|
2002
|
|
|
Inkisizioaren erakundeanaurretiko senideak izateak bertan sartzeko eta mugitzeko bidea errazten zuen.Horrez gain, leinu batzuek kargu guztien jabegoa edo monopolioa lortzen zutenherentzia jokoen bitartez. Ofizialek beren karguaren gaineko eskubide guztiakzituztela uste zuten; horrela,
|
haietariko
askok, beren familiako partaide batizendatzen zuten beren ondorengoa izateko. Logroñoko auzitegien kasuan, IñakiReguera k azaltzen duenez, karguak aitengandik semeengana igarotzeko ohiturazegoen.
|
|
2003
|
|
|
Baina Unaxek ondo daki zer den Idak maite ez duena: barruan ezin itzali den sua, grina darama, eta gudura gazterik gogor eta trebeenak joango dira,
|
haietariko
asko berriro ez itzultzeko. Hori da bide ergela mutilak inguruan galtzeko, esango luke zerbait galdetuz gero.
|
|
2006
|
|
|
Desertatzeagatik, koldarkeriagatik edota beren postuetan lokartze hutsagatik hil zituzten. Gizaseme
|
haietariko
asko, obus shockak jota geratu zen. Gerra neurosiarekin.
|
|
|
Etnia: Guraso
|
haietariko
askok(% 41,5ek) nahiago zuen haur zuri bat, nahiz eta ia erdiak ez zion garrantzirik ematen adin txikikoaren jatorrizkoetniari.
|
|
2007
|
|
|
Horrek bide eman die atzo goizean asmaturiko" tradizio" askori (sanferminetako eta herrietako festetako ekitaldi gehienei, Olentzaroari Nafarroa gehienean, Santa Klausi Nafarroa oso osoan, ponteko izen askori, bandera ofizialari, Arrano Beltzari, eta abarri), populuak uste dueino antzina antzinatik datozkigula. Oso nafar gutxi dira gai modu ulergarrian azaltzeko zer ote diren foruak, baina hori ez da oztopo izanen
|
haietariko
askok beren iritzia eman dezaten horretaz, aukera txikiena agertzean. Horrelaxe, abertzale omen diren askok ez dakite euskaraz eta egiatan ez dute inolako asmorik ikasi eta erabiltzeko agur esateko ez bada, baina ez dira geldituko Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika" genozida" salatzetik.
|
|
2008
|
|
|
1931n idatzi zuten libretoa Emilio Gonzalez del Castillok eta Manuel Martik. «Zarzuela gehienen libretoak aspaldi idatzirik daude, zaharkituak daude
|
haietariko
asko, eta horregatik ez da delitua aldaketaren bat egitea», azaldu du Sagik. «Hori bai:
|
|
|
Aurrera egin nahi duten herritar eta hautetsi guztiei dei egiten diegu bertan biltzera eta luzea izango den ibilbide horretan urrats bat gehiago egitera. Baita EHAK, ANV edo Batasunaren boto emaile eta hautetsiei ere, seguru gaudelako
|
haietariko
askok ere bat egiten dutela elkarlanaren beharraren eta indarkeria ezaren aldarriarekin.
|
|
2009
|
|
|
Haurdunaldia eta lupusa Lupusak, batez ere, emakumeei eragiten die (hamarretik bederatzi emakumezkoak dira), eta horietako askori, berriz, ugaltzeko adinean daude (gaixoen %90 15 eta 55 urte bitarteko emakumeak dira). Gaixotasunaren diagnostikoa kolpe emozionala izan daiteke
|
haietariko
askorentzat, haurdun gelditzea pentsatu badute. Izan ere, duela urte batzuk, haurdunaldia eta lupusa bi baldintza bateraezin ziren; kaltetuek antifosfolipidikoaren sindromea (SAFen sindromea) ere garatu dezakete, antigorputz antifosfolipidoek eragindakoa, abortu arrisku handiarekin lotzen dena.
