|
2005
|
|
|
06 Lehen europarrentzat animalia
|
hauek guztiek
ez zuten ezertarako balio. Eta larre gozorik ez aurkitzean, mortu hutsa baino ez zuten ikusi begien aurrean.
|
|
|
07 Lurralde
|
guztian zehar
ibiltzen ziren, sastraka artean harrapatutakoa janez; eta putzu eta iturburuak ezagutzen zituzten.
|
|
|
08 Sastrakadietako landareak lehor egon ohi dira, eta olioak dauzkate berez. Erraz erretzen dira, baina
|
guztiz
galdu gabe. Haziek, edozein modutan ere, onik irauten dute.
|
|
|
10 Bi metroko sakoneran aire girotuko gela daukate familia
|
guztiarentzat
. Toki segurua da gainera, sutea datorrenean ezkutatzeko.
|
|
|
11 Ulururen azalak dituen urraduretan, arbasoekin eta lurrarekin dituzten loturak irakurtzen dituzte.
|
Guztiak
bat eginda daude.
|
|
|
14 Inoiz lehortzen ez diren putzuoi esker, Britainia Handi
|
guztian
baino txori espezie gehiago dago Australiako basamortuan.
|
|
|
18 Gehienetan, ezer igartzeko baino euri txikiagoa egiten du. Baina mendiak erortzen den
|
guztia
hartzen du. Urbegiak errekasto bihurtzen dira, eta gero ibai.
|
|
|
Zereginak banatuta hobeto irauten da basamortuan. Ehiztariek ekarritako harrapakinak, intsektuak eta narrasti txikiak, barruko
|
guztiek
jateko dira.
|
|
|
31 Ura edaterik ere ez du behar. Intsektuak ura dira ehuneko laurogeian, beraz gaueko harrapakinetatik hartzen du behar duen janari eta edari
|
guztia
.
|
|
|
31 Hemen ez dago mizkerian ibiltzerik. Mulgarak harrapatzen duen
|
guztia
jaten du: txoriak, muskerrak, intsektuak, armiarmak, eta beste ugaztun batzuk ere bai.
|
|
|
41 Aintzirari bere izena eman zioten, baina ura aurkitzeko itxaropen
|
guztiak
hantxe galdu zituen.
|
|
|
43 Ez dakigu kostaldeko hegaztiek, mila ta bostehun kilometro harantzago, uraren usaina hartzen duten, ala aldaketa bitxiren bat sumatu atmosferan. Baina Australia
|
guztitik
heltzen dira, milaka eta milaka.
|
|
|
46 Australiako alde
|
guztietako
hegaztiak biltzen dira; horrela, pelikanoek geneak ondo nahasteko aukera daukate.
|
|
|
Nekazari batek 36 milioi eduki ditzake bere lurretan. Belar
|
guztia
jaten dute, eta animalia txikiak bota egiten dituzte. Oraindik kontrolatu gabe daude.
|
|
|
16 1935ean Hego Amerikako apo erraldoi pozoitsua sartu zuten, kakalardoak jateko. Planak huts egin zuen, eta apoak eurak kontrol barik ugaritu dira, pozoitsuak direlako harrapari
|
guztientzat
.
|
|
|
18 Europa zaharretik etorri ziren inbaditzaileen artean, bada gainontzekoak
|
guztiz
menperatu dituenik ere.
|
|
|
20 Hondamendia zen. Australiako animaliei alde
|
guztietatik
ematen zieten egurra. Harrapari berriek irentsi egiten zituzten.
|
|
|
28 Gizaki zuriak iritsi zirenean aborigenen populazioa laurdenera murriztu zen. Baina euren abileziak ez dira
|
guztiz
ahaztu.
|
|
|
30 Badirudi mendebaldeko zientzia okerreko lekuetan begiratzen ibili dela urte
|
guztiotan
.
|
|
|
36 Honakoa, bandikut urrekara da. Kontinentean oso ugaria izan ohi zen, baina harrapari berriek
|
guztiz
galdu zuten.
|
|
|
9 Ardi etxalde handi honetan ezusteko batzuk topatuko ditugu. Gauez, langile
|
guztiak
etxera joan eta gero, gauza bitxiak gertatzen hasten dira txabolan.
|
|
|
Garai latza bizi dute oihanetan, euren bizigiro naturala hondatzen ari baitira. Hirian, ostera, behar duten
|
guztia
daukate.
