|
2000
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera,
|
gure
kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena.
|
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira,
|
gure
kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
|
Esan dudan bezala" Euskaraz Mintza" programa kontestualizatu egin behar da, eta horretarako nola sortu den kontatzea baino hoberik ez dago. Jakina denez gaur egun dena planifikatzen da eta dudarik ez dago dena planifikatu egin behar dela erakunde bakoitzak eta erakunde bakoitzaren barrenean pertsona bakoitzak ere,
|
gure
kasuan hizkuntzaren inguruan, zein betebehar eta zein helburuaren atzean egin behar duen lan barneratzeko. Honek gero ebaluaketa posiblea egiten du.
|
|
|
Estatu espainiarrean gehiago sakonduz eta Hego Euskal Herriko datuetan arretajarriz, guztiz bestelako parametroetan mugitzen garela ikus daiteke, izan ere Hedapen Indize hori dexente altuagoa baita
|
gure
kasuan.
|
|
|
Horregatik, orain pairatzen ditugun, konstrukto? tamalgarri hauek(
|
gure
kasuan, Espainia eta Frantzia) bainoeskaintza hobea egiteko gai izan behar dugu, eta gainera, gaur egungo politikagintzan oinarriztapen homologatu bakar bihurtu den koska gainditzea lortu: batere birjinala ez den herri borondatea.
|
|
|
Agian, adierarik positiboenean ere esan ahaldaiteke hori. Edo, gutxienez, derrigor esanahi negatiboa bakarrik izan gabe, agian aitorliteke, erlijioak egiaz erlijioa izatea galdu ahala, gerraondoko
|
gure
kasuan adibidez, Abrahamen eta Isaaken espiritua, etika eta logika konbentzional oro ostikatuz, anbiguotasun guztiekin, nahi bada?, erlijio berri bat bezala, aber tzaletasun berriakinkarnatu duela. Sozialki abertzaletasun hau askotan antierlijiosoa izango da, horregatik, marxista?.
|
|
|
espainolek egindako historia eta espainolen menpe dauden instituzioaknagusitu dira. Eta
|
gure
kasuan daukagun arriskua soziolinguistikak politika ebakuatzeada. Isuri soziolinguistikoak berehala egiten du bat instituzioekin, arazo handirik gabe.Eta soziolinguistikatik egiten den, politika guztia?
|
|
|
da, nahiz eta espresio hau bera ere esanahi anitzekoa izan.Egungo zientziagintzan, ez bakarrik dimentsio asko kontuan hartu eta erlazionatu behardira, baizik dimentsio bakoitza ere nahiko modu anitzean edo konplexuan kontsideratubehar da. Omenaldi honetako kontesturako, dimentsio batzuk aukeratuko ditut, adibidemoduan, horretarako hizkuntzarekin oro har, eta euskararekin bereziki
|
gure
kasuan, ondoeta erraz lotzen direlako. Hau adierazteko, egokia iruditzen zait, komunikazio makroteorian?
|
|
|
Horregatik, ez dugu geure egitenCharles Sanders Peirce-ren teoria osoa. Hona,
|
gure
kasu partikularrean erabilgarriakdiren kategoria analitikoak ekarriko ditugu soilik. Hala ere, berehalako erabilgarritasuna izan ez arren, kasu batzuk aipatuko ditugu, geroko azalpenen bidean lagungarriakizan daitezkeelako.
|
|
|
Argudio hau ere erabilgarria da
|
gure
kasuan, musika mota batzuen inguruansortzen diren aurreiritziak aztertzeko. Ohiko musikologian, adibidez, normala da, klasiko?
|
|
|
Baina, emendatzen du Kojeve k, beste nahi bat aintzat hartzea jarduteko orduan, ez mundu errealean dagoen zerbait, biologiaren gainetik zaudela beste gizaki batekonar dezan
|
gure
kasuan, oraindik ez denaren arabera aritzea da, geroaren arabera. Haladiharduen izakia, horrenbestez, etorkizunak lehentasuna duen denboran bizi da, geroadu oinarri; mundu errealean etorkizuna soilik da nagusi, geroa oinarri dutela diharduten izakien artean.
|
|
|
legeak arlo honi azken atala eskaini bazion ere185, administrazio egituren gaia gure azterketaren abiapuntua izango da, eraiki nahi zen eraikuntzaren funtsezko oinarria izan zela uste baitugu. Izan ere, arestian esandakoa errepikatuz, arlo baten edo besteren arautze hutsak ez luke berez eraginik izango (nahia adieraziko luke, besterik gabe) eta politikak (hezkuntza politikak,
|
gure
kasuan) kontuan izan behar du zeintzuk izan daitezkeen sortu eta kontrolatu beharreko tresnak, hauen artean eraiki beharreko administrazio sarea Estatuaren makineria esango genuke guztiz garrantzitsua izanik.