|
|
|
Gasteizen, baina, artelanak ez daude egoerarik onenean. Txiki nahiz handi, ezagun nahiz ezezagun, egin berri duten azterlan batek agerian utzi du kaltetuta daudela
|
haietariko
asko, pintaketengatik eta erasoengatik.
|
|
|
Bestalde, berari bezala,
|
haietariko
askori halako irrika, lotsagabekeria eta egonezin espresioa nabari zitzaion aurpegian, Dariok hain ondo ezagutzen zuen espresioa. Zenbat bera bezalako!
|
|
|
Diogunaren ildotik, nabaria da gure gazteen artean finkatu den hizkuntz paradigmaren aldaketa: garai batean, gure euskal hiztun gazte gehienek euskara zuten lehen hizkuntza (edo, nahiago bada, ama hizkuntza, duela gutxira arteko hitzetan esanda); orain, aldiz, euskaldun berriak dira
|
haietariko
asko eta asko, gehienak, eta bihar etzi are gehiago oraindik. Haien etxean, askotan, gaztelania da, edo beste erdararen bat?
|
|
2010
|
|
|
Hiriburu askotako alkateek ministroek baino soldata handiagoa dute; are gehiago,
|
haietariko
askok Rodriguez Zapatero presidenteak berak baino gehiago irabazten dute. Moncloako buruak 78.185 euro jasoko ditu 2011 urtean.
|
|
|
sandalozko figurak, oihalak, margolanak?
|
haietariko
asko hinduen jainko eta sasijainkoak irudikatzen zituztenak. Gure asmoa, opariak egiteaz gain, garajea, lorategi txikia eta bi solairu zeuzkan etxe berriko horma eta txokoak apaintzea zen, eta atsegin handiz bilatu genizkien leku egokiak pixkanaka, areago Sararen haurduntza Indian gauzatu zela konturatu ginenetik.
|
|
|
Egunean zehar, horko mila dendatxoak irekita daudenean, jendez gainezka egoten da, baina ordu honetan giroa guztiz bestelakoa da, isila, bakartia; lokal guztiak daude itxita eta ez da inor ageri inguruan. Kalexkak sortzen dira alde batera zein bestera,
|
haietariko
asko irteerarik gabekoak edo labirinto itxurakoak, pasabide itzaltsuak, misteriotsuak... Edonola ere, Fatima seguru sentitzen da, bazter horiek egunero ibili baititu umea zenetik.
|
|
|
Autonomia Estatutua onartu gabe (edo onartu berri berria) zegoenez, eta eskumen nagusiak Gobernu Zentralarenak zirenez artean, Batzorde Mistoaren eta MECekiko beste lotura instituzionalen bidez jardun zuen une hartako Eusko Kontseilu Nagusiak. Formalki bienak baziren ere neurri berriak, Kontseilu Nagusitik bultzatuak ziren
|
haietariko
asko. Gogoan izatekoak dira, horrela,
|
|
|
–Ordenak Espainian heren bat galdu zuela uste da. Ez bakarrik gerragatik edota hilketengatik, Fernando VII.ak 1814an komentuak beren jabeei bihur zekizkiela eta erlijiosoei haietara itzul zitezela agintzen zuen dekretua eman arren,
|
haietariko
asko munduan gelditu zirelako baizik. Eta txarrena hau izan zen:
|
|
|
Nirea jada hutsik zegoen eta ezin erreprimituzkoa zitzaidan erretzeko gogoa. Zorionez inguruan baziren erretzaileak,
|
haietariko
asko euskaldunak, izan ere posible zen Robertoren ezagunak tartean egotea, laguna bera erretzen ikustea ezinekoa ez den bezala, sekula bilakatu ez bazen ere nire moduko erretzaile sutsua.
