten konpainiek, prezioak murriztu dituzten. Operadorearen eta aztertutako prezio planaren arabera, tarifak Europako batez bestekoa baino% 21 handiagoak dira kontsumo handiko erabiltzaileentzat, hau da, hileko 60 eurotik gorako faktura dutenentzat.
|
|
|
Egoera horrek arriskuan jartzen ditu haien bizitzak, eta 5,6 milioi txikiren etorkizuna zapaltzen du urtero. Desnutrizio gehienak
|
hiru
herrialdetan kontzentratzen dira: India (57 milioi), Bangladesh eta Pakistan (8 milioi).
|
|
|
Hitzarmen horren barruan, besteak beste, co2 emisioak egonkortzeko helburu zehatz bat, emisioak mugatzeko eta trukatzeko mekanismo global bat, teknologia garbienak bilatzeko inbertsio funts global bat eta deforestazioaren aurkako ekintza plan bat daude. Baina, eraginkorra izan dadin, Londresen arabera, munduko
|
hiru
herrialderik kutsagarrienen laguntza izatea da gakoa, Kiotoko Ituna sinatu ez baitute: AEB, Txina eta India.
|
|
2007
|
|
|
Ipar Euskal Herrian neurtutako pertsona kopurua
|
hiru
herrialdeen (Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa) batura da. Emaitzak ere Ipar Euskal Herri mailan aztertu ditugu, herrialde bakoitzean behatutako pertsona kopurua txikia baita.
|
|
|
AEBrekin etaJaponiarekin alderatuz, aurkikuntza zientifikoa, teknologia aurreratuaren aplikazioindustriala eta teknologia aurreratuaren aplikazioa egunerokotasunean neurtu nahidira. Era berean, lau gai alderatu nahi dira
|
hiru
herrialdeen artean (EB, Japonia, AEB): heziketa zientifikoa, ikerketa zientifikoaren gastua, aurkikuntza zientifikoakbaliozko ekoizpen bilakatzeko trebezia, eta instituzio bakoitzak (industria pribatuak, unibertsitateak, ikerketa laborategiak) buruturiko ikerketaren koordinazioa.
|
|
|
Ez gara ausartzen esaten beste lurraldeetan bereizketa bera egiten denik. Beraz,
|
hiru
herrialdeotarako behinik behin, egiten dugu proposamena.
|
|
|
Jabetza Intelektualaren Lege berriak, Gobernuak martxoaren bukaera baino lehen onartuko duenak, funtzio anitzeko inprimagailuei %3tik %15era bitarteko kanona ezarriko die, Elektronika eta Komunikazio Enpresen Sektore Anitzeko Elkartearen arabera (Asimelec). Gaur egun, inprimagailu horien erosleek 15 euroko zerga ordaintzen dute kopia pribatu gisa, hau da, ekipo horien batez besteko salmenta prezioaren %15 Europako Batasunean beste
|
hiru
herrialdek bakarrik aplikatzen duten karga: Alemania, Austria eta Belgika.
|
|
|
Eguneko mugak batez ere Eslovenian gainditu ziren; Espainiak, Frantziak eta Italiak, berriz, orduko kontzentrazioen berri eman zuten, baimendutakoa baino hiru aldiz handiagoak.
|
Hiru
herrialde horiek hainbat lekutan egin zituzten arau hausteak, eta Erresuma Batuan, berriz, leku bakar batean bakarrik. PM10 partikulak Horrez gain, aireko partikula handien (PM10) maila murrizteko hartzen ari diren neurrien berri emateko eskatu die Erkidegoko Gobernuak Espainiari eta beste 22 estatu kideri.
|
|
|
Sanimetria Sarea nazio horiekin lanean hasi da, bakoitzak bere erregistroa hobetu dezan. Ondoren, beste
|
hiru
herrialde identifikatuko ditu zeregin horretan laguntzeko.
|
|
|
Horrez gain, eta ene irudiko larriago, ez dago ahobatekotasunik euskal nazioko mugak zehazterakoan. Lan honetan ez naiz luzaz Ipar Euskal Herriaz mintzatuko, aber  tzaleetan abertzaleenak ere konturatzen direlako haren
|
hiru
herrialdeen eta Hego Euskal Herriaren arteko batasuna oso epe luzerako dela eta prozesu hori Europaren batasunari berari lotua dagoela. Euskal nazioaren drama saminena hauxe da:
|
|
|
Nafarroan, ordea, erreakzio ikaragarri bat izan zen Hego Euskal Herriko beste
|
hiru
herrialdeak bilduko zituen erregio berean sartzeko asmoen kontra. Ikertzaile askok nafar" nortasuna" aipatu izan dute, hain entzute handiko" foruetan" oinarritua, nafar gehienek Euskadin sartzeko erakutsi zuten gaitzespena azaltzeko.
|
|
2008
|
|
|
Baina bada bigarren akats multzoa manipulazioa deitu behar dena, desinformazioa: irradiatutako jendeen jarraipena hamar urteen buruan etetea, gaixo batek bost urte iraun duenean sendatutzat kontatzea, kantzerra ez diren beste gaitzak kontuan hez artzea, aipatu
|
hiru
herrialdeak besterik ez kontatzea, eta abar luze bat. Hona manipulazioaren adibide nazkagarri bat:
|
|
|
Informazioaren ezkutatzeko ahaleginean
|
hiru
herrialde kaltetuenetako agintariek badute erantzukizuna. Hala ageri da Iuri Bandazhevsky Bandajevski, frantsesezko grafian mediku ikerlariaren kasuan:
|
|
|
Espainiako Konstituzioa onartzea, akordio" zeharkatzailea" izatea, Gasteizko Legebiltzarreko legebiltzarkideen bi herenen babesa eskuratzea. Hots, Hegoaldeko mendebaldeko
|
hiru
herrialdeetan gutxiengoan dauden espainiar nazionalisten beto eskubidea behin betiko lege bihurtzea. Teologia konstituzionala, alegia.
|
|
|
Lehia horretan, batasunak ematen zien indarraren jakitun, Arabak, Bizkaiak eta Gipuzkoak Irurak bat deituriko batzarrak indartu zituzten1038, Madrilen aurrean estrategiak koordinatzeko. legearen bigarren artikulua oraindik gauzatu gabe zegoen, eta espainiar gobernuek behin eta berriz deitu zituzten
|
hiru
herrialdeok, behin betiko akordio bat zehazteko helburuarekin. Nafarroari dagokionez, Irurak bat deituriko biltzar hauetatik kanpo gelditu zen, legearen bidez, beste norabide bat hartu zuelako.
|
|
|
Karlistak horren jakitun ziren, eta nolabait, iraultza liberala euren mesederako izango zela somatzen zuten, Isabel II.aren faltan, bere magalean hazitako sektore kontserbatzaileak erakartzea errazagoa izango baitzen. Aurreko urtean, Madrileko Senatuan aurrekontuen eztabaidan,
|
hiru
herrialdeetako senadoreek Foruen aipamena egitea eskatu zuten, beste senadore batzuen haserrea eta eztabaida piztuz. Estatuan foruen aurkako jarrerak indartzen ziren bitartean, foru herrialdeetan inoiz baino biziago zegoen lurrarekiko sentimendua.
|
|
|
Elikadura ohitura txarrak, ariketa fisikorik eza, egoera sozioekonomiko ahulean egotea eta herentzia genetikoa dira adituek aipatzen dituzten faktoreetako batzuk. Egoera horren eragile dira, besteak beste, Espainia haurren obesitatean dauden Europako lehen
|
hiru
herrialdeetako bat. Hala ere, SENCko lehendakariak uste du egoera hori aldatzeko aukera dagoela oraindik.
|
|
|
Unai Ziarreta EAko presidentea eta Joseba Azkarraga idazkari nagusia eta Iñigo Urkullu EAJko EBBko presidentea eta Belen Greaves idazkari nagusia izan ziren bileran.
|
Hiru
herrialde horietako egoera politikoa aztertu zuten, «bereziki» Eusko Legebiltzarrak ekainaren 27an onartutako kontsulta legea.
|
|
|
2007 urtearen amaieran, 1.412 preso zeuden Basauriko (Bizkaia), Langraizko (Araba) eta Martuteneko (Gipuzkoa) espetxeetan, eta
|
hiru
herrialdeetako zentro itxietan 189 adingabe zeuden.
|
|
|
Autonomia. «PNVk eta PSOEk Euskal Herria zatitu eta soilik
|
hiru
herrialde lotzen dituen autonomia berriztatzeko apustua egiten dute(...). PNVren kasuan, bere biziraupen politikoa Ajuria Eneako gobernuaren kudeaketari atxikitzen zaiolako; PSOEren kasuan, aldiz, Espainiako erreforma Euskal Herrian inoiz egonkortu ez eta hamaikagarren ahalegina egin nahi duelako.
|
|
|
«Nazio kontzientziaren handitzeak ekarri zuen hiru herriok, autodeterminatzeko asmoz, hazi eta garatzea, 1936ko kolpe militar atzerakoia gertatu arte». Agiria sinatu dutenek konpromisoa adierazi dute 36ko gerrak eten zituen asmo haiekin, eta
|
hiru
herrialdeen historiak elkarri ezagutaraztea beharrezko jo dute, «arazo berei konponbideak aurkitzeko».
|
|
|
|
Hiru
herrialdeotako «sinbologia faxista eta faxistazaleen edozein aztarna, apurrena izanagatik ere», ezabatzeko asmoa agertu dute sinatzaileek. Aldi berean, demokrazia parte hartzailearen eta oroimen historiko demokratikoa berreskuratzearen alde azaldu dira.
|
|
|
Duela hiru urte bateratzearen aldeko jarrera izan zuen Rojok, baina haren alderdiak, PSE EEk, ekimena bertan behera uztera behartu zuen. Oraingo honetan ere
|
hiru
herrialdeetako agintari sozialistak BBK eta Kutxa elkartzeko asmoaren aurka mintzatu dira.
|
|
|
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako airearen %93, 7ak kalitate «ona edo onargarria» du, Eusko Jaurlaritzaren datuen arabera.
|
Hiru
herrialdeotan zehar dauden neurketa estazioek iaz bildutako emaitzen arabera, airearen %1 baino ez da kalitate txarrekoa, Espainiako legediak eta Europako Zuzentarauak agindutako parametroen arabera. Kutsatzaileen artean, partikula esekiak dira araudiak zehazten duen muga gainditzen duten bakarrak; auto trafikoak eta lan handiek sortzen dituzte, batez ere, partikula horiek.
|
|
|
Gipuzkoak eutsi dio jaitsierari, iaz baino 6.746 gau gehiago igaro dituzte, herrialde horretan, turistek. Gainerako
|
hiru
herrialdeetan behera egin du igarotako gauen kopuruak.
|
|
|
Aipatutako
|
hiru
herrialdeetako udaletxeek eta Gipuzkoako Foru Aldundiak antolatu dute zikloa, herrialdeko musika eskaintza zabaltzeko eta eskualdean dauden organoen baliabideak aprobetxatzeko. Beste helburu nagusietariko bat instrumentu hori betiko eremuetatik kanpo, hau da erlijiozko inguruetatik kanpo erakustea ere izango da.
|
|
|
Suediako Gobernua, neurri handi batean, Estoniara, Letoniara eta Lituaniara begira dago: Suediako bankuek kontrolatzen dituzte
|
hiru
herrialdeetako hiru mailegutik bi, eta herrialde horien gainbeherak Suediako finantza sistemari kalte handia egingo lioke.
|
|
|
Valentziako Centre de Cultura Contemporanea kulturgunean izan zen. Associacio d' escriptors en llengua catalana (AELC) elkarteko ordezkariak gogoratu zuen duela hogeita bost urte Pobleten elkartu zirela
|
hiru
herrialdeetako idazleak, Galeusca bera sortu eta elkarrekin ekimenak eta ekitaldiak antolatzeko, eta Fito Rodriguezek aurtengo gaiari heldu zion, eta jatorra hitza jatorria hitzarekin lotuta zegoela azpimarratu zuen. «Originala, benetakoa, jatorriarekin zeikusirik duena da, norbere bizipenetatik sortu daitekeelako benetakoa».
|
|
|
Estoniak eman du emaitzarik txarrena %1 egin du atzera hirugarren hiruhilekoan, baina deigarria da EBko
|
hiru
herrialde handienetako ekonomiek Alemania, Erresuma Batua eta Italiakoak %0, 5 egin dutela atzera. Espainiako BPG %0, 2 murriztu da eta %0, 1 Suediakoa.
|
|
|
Komunikabide independente moduan definitu dute euren burua, eta kazetariek eurek finantzatzen dute. Hainbat atal ditu webguneak, Ipar Euskal Herriko
|
hiru
herrialdeetako gaur gaurko gaiak jaso nahi baitituzte. Hala ere, astekari formatua edukiko du, jorratuko dituzten gaietan gehiago sakondu ahal izateko.
|
|
|
Groenlandian, Antartikoan eta Alaskan bilioi bat izotz tona baino gehiago urtu da 2003 urtetik hona.
|
Hiru
herrialde horien artean, Groenlandian izan dute aldaketa gogorrena. Azken bost urteotan, urtutako izotzak bertan dauden hamaika badia estali ditu.
|
|
|
Urriaren 28tik 30era bitartean izango da aurten Getxoko Aste Korala. Musika zikloaren 28 edizioan,
|
hiru
herrialdetako taldeak arituko dira: New Yorkeko (AEB) The Antioch Chamber Ensemble, Alemaniako Ensemble Vocal Hamburg eta Frantziako Mikrokosmos Vierzon, hain zuzen.
|
|
|
Urriaren 28tik 30era bitartean izango da aurten Getxoko Aste Korala. Musika zikloaren 28 edizioan,
|
hiru
herrialdetako taldeak arituko dira: New Yorkeko (AEB) The Antioch Chamber Ensemble, Alemaniako Ensemble Vocal Hamburg eta Frantziako Mikrokosmos Vierzon, hain zuzen.
|
|
2009
|
|
|
Belaustegigoitiak Gobierno Nacional Vasco delakoa sortzea proposatu zuen. Horrela, Eusko Jaurlaritzaren egitasmoa formula gisa azaldu zen lehen aldiz Eusko Gobernua,
|
hiru
herrialdeetako Kongresu eta Senatu komuna.... Egituraketa politiko hori euskal tradizio politikoan arrotza zenez gero, tradizionalistek eta monarkikoek bereziki, erabat arbuiatu zuten.
|
|
|
Moorek erantzun bila jo du Kanadara, Britainia Handira edota Frantziara, osasun arreta doakoa den
|
hiru
herrialdeetara, hain zuzen ere. Moore Irailaren 11ko atentatuetan erreskate lanetan jardun zuten eta orain gaixotasun ahulgarriak dituztenekin ere bildu da.
|
|
|
Eurogunean, 2010ean
|
hiru
herrialdetan bakarrik egingo du behera ekonomiak: Irlandan(% 1,4), Espainiako Estatuan(% 0,8) eta Grezian(% 0,3).
|
|
|
75 Bingen Zupiriak dioskunez (komunikazio pertsonala, 2009ko urria), hiru errepikagailu prestatu ziren seinalea EAEko
|
hiru
herrialdeetan zabaltzeko: bata Bilbon, bestea Gasteizen eta hirugarrena Donostian.
|
|
|
Gipuzkoan, bestalde, 1585 urtera arte itxaron behar izan zen lehen liburua argitaratzeko; otoitz liburu bat, hain zuzen ere. Iparraldeko
|
hiru
herrialdeak eta Araba izan ziren inprimategien garapenean azkenak. Baionan 1642an zabaldu zen lehen inprimategia eta Gasteizen, berriz, 1722an.
|
|
|
Hala, urte horretan 325.000 pertsona arituko dira sektorean lanean; 2007 urtearen amaieran, berriz, 154.000 Energia eolikoak 33 lanpostu berri sortu ditu egunero EBn azken bost urteetan, iturri horren arabera. Danimarka, Alemania eta Espainia dira haize energiak lanpostu gehien sortzen dituen
|
hiru
herrialdeak, nahiz eta Frantzia, Erresuma Batua eta Italia gerturatzen hasi diren, atzeraldi motelago baten ondoren. Espainian, 2007 urtearen amaieran, zuzeneko 20.781 lanpostu zeuden sektorean; zeharkako lanpostuak kontuan hartuta, 37.730 Azterlan horrek berak adierazten du itsas zabaleko errotetatik lortutako energia eolikoaren garrantzia hazi egingo dela pixkanaka, 2025ean inbertsioak eta enplegua menderatu arte.
|
|
|
Autonomia erkidegoek eta Osasun Kudeaketarako Institutu Nazionalak emandako azken datuen arabera, 176 akutuen ospitale, 31 egonaldi luzekoak, ia 2.000 lehen mailako arreta zentro eta 186 osasun larrialdiko 061 programara atxikita daude, eta eskuetako higienea sustatzeko jarduerak garatzen dituzte. Kopuru horiekin, Espainia, Frantzia eta Erresuma Batuaren ondoan, prebentzio kanpaina hau abian jartzeko zentro gehien dituzten Europako
|
hiru
herrialdeen artean dago. Bizitzak salbatzea urarekin eta xaboiarekin Eskuak garbitzeko modu egokia da aldez aurretik bustitako substantzia garbigarri bat eskuetan jartzea eta horien artean minutu batez mekanikoki igurztea.
|
|
|
Hala, heriotza arriskua eta galera ekonomikoak, batez ere, Lurraren azaleraren zati txiki batean kontzentratuta daude. Azterketak erakusten duenez, uholdeek eragindako hiltzeko arriskuaren %75
|
hiru
herrialdetan kontzentratzen da: India, Txina eta Bangladesh.
|
|
|
Espainian, hamar gurasotatik zortzik 13 egun libre horiek hartu zituzten iaz amari erditzearen ondorengo egunetan laguntzeko, baina ehuneko txiki batek bakarrik hartu zuen, gainera, emazteak lagatako amatasun baimenaren zati bat, gurasoek duten beste aukera bat. Nolanahi ere, urte eta erdi pasatxo barru gizonek lau aste hartu ahal izango dituzte Islandiako gurasoek, Suediako hamarrek eta Norvegiako seiek, familia eta lana bateratzeko politiketan aurreratuen dauden
|
hiru
herrialdeek. Hala ere, Espainia Belgikaren, Danimarkaren, Frantziaren, Britainia Handiaren, Herbehereen eta Portugalen aurretik jarriko da.
|
|
|
Era berean, Gobernuak, autonomia erkidegoekin lankidetzan, eskubide hori zabaldu dela jakinarazteko kanpainak egin ditu, eta aitaren eta amaren arteko familia erantzukizunak zati berdinetan banatzea sustatu. Nolanahi ere, urte eta erdi barru guraso diren gizonek hartu ahal izango dituzten lau aste horiek guraso islandiarren 12 aste, Suediako hamar aste eta Norvegiako sei asteak baino ez dira, horiek baitira familia eta lana bateratzeko politiketan aurreratuen dauden Europako
|
hiru
herrialdeak. Hala ere, Belgika, Danimarka, Frantzia, Britainia Handia, Herbehereak eta Portugalen aurretik jarriko gara, gobernuek bi edo 15 egun ematen baitituzte.
|
|
|
Costa Rica, Panama eta Mexiko aldeko hondartzak zeharkatu zituzten surfa egiten. Hitzaldi honetan
|
hiru
herrialde horietan zehar eginiko turismo bidaia eta beraien surfari esperientziak kontatuko dituzte
|
|
|
Organo transplantatuarekin bizi diren pertsonen munduko kopuru altuenetakoa dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoak, Osasun Sailaren esanetan. Gaur egun, 2.200 lagunek dute organo transplantaturen bat
|
hiru
herrialde horietan. Haietatik 1.300ek giltzurrunak dituzte aldatuak, 750ek gibela, 150ek bihotza, eta 50ek birikak.
|
|
|
183 kasu iaz. Kolonbian gertatzen direnen hamarrena bada ere, ez da kopuru eskasa; hura bahiketa gehien gertatzen diren
|
hiru
herrialdeen artean dagoela kontuan izanda. Eta zifra beltzen zerrenda luzea da Guatemalan:
|
|
|
Elgeta. Bakegintza eta giza eskubideak hizpide hartuta, ekitaldia egingo dute Aralarreko
|
hiru
herrialdeetako zerrendaburuek, Intxortako atea eskulturan. Aintzane Ezenarro, Mikel Basabe eta Dani Maeztu izango dira ekitaldian, 10:45ean.
|
|
|
Nafarroako herritarren %43 egunero sartzen dira Interneten. EAEko
|
hiru
herrialdeen artean, Arabako herritarrak dira Internet gehien erabiltzen dutenak: %44k.
|