|
|
|
halarik ere, jostetan ari zitzaigun osaba, itxura batean, zeren, ez aitari ez amari deus ere ihardesteko betarik eman gabe, hala erran baitzuen ondotik—: Baina, beharrik, hau ez da
|
gure
kasua... —eta, behakoaren gogorra leuntzen zuela eta irri bat moldatzen, erran zuen—:
|
|
|
—Ikerlari batek produktu edo material bat ikertu nahi duenean, zer den edo zer ez den jakiteko, bi conditio sine qua non behar ditik: iturri bat behar dik,
|
gure
kasuan kaka iturria, eta toki egokia behar dik, produktuaren erakusgarri bat kalte handirik gabe jaso ahal izaiteko —eta, barrendik hats hartzen zuela, erran zuen—: Iturriaz denaz bezainbatean, zenbat eta joriagoa eta emankorragoa, hobe, zalantzarik egon ez dadin modu horretan...
|
|
|
Edo ez ote dakik ezen gure arbasoen memoria lohitu behar duala, baldin ehundabatgarren kanoia Amaiurri beha paratzen baduk? Ordea, ez ote genuen guk ere haiek bezala jokatuko, haien kasuan bagina, nola haiek ere guk bezala jokatuko baitzuten,
|
gure
kasuan baleude. Zeren eta ulertzen baitut haien jokabidea, noiz eta Gaztelaren aurka aritu baitziren, eta ulertzen diat gure aitarena, noiz eta Nafarroako erregeordearekin solastu baitzen, gure jauregiaren berreskuratzeko asmotan; haatik, hirea ez diat ulertzen, zeren eta gure arbaso haiek aspaldi hil baitziren, eta bake sainduan utzi genitiztek...
|
|
|
Eta denbora hori ez da, ez, urrun, zeren eta fortunaren arroda udaberriaz mintzo baitzait! Eta fortunaren arroda arkanoen arkanoa da
|
gure
kasuan..." Eta damatxoak hori erran zidak, eta damak burua gora eta beherat mugitu dik, adierazteko ezen damatxoak arrazoin zuela...
|
|
|
Akabatu baino lehen, fabore bat eskatu nahi diat: txabolan baduk egurrik eta lastorik aski, eta, halatan su emaiok lastoari, su eman egurrari, eta su emaiok txabolari, Maddalen eta biok barrenean gauzkala, zeren gorputz biziari emaiten zaion sua tortura duk eta oinaze iturri duk, nola izan ohi baita inkisidoreen eskuetan, baina hilotzari emaiten zaiona, aldiz, purifikatzailea duk, are gehiago
|
gure
kasuan, zeren etsaiak ezin izanen baitu, halatan, mendekurik hartu gure hilotzen gainean, nola har baitzezakeen bertzenaz; eman, bai, su guztiari, eta daramala haizeak gure hauts amorostua, nola erraiten baitzuen Quevedok, Jainkoaren baitarat, suarekin su eta amorioarekin amorio. Eta ez egon triste, otoi, guk hartu deliberamenduagatik, zeren, desterrurat joan behar genuen egun berean edirenen baitugu, benturaz, zinezko libertatearen lurra, nork daki...
|
|
|
Eta, azkena emaiteko historia ez dakit irrigarri edo nigargarri honi, zeina Boccaccioren lumarendako bertze ipuin baten egiteko gai ezin egokiagoa izan baitzitekeen, derradan ezen guardia buruak erran zigula, hasteko, bi hautabide genituela, gertatuak gertatu ondoren: edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen
|
gure
kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero, beren seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu hartarat iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea, nola egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela, beren seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide gaixtotik, nola izan baitzen gure asmo ezin lizunagoa; eta zeren, bertzetik, puta haiei zorren ordaina barkatzea izan baitzitekeen gure bekatuaren kulpa eta hobena ordaintzeko modurik egokiena; eta akabatzeko erran zigun ezen, baldin, halarik ere, justiziak haiek harrapatzea nahi bagenuen, uste genuelako ezen gure eskubidea zela, lasai egon gintezkeela, zeren segur baitzegoen berant baino lehen harrapatuko zituztela putatzar haiek... nahiz eta ez zen, bertzalde, erraza izanen," zeren eta baitakizue nolakoak diren putak:
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herriarekiko eragina aurreko arro planek sortutakoa da, ez zuzenean PHN honena; arazoa lehendik datorkigu. Arro planek honetarako bidea prestatu zuten,
|
gure
kasuan adibidez, Pirinio alde osoa urtegiz josi nahi zuten, Itoitz kasu. Egiteko diren beste azpiegitura batzuen arrazoia eztabaidagarria izan daiteke, Arabako Araia urtegia (5 hm3) kasu, hauek urtegi txikiak direlako eta beren eragina lekuan lekukoa izango delako, baina funtsean, PHNaren koska Euskal Herrian Itoitz da.
