2001
|
|
Hemen aitzinako bizilagunek sakrifizioak egiten zituzten Ukkoren amorrua baretzeko. Garai
|
haietan
emakumeak galarazita zeukaten uhartea zapaltzea. Gaur egun erraz ulertzen da zergatik aukeratu zuten Inariko samiek uharte hau otoitz-lekutzat eta sakrifizio gunetzat...
|
|
OFF Errusiarren menpe zeuden garai hartan, mugimendu nazionalista finlandiarrak indarra hartu zuen. Hamar urtez, Elias Lönrot idazlea ahozko tradizioko poema epikoak biltzen ibili zen, eta gero epopeia nazional bat moldatu zuen
|
haiekin
: Kalévala.
|
2002
|
|
Kanpo aldetik, abbastarrek gurutzatuei aurre egiteko XIII. mendean altxarazi zuten gotorlekuak antzoki erromatarra inguratzen du. Baina, kristau
|
haiek
ez ziren Bosraraino iritsi, eta, gaur egun, antzoki erromatarra eta gotorleku arabiarra guztiz bat eginda daude.
|
|
OFF Mediterraneoko kostaldea zaldun gurutzatuen hornitokia izan zen, eta itsas portuetako bat, Tartus, base militarra eta tenplarioen gunea izan zen garai
|
haietan
.
|
|
Bukkoy izeneko uharte txikian, bikingoen erako hainbat etxalde eraiki berri dituzte. Garai
|
haietako
giroa berritzeko, kondairetan eta aurkitutako aztarnetan oinarritu dira. Uda aldean, antzinako vikingoen bizimodua ekartzen dute gogora, eta, horretarako, orduko moduan, jaialdiak, oturuntza handiak eta ospakizunak antolatzen dituzte.
|
|
Bikingoek beren itsasontzi bikainetatik oso hurbil eraikitzen zituzten etxeak. Gauza askotarako erabiltzen zituzten barku mitiko
|
haiek
: inguruetako irletara joateko, lurralde ezagutu berriak kolonizatzeko eta Europako hegoaldeko herriekin merkataritza harremanak izateko.
|
|
Merkatari aleman zorrotz
|
haiek
nekez ateratzen ziren beren moilatik, gehienez ere elizkizunetarako. Bertatik hurbil zegoen harrizko eliza batean entzuten zuten meza.
|
|
Baina Norvegiako elizarik bitxienak stavkirker izenekoak dira, Erdi Aroko zurezko elizak alegia. Bergenetik gertu, XII. mendean, norvegiar estiloko eliza
|
haietako
bat eraiki zuten.
|
2004
|
|
Pedro Fernandezek upel txiki batean gordetzen zuen berak egindako rona, eta likore hura merkaturatzea erabaki zuen, lagunek likore hura izugarri estimatzen zutela ikusita. Izan ere, lagunek bisita egiten zioten bakoitzean, Pedrok zer edan nahi zuten galdetu, eta
|
haiek
beti upeleko rona eskatzen zuten. Horrenbestez, lagunei ohore eginez, Pedro Fernandezek bere produktuari halaxe deitzea deliberatu zuen:
|
|
zer gehiago eska diezaiokegu Palominos uharte apainari? Uharte txiki honek lirutatuta uzten ditu erlaxatzeko eta egun batzuetan laneko estresa ahazteko aukera duten
|
haiek
.
|
|
UNESCOk gizon emakume guztien ondare izendatu zituen bi gotorleku horiek, eta gaur egun, ehunka turistak ikustaldiak egiten dituzte, egunero egunero, bertako ziega, kuartel, atezaindegi eta biltegietara. Haatik, 100 urte pasatxo baino ez dira igaro espainiar soldaduak tropikoko eguzkipean bateria eta gotorleku
|
haietan
zaintzan egoten zirenetik.
|
|
Hiriak zituen zurezko sei ateetako bat da. Ilunabarrean itxi egiten zituzten ate
|
haiek
, herritarrak etsaien inbasioetatik babesteko. Goizean irekitzen zituzten morroiloak, eta San Juanera itsasoz iristen ziren guztiak atetzar gorri handia zeharkatuz sartzen ziren hiri ederrera.