|
|
2011
|
|
|
eta Yaron Abulafiaren argi diseinu indartsu eta zehatza. Konpainiako dantzariek, bitartean, beren gaitasun osoa erabili dute Galilik diseinaturiko pauso akrobatiko konplexu eta arriskatuak gauzatzeko, eta koreografoak bere ahalmen hipnotikoa baliatu du itxurazko anabasarekin eta iraupen laburreko ordenarekin etengabe jolasteko, ikusleen entusiasmoa piztuz eta
|
haietariko
asko besaulkitik altxaraziz amaierako txalo zaparrada berotsuarekin.
|
|
|
Hogeita hamaika eta hamasei bitartean, sarritan bisitatu zituen Miguel Maríak Frantzian eta Portugalen bizitzen jarritako militar monarkiko haserre
|
haietariko
asko. Maiz eraman zituen batetik bestera gutunak eta agiriak.
|
|
|
Alde batetik, niretzat egileak ondo lortu du hizkera lokal, pertsonal, familiar batetik abiatuta, hizkera literario (edo unibertsal) batera egindako jauzia. Beste alde batetik, hizkuntza espresiboa erabiltzen du, hein handi batean hitzei eta lokuzioei lotuta,
|
haietariko
asko hiztegietan agertzen ez direnak, baina nobelaren jarioa apurtzen ez dutenak, eta nobelari aparteko berezitasuna ematen diotenak.
|
|
|
Eredu sexisten aurka agertzen dira nerabe guztiak eta
|
haietariko
askok aitortzen dute nahiz eta pelikuletan horrelakoak ikusi, hausnarketaren bidez soilik konturatzen direla horietaz. Gazte guztiek pentsatzen dute gurasoen eredua eta haien azalpenak garrantzitsuak direla sexu generoen arteko harreman parekideak ikasteko eta ez dituzte rol sexistak errepikatu nahi.
|
|
2012
|
|
|
lasterketa autoak Erdi Aroko hirian, ziza magikoak, hizketan dakien zuhaitza... Hiru dimentsioko ikuskizunak ez dira gutxi, eta irudiarekin batera ikuslea mugitzen duten aulki bereziak dituzte
|
haietariko
askok. Arthur et les minimoys da haien artean deigarriena.
|
|
|
Koreografiaren diseinua ia klasikoa izan arren, dantza barrokoetatik hartutako inspirazio puntu batzuekin?, balizko naturaltasunari eta gazteen bizi-pozari dagozkien kontzesio txiki batzuk onartu ditu noizean behin. Dantzarien mugimendu kalitatean lehen baino malgutasun handiagoa igarri da, nahiz eta
|
haietariko
askorengan segurtasun falta txikiak antzeman diren, batez ere zailtasun handiko eboluzioetan. Bigarren pieza?
|
|
|
Irudi, bideo eta margolanak haien barruan. 24 sortzaileren piezak hartzen ditu, guztira, MPA Editions izeneko erakusketak, eta izen handiko artistenak dira
|
haietariko
asko: Txomin Badiola, Pello Irazu, Antoni Miralda, Doris Salcedo, Asun Goikoetxea...
|
|
|
Hori guztia gutxi izan balitz, ausarta ere izan zen, halaber, Guillermoren erabakia; Guillermorentzat berarentzat izan ez arren, bai behintzat ikaskiderik gehienentzat. Medikuntza ikasi nahiko zukeen ikaskide bat baino gehiago zegoen beren adin bueltakoen artean;
|
haietariko
askoren arazoa Natur Zientziak ziren, irakasgai hori ematen zuen aita Rafael zorrotza zelako; beraz, medikuntzarena burutik kendu, eta letren ibilbidea hartzen zuten. Guillermok, ez.
|
|
2013
|
|
|
Kontzientzia hartzea izan zen. Emakume
|
haietariko
askok lan egin zuen ezkondu aurretik, ezkondu eta utzi egin zion kanpoko beharrari. Hala ere, uste zuten etxeko dirua senarrarena zela, ez beste inorena.