|
|
|
Duela nonbait 30 urte nabarmen garatu zen Zuberoan baita Nafarroa Beherean eta Lapurdi barnealdean ere, ardi esne egitea. Propaganda handi bat lagun, enpresak sartu ziren eta
|
gure
kasuan, Maulen," Fromagerie des Chaumes" deitutako gasnategi industriala. Honelako sozietateek, handizki baliatzen dute Euskal Herriaren irudia, hots, mendia, pilota, dantza... euren gasna saltzeko eta honi nola ez?
|
|
|
Emisoretan sistema digitalak nagusitu ondoren, hurrengo urratsa frekuentzia banda digitalaren ezarkuntza izan daiteke. Arazoa zera da, DAB izeneko banda berri honek ohiko AM eta FM ordezkatuko omen dituela, eta frekuentzia berrira igarotzeko baliabiderik ez duten emisore txikiak,
|
gure
kasuan euskara erabiltzen duten irrati gehienak, bazterturik gera daitezkeela.
|
|
|
Orduan, rabinoak, behingoz, galdera batekin erantzun omen zion, jakin nahi zuela zertan bereizten zien ikaslea eta maisua. Ikasleak, orduan, harro erantzun omen zion,
|
gure
kasuan ezertan ez, zuk nire galderari beste galdera batekin erantzun diozunez. Eta rabinoak, orduan erantzun omen zion," ikasle eta maisuaren arteko aldea ez dago erantzunetan, galderen hurrenkeran baizik".
|
|
|
" Entzun kanta hau"; eta berak esaten badit," Berri Txarrak total", egina dago. Problema litzateke berezko soinu hori ez aurkitzea eta estilo ezberdinak ukitzen ibiltzea, baina uste dut ez dela
|
gure
kasua. Abesti denek badute ukitu bat nahiz eta ezberdinak diren eta horrek aberats egiten du diskoa.
|
|
|
" Kronoekin egiten dugu lan. Bost minutuko eszena bat antzerki konbentzionalean batzuetan hiru eta besteetan zazpi minutuz luza daiteke,
|
gure
kasuan ez. ' Gose Kapitaina' ren lehen eszenak, esaterako, 55 minutu irauten ditu eta aktorea soilik 15 segundutan erratzen da.
|
|
|
Kopuru hori oso osorik ken dezake, bere irabazi garbien %25 delako muga hori gainditzen ez duelako(
|
gure
kasuan, 750.000 pezeta izango litzateke).
|
|
|
Zeinahi barazkiren osagai nagusia ura denez, elikagai hauen balio energetikoa apal apala da;
|
gure
kasuan, letxuak 14 kaloria ditu 100 gramoko eta azak, zerrendaren beste muturrean, 29 kaloria.
|
|
|
Ikerketa ekintza honetan bultzatutako esperientziak euskal komunikabideek?
|
gure
kasuan, telebistak, duten ahalmen didaktikoa aprobetxatu nahi du.Aurrerapauso garrantzitsua litzateke hori, batez ere gurea bezalako eskualdeetan, non ikasleek ez duten klasean ikasitakoa kaleko bizimoduko inongo esparrutankontrastatu eta sendotzeko aukerarik.
|
|
|
–Ikastenikasi? hau ikasi beharrekoa(
|
gure
kasuan, hizkuntza) ikasten hasi aurretik garadaiteke, edo aldi berean; modu esplizituan egin daiteke, edo inplizituan. Ikaslearen, ikas estiloaren eta egoeraren araberako erabakiak izango dira hauek guztiak.
|
|
|
Errealitatea islatze soiletik urrundu bada. Brix eta Tramanarenhizkera gordinaren aurrean hartzen duen joera autozentsuratzailea lekuko?, errealitate hori eufemizatzeko izan da, inolaz ere ez bere zati bat ezkutatzeko asmoz.Bakhtin en ikuspegi dialogikotik ikusirik, ordea, Kresalak ez luke errealitatearekiko harreman partzial eta ideologikoa baino. Ohiturazko eleberriak, edo teorizatzaile errusiarrak idilio erregionalista deitzen dion horrek, errealitatearen zati batisolatu eta idealizatu egiten du, euskara eta erlijio katolikoa nagusigo solipsistabatean batzen dituen herrixka,
|
gure
kasuan?, ontologikoki polifonikoa deneleberriaren izaera sakonari muzin eginez, errealismotik at geratuz. Laburbiltzeko, Bahktin entzat ez dago errealitatearen pusketa isolatua baino gauza irrealagorik; zati guztiek osatzen dutenari deitzen zaio errealitate.