|
|
gaur egungo San Juandik lur barrenera eginez zenbait kilometrotara zegoen, eta tropikoko euli izurriteek eragozpen handiak sortu zizkieten kolono espainiarrei inguru hartan. Intsektu astun
|
haien
erruz, inguru hura utzi eta hiriburua eraikitzeko beste leku baten bila hasi ziren. San Juango uharteñoa aukeratu zuten, itsasoko haize osasuntsuek erakarrita.
|
|
Lekualdatzeko erabakia hartu, eta, 1521ean, San Juango lehen eraikinak altxatzen hasi ziren; uharteko lehen gobernadorea, Juan Ponce de Leon, izan zen lan
|
haien
zuzendari.
|
|
Espainiarrek, mundu berrira iritsi zirenean, fede katolikoa zabaldu zuten lur
|
haietan
. Orduz gero, zurezko santu txikien zizel lana da herrialdeko arte preziatuenetakoa.
|
2006
|
|
Uhartea miatu, eta urrerik ez zegoela jabetu ostean, bertako bizilagunak ontziratu eta Dominikar Errepublikara bidali zituen, urre meategietan lanean jartzeko. Ondoren, uhartetik alde egin zuen, lur
|
haiek
ezertarako balio ez zutela iruditu zitzaiolako.
|
|
Urteak joan ziren horrela. Ulisesek, ordea, emaztearen eta semearen falta zuen, eta nahiago izan zuen
|
haiengana
itzuli, Kalipsok eskaini zion hilezkortasuna baino.
|
|
Mugimendu handiko portua da Funchalgoa, uharteko nagusia. Kai muturreko harresian, ehunka grafiti eta margo daude, Madeiran lehorreratu ziren itsasgizon
|
haien
aztarna jaso nahian.
|
2008
|
|
Gero
|
haiekin
saiatu niaz kantatzera Bretainiako kantu famatuena, hola bukatzen da nire bidaia, portu batean, bidaiaren sinbolo batean, ala, laster arte Chiloetarrak.
|
|
Hemen Bretainian ohitura berezi bat dute Camembert gazta osoak jaten dituzte
|
haien
sexu performantziak hobetzeko. (bakoitxak gazta oso bat janen dugu zuzenean, sagar bat balitz bezala)
|
|
Ezagutzen zuten Euskal Herria, konzertu bat egin baitzuten Donibane Garazin.
|
Haiekin
joan gara Thabor parkerat jaitera. Ah nire gazta, ze ondo!
|
|
Toki honetan 50 000 hil eta zauritu izan ziren 3 egunez.
|
Haien
oihuak eta negarrak 10 kilometrora entzuten omen ziren.
|
|
Orain aurkezten dizkizuet nire lagun berriak.
|
Haien
izenak: Sayungu eta Voyou.
|
|
Eta hemengo telebista ere etorri da. Ikus ezazue
|
haien
erreportajea.
|
|
Turistak ere etortzen ahal dira. Baina kontuz ibili, eta
|
haien
ohiturak erespetatu!
|
|
Nahi dizkit bere lagunak aurkeztu, eta
|
haien
izenen esplikazio bat egin. Goazen.
|
|
Gehiago jakin nahi dut, eta langileak uzten ditut
|
haien
gauzak egiten.
|
|
|
Haien
arrantza nahi dut ikusi. Hurbiltzen naiz, hemengo agurra esanez.
|
|
Kerala izenak,
|
haien
hizkuntzan â?, malayalamâ, hizkuntzan, kokondoen hiria esan nahi du.
|
2009
|
|
|
Haien
kulturan banbuak balio handia du. Pinturan adibidez tema inportante bat da.
|
|
Wonhyo monjeak aurkitu zuen marrazkia.
|
Haientzat
ispirituen obra bat da.
|
|
Geroago,
|
haien
jatetxera noa, hemengo iksale* batekin jaten dut. Zure janaria hautatzen duzu eta dena amaitu behar duzu.
|
|
Prest zarete? Orduan entzun itzazue
|
haien
soinua chiloetarrak.
|
|
Galeriaren atzean patio polit bat ipiñi dute
|
haien
topaketak antolatzeko.
|
|
Haitiarrek kreoleraz hitz eginen dute, eta
|
haien
kantu bat entzuteko zortea ukanen dut.
|
|
Estatu Batuak herri gaztea dira, eta niri asko gustatzen zait
|
haien
jakintza historia garaikidea gorde eta publikoari aurkezteko.
|
|
Bidean, Butler konderrian, animalia berezi batzuk ikusiko ditut. Alpaka deitzen dira, eta ezagunak dira
|
haien
artileagatik. Toki honi Four Points Alpacas deritzo.
|
2010
|
|
|
Haien
kulturatik gauza gutti gelditzen da.
|
|
Baina, gaur egun asko erabiltzen da
|
haien
teknika haragia prestatzeko. Jerk deitzen da.
|
|
Erlijio hori â?, abrahamdarraâ? da, eta Haile Selassie Etiopiako 20garren mendeko enperadorea da
|
haien
Jainkoa.
|
|
|
Haientzat
Jesusen berraragiztatze bat da.
|
|
Jarraitzen dut nire itzulia egiten. Badakizuen bezala hemen tribu asko badira, eta gaur egun posible da
|
haien
artesania erostea hemengo denda batzuetan.
|
|
Esplikatzen dit Europan ezagutzen ditugun barazki eta fruitu asko hemendik datozela, eta amerindiarrek
|
haien
laborantza bultzatzen dutela.
|
|
6 bale hiltzen zituzten,
|
haien
traineruak erabiliz. Nahiko arriskutsua zen.
|
|
Eta Frantziako jende asko etorri da honat, ikusteko nola janzten ziren
|
haien
amonak eta aitonak.
|
|
Proventzako kondeek erabaki zuten
|
haien
egoitza Aixen ipintzea, Arlesen edo Avignonen ipini ordez. Erabaki horrek herria asko aberastuko zuen.
|
|
Maitemin batzuk honat etorri dira
|
haien
ezkontzako argazki pare batzuk egiteko.
|
|
Uzten ditut
|
haien
alaitasunean, eta kaktus zoragarri batzuk ikustera noa. Bai badakit:
|
|
Japoniar batzuek aurkezpen bat antolatu dute:
|
haien
azken robota. Memorioa dauka eta ikusten ahal duzuen bezala mugitu egiten da.
|
2011
|
|
Leku eder hau harrizkoa da, eta behaketa astronomikoak egiteko erabiltzen zituzten 7 igerilekuk osatzen dute. Dirudienez yumbotarrek eguzki eta ilargi jainkoak gurtzen zituzten eta igerilekuetako ura erabiltzen zuten garbiketa erritu
|
haietan
.
|
|
Gaur egungo tatuaje bat garai
|
haietan
tankera honetako apaingarriekin egiten zen. Marrazki hauek pinturaz bustitzen zituzten, eta hala gorputzak apaindu.
|
|
Aurpegi hau xaman batena izan daiteke. Kultura
|
haietan
xamanek errituen bidez beste munduarekin komunikatzen ziren. Napo kulturak esaterako pertsona bat hiltzen zenean, gorpua lurrean uzten zuten animaliek jan zezaten.
|
|
Kalean behera nirekin batera doazen bi unibertsitatetako ikasle hauek bi ideia batu dituzte. Batetik, kale honetan bizi izan ziren pertsonaia historikoak antzezten dituzte,
|
haien
berri emateko. Horrez gainera joko batzuk atera dituzte kalera, umeak jolas daitezen.
|
|
Eta ni bada,
|
haien
antzera, jolasten! Ã, o, gainera aita sen ikaragarri bat atera zait.
|
|
1767an eliza itxi egin zuten. Garai
|
haietan
jesuitak Ekuadorretik bota baitzituzten. Handik 40 urtera berriro ireki zuten.
|
|
Denbora neurtzea, hori bai hori gizakien asmakizun ederra. Gaur egun zeharo estresatuak bizitzeko besterik ez du balio, garai
|
haietan
aldiz uztak ondo zaintzeko. Nola aldatu garenâ? ¦
|
|
Sobietarren garaian ontziola hau izugarrizkoa zen, 1952an ireki zuten, eta urte
|
haietan
2000 pertsona zeuden hemen lanean. Orain, gutxiago daude 500 bat eta urtean 10 barku inguru egiten dituzte.
|