|
2000
|
|
|
Izan ere dantza generikoa da, Europa osoan zabaldua, tokian tokiko berezitasunak dituena: Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta
|
herri
bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina herri bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
Euskal Herrian baditu berezitasun batzuk, eta herri bakoitzekoak ere baditu bere ezaugarriak. Hizkeren modukoa da, euskara bat da Euskal Herri osoan, baina
|
herri
bakoitzak bere hizkera du.
|
|
|
JAIO barik dagoen Anboto telebistan eskualdeko informazioa landu gura dugu,
|
herri
bakoitzaren nortasuna eta hurreko albisteak islatzeko asmoa daukagu, euskara hutsean, gure hizkuntzari esparru berriak eta modernoak irabaztea komeni zaiolako, biziko bada. ETBren osagarri izan gura dugu, nazio mailako telebistak eta eskualdekoek bat eginez, euskarazko audiobisualen sare indartsu eta bizia osa genezakeelako.
|
|
|
Orain oso desberdina da; orain pilota eramaten da
|
herri
bakoitzera. Lehen 4 frontoi zeuden eta jendea haietara joaten zen.
|
|
|
Lehen 4 frontoi zeuden eta jendea haietara joaten zen. Orain aldrebes egiten da, pilota
|
herri
bakoitzera eramaten da. Hori ongi egina dago pilota akitzen ari baitzen, eta umeek aurrera segitzeko hori inportantea da.
|
|
|
Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko,"
|
herri
bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia baita.
|
|
|
Urtuella eta Udarbe. " hurbil, Bizkaian daudelako biak; urrun, etengabeko aldakuntzek bien arteko zubi iragangaitza eraikiz joango delako." (Egan 48) Honela,
|
herri
bakoitzaren egoera zerbaiten adierazle litzateke: " Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna adierazten dituen nekazal herria.
|
|
|
Gaiok berak esaten zuenez,. Zuzenbidea, legez eta usadioz hornituriko herri guztietan, alde batetik berena delarik, aldiz gizaki ororena da. Horregatik,
|
herri
bakoitzean beretzat emana, propioa da, eta zuzenbide zibila deritza, hiriaren zuzenbidea balitz bezala. Alabaina, arrazoi naturalak gizaki ororen artean sorturikoa, herri guztiek berdin betetzen dutena, jendeen zuzenbidea da, hots, nazio guztientzako zuzenbidea?.
|
|
|
Bi hitzaldi eman zituen 1918 urtean, La liga de naciones y el problema vasco izenburupean eta Eibarren bertan V. Fernández tipografian inprimatuak izan ziren. Han agertu zuen
|
herri
bakoitza bere etorkizunaren jabe izan beharra. Aldi berean federakuntzaren premia, foruen galerak utzitako lekua betearazteko.
|
|
|
Beste hizkuntzak ukatu gabe errespetatuz, eta aldi berean gurea errespetaraziz. Europar jatorrak izateko ere
|
herri
bakoitzak beretiko izaeran oinarriturik lortu behar du. Hor da Europaren pluraltasuna, Europa guztiok osatzen dugunez gero.
|
|
|
sortu behar da, nazioarteko moneta espazio ekonomiko berezia sor dadin. Bitartean,
|
herri
bakoitzak badu bere aukera (ikus beheko bibliografia atalean, Schmitt, Cencini, Tobar eta Galarza).
|
|
|
Herrietako barne arazoak nola konpondu,
|
herri
bakoitzeko jendeak erantzunbeharreko galdera da beti. Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak.
|
|
|
Izan ere, mendiek etaharanek haizeen norabidea zehazten eta markatzen dute sarritan. EHHAn lau haize mota garden itaundudiren arren
|
herri
bakoitzean moldatu behar izan dugu bere egoerara, nahiz beti ez den norabide zehatzzehatza lortu, beharbada ez dagoelako.
|
|
|
Kodifikazioan bertan gerta daiteke zarata, beste mezuekiko konnotazioetan, testuinguruan,
|
herri
bakoitzak egiten duen hitz erabileran, mezuaren gehiegizko abiadan, kontzeptu konplexu eta zail bat azaltzeko denbora ezean, kontzeptu gehiegi izatean edo aukeraturiko soinuen kalitate txarrean.
|
|
|
Eta koroatxo haiei beha, gutiziatzen egoiten nintzen noiz itsatsiko ote zitzaion haietarik bat buru gainerat, elizako sainduen iduriei bezala... Eta, nola
|
herri
bakoitzak, kongregazione edo kofradia bakoitzak, baita ofizio bakoitzeko gremioak ere, nork bere patroina duen — Urbiainek santa Klara, frantziskotarrek san Frantzisko, eta jostunek santa Luzia—, hala bururatzen zitzaidan halakoetan ezen abokatu ona izan zezaketela olagizonek zeruan, baldin aitona Nikolas patrointzat hartzen bazuten.