|
|
|
Osagai bakoitzaren masa espektroa egin ostean, prozesagailuak berriz aztertzen ditu datu horiek, eta datu basean gordeta daudenekin konparatu eta gero, zein konposatu kimiko izan daitekeen adierazten digu. Horrelakoa eman digu
|
gure
kasuan:
|
|
|
Urteak igaro ahala, ohikoa da gure hestea nagi bihurtzea eta idorreria arazoak izateko joera handiagoa izatea.Kasu batzuetan, dieta egoki bat eta etxeko erremedioak nahikoak dira egoera hori konpontzeko, baina beste batzuetan medikuari galdetu zaio,
|
gure
kasurako egokiena den farmakoa agindu diezagun. Idorreria kasuetan, aholku praktiko batzuk:
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! ...lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako,
|
gure
kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
Okerragoa, haatik, bi hizkuntzen borroka hizkuntzaren barrunbean (hots, hiztunaren gogoan) sortzen denean, bitarik bat gero eta nagusiago nabarmentzen delarik. Horixe baita, nik uste,
|
gure
kasua. Coseriuk" nomenklatura" deritzana aurren dugula eta egunoroko hiztegia (funtsezkoa, arruntena, usuena, premiazkoena) gero eta atzerago, galtzen ari baikara mingain muturrean izan behar genituzkeen hitz eta esaeren prestasuna, amildegira joan gaitezke.
|
|
|
gorputz orok usain ederra du edo ez du usain ederrik, argudia dezakegu. Hemen oposaketa analitikoa da, hots, aurkakotza baztertzailea da eta aukera bat faltsua izango da, lehena
|
gure
kasuan. Aplika diezaiogun hau gure arazoari.
|
|
|
Baina definizioan definitu gabearen azalpen egokia ipiniz gero —muga ezina argi zehaztuz—, definizio egokia eman daiteke. Eta horrela da
|
gure
kasuan, gizakiaren definizioan ‘maitasuna’ sartzen dugulako, muga edo definiezina den maitatzea. Gizakia horrela definitzea nik egiten dudan bereizketa garbia eta bakarra da.
|
|
|
Ongi! Nahikoa da kapitulua bere hartan hartu, hitzez hitz hona jaso, eta protagonistak enperadorearen ikusten duen pasartera iristen denean, aldaketa txiki batzuk egin; aldez aurretik onartu behar den konbentzioa da guretzat Napoleon enperadorea ez dela Napoleon, guri interesatzen zaigun pertsona baizik –Harrison
|
gure
kasuan baina beste edozein ere izan zitekeen–, eta protagonista ez dela Stendhalek marraztu zigun hura, eta ez dituela Kartusia n dituen interes eta nahiak, guk ezarri nahi dizkiogunak baizik: kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea.
|
|
2002
|
|
|
Baina gaur egun" etologoek" erasotzen dutenean nazionalismoa, familia bidetik pasa den nazionalismo horretaz ari dira, baina
|
gure
kasua ezin izan dute eta ezin izango dute ez ulertu eta ez esplikatu. Gu beste toki batetik baikatoz.
|
|
|
Kultura gutxituok geure eremua sortu, lortu eta zaindu behar dugu. Garbi izanaz gainera,
|
gure
kasuan, inguru hurbileko beste kulturek baino askoz ere lan gehiago egin dugula, batik bat, zaintzeko, sortzaile faltan gabiltzanik ez baitut sinetsi nahi
|
|
|
Estruktura nagusia berdin mantentzen du. Guztia jorratuz, baina senior arraunlari mailan dagoen mugimendura egokitzeko,
|
gure
kasuan" lapurretari" aurre egiteko pauso batzuk eman ditu.
|
|
|
Dakigunez, irakaskuntza/ ikaskuntzafenomeno guztiak hiru elementu hauen interakzioari esker gertatzen dira: irakaslea, ikaslea eta irakas/ ikasgai den objektua, euskara,
|
gure
kasuan?. Ikuspuntu eraikitzailea dugu irakaskuntza/ ikaskuntzaren oinarri.
|
|
|
Jadanik topikoa da, Europarekin konparatuz, gure egoera zentzu askotan atzeratutadagoela aipatzea; baina
|
gure
kasuan, topikoa bete egiten da; eta, nabaria daEuropako lurralde gehienak gure aurretik doazela, hiri arkeologiaren hausnarketateoriko eta metodologikoari dagokienez ere.