|
|
|
43 Egunsentian, 40 kilometro egiten dituzte herrira bueltan, erreka eta errepideei jarraituz, egun
|
guztian
pausatuta egongo diren zuhaitzetara.
|
|
|
44 Lorategian, inguruan baino gradu batzuk epelago egiten du, eta alboan duten janari
|
guztiarekin
, oso ondo dihoakie toki hau.
|
|
|
Leku askotan, paisaia ez ezagutzeko beste aldatu da, eta dozenaka animalia espezie betikogaldu dira. Hala eta
|
guztiz
ere, animalia berezi eta bitxi ugaridago oraindik.
|
|
|
00 Lurralde hau eta bertako fauna berezia
|
guztiz
ezezaguna zen Mendebaldean.
|
|
|
10 Gaur egun, ostera, ur hau
|
guzti
hau eskura dute eta animaliek ez dute inoiz 10 kilometro baino gehiago egin behar ura lortzeko. Eta ganaduaren inguruan, bertako animaliak inoiz baino gehiago ugaritu dira.
|
|
|
12 Kolonoak nekazaritzan hastearekin batera hasi ziren loroak azpijokoan, orain berrehun urte. Dena dela, Australiako basa animalia
|
guztiak
ez dira hain gogorrak.
|
|
|
22 Bai, Getxon 42 urtean bizi izan naiz, eta hemengo maila harrigarria da arlo
|
guztietan
. Itzelean bizi gara, ez?
|
|
|
26 Getxo, ondo pasatzeko herria: badia zabalak, gustu
|
guztietarako
kirolak, txangoak, aisialdia, hondartzakâ? ¦
|
|
|
Hasierako elizaren aztarna batzuk egon badauden arren, gaur egun ezagutzen dugun obra XVIII. mendearen erdialdekoa da. Horman udalerriko baserri
|
guztien
izenak dauzka idatzita.
|
|
|
07 Kontuan hartu ekainean gaueko 12etan hasten dela gautzen eta, gainera, ez duela
|
guztiz
iluntzen.
|
|
|
08 Bakoitzak bere xarma dauka eta denak dira desberdinak, baina
|
guztietan
ederrena Flor org Fjorre (Flur ogi fiara) da. Norvegiako uharte tropikal bakarra.
|
|
|
Norvegiako uharte tropikal bakarra. Hemen, munduko bazter
|
guztietako
landare espezieak hazten dira.
|
|
|
16 Honetan ez dago sekretu handirik. Egia esan, ideia ez dut oraindik
|
guztiz
biribildu, hausnartzen ari naiz. Osoâ? ¦ oso ondo prestatu behar da dena, eta egin nahi duzuna ondo aztertu behar duzu.
|
|
|
20 Oroigarriren bat edo beste erosi nahi izanez gero, bada zeri heldu: artilezko jertse, jaka eta txanoak, denak kalitate onekoak, eta era
|
guztietako
oroigarriak.
|
|
|
21 Herrialde honetan gastronomiak daukan garrantziari eutsiz, Bergen en ere Norvegiako itsasoak eskaintzen dituen aho gozagarriezgozatzeko bidea egin digute. Norvegiako Itsas Gaien Kontseiluak bisitari
|
guztiok
afari dotore batera gonbidatu gaitu, kandela eta guzti, Bergen eko akuarioan bertan.
|
|
|
21 Herrialde honetan gastronomiak daukan garrantziari eutsiz, Bergen en ere Norvegiako itsasoak eskaintzen dituen aho gozagarriezgozatzeko bidea egin digute. Norvegiako Itsas Gaien Kontseiluak bisitari guztiok afari dotore batera gonbidatu gaitu, kandela eta
|
guzti
, Bergen eko akuarioan bertan.
|
|
|
03 Kaiaren inguru
|
guztian
koloretako zurezko etxeak daude, Norvegiako eraikuntza tipikoaren eredura. Hainbat taberna eta jatetxe ere badituzue bertan, lagunekin gustura egoteko.
|
|
|
03 Herri
|
guztiok
lotura bat dute: Kantauri itsasora begira daude. Halere, bakoitzak bere sekretuak eta berezitasunak dauzka gordeta, bisitariak agerian jar ditzan.
|
|
|
10 Plentziako hirigune historikoan badira itsas herrien ezaugarri diren zenbait etxe, eraikin dotore eta jauregiekin nahasturik.
|
Guztien artean
multzo arkitektoniko eta etnografiko baliotsua egiten dute.