|
|
|
Gutxienez hamabi misiolari erail zituzten indioek 1540 eta 1680 artean. Haietako bat frai Martin de Arbide donostiarra, gaurko Arizona estatuko protomartiria deitu izan dena.84 Pueblo indioen buruzagiek, berriz, sei mila gerlari inguru zeuzkaten beren esanetara,
|
haietariko
asko zaldun trebeak, espainiarrei erositako zaldien jabeak. Kopuruaren aldetik nagusi izaki, denak batuko zituen buruzagi bat baino ez zuten behar.
|
|
|
San Diego misioko Aita Luis Jayme mallorcarrak, bizpahiru urte lehenago idatzitako gutun batean, hinki hankarik gabe salatzen zuen haiek egiten ari ziren kaltea: "
|
haietariko
askok urkatzea merezi dute emakumeak harrapatuz eta bortxatuz egiten ari diren etengabeko ankerkeriengatik.. .". 125
|
|
2014
|
|
|
Baina kasualitate emankorra izan da, Publikoari gorroto ren testuan argitasun ikaragarriz salatzen eta aldarrikatzen baitira, hurrenez hurren, XIX. mendeko teatro burgesaren ajeak eta antzerkiak gizartearen osasunerako dituen betebeharrak. Alde horretatik, nik esango nuke ideia
|
haietariko
asko gauzatu egin direla oraingo Hamlet eszenaratzean. Beste kontu bat da gero zer ulertu ote dugun Ximun Fuchsek zuzendutako muntaian, zeren eta, hasiera batean eta jatorrizko testua buruz jakin ezean, irudiko luke antzezle txoropito batzuek pertsonaia klasikoa aitzakiatzat hartu eta bufoien pare ibili direla, ikusleak era kaotikoan asaldatzen.
|
|
|
Gaur egun eraikin bi horietan familia euskaldun asko bizi dira eta beraien parte hartzea handituz doa herrikoekintza kulturaletan... Adibidez,
|
haietariko
asko udalak antolatzen dituen euskara eskoletan matrikulatuta daudeberaien seme alabei eta ilobei euskaraz hitz egin ahal izateko eta eguneroko bizitzan lagundu ahal izateko, apurka apurka gune horretan ere euskararen presentzia nabarituz doalarik.
|
|
2015
|
|
|
Nazioartean, aipagarria da News 21 programa formatiboa; 2005ean ekoitzi zuten New Yorkeko Carnegie Corporationek eta Knight Fundazioak. Ekimen horri esker, Ipar Amerikako Kazetaritza fakultateetako ikasleek sakoneko produkzioak garatzen dituzte, erreportajeak eta dokumentalak?; narrazioaren kalitateak bereizten ditu eta
|
haietariko
asko hedabide estatubatuarretan iragartzen dira. Programa horren barruan garatutako lanak Interneten kontsulta daitezke:
|
|
|
Haien inguruan koherentea den eta sozialki asumitutako narratiba eraikitzeak
|
haietariko
asko agertoki iradokitzaile batean bertakotzera garamatza lieu de mémoire (Nora, 1997, II: 2.226) batean.
|
|
2016
|
|
|
Ezin propioago zaigu joera hori gizakioi, eta nabarmena da hori hemen. Herriak bisitatzera etortzen da jendea hona, baina liburuan sakonago sartzea da
|
haietariko
askok nahi dutena, eta lur hauen sakoneko egia ere hobeki ezagutzen dabilen sentsazioa du liburuko orri artean dabilenak. Korapilo horretan beti.
|
|
|
Altzari, tresna eta apaingarririk gabe, arrantzarako behar zituzten sareak ere desagertu egin ziren biltegitik. Era berean, Ardura Politikoen Tribunalak ebatzi zuen Frantzisko Urrestiren ondasunak oro bahitzea eta
|
haietariko
asko erregimenaren alde zeuden familiartekoen esku utzi zituzten, eta beste zenbait salgai jarri.