|
|
|
Orain arte hiria ikergai gisa eta jarduera arkeologikoen marko modura aipatudugu; baina,
|
gure
kasuan, zer da hiria. Egia esanda, gaur egungo hiria hitzafenomeno oso ezberdinak izendatzeko erabili izan da mundu osoan, eta, azkenfinean, ez dago hiriaren definizio bakar bat.
|
|
|
Izan ere, ikuspuntu ezberdinen araberasortzen dira definizio ezberdinak. Orain ezin ditugu definizio ezberdin horieksakon aztertu, baina gure ikerketaren barnean hiria zer den adierazi dugu; hain zuzen,
|
gure
kasuan, iragan historikoak markatzen digu hiriaren kontzeptua.
|
|
|
parte hartzen duten jarduera ezberdinen adibidea aurkezten baitigu. Azkenik, ikertzaile askoren gogoa piztu duen gerra garaiko haurtzaroaren problematika makina bat lanen sorburua izan da, eta,
|
gure
kasuan, milaka haurrenebakuazioari eta Europarra eta Ameriketara erbesteratzeari buruzkoak, bereziki; eta, ondorioz, horri buruzko azterketa osatu eta sakona dugula baieztatuko genuke25.
|
|
|
Nik uste dut pluralismoa ez dela ona, txikizio dogmatiko batek utzi duen hondar pila moral eta materiala baizik ez denean. Hori da
|
gure
kasua gaur (eta pluralismoaren apologia asko, horren apologia mozorrotua besterik ez). Pluralismoa, eraikuntza denean bakarrik izan daiteke positiboa.
|
|
|
Dudarik ez da, esangurek edo adieraziek gure pentsamendua eratzen dutela, adierazi horiek gure portaerak baldintzatzen dituztela; zeren zertaz pentsatu, begien aurrean dugunaz ez bada? Begien aurrean dugun horretan oinarritzen da gure ezagutza;
|
gure
kasuan, hedabideek gure begien aurrean jartzen dituzten albiste horietan. Baldin eta ezagutzak portaera eratzen eta gidatzen badu, ezagutzaren edukiak zuzenduta portaerak gida daitezkeela pentsa dezakegu.
|
|
|
Gezurraren hartzailea, Jakobson-en giza komunikazioaren paradigmari segituta, entzule eginkizuna betetzen duen horixe da, hots, mezua hartzen duena;
|
gure
kasuan, gezurra entzuten, irakurtzen edo ikusten duena da hartzailea.
|
|
|
Hartara,
|
gure
kasurik hurbilenei begiratuta, hispanozentrismoaz edo frankozentrismoaz hitz egin daiteke. Estatuzentrismo horiek espainiartasuna eta frantsestasuna goresten dituzte, beste kulturak (kanpokoak, afrikarrak esate baterako?, edo bertokoak, okzitanoa, euskalduna eta abar?) arbuiatuz, edo exotismora kondenatuz.
|
|
|
Oro har, hedabideek(
|
gure
kasu konkretuan eguneroko hedabide idatziek) hizkuntzen arteko talkan har ditzaketen jarrera desberdinak kontuan izanda, honako balizko tipologia honetaz hitz egin daiteke:
|
|
|
–Gure kasuan –esan zuen Julenek, garraztasun apur batez–,
|
gure
kasuan gu sakabanatu ginen, Mirari. Ez zara gogoratzen?
|
|
|
Gainera, biografiako datuen arabera, idazlearen egoera eta gurea oso an  tzekoak zirela juzkatuko genuen: Kafkak  garai hartan hogeita lau urte omen zituen, guk genuen adina hain juxtu, eta lehenengo  lanean hasi berria omen zen,
|
gure
kasuan gertatzen zen bezala. Ez genion inori ezer adieraziko, halere.
|
|
|
Bestalde, esan ohi denez, autoan, inork agintzekotan, bolantean jartzen denak agintzen du. Hori,
|
gure
kasuan behintzat, hala zen. Anaia Tomas zen gure irtenaldietako buru, gidari eta arduradun bakar.
|
|
|
Hasierako prestakun tzari dagokionez, unibertsitate guztiek eskaintzen dute titulu multzo bat. Izaera ofiziala estatuek ematen diete tituluei, eta
|
gure
kasuan, Espainiar eta Frantziar Estatuak dira. Beraz, hauxe da aztertu behar den lehen kontua.