|
|
|
26 Eskailerak igota Foruen plaza aurkituko dugu. Bertan daude udaletxea, erloju handiz jantzitako dorre eta
|
guzti
, eta Bakearen Museoa, mundura bakea zabaldu nahi duen zentroa.
|
|
|
08.05 Bien bitartean, berokuntza zentral eta
|
guztiko
zorroa tokirik erosoena da bizitzeko.
|
|
|
09.32 Erraz moldatu eta, honelako oihaneko erreketan bizi ohi da, Australia ekialdeko kosta
|
guztian
. ... Hegoaldeko mendi elurtsuetatik iparraldeko oihan tropikal hezeetaraino.
|
|
|
11.20 Edo forma eta itxura
|
guztietako
martsupialioak; possumak, besteak beste.
|
|
|
13.37 Luzaroan Australia
|
guztia
estali zuen oihan trinko, zerratua, mehazten hasi zen, eta soilgune zabalak sortu ziren.
|
|
|
20.39 Hau kukaburra da, eta txitak goseak hilik dauzka beti. Janari zerbitzua egun
|
guztian
nahi dute.
|
|
|
21.16 Kumeak ondo janda hazteko, eraz duten
|
guztia
harrapatzen dute: armiarmak, sugeak, eta ugaztun txikiak ere bai inoiz.
|
|
|
21.36 Familia
|
guztiak
parte hartuta, jaten emateko kate bat eratzen dute, eguneko 24 orduetarako. Baina badirudi zenbat eta jaten gehiago eman, orduan eta zalapartatsuagoak egiten direla kumeak.
|
|
|
22.37 Azal eta hostoetako olio lurrinkorra ia edozelan pizten da eta eukaliptoa garretan hasten da. Minutu apur batzuen buruan baso
|
guztia
sutan egongo da.
|
|
|
25.34 Murray Darling ibaiak urte
|
guztian
ur gutxiago darama, Amazonasek egun bakar batean baino.
|
|
|
26.13 Baina ibaien ohe lehorretan ura harrapatuta geratzen da billabong izeneko putzuetan. Australiako bazter idor hauetan bizi iturri dira, eta halakoetaraino datoz, eutsi ezin eta, inguru
|
guztietako
animaliak.
|
|
|
27.37 Eguna amaitzen denerako milaka txori batzen da bertara. Inguruetako zuhaitz
|
guztiak
papagaiz eta perikitoz gainezka daude.
|
|
|
29.00 Euria noiz egingo duen aurrez jakiterik ez dagoenez, kanguruak ahal dutenean ugaltzen dira. Inguruan ura izanez gero, eme
|
guztiak
batera geratzen dira ernari. Baliteke kume handikote bati oraindik esnea ematea, zorroan txikiagoa eduki eta berriro ernari egotea.
|
|
|
29.32 Perikitoen etxe inguruko joan etorri
|
guztiak
gehiegizkoak dira papagaientzat. Txori zuhurrak dira, baina; eta besteen kontuetan mokoa sartu behar izaten dute derrigorrez.
|
|
|
33.06 Hezegunearen ertzeko ur geldietan badira urte
|
guztian
bertan bizi diren animaliak.
|
|
|
38.45 Egunez, australiar zailduenak ez beste
|
guztiak
eguzkitik babestu egiten dira. Planigaloak ere bai.
|
|
|
40.33 Australiako basamortuan ugari dira suge hilgarriak. Izan ere, eroso bizi dira bertan narrasti
|
guztiak
, muskerrak batez ere.
|
|
|
41.22 Jatekoa oso urria da; baranoek harrapatzen duten
|
guztia
irensten dute.
|
|
|
44.15 Orain dela hamar mila urte, izotz aroa amaitzean, igo egin zen mundu
|
guztian
. Urak, Australiako kosta azpian hartu, eta milaka uharte zoragarri sortu zituen.
|
|
|
45.08 Laurehun koral mota, neurri, kolore eta itxura
|
guztietakoak
; eta haien artean, bi mila arrain espezie baino gehiago.
|
|
|
01.59 Toki honetan gauzak era berezian gertatzen dira. Eta, nolabait, animalia bitxi
|
guztiok
irautea lortu dute munduko kontinente bizidunetan latzena eta lehorrena den honetan.
|
|
|
45.19 Udaberrian, egun apur batzuetan, arrezifean ikaragarrizko egin beharra izaten dute bertako bizidun
|
guztiek
.
|
|
|
46.24 Bi mila kilometrotan zehar, koral
|
guztiek
, denek batera, arrautzak eta esperma askatzen dituzte. Itzelezko multzoak.