|
|
2017
|
|
|
HELEP berriaz gero eta gehiago agertzen da gobernantza kontzeptua, erran nahi baita eduki gatazkatsurik gabeko kudeantza tekniko administratiboa. Eta hautetsi horiekin biltzen gaituzten helburuak, guretzat minimoak,
|
haietariko
askorentzat maximoak dira. Borondaterik, eskuduntzarik eta gaitasunik ez duten jendeengan ematen ari gara etorkizuna.
|
|
|
Babestuko dituen aterkirik gabe geratuko lirateke. Ni ziur nago aterki horren bila sartu zirela
|
haietariko
asko elizan. Denak izan dira konplizeak.
|
|
2018
|
|
|
Ondo prestaturiko jende ugari zegoen,
|
haietariko
asko lanik gabe. Bakarren batzuk besterik ez ziren bizimodu duina izateko moduko lana zutenak.
|
|
|
Lan honen iturri bibliografikoei dagokienez, aitortu behar dut lan hau burutzeko kontsultatu ditudan liburuez gain (ikus Bibliografia), nire oroimena ere baliatu dudala, ia konturatu gabe urteak hasi zaizkidalako bizkarrean pilatzen eta datu eta zehaztasun asko daude nire burmuinean, eta
|
haietariko
asko non ikasi edo entzun ez jakinki.
|
|
2019
|
|
|
Hemen kontatuko ditugun gertaerak eta deskribatuko ditugun pertsonaiak,
|
haietariko
askok sinestezinak badirudite ere, guztiz errealak dira.
|
|
|
Paperezko iheslariak etxeko nire arropen artean egon ohi dira gorderik disimulu ederrean, liburukote lodiak izan arren
|
haietariko
asko, leungarri usaina xurgatuz jertse edo praka garbien altzo goxoan. Egilearen arabera tiradera ezberdinetan kokatze pertsonalizatuaren tentazioa izaten dudan arren, guztiz ulertu ezin dudan lotsaizun inozo bat inposatzen zait.
|
|
|
Irri eta kantu. Mirariz tiro egingo zuten fusil zaharrak eskuetan?
|
haietariko
asko beraienak, ehizarako erabiltzen zituztenak?, indarrez astinduz; euforiaren seinale baino, hoberik ezean beren baitako izua uxatzeko beharrak sortutako katarsi kolektiboa zunan hura. Neska batzuk ere tartean:
|
|
2020
|
|
|
Hartu gogoan ezagutu izan dituzuen pertsona kritiko edota errebeldeak. Ez al ziren
|
haietariko
asko bazterrean gelditu. Ez al zuten" xelebreen" zakuan amaitu?
|
|
|
Ez al zuten" xelebreen" zakuan amaitu? Hoplita izateak ere baditu, noski, bere arriskuak, eta
|
haietariko
asko roboten eran bizi dira; baina, edozein kasutan, uharte desertukoek baino bakardade gutxiago nozitzen dute.
|
|
|
Patata ordulariak deitzen diegu kiloka erosten ditugulako, ugari. Badugu pakistandarren etxe bat kalitate oneko erlojuak saltzen dituena merke merke, izango dituzte bost mila modelo aukeran,
|
haietariko
asko ale garestien erreplikak. Hogei eta hogeita hamabost euro arteko prezioa dute, ez dira hondatzen.
|
|
|
Azpimarratzekoa da ez dutela adierazten berbere espainiar edota marokoar espainiar sentitzen direnik. Marokoar euskaldun sentitzen direla diote
|
haietariko
askok, eta berbereak direnak euskaldun berbere sentitzen dira, euskaldunak berbereak bezala talde gutxitua direlako.