|
|
|
Goian aipatzen direnabantaila guztiez gain, AEKren ikuspegi espezifikotik begiratuta, bestelako onurak ere topatzen dizkiogu: euskalprofesionalak(
|
gure
kasuan, euskara irakasle trebatu eta jantziak) sortzeko bide ezin hobea izango litzateke, irakasleen etengabeko prestakuntzan eta gaurkotzean izugarrilagunduko luke, ikerkuntzari bultzada ederra emango lioke, testugintzan eta ikas materiala sortzekotan aurrerapauso itzelak emango genituzke eta, maila sinbolikoan, euskal komunitatearen eta hizkuntzaren prestigioa sendotu eta euskara ikasteko motib... Arriskuak ere badaude, noski, gauza guztietan bezala, baina euskarazko unibertsitatearen aldean eskaintzen zaizkigunalte rnatibak ere arriskuz josiak daude.
|
|
|
Baina honekiko egin dezakegun diagnostiko azterketak argi erakusten dizkigu bide horren mugak. Arlo horretarako estatu biek ezarritako legeria lehena, estatuen botere eta funtzionamendu unibertsitario zentralizatuak inposatzen dizkiguna; LOU izanez,
|
gure
kasuan, erreferentziaargigarria. EHUk barneratu duen Estatuaren logikarekiko dependentzia, inperioaren logika, bestela esanda.
|
|
|
Demagun, bada, hirurehun presotik gora dauzkagula gure ardurapean eta espetxeko gorabehera ohikoenak aztertu ondoren urtean zehar hiltzen direnen batez besteko kalkulu bat egiten dugula; demagun kalkulu horren arabera ateratzen den zenbatekoa hogeitik batekoa dela, alegia, hori dela urtean zehar hildakoen batez bestekoa; hona gure planak agintzen duena: eman enpresaburuari hamar libra hildako bakoitzeko; eman, beraz,
|
gure
kasurako, ehun eta berrogeita hamar libra eta jarri baldintza bakarra, alegia, urtea amaitzerako batez bestekoak markatzen duena baino galera handiagoak badauzka, eman ditzala hamar libra galtzen duen morroi bakoitzeko. Urtea amaitzerako enpresaburua hasieran baino aberatsagoa baldin bada eta egoera horretatik irabazi ekonomiko batzuk erdietsi baldin baditu, zer diru hoberik gizabanako askoren ongizatea ezartzetik irabazten dena baino?
|
|
2003
|
|
|
Anglosaxoniarrek maiz erabiltzen dute «ikasitako ikasketak» esamoldea, edozein arazotik ikasten dela eta ondorioak atera behar direla adierazteko. Goiz da
|
gure
kasuan ikasi ditugun guztiak zerrendatzeko. Dena dela, besteak beste, kostalde osoa babesteko plangintza globala behar dugula azpimarratuko nuke.
|
|
|
Bestetik, atxilotutako lankide eta lagunek jasoko duten tratuaren beldurra hor dago. Aurrekariak baitaude, eta ez bakarrik
|
gure
kasuan. Prest egon dugu gauzarik gogorrenak entzuteko.
|
|
|
Nireak oso ondo ulertzen zituan, nik berbeta argia eta erreza erabilten nebalako; baina berak ez eban inoiz euskeraz idazten ikasi eta, horregaitik, erderaz erantzun behar, huts bat baino gehiago sartzen ebala, batez be ortografian. Dakizunez, ez da hau
|
gure
kasu bakarra: euskal etxerik gehienetan bardin jazo izan da oraintsura arte.
|
|
|
Lerro horiek irakurtzean iduritu zait bi ikuspegi arrunt kontrajarri badirela
|
gure
kasuan eta, biak berdin kaltegarriak baitzaizkit, nahi nituzke bi hitzez argitu:
|
|
|
Genetikoki eraldatutako hazien baliagarritasunaz eta izan ditzaketen ondoriokaltegarriez gain,
|
gure
kasuan hazi horien ezaugarri bereizi bat azpimarratu nahidugu. Genetikoki Eraldatutako Hazien kasuan nahi diren ezaugarriak artifizialkiezar dakizkieke, baina ez dute hazi berririk sortzen, antzuak dira.
|
|
|
Azkenean bariante bat eraikitzea erabaki zenean egon zenbeste plataforma bat trazaketaren inguruan. Ikusten dugunez, auzo mugimenduaeta mugimendu ekologistaren arteko mugak oso malguak dira (askotan Weberrentipo idealen moduan eraikitzen ditugu honako kategoria hauek)
|
gure
kasuan, bestehainbat kasutan eta historian zehar, bai Euskal Herrian (Urrutia, 1987/ Barcena, 1995), bai munduan zehar (Castells, 1997), azpimarratu den bezala.