|
|
|
Animalia
|
guztien
bilgunea ibaia da. Ez diote begirik kentzen bata besteari, arriskua edonon baitago.
|
|
|
Sugea
|
guztiz
nahigabetuta, alde egiten saiatuda baina hareatzako arrainak ez du masailezur indartsua askatzeko asmorik. Sugeak, harrapakin erraza aurkitzeko esperantzaz, bere burua jarri du egoera larrian.
|
|
|
Beroak itota, Hadj Ahmed sastraka
|
guztiak
aztertzen ari da. Baranoaren bila irten da gaur, Marokoko belar saltzaileen eskaerei erantzuteko, propietate magiko eta sendagarriengatik.(((((?????)))) Hiru aldiz igaro behar da baranoaren gainetik madarikazioen eragina guztiz galtzeko.
|
|
|
Beroak itota, Hadj Ahmed sastraka guztiak aztertzen ari da. Baranoaren bila irten da gaur, Marokoko belar saltzaileen eskaerei erantzuteko, propietate magiko eta sendagarriengatik.(((((?????)))) Hiru aldiz igaro behar da baranoaren gainetik madarikazioen eragina
|
guztiz
galtzeko. Azala erretzen da espiritu gaiztoak urruntzeko.
|
|
2006
|
|
|
Primate
|
guztien artean
, txinpantzea da tresnak erabiltzen eginena. Egunero erabiltzen ditu eta sarritan.
|
|
|
Txinpantze
|
guztiak
ez dira inurri arrantzan aritzen.
|
|
|
Txinpantze
|
guztiak
ez dira maila berekoak, eta batzuk besteak baino paretsuago daude.
|
|
|
Jarraian ikusiko dugunak, animalia
|
guztien artean
bele honek bakarrik duen abilezia erakutsiko du.
|
|
|
Kaledonia Berriko bele
|
guztiek
dakite ziri mehea egiteko adaska nola soildu. Baina bele honek gainerako guztiak jokoz kanpo utzi ditu.
|
|
|
Kaledonia Berriko bele guztiek dakite ziri mehea egiteko adaska nola soildu. Baina bele honek gainerako
|
guztiak
jokoz kanpo utzi ditu.
|
|
|
Oso zaila da animalia honekin topo egitea. Izan ere, Madagaskarreko espezie askoren moduan, ia
|
guztiz
galdu arte ehizatu du gizakiak.
|
|
|
Australiako tropikoko intsektuen baliabideak hobetzeko, hari
|
guztiz
ezberdina irun du denborak.
|
|
|
Sai zuriak ostruka arrautzak nola apurtzen dituen ikusi dugu, badaki zein tresna erabili horretarakoâ? ¦ Baina arrautza
|
guztiak
ez dira berdinak eta guztiekin ez du berdin jokatzen. Guztiz teknika ezberdina erabiltzen du oilo arrautzekin.
|
|
|
Sai zuriak ostruka arrautzak nola apurtzen dituen ikusi dugu, badaki zein tresna erabili horretarakoâ? ¦ Baina arrautza guztiak ez dira berdinak eta
|
guztiekin
ez du berdin jokatzen. Guztiz teknika ezberdina erabiltzen du oilo arrautzekin.
|
|
|
Sai zuriak ostruka arrautzak nola apurtzen dituen ikusi dugu, badaki zein tresna erabili horretarakoâ? ¦ Baina arrautza guztiak ez dira berdinak eta guztiekin ez du berdin jokatzen.
|
Guztiz
teknika ezberdina erabiltzen du oilo arrautzekin. Lanabes beharra duen ala ez erabaki, eta gero nola erabili aztertzen du.
|
|
|
Vermont basoko aphaenogaster inurriek, bestelako jokabidea dute. Landare zatiak edota lur pilota txikiak belaki gisa erabiltzen dituzte, gorpuaren urinak xurgatu eta gero
|
guztien artean
banatzeko.
|
|
|
Belakiek inurriek baino urin gehiago xurgatzen dutenez, metodo hau oso eraginkorra da
|
guztientzako
elikagaiak lortu eta espeziearen iraupena ziurtatzeko.
|
|
|
Habiari hilobi itxura emanda ere, lana ez da oraindik amaituâ? ¦ Liztorrak hondar xehez estaltzen du gaina, ahulgune
|
guztiak
ongi zainduz.
|
|
|
(01 06 58) Hala ere, garbitzearren, bide luzea egiteko gai dira.HOST VO: (01 07 05) Hartzek, otordu
|
guztietan
, elurrezko bainuak egiten dituzte. Erritualak txoro samarra ematen du, baina hartz hauek larrua garbitzen ari dira.
|
|
|
Umeen zaintza dela-eta, ama lasai dabil. Artikoan bizitzeko behar dituen tresna
|
guztiez
hornitua dago, baina urteak igaroko dira umeak beren gisara moldatzeko gai izan arte. Bizitzako lehen 12 hilabeteetan, hartz txikien bizi aukerak murritzak dira.
|
|
|
Txikiak berarekin ehizara joateko prest egon arte, ama bere gantz erreserbetatik biziko da gehienbat. Hartz honen esnea beste hartz
|
guztiena
baino aberatsagoa da, eta giza esnea baino hamar aldiz aberatsagoa. Izan ere, ahalik eta azkarren gizendu behar ditu ta kumeak.
|
|
|
Baina hau lehen platera besterik ez da hartz ar gosetu honentzat. Animalia oso osorik jan ondoren, hezur eta
|
guzti
, berriz ere abiatuko da ehizara.
|
|
|
Gehiago da; ibilian dabiltza beti. Beste hartz
|
guztiak
baino ibiltari handiagoak dira. Inuitek nanook esaten dioten piztia honen lurraldea handia da.
|
|
|
Orduetan eta orduetan aurrera egingo dute hirurek. Baina hartz arrak beren mugimendu
|
guztiak
zelatatzen ditu. Eguraldiak okerrera egin eta tenperaturak bat batean behera egin du; kumeak nekatzen hasi dira.
|
|
|
Nebak ez bezala, eme gaztetxo zorioneko honek aurrea hartu dio zoriari, eta bi urte bete ditu. Ia prest dago bere kabuz bizitzen hasteko, ehizan ikasi baitu, amaren mugimendu
|
guzti
guztiei behatuz. Orain, bospasei egunez behin, itsas txakur bat harrapatzen du.
|
|
|
Nebak ez bezala, eme gaztetxo zorioneko honek aurrea hartu dio zoriari, eta bi urte bete ditu. Ia prest dago bere kabuz bizitzen hasteko, ehizan ikasi baitu, amaren mugimendu guzti
|
guztiei
behatuz. Orain, bospasei egunez behin, itsas txakur bat harrapatzen du.
|
|
|
baina batez ere Aleutiar uharteotan, zibilizazio
|
guztiak
|
|
|
Hala ta
|
guztiz
ere, sekulako altxor biologikoa bildu zuen.
|
|
|
zenbatuko ditu, banan banan, uhartean dauden mortsa
|
guztiak
.
|
|
|
Igarabak zuzenean eragiten die itsas azpiko bizilagun
|
guztiei
.
|
|
|
daraman gerriko ta
|
guzti
. Hementxe utzita joango naiz,
|
|
|
[ON] Jebel Barkaleksortzen duen goranzko haizea aprobetxatzen dute. Hauxe dainguru
|
guztian
gain bakarra. Esan liteke naturarenmonumentua izan zela, bai egiptoarrentzat bai nubiarrentzat.Egiptoarrek aurreneko aldiz ikusi zutenean erabaki zutenAmon jainkoa mendiaren barruan bizi zela.NASSERAMendiaren barruan bizi zela.NICOLASUharte baten modukoa izan da.
|
|
|
Denboran zehar, faraoi beltzekzaharberritu eta handitu egin zituzten tenpluak. [ON] Mendihonen inguru
|
guztian
zeuden. Ibaiari begira dagoen alderdiasakratua zen, eta han ipintzen ziren egiptoar jainkoak, Nilobaita... OUT:
|
|
|
00:00:31: 14CLAUDE [01.12.55] Bai, gutxi fidatu! Berez, harkaitzhau kobra bat omen da, jainkoen buru gainean dagoena: jainko
|
guztien
erregearen, Amonen, buru gainean dago.Kristo aurreko hamabosgarren mendean egiptoarrak iritsi etaoru arteko erreinu nubiarra deuseztatu zutenean, ikusi omenzuten mendian suge bat zutik, buru gainean egiptoar erregeenkoroa zuela. Hala, inguru hau sakratu izendatu zuten, hemenbizi zelakoan beren dinastiako jainkoa.NICOLASAmon jainkoaren egoitza.OUT:
|
|
|
[01.20.46] Gure inguru
|
guztian
, Mut jainkosaren irudiak. Ea
|
|
|
zetro
|
guztiak
dauzka.
|