|
|
|
Orduan da dibortziorako ahalmena debekatua edo utzia, kasuan kasu, hala
|
herri
bakoitzak dituen ohitura eta ideietara, nola andrazkoei eman behar zaien askatasun luze edo laburraren iritzira; hala senarrak nagusigo handiagoa edo txikiagoa izatera, nola etxeko gobernua hertsitu edo zabaltzeko interesetara; hala ogasunen berdintasunera, nola ondasun banaketa larregikoa saihesteko gogoetara.
|
|
|
Herriak ezin elkarrekin bizi zuzenbidearen aginpidean baino;
|
herri
bakoitzaren kideak, gizabanako izan eta Zuzenbidearen menekoak dira; herritar diren aldetik, ostera, legepekoak.
|
|
2001
|
|
|
Honez gain, egileak toki edo
|
herri
bakoitzean aurki ditzakegun monumenturik interesgarrienen zerrenda zein zerbitzurik garrantzitsuenen berri ematen digu, hala nola, turismo bulego, osasun zentru, ostatu edo jatetxeen berri. Eta, nola ez, gidaliburua batez ere ibilbidea bizikletaz egin nahi dutenei begira idatzi denez, txirrindularitzaren inguruko informazioa.
|
|
|
Garai hartan ordea, heldutasun eta gaitasun eza gailendu zen eta ez zen deus mamitzerik izan. Eta, gaurdaino,
|
herri
bakoitzak bere bideari ekin dio.
|
|
|
Badihardugu Elkarteak Deba bailaran berezko diren hitzak eta esapideak erabiltzea nahi du, igelari" ugarixoa" esatea, edota elkartearen izenak dioen legez, euskara batuan" ari izan" erabiltzen den lekuan badihardut edota badihardugu erabiltzea. Euskalkia baita,
|
herri
bakoitzaren nortasunaren islada eta aldi berean euskaldunok desberdintzen eta batzen gaituena
|
|
|
Halere, elementu batzuk (dorrea XVIII.ekoa) beranduago burutu ziren. Udaletxean Gipuzkoako Batzar Orokorrak bildu ziren, eta horren ondorioz, gela batean
|
herri
bakoitzari zegokion jesarlekuak gordetzen dira. XVIII. mendekoa, arkupe eta armarria ditu.
|
|
|
KEPA: Nabaritzen da
|
herri
bakoitzeko olatuak nolakoak diren: haitzetakoak edo hareetakoak.
|
|
|
Azken hamaika hilabeteetan bailarako biztanleek «Goienkaria» jaso dute astero, baita
|
herri
bakoitzean bertako aldizkaria ere (maiztasun ezberdineko aldizkariak egon dira oraino: astekariak, hamabostekariak...).
|
|
|
Nazioarteko ordainketen ordena berriak ahalbidetu egin dio herrialde bakoitzari, gainerako munduari bere etxeko baliabideen kopuru positibo gehiegizkoak eman beharra geldieraztea. Hemen proposatuko den planak irabazi netoa ekarriko luke, eta hori
|
herri
bakoitzak bere zorra behin soilik zerbitzatzeko posibletasunetik etorriko litzateke (hau da, bere kanpo zorra efektiboki gutxitzeko posibletasunetik, bera zerbitzatzen duenean).
|
|
2002
|
|
|
Abantailak, desabantailak eta zeuden aukerak aztertu ondoren Ecograsek bilketa sistema berria martxan jarri zuen. Furgoneta bat eramaten dute
|
herri
bakoitzera eta jendeak eramaten dituen erabilitako olio ontziak banan bana jasotzen dituzte. Modu honetara bilketa kontrolatzen dute.
|
|
|
Halaber, herridesberdinetan lortutako mozkinak aberriratzeko arau trabatzailerik gabe daudegaur egun enpresa transnazionalak; aitzitik, atzerriko kapitalaren ezarpenari araurik ipintzekotan, inbertsiorako erraztasunak bideratzeko edo laguntzak eskaintzekoizaten da. Ondorioz, enpresa handien produkzio estrategia ekonomia eremu desberdinetan kokatzean datza,
|
herri
bakoitzak eskaintzen dituen tokian tokiko hobarizehatzez jabetzeko. Estrategia horiek hedatu eta orokortu egin direnez, mundu mailako jarduera produktiboaren integrazio gehikorra ekarri dute eta, horrekinbatera, herrialdeetako espezializazio produktiboaren areagotzea.
|
|
|
Ez zen zigorzalea. Herrizherri bertoko plazagizonek asanbladak antolatu behar zituztelazioen,
|
herri
bakoitzak bere pobreei laguntza emateko.
|
|
|
Beraz, era guztietako herrietara heltzen da, 100 biztanle eskas dituzten herrietara eta ia 20.000 biztanle dituztenetara. Herri handiek nahiz txikiek irratia berena dela senti dezaten, ahalegin berezia egiten dute eguneroko programazioan,
|
herri
bakoitzari bere tartea eskainiz. Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira:
|
|
|
Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira: hala nola,
|
herri
bakoitzean bertako pertsona bat izatea berriemale gisa, herri bakoitzeko taldeek eta elkarteek arratsaldeko programazioan parte hartzea, langileen lekukoa hartuta.