|
|
|
Gaur egun landatartasuna/ hiritartasuna binomioa praktikan continuum bat daeta ezin dugu kontzeptu horiek edonola maneiatu (Garayo, 1996),, areago, inoizbaliagarriak eta ez ideologikoak izan ote diren ezbaian dago, egun (Williams, 2001)? baina
|
gure
kasuan ez gara hain ur sakonetan sartu. Gureikerketaren hasieran geure buruari egiten genion galdera hauxe zen:
|
|
|
100). Baina
|
gure
kasuan hauxe topatzen dugu: fenomeno horiekMugimenduen Gizartearen produktuak diren neurrian Amorebieta Etxanoko mikrogizartearen kapital sozialaren parte dira eta beren errepertorioak, ideazionala etamobilizazio formei dagokiena?
|
|
|
Aspaldian konturatu gara arazo ekologikoetan pentsatu eta ekin behar delanazioartean eta tokian tokiko errealitateetan, baina alor energetikoan ikustenduguna, maila globalean eta
|
gure
kasuan ere maila lokalean ez da zuzena. Erantzundesegokiak ikusi ditugu Johannesburgoko Goi bileran edo EBeko politikan zeinEuskal Herriko proiektu berrietan.
|
|
|
Gauzarik errazenak gaitz dira, subirano direnen egitura administratiboei berdin zaienean gizarteak eta herrikideek zer dioten honetaz edo hartaz, baldin eta ezarritako boterearen beharrizanekin eta indartze gogoarekin bat ez baldin badatoz sentipen horiek: " historikoki, eta
|
gure
kasuan bertan ere ez du ematen salbuespenik dagoenik, estatu sindikatuek eta  estatu alderdiek orok interes zentralistei eta Estatuaren batasunari eusten diete. Mugimendu nazionalisten aurkako  borroka horretan, baita botere zentralak errepresentazio maioritariorik ez duenean ere, edozein domestikazio ereduri ekiten zaio, baita errepresiboari berari ere3".
|
|
|
Baleude, komunitate horiek, erraz ikus liteke ezen komunitate kide guztien interes guztiak ez direla zertan derrigor berberak izan, ez beti behintzat. Eta
|
gure
kasu konkretuan, posibilitate hori argia da: euskaldunaren eta erdaldunaren interesek ez dute zertan bat etorri, ahoa zabaltzearekin batera ikusten da hori.
|
|
|
Edizio agenteen artean bospasei" izaera" edo mota ezberdin bereiz genitzake. Batzuk argitaletxe komertzialak dira, eta hauen artean badira bertokoak edota kanpokoren bati lotuak; beste batzuk argitaletxe publikoak dira, Gobernu edo Aldundiak esaterako, eta
|
gure
kasuan liburubaka rreko 144 horien artean asko udaletxeak dira; ugari dira, baita ere, elkarte, talde, fundazio, museo, erlijio etxe eta honelakoak ere; bosgarren talde bat ere bereizi nahi izan dugu, irakaskuntzari hertsiki lotua, EHU, UEU edo Ikastolen Elkartea, besteak beste.
|
|
2004
|
|
|
Ertzaintza etorri eta kontuari oihartzun gehiegi ez emateko modu apalean zaratarik ez ateratzeko eskatu zigun. Gainera, epaitegian, deklarazioa hartu eta
|
gure
kasuak artxibatu dituzte, gaiari amaiera emateko.
|
|
|
Bhutanen derrigorrezkoa da bidaia agentzia baten bidez mugitzea eta agentziek gidari eta laguntzaile bat jartzen dute beti turisten esanetara. Chetri eta Kentcho,
|
gure
kasuan.
|
|
|
Arauak enpresariek, Administrazioak, erabiltzaileek eta sektoreko adituek ezartzen dituztenez, sustatzaileek diotenez, turismo(
|
gure
kasuan, hondartza) zerbitzuak baliatzen dituzten erabiltzaileen premia eta eskakizunetara askoz ere egokiago egokitzen dira.
|
|
|
Bizi nahi eta ezin biziak itomenaren irudia sorrarazi dio euskal poeta bati. Jakinaren gainekoa omen da
|
gure
kasua, badakigula zer gertatzen ari zaigun, eta hori ezjakinaren esperientzia baino makurragoa dela. Bitoriano Gandiaga, poeta indioa, arroztuaren osin beltzetik ari zaigu deiadarka, Oteizaren apostoluak baino ozenago eta saminduago:
|
|
|
Banakoaren elebitasuna, noski, aberasgarria izan liteke, aldez aurretik daukagun ondare linguistikoaren osagarri, baina hori horrela gertatzea benetan gauza zaila da. Zeren eta, horrela gertatuko bada, bere izatearen funtsa duen elebitasun sozialaren egituran ia inoiz ematen ez den baldintza bat bete luke
|
gure
kasuan: hots, euskararen eta erdararen komunitateak estatus eta botere antolamenduan modu simetrikoan uztarturik egotea.