|
|
2021
|
|
|
Baina gure aitarena oso bestelakoa omen zen, noski. Aita ez zen batere abertzalea, guztiz alderantziz, gorroto bizia zien, karlista edo bezala, Luzaroko
|
haietariko
asko lagun eta adiskide izan arren, bere aberri maitea puskatu nahi zutenei. Hau da, Euskal Herria, bere jaioterria barne, gure aitak Espainaren oinarria zela argi, garbi eta ezin ozenago aldarrikatu ohi zuen eta.
|
|
|
Harri bide txiki bat, arrokak saihestuz, beherantz, Ramallahren hegoaldeko haran baterantz. Batzuetan, sigi saga egiten du zuhaitz zaharreko olibadi artean;
|
haietariko
asko erromatarren garaikoak izanen dira, beharbada. Bide harritsu hau (oso gogorra edozein autotan joanda ere) ondoko herrira iristeko modu bakarra da palestinarrentzat.
|
|
|
Askoren ustez, jatorrizko obrak badu eleberritik antzerkitik bezainbeste, baina taula gainera eramatean testuak daukan pisua da egungo teatrorako oztopo nagusia. Horren jakitun, Iniestak obraren izaera groteskoan sakondu du Calixtoren otseinen eta haien neska lagunen pertsonaietan —eta Celestinarenean ere bai, zelan ez—, eta pantomima kutsua eman die eszena eta pasarte askori,
|
haietariko
asko kantu musikarekin batera emanez, endredo eta jolas izaera alde horretatik bultzatzeko. Bide beretik etorri dira antzezle guztiek esaldi bakoitzean erakutsitako keinu adierazgarri zehatzak, koreografiatik hurbil egon direnak eta une batzuetan benetako dantza gogoratu dizkigutenak.
|
|
|
Egia da umeak zertxobait asaldatu direla, eta beharbada kezkatu ere bai, baina kontua da ustezko hiltzaileak garbi esan digula familia osorako emanaldi batean geundela, eta umeek —gehienetan gu baino azkarragoak izanik— laster onartu dutela helduentzako pailazoak ikusten ari zirela eta, beren zorionerako, gurasoek ordurako ezin zituztela antzokitik aterarazi. Seguru nago hainbat kontutan helduaroranzko jauzi samur bat egin dutela
|
haietariko
askok, nagusien onespen eta laguntzarekin, eta nik esango nuke hori berori izan daitekeela emanaldi honen balio nagusia.
|
|
|
zapatilak, hoodies ak, kamisetak... garai bateko trajea eta gorbata alboratuta. Hala eta guztiz ere, itxura eskasa daukate
|
haietariko
askok, zonbien antzekoa. Baina superheroiak omen dira, euren burua munduko salbatzaile berri gisa aurkeztea dute gustuko, eta Batman, Superman edo Spiderman dituzte idolo.
|
|
|
Baina kasualitate emankorra izan da, Publikoari gorroto ren testuan argitasun ikaragarriz salatzen eta aldarrikatzen baitira, hurrenez hurren, XIX. mendeko teatro burgesaren ajeak eta antzerkiak gizartearen osasunerako dituen betebeharrak. Alde horretatik, nik esango nuke ideia
|
haietariko
asko gauzatu egin direla oraingo Hamlet eszenaratzean.
|
|
|
Ezin da lerro gutxitan deskribatu maisulan honen aberastasuna: adreiluen jokoaren ostean beste pasarte asko etorri dira,
|
haietariko
asko umore handikoak izanik xukaderekin egindako jolas politak, lumak putz eginez airean mantentzeko saialdiak, aulkian beti oker jesartzen zen gizona..., baina egilearen gaitasun psikologikoa agerian geratu da eszena berezi batean, gizonek emakumeak gogaitu eta haiek aurre egin dietenean. Eszena esanguratsu horrek garapen konplexua dauka, eta bikain aztertzen ditu ezkutuko indarkeria, dominazioa eta desioa bezalako kontzeptu korapilatsuak.
|
|
2022
|
|
|
Enpresa gehienek ere zerbitzu publikoa eskaintzen dute, eta horregatik ez dira publiko edota estatal bilakatzen. Horregatik, eta sinatzaileek uste dutenaren kontra, estatuak jabego publikoaren monopolioa badauka ere, ez da gauza bera gertatzen zerbitzu publikoekin, zeren eta
|
haietariko
asko esku pribatuetan baitaude.
|
|
|
Haietariko batek eskuko farol txiki batekin argiztatu ditu besteak, haiek eboluzio geldoak multzoan egiten zituzten bitartean, jarrera erdi sentsualak erdi sexualak hartuz, eta atzeko ahots eta garrasiek amesgaiztoen eremura eroaten gintuztela. Esandako sentsazioa noizean behin bueltatu da emanaldian zehar —normala denez, geure alde ilunei buruz ari bagara—, baina hasiera horren ostean beste pasarte asko etorri dira, eta
|
haietariko
askotan inspirazio aberatsa eta ideien jario etengabea izan dira nagusi.
|
|
2023
|
|
|
Euskara txukun eta naturalean gertatu da guztia, eta polita izan da solasaldi batzuetan Iparraldeari eginiko keinua, betiere absurdoaren parametroetan Alabama, Albacete eta Altzürükü batera aipatu dituztenean, konparazione. Gainera, hitz joko ugari tartekatu dituzte elkarrizketetan,
|
haietariko
asko geure atsotitzetatik hartuak eta besteren bat beraiek asmatua, nik uste, honako hau bezala: «Tximinoa zuhaitzean zenbat eta gorago joan, orduan eta ipurdia ageriagoan».
|
|
|
makila luze batekin irudikatu da gitarra elektriko baten giderra, musika ere bide horretatik joan da, eta xederik gabeko ideien dispertsioan murgildu gara. Amaiera gozoaren bilatze horretan, dantzariak ikusleengana hurbildu eta
|
haietariko
asko besarkatu ostean, publikoak zutik eskertu dizkie beren ahalegin fisiko itzela eta koreografien sakontasuna.
|
|
|
Naidu, hain zuzen, Quit India mugimenduaren burua izan zen, zeinak Britainia Handiari eskatzen baitzion beren lurraldetik alde egiteko(" quit"). Berak eta alderdiko beste ehunka emakumek desobedientzia zibileko ekintzetan parte hartu zuten, eta britainiarrek
|
haietariko
asko atxilotu eta espetxeratu zituzten.25
|
|
|
Gaur egun ere hitzez hitz errepikatu genezake indiar emakume batek britainiar emakumeek antolaturiko hitzaldi baten aurka esandakoa: " Britainiar emakumeek indiarrek Londresen eragiten dituzten makurkeria sozialei buruz hitzaldi bat antolatzearen aurka agertu nintzen hizlari guztiak britainiarrak zirelako, eta
|
haietariko
asko Indian sekula egon gabeak", esan zuen Dhanvanthi Rama Rauk. " Guk, indiar feministok, gure gain hartua genuen erantzukizun hori, eta ziur geunden hobeki egingo genuela kanpotarrek baino, batik bat gure kultura ezagutzen ez zuten haiek baino". 26
|
|
|
Emakume beltz, marroi eta asiarren esperientziak ezabatzearekin batera, haien politikak ere ezabatu dira, eta beharrezkoa da bioi berriz ere balioa aitortzea lehenbailehen, hala esperientziei nola politikei, kanon feministaren funtsezko atalak diren heinean. Haien esperientzia esplizituki ager dadin, feminista guztiek lan egin behar dute beren genealogiak garatzeko, beren bizitzetan eta beren historietan dauden emakumeei erreparatzeko eta konturatzeko
|
haietariko
asko ez direla" feministatzat" jo izan emakume zurien proiektu eta lehentasunekin bat ez zetozelako. Koloreko emakumeen historiak kontatzeko konpromisoa hartua duten idazle asko hasiak dira jada lan horretan.
|
|
|
Handik denbora puska batera, Lynchen heroitasunezko ekintzak zalantzan jartzen hasi ziren. BBCren dokumental izugarri batean, AEBko gobernuari leporatzen zioten Lynchen erreskatearen heroismoa eta irakiarren tratu txarrak puztea herritarrak gerraren alde paratzeko.81 Salaketa
|
haietariko
asko egiazkoak zirela frogatu zuten geroago, baina Pentagonoak erreskatearen segida segidan heroia eraikitzeko abiatu zuen kanpaina martxan zegoen jada. Estatubatuarrek Irakeko gerrako estatubatuar emakume soldadu heroiaren irudia gogoratuko zuten.
|
|
|
2020ko udaren amaieran, Irwingo espetxeko (Ocilla, Georgia) informatzaile batek salaketa bat jarri zuen Segurtasun Nazionalaren Sailaren, ICEren eta Irwingo Konderriko Atxiloketa Zentroaren (ICDC) aurka, atxilotuei ohi baino histerektomia gehiago egiten zizkietelako. Prozedurak, ustez, espetxetik kanpo gauzatu ziren, handik hurbil, Irwingo Konderriko Ospitalean; emakume immigranteei egin zizkieten,
|
haietariko
askok ingelesez ez zekitela, ebakuntzak egiteko beharrezkoa izan ohi den baimen informaturik eman gabe, hots, komunikazioa beharrezkoa ez balitz bezala tratatu zituzten. Ebakuntzatik esnatzean, askok ez zekiten zer egin zieten.
|
|
|
Badakit AEBko unibertsitateetako zenbait emakume irakasle zurik islama gaitzesten eta beloa deabrutzen duten liburuak baliatu izan dituztela beren eskoletan, are beren ikasgelan beloa jantzitako ikasleak egonda ere. Ikasle
|
haietariko
askok unibertsitateko agintarien aurrean salatu zuten afera, baina, irakasle titularrak izaki, azkenean ez zen deus egin. Halako gertaerek, irakasle eta ikasleen arteko botere desberdintasun izugarri handiari ezikusia egiteaz gainera, orobat ezikusia egiten diete zuritasunak akademian dituen botere dinamikei, eta, hala, oraindik eta zilegitasun gehiago kentzen zaie komunitate beltz eta marroien kontakizunei.
|
|
|
Lily ko erreportajeak, bestalde, hizpidera ekarri zuen nola elkar babesten duten halako erakundeetako –bereziki NOWko eta FMFko– buru zuriek portaera arrazistak salatzen direnean. Bi erakundeotako zuzendaritza taldeetako kideak zuriak eta adintsuak izan ohi dira; horrez gain,
|
haietariko
asko elkarren lagunak dira, eta beren taldetxoak eratzen dituzte zuzendaritza taldeetan. Eleanor Smeal eta Teri Van Pelt (artean ere NOWko presidentea zelarik), biak ere lagun minak, elkarrekin joan ohi ziren bileretara, eta elkarren ideiak babesten zituzten enplegatuen aurrean.
|
|
|
Zenbait hilabete egon nintzen han ezkutatuta, bi urteko alabarekin, senarrak hilko ote ninduen beldur. Babes etxeko beste emakumeak ere,
|
haietariko
asko zuriak eta estatubatuarrak, arrazoi beragatik zeuden han, gutxi gorabehera.
|
|
|
Onartu egin behar epaia, ahal zen neurrian. Gogoratuta nengoen ordurako XX. mendearen bigarren erdiko zenbait abeslari espainiarrek, tartean Paco Ibañezek, poeta barrokoen letrak abestu zituztela, hain zuzen ere
|
haietariko
askok —ai! — kezka sozialak zituztelako eta satira praktikatu zutelako. Quevedok, esate baterako:
|