|
|
|
Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira: hala nola, herri bakoitzean bertako pertsona bat izatea berriemale gisa,
|
herri
bakoitzeko taldeek eta elkarteek arratsaldeko programazioan parte hartzea, langileen lekukoa hartuta.
|
|
|
Nola gertakari berak
|
herri
bakoitzean duen trataera informatiboaren azterketa hala ekoizpen mediatiko berak herri desberdinetan duen eraginaren analisia ditu helburu masa komunikazioaren azterketa erkatzaileak.
|
|
|
Honetan datza erronka: gutariko gizabanako bakoitzak, gutariko talde bakoitzak, gutariko
|
herri
bakoitzak munduaren interpretazio subjektiboa eta pertsonalizatua garatzean, mundu global batean diharduela eta besteen balio eta signifikazio sistemekin batera bizi behar duela kontuan izatean. Gero eta interkomunikatuago dagoen mundu honetan, ez dago ahazterik mundu materialaren globalizazioa; era berean, globalizazioak ez du nahitaez ezarri behar identitate desberdinen arteko berdinketa zoroa.
|
|
|
Dike horretan, 6.000 biztanle inguruko herria eta 1.500 biztanle inguruko Sant Esteve herria hornitu behar ditu. Diketik atera ondoren, hornidura bi kanaletan banatzen da,
|
herri
bakoitzerako bat. Horietako bakoitzean ura edateko ur bihurtzeko instalazio automatiko bat dago.
|
|
2003
|
|
|
Erantzukizunik handiena bigarren mailako liderrengan dago,
|
herri
bakoitzeko erreferentziazko pertsonengan, lagunartean diotena xede politiko bilakatu behar dute eta. Espainiar trantsizioan Suarezek esan omen zuena dute helburu:
|
|
|
Harresiek bi metro eta erdiko zabalera zuten, harriz eta lurrez eginak, eta gainaldean zurezko egitura bat eransten zioten; horretaz gain, lubaki eta lubanarroz osaturiko defentsa lerroak ere egiten zituzten bertako biztanleek, asko kostata dudarik gabe, itxitura hauek oso handiak eta ikusgarriak baitziren kasu batzuetan. Harresia defentsarako elementu bat zen, baina baliteke lur eremua mugatzeko edo
|
herri
bakoitzaren boterea handitzeko eraikia izatea.
|
|
|
Neure indar guztiakaz dinotsuet, barriro be: bai
|
herri
bakotxaren barruan, bai nazino artean, danentzat baina, batez be, gazteentzat lana aurkitu nahi badogu, herritar guztien eta nazino guztien alkartasuna behar da:
|
|
|
Vatikanoko II. Kontzilioak handik urte gitxira emon eban mezea
|
herri
bakotxari bere hizkuntzan esateko baimena. Baina Kontzilio horren aurretik, Euskal Herrian, ez dakit beste inon emon zanik euskeraz mezea, Arrazolan baino lehenago.
|
|
|
Egia da, bai. Vatikanoko II. Kontzilioaren eraginez, Eleizeak bere liturgia
|
herri
bakotxaren berbetara bihurtzea erabagi eban. Ez zan dana goizerik gauera egin, astiro eta mailaka baino.
|
|
|
Artisauek prestatutako elikagaiak oraindik ere badaude. Egoera ez da duela mende pare bat bezalakoa,
|
herri
bakoitzean artisauak (okinak, gozogileak, gaztagileak, urdaitegiak, sagardogileak, besteak beste) eta bertako produktuak biztanleek kontsumitzen zituztenean. Elikagai sektoreko industrializazio prozesua mehatxua izan zen, oraindik ere, artisauentzat.
|
|
|
Orain dela urte bi, astekari ez ziren gure ibarreko aldizkariak astekari bihurtzeko ahalegina egin genuen. Horrela,
|
herri
bakoitzeko informazioa gutxienez astean behin ateratzea lortu genuen. Orain, beste pausu bat eman eta astelehenetan ere kalean izango gara.
|
|
|
Faltsifikatzen zaio, esan zuen Luvinok, erabiliko duen galtzontzilo tipoa, esate baterako. Izan ere,
|
herri
bakoitzean galtzontzilo diferenteak saltzen dira. Eta galtzontzilo tipoak eragin handia dauka pertsonaren nortasunean.
|
|
|
Baina hiria mundua bezain handia da herritar batentzat. Eta Oskarrek labirintoa deitzen zion bost kale baino gehiago zituen
|
herri
bakoitzari. Gu geunden lekutik begiratuta, dozena erdi bidegurutze ikusten ziren, eta bidegurutze bakoitza beste dozena erditan banatzen zen, eta haiek beste sei zatitan.
|
|
|
dantza eta beste tentaldietatik aldendu, eta bizitza espirituala landu. Horregatik, Palacios (Calatayud eta garaiko beste predikari asko bezala) gogotik ahalegintzen zen misionatzen zuen
|
herri
bakoitzean nesken  tzat maistra bat kontrata zezaten. Harrigarria iruditzen zi  tzaion, gainera, zein erraz ikasten zuten neskek irakurtzen.
|
|
|
Calatayud bera izan zen Espainian Bihotz Santuko Kongregazioen zabaltzaile sutsuena; 1733tik aurrera horietako kongregazio bana sortu zuen misioa egiten zuen
|
herri
bakoitzean. Probabilismotik eta nasaitasun moraletik urrun zebilen, benetan, gure jesuita.
|
|
|
Aldiz, gizarte isuriari dagokionez, halaxe dio: " kultura
|
herri
bakoitzaren espirituaren bizitza da, herrienfo rma mentisa" (1981.1.12).
|
|
|
31 Azkenean ere, azpimarratu behar da lege naturalen gai honetan, badirela halako batzuk, legeria guztiek eite horretakoak direla hartuagatik ere, zabalkunde eta erabilera bera ez dutenak. Ez dago
|
herri
bakoitzaren legea aipatu edo uko egin beharrik jakiteko zuzenbide naturalekoa dela neba arrebak eta alboko senideak oinordekoak izatea ondorengorik ez aurrekorik ez direnean; baina eskubide hori desberdin ikusten da toki diferenteetan. Erresuma honen probintzietan, esaterako, ohitura araubide non izan eta bertan odolbidezko oinordekoen eskubidea lege naturalpekoa ikusten da; bide horretatik, ohitura horiek ez dute bestelako oinordekorik aitortzen; areago, leku batzuetan ondasun zati zabalago edo urriagoa gordetzen da eurentzat; ohitura horietan guztietan xedaezineko jarauntsia esaten zaio horri; beraz, ezin xeda daiteke haien kaltetan, gainerako ondasunetan baino.
|
|
|
Jendeen zuzenbidearen barruan sartzen ziren herri guztiei aplikatzeko moduko erregelak, hala nola, kontratuei buruzkoak, nazio guztiek onartzen baitute horien erabilera. Eta, azkenez, zuzenbide zibilak
|
herri
bakoitzeko legeak bakarrik barneratzen ditu, kontratuak eta, herri guztietan erabili arren, jendeen zuzenbidean sartzen ziren beste gaiak kanpoan utzita.
|
|
|
Zuzenbide zibilaren inguruan izan behar den ideiari helduta, hauxe aipatu behar da: gure artean, zuzenbide horren barruan ez dira bakarrik sartzen hiri edo
|
herri
bakoitzaren legeak, eta kontrara, kontzeptu hori ez zaie zabaldu behar gizabanakoek eztabaida ditzaketen negozio guztiei. Izatez, bereizketa nabaria egiten dugu zuzenbide zibilaren eta kanonikoaren artean, berebat, ohitura eta ordenantzen artean.
|
|
|
Eta ez gizona aurrez aurre izatearen beldur nintzelako, bulego haietara agertzea berez zelako samina baino. Gureek ebakuaturiko
|
herri
bakoitzak bere bulegoa zuen, eta zenbat bulego, ebakuaturiko beste hainbeste herri.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik, pasaitarrentzat interesgarria oso bada ere, liburuaren interesa haratago doa. Antzeko zerbait egin zitekeen Euskal Herriko
|
herri
bakoitzean. Garai bakoitzean sortzen den informazioa gure herria etengabe idazten ari den historia luzearen katebegiak baino ez dira, Historia zerbait idazten den unetik sortzen dela ikasi baitugu beti.
|
|
|
Bederatzi eta hamaika urteko bi neskato zeramatzan bere segizioan eta horiexek erabakitzen zuten nor zen sorgina eta nor ez. Horretarako
|
herri
bakoitzeko susmagarriei ezkerreko begia begiratzen zieten. Sorginak ziren, niniaren gainaldean zapo oin baten orbana zutenak.
|
|
|
Justizia Ministerioak,
|
herri
bakoitzaren inguruabarrak kontuan hartuta, neurri egokiak hartu edo sustatuko ditu, eta, bereziki:
|
|
|
Ñabarduraz jositako mundua nahi genuke, mundua berez horrelakoa izan delako, eta mundu ñabar horretan Euskal Herria. Esana dugu, baina berriz esango dugu, munduko
|
herri
bakoitzak ezin diola muzin egin bere nortasunaz hornitzeko eta janzteko daukan oinarrizko giza eskubideari. Horrekin batera, orobat, honako xehetasun hau erantsi dugu zegokion tokian:
|
|
|
zerk bihurtzen duen nazionala izatea diskurtso historiko bat eta zer den historia nazionala. Munduan zehar nazioaren eraikuntzarako bidean tresna bat izan da
|
herri
bakoitzaren historia. Bide horretatik ibiltzeak bere arriskuak dauzka:
|
|
|
Gerra luzatzen ari zenez armada kinten bidez erreklutatzen hasi zen. Hola armadak alkateei agindu zien,
|
herri
bakoitzeko, kintoak, biltzeko eta Iruñera bidaltzeko.
|
|
|
Herri batetik bestera saillaren banaketa aukerazko hori aldatzen dan ezkero,
|
herri
bakoitzak koloreen fenomenua bere modura ikusten duela esan diteke. Euskaldunok eta juduek, esate baterako, ez dugu berdin aztertu (eta izendatu) koloreen sailla.
|
|
|
Albert Dauzat frantsesak ere, hortixek aurkitu uste du hizkuntzen indarraren kakoa: " Piskanaka,
|
herri
bakoitzak egiazko bere multzo pentsakera bat mamitzen du" (La Philosophie du Langage, 44). Eta aurrerago hunela mintzo da:
|
|
|
Horregatik bideoa gero eta erabiliagoa ari da izaten, oso praktikoa baita, nahiz eta ohiko zinemagintzak (Super, 16mm edo, arraroagoa dena, 35mm, kasu) guztiz alboratu ez24 Aipatu bezala, teknikak helbideak dira helburu baterako: ezagutza beste nonbaitetik lapurtua eta erakarria izanbeha rrean,
|
herri
bakoitzaren auto ezaguera lortzea, zinemaren begiradaz lagundurik baina kultura jakin batetik ekoiztuta betiere. Kamera, beraz, ez da kanpotik ekarri eta kokatu behar izango den zerbait (Dersu Uzala n bezalakoa), eguneroko bizitzan bertakoek erabiliko duten zerbait baizik (honetan bideoaren balio praktikoa handia da oso).
|
|
|
Ildo honetatik, eta egungo kulturan, argi dago herri txiki askotan zinemagintzak duen behar bezalako garrantzirik ez zaiola eman gurean. Eremu honetan, deskolonizazioaren bidetik jorratutakoak gehiago jo du erabilera politiko ideologikohutsaren aldetik tokian tokiko berezko kulturen adierazpideak eguneratzera baino18 Izan ere,
|
herri
bakoitzak bere garapen kulturalari ekin behar badio ere, kanpotik hartutako moderniaren ekarpenak aipatutako berezko garapen horren arabera eskuratu lituzke era askean, kultura gutxituei hitza ebatsi dieten bezala, irudia ere lapurtu baitiote. Menperatze prozedurak, gailendutako herrien mintzoa eta irudikapena birmoldatu ostean, faltseaturiko hitza eta irudia kontsumiarazten du beste alternatibarik eman gabe.
|
|
2005
|
|
|
Kidetzako presidentearen esanetan, oso famili epaile gutxi daude, gehienek ez dute prestakuntza espezializaturik. Federazioaren eskarietako bat 40.000 biztanleko edo gehiagoko
|
herri
bakoitzean famili epaitegia eratzea da. Epailearen lana azkartzeko kasu bakoitza aztertuko duten talde psikosozialen laguntza ere beharrezko ikusten dute Kidetzan, epailearen lana errazteaz gain erabaki egokiagoak hartzeko tresna izango baitira.
|
|
|
Gehiago entzun zezaten nahi genuen, sentsibilitate handiagoa izan zezaten. Sentsibilitate ezberdinak zeudela erakutsi nahi genien,
|
herri
bakoitzeko hizkuntza eta ohiturak errepestatu zitzaten eta ondoren, guzti harekin nahi zutena egin zezaten. Inteligentzia unibertsal bihurtu nahi genuen, mundu hobea bilatzera bultzatu.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, inolaz ere, soziolinguistikoki bestelako ezaugarriak dituzten giza taldeei (etorkinak adibidez) ez zaienik malgutasunez, eredu berean, tratamendu egokia eman behar. Ikastetxe bakoitzak, gehiago esanda,
|
herri
bakoitzak, giza talde bakoitzak, izan behar du bere hezkuntza proiektua. Hezkuntza proiektu horri erantzun behar dio ikastetxearen antolamendu guztiak.
|
|
|
Iduri zuen Paulo VI.a beste bide batetatik zoala Roy kardenaleari 1971an idatzi zion gutunean14: "
|
herri
bakoitzeko egoera desberdinari bere aterabidea". Bainan Paulo VI.a joan da eta bulegokrazia hor dago sekulan baino indartsuago, egiaren jabe dela, sekulan baino segurrago.
|
|
|
Denak herri handienera deitu? Meza aldizka eman
|
herri
bakoitzean? 141 Bakoitzak bere ber erabakitzen du bere xokoan. Erabakia hartu aitzin, nork daki Frantziako 2.750 elizatan apezik gabeko otoitza egiten zela jadanik 1997an.
|
|
|
Ez dut behin ere misionest zuri bat entzun hautu horren kritikatzen. Elizaren betiko erakaspena da,
|
herri
bakoitzak behar dituela eman bere apez, serora eta apezpikuak. Kanpotik sartu misionesten lema da Jondoni Joani Batistarena:
|
|
|
Eskuarki udalak erabakitzen du
|
herri
bakoitzean zenbat taxi baimen ematen den eta zer tarifa ezarriko den, baita ere funtzionamendua arautzeko eta zerbitzuaren kalitatea bermatzeko beste alderdi batzuk ere.
|
|
|
Garrantzitsua da
|
herri
bakoitzak bere historiaren memoria izatea. Eta gu bezala, munduko artzain asko saiatzen dira euren aspaldiko tradizioei eusten.
|
|
|
Historikoki,
|
herri
bakoitzeko biztanleriak gorroto sentipena sentitzen zuen ondoko Alardearengatik. Gaur egun emakumearen gatazka sortu zenetik gauzak asko aldatu dira eta, bi herrienarteko batasuna nabaria da.
|
|
|
Domekako bazkarian elkarte bat, komisio bat, sortu gura dute datozen urtetako ospakizunak antolatzeko. Asmoa da
|
herri
bakoitzeko Arantxa bat edo bi sartzea komisio horretan. Helburuak dira, batetik, ahalik eta Arantxa gehien batzea eta bestetik, hurrengo antolaketak erraztea.
|
|
|
UKBERRIk, berriz, jakin ahal izan du Erandion, Leioan eta Areetan ez dela arazorik izan, eta Itzubaltzeta/ Erromon EAEko Hautes Batzordeari kontsultak egin ostean EHAKren kideei beren kamisetak erabiltzen utzi dietela Hautes Batzordeko ordezkariek. Nabarmentzekoa da
|
herri
bakoitzean elastikoak ezberdinak direla. Bestalde, Carlos Iturgaitz eurodiputatuak Areetan bozkatu du goizeko 11:00etan komunikabide ugariren aurrean, baina ez da aurreko hauteskunde batzuetan bezala istilurik sortu.
|
|
|
Tokian Tokiko Agenda delakoa izan liteke, gure ustez, ezinbesteko dugun gizarte antolamendu berri horren lehen hazia, agenda horrek batera begiratzen baitie tokian tokikoari eta globaltasunari, pertsona eta
|
herri
bakoitzaren bereizgarriak kontuan hartzen dituelarik. Garapen Iraunkorrerako tresna egokia da Agenda, tokian tokiko arazoei kudeaketa administratibo horizontelen eta herritarren parte hartzearen bidez egiten baitie aurre.
|
|
|
Dena onartzen dela esan liteke, autodeterminazioa ezik. Garbi garbi egon arren,
|
herri
bakoitzak berak erabaki behar duela bere etorkizuna, ez kanpotik bortxaturik.
|
|
|
Hartara esan daiteke antzeko erregelak ere sortu direla, ez bakarrik giza erkidego batzuentzat, ezpada erkidego orokorrarentzat. Horixe da Jendeen arteko zuzenbidea, zuzenbide naturaletik bereizten duguna; zuzenbidearen zati hori isildu zuen Karneadesek, hark zuzenbide osoa banatzen baitu naturalaren eta
|
herri
bakoitzaren zibilaren artean. Horrenbestez, herrien artean dagoen zuzenbidea aztertu aurretik —berak gerrak eta bertan eskuraturiko gauzak ikertzen baititu—, zuzenbide hori aipatu behar zuen.
|
|
|
Baldin eta
|
herri
bakoitzean belaunaldi bakoitzak jasotzen duen eragin eratzailean pentsatzen bada, eta zehazki bere hizkuntzak mendeetan zehar bildutako esperientzia guztien eraginean pentsatzen bada, orduan garbi ikusten da ze punturaino den ahula banakoaren indarra hizkuntzaren boterearen aurrean.111
|
|
2006
|
|
|
Aragoiko, Okzitaniako, Herrialde Katalanetako eta Euskal Herriko kantu eta dantzarik adierazgarrienak,
|
herri
bakoitzetik 15 partitura, jaso ditu Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak Pirines. Pirineus.
|
|
|
Euskal lurralde bakoitza edo
|
herri
bakoitza zehatzago ezagutu nahi duenak www.gaindegia.org helbidean topatuko ditu datu gehiago.
|
|
|
Iruñean, Tuteran eta Tafallan. Dena den, azken urteetan jaso duten kexen gorakada ikusita, beraien helburua Nafarroako
|
herri
bakoitzean kontsumitzaileentzako bulego bana zabaltzea da. Udalekin harremanetan jarri dira, eta orain arte 42 bulego zabaltzea lortu dute.
|
|
|
Ekonomiaren mundializazioak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien agerpenak joera hori areagotu dute, hartu emanak ugalduz eta elkar ezagutza hobetuz. Hala ere, bi faktorek trukaketa horiek mugatu dituzte, batetik, hizkuntzaren oztopoak zeren artikulu eta liburu frango inglesez eta, maila txikiago batean, frantsesez idatziak daude eta, bestetik,
|
herri
bakoitzean nagusi diren iritzi, ohitura eta erreferentziak, nahiko ezberdinak izateaz gain, egonkorrak dira.❚
|
|
|
Hamazazpigarren eskakizunean fuera de barreras etxe berririk ez egitea aipatzen da. Hau da,
|
herri
bakoitzean abereen irteera oztopatzen zuten hesiak (Martínez Díez, 1972: 68).
|
|
|
Atal honetan, gainera,
|
herri
bakoitzaren azalpen txiki bat egin litzateke: non dauden, haien ezaugarriak, bilakaera eta historia330.
|
|
|
Taulan argi ikusten da, datu absolutuak emanez, zein izan zen joera bi urte horien artean, ikusiz zenbat jaitsi ziren suak kontaketa batetik bestera. Aldi berean, nabariagoa egiteko, egileak jaitsieraren ehunekoa kalkulatu eta jarri du,
|
herri
bakoitzaren datuen alboan. Ondoren, haran edo azpilurraldeka dauden datu orokorrak eta jaitsieraren ehunekoa ere ematen ditu.
|
|
|
Botoen dokumentuan,
|
herri
bakoitzak, aipatu toponimo horiek guztiak144. Donemiliaga Kukullakoari ordaindu beharreko kantitatea agertzen zaigu.
|
|
|
Elorriagakoa, XV. mendearen bigarren aldian sortu zen Vitoriako jurisdikzioan. Salvatierrak.oanbeste bat sortu zen, Donemiliagakoa?. Kapareen Juntak bailara bakoitzean edo
|
herri
bakoitzean existitzen ziren; halere, Vitoriako foruagatik, aipatu biok garapen handiagoa izan zuten. Erresistentziarako tresna ziren, nobleen pribilegioak defenditzeko biltzarrak (Díaz de Durana, 2004:
|
|
|
Sinadura bilketari dagokionez, berriz,
|
herri
bakoitzak bere dinamika izanen du.baina nagusiki martxoaren bigarren hamabortzaldian eginen da, herrietako euskara batzordeetako kideen bitartez.
|
|
|
Gaztetxearen sozializazioa betidanik gaztetxeko kideen xedea izan da eta azken aldian jendarte osoaren babesa lortzeko ahalegin nabarmenak egin dituzte gazteek eta herritarrek orokorrean,
|
herri
bakoitzean gaztetxearen beharra ikustea garrantzitsua baita. Horren saiakeran, orain dela gutxi Euskal Herri osoan zehar, Gaztetxe Martxa burutu zen.
|
|
|
Irakurlea oraindik gomutatzen bada herri gogoaz:
|
herri
bakoitzak bere izpirituaren arabera hozitzen zituen legea, politika, artea; azpiratzen duen uholde ororen despit, intrahistorian, herri gogoak betibat zirauen, etc. Orain, alderantziz, herri gogoak bata bestean urtzen eta nahastekatzen dira, denak irabiatu eta azkenean Gizadi Gogo moduko bakar handi bat sortzeraino. Hau da Unamuno-k euskararen heriotza iragarriari bere argumentazioan ipini dion marku filosofikoa, hots, eskatologia kuakero spencertarraren markua – Paz en la guerra ko bera, eta beste gaietarako aspaldi abandonatua duena:
|
|
|
1886an dioenez," el pueblo hace el idioma y el idioma el pueblo: son como el órgano y la función; así es que ni el pez respira en el aire ni el cuadrúpedo en el agua" 319 H. d.,
|
herri
bakoitzak (hemen herriaz mintzo da) bere hizkuntzan arnasartzen du eta ez bestetan. 1887an arrazaren kontzeptuarekin operatzen du, eta Unamuno erabakia da bere tesian, arrazak eta hizkuntzak bat egiten dutela:
|
|
|
586 Ib., 497 Oroit Ortega-ren tesia,
|
herri
bakoitzak bere arimari dagokion lurraldea hautatzen ei duela: bisigodoen arima ja basamortu bat zen, haiek Espainiara heldu direnean.
|
|
|
Testuinguruagatik, hemengo" filosofia erromantikoa" Hegel da: Hegel-ek esan izango zuen,
|
herri
bakoitzak noraezeko bere bere" ideologia"(?) duela, Marx-ek klase bakoitzaren berea bihurtu duena, eta hala marxismoarentzat" toda idea es partidista"(?), hau omen baita engoitik gaur egungo alderdi eta alderdikeri gizartearen (demokraziaren) leloa. Demokrazia modernoaren alderdi eta aldebakarkeri sistemaren genesia trazatzeko modu polemiko franko kazetairea ematen du honek, eta de fakto, uste dut, beste inon ez dela berriro agertzen Ortega-ren izkribuetan, ez Hegel-en interpretazio eta ez Volksgeistaren erreferentzietan, ikusmolde hau, alegia Volksgeistarena partidismo forma batena bezala unibertsaltasunaren ukazioz (gogora, bestalde, Ortega-ren perspektibismoaren doktrina).
|
|
|
Etxearen gelak gizakiaren gorputz aparatuen edo organoen parekoak zirela irudikatzeaz batera,
|
herri
bakoitzak bere gelak zituela pentsa litekeela ere bururatu zitzaidan behin. Damasok bere demagunak margotzeko aukeratu zuen txokoa herriko ganbara txikia zela imajinatu izan dut han aurkitu nuen aurreneko aldi haietariko batetik.
|
|
|
Puntu honetaz hitz egiterakoan, kontuan hartu genuen probintzia, eskualde eta
|
herri
bakoitzeko egoera ezberdina zela eta horrek eragin zuzena zuela ikastola bakoitzean finkatzen ziren Plan Estrategikoetan eta Pedagogia egitasmoetan.
|
|
|
Zonalde euskaldunetan,
|
herri
bakoitzeko egoera gorabehera, Euskaraz Bizi egitasmoa eta Euskararen Normalkuntza Planeko jarduerak lantzea izaten zen joera arruntena.
|
|
|
Bestalde,
|
herri
bakoitzeko Udalak izaten zuen Euskararen Normalkuntza Planaren ezagutza eta, lekuan lekuko ikastolarekin egon zitekeen koordinazioa garrantzitsua zenez, ahal zen oro, ezagutza eta koordinazio hori indartzea bultzatu genuen, herri bakoitzeko egoerari zegokion euskara plangintzaren aldeko ekimenak indartuz ikastolaren barnetik ere.
|
|
|
Bestalde, herri bakoitzeko Udalak izaten zuen Euskararen Normalkuntza Planaren ezagutza eta, lekuan lekuko ikastolarekin egon zitekeen koordinazioa garrantzitsua zenez, ahal zen oro, ezagutza eta koordinazio hori indartzea bultzatu genuen,
|
herri
bakoitzeko egoerari zegokion euskara plangintzaren aldeko ekimenak indartuz ikastolaren barnetik ere.
|
|
|
Ahal den bezainbatean,
|
herri
bakoitzak bere erakunde politikoak izan lituzke, herri horretako kideen kezka nagusiak denen artean erabaki ahal izateko.
|
|
2007
|
|
|
Besteak beste, erabilerarako planak egin ditugu, langileei ikastaroak eskaini dizkiegu eta dokumentu ereduak sortu ditugu». Halaber,
|
herri
bakoitzak norbere egitasmoak landu ditu, eta Oiartzunen egitasmo asko sortu dira, «batzuetan eskualde mailakoak eta beste batzuetan guk sortuak». Guraso eta seme alaben artean euskararen transmisioa bermatzeko plana, bikote euskaldunetan hizkuntza ohiturak sendotzeko ekimena, Ttur ttur euskaltzaleen bilgunearekin sinatutako lankidetza hitzarmena, merkataritza eta elkarteetan euskara sustatzeko egitasmoa edo bereziki garrantzitsua den Ola plana.
|
|
|
hemen auzoka antolatutako sistemek sortutako energiak asetzen du herrialde osoan dagoen berokuntza beharraren %60 Horretarako hitzarmena daukate sinatuta gobernu zentralak eta udalek. " Neurrien artean dio Phillipsek erregai fosilek zerga handiak dauzkate eta bestelako arauak ere badira etxejabeak behartzeko
|
herri
bakoitzeko sarera lotzera. Hirigintza planetan kalefakzio sarea sartuta dago.
|
|
|
2006an, aldiz, aurrerago aurkeztuko ditugun lau irizpideen arabera lagin bat aukeratu da eta 64 herri neurtu dira. Herrien tamainaren arabera ibilbide bat edo gehiago izan dezake
|
herri
bakoitzak, ibilbideei dagokienez, 2001ean 358 ibilbide neurtu baziren, 2006an 199 ibilbide neurtu dira.
|
|
|
Aitzitik, historiaren, erlijio, mito, artearen Hegel-en filosofietako xarmarik limurtzaileena agian, horietan izpiritu bereki baten manifestazioak bezala egin ohi dituen kasu bakoitzaren interpretazio sistematiko argitsuak izaten dira. Hegel-en oharrei jaramon egiten badiegu, Volksgeistaren lehen iturria herriaren beraren jeinu edo karaktere berekia da,
|
herri
bakoitzaren barne indarra, nortasuna600; bigarrena, baina lehenarekin zerikusten duena, ingurumen geografikoa601 Lehenean, Hegel-ek batzuetan arrazaren edo leinuaren berekitasuna aipatu ohi du: arraza beltzak, esaterako, berez izpirituaren edozein obratarako ezgai dirudi602; bereziki gaitua herri grekoa da, eta hain zuzen, ikusi dugu?
|
|
|
Aldiz Renan jada izpirituaren aurkako polemikan kokatzen da: hizkuntzak ez dira Jainkoaren errebelazioak (Adani Paradisuan, edo Babelgo Dorrean
|
herri
bakoitzari emanak); ez dira urratsez urrats eta zatiz zati asmaturiko adimenaren produktuak ere, baizik eta bat bateko sakeak bai (Herder eta Humboldt-engan bezala), baina arrazaren intuizio edo sormen instintiboarenak. Hizkuntza berriro tresna bihurtzen da, eta are instintoarena orain.
|