|
|
|
Hitz hauetan adieraziko digu berea: . Bigarren zehaztasunaren arabera, euskal esparru komunikatiboa,
|
gure
kasuan, ez du hizkuntzak soilik definituko. Hau da, baditugu faktore linguistiko eta soziolinguistikoak funtsezko elementuak direnak euskal esparru kultural eta komunikatibo horren konfigurazioan, baina ezin dira horren inguruan egituraturiko erreferentzia bakartzat hartu?. 382 Jakina, euskararen bazter izaerak ez du biderik ematen euskal herritar guztien komunikazio esparrutzat hartua izateko.
|
|
|
Altuberen okerra, funtsean, euskararen arazoa hizkuntzalaritzatik begira tura bakarrik planteatzean datza, ez baitu kontuan hartzen, horrekin batera, bes te indar soziopolitikoek ere badutela beren eragina. Hizkuntzen bizitza ez da jokatzen bakarrik familian eta herritar soilen artean, hor bereziki, nazio batek bestea zapaltzen duen testuinguru historikoan baizik, are gehiago,
|
gure
kasuan bezala, hizkuntzaren izaera politikoak duen garrantziaz inor guxi jabetu izan ez denean (227). Borroka ez da ematen hizkuntzen artean, herrien artean baizik, eta hor herri menpetuaren hizkuntzak bere garaipena kulturaren bidez lortu be har du.
|
|
|
tzea aski litzateke. Tartean Moyano legea bazebilen mende erdiko kalteak egiten estatu zentralizatu baten, irakaskuntzako hiru mailetan euskara, kata lana eta galegoa baztertuz eta maisuen izendapenak ere,
|
gure
kasuan, Valla doliden egiten ziren gaztelauen mesedetan. Hogei urte geroago, haren ando rengo Landeta eta Eleizaldek, «Bizkayaren auzo ikastola» delakoak martxan jarriaz eta Zomotzan Maisu Eskola sortzeko egitasmoa, gauzak bideratzen hasi ziren.
|
|
|
Alegia, guztiok dakigu noiz sentitzen dugun mina eta noiz ez, eta ez filosofiak ez psikologiak ez lukete ondorioztatu beharguk sentitzen dugun mina benetan ez dela mina, gure garunean c propietate fisikoa faltadelako adibidez. Bestalde,
|
gure
kasuan mina c propietate fisikoak errealizatzen duela egiaizanda ere, mina eta c propietatea identifikatzeak badu beste ondorio txar bat. –Mina cpropietatea??
|
|
|
Kritika horigainditzeko auziari beste modu batean heldu behar zitzaiola adierazi zuen. Horren iritziz, izaki batek min duen jakiteko garrantzitsua ez da bere garunak c propietaterik baduen jakitea,
|
gure
kasuan c propietateak betetzen duen ro] kausal bera ba ote duen jakitea baizik.Gure kasuan c propietateak eragiten duen horixe bcra eragin dezake beste propietate batekbeste izakt batengan (edo gugan beste une batean). Horregatik, mina ez da identifikatubehar propietate edo gertakari neurofisiologiko orokor batekin, haiek gugan eragiten dutenarekin baizik, alegia, haien rol kausalarekin.
|
|
|
Edozein gaixotasun akats gisa erregistratzen da hortzetan, une horretan sortzen zen esmalte geruzan, baina estres egoerak ere identifikatzen dira. “Estresak gizaki modernoari eragiten dion zerbait iruditzen zaigu, baina,
|
gure
kasuan, estres psikologikoari buruz ari gara batez ere; hominidoen kasuan, berriz, batez ere goseteek edo elikadura urriko garaiek eragindako estres metabolikoari buruz ari gara”, zehaztu zuen Martinonek. Hortzen higadura Hortzek ematen duten beste xehetasun bat hortzetako koroaren higaduraren azterketatik abiatzen da.
|
|
|
–Kontuz ibili, Montse, ea
|
gure
kasuan mantis arrak akabatzen duen emea...
|
|
|
Film laburrekin emanaldi ezberdinak antolatzen dira hiriburu eta herrietako zinema, kultur etxe eta gaztetxeetan. Ez dute pelikula luzeen prestigioa baina, uste denaren aurka,
|
gure
kasuan behintzat, eragingarriagoak eta popularragoak direla esango nuke.
|
|
|
Baina ez dezagun ahaztu lizentzien kontzesioa telebista digitalaren sektorerantz bideratzen dela. Horrek ez du esan nahi telebista lokalek epe baten barruan analogikoan emititu ezin izango dutenik, eta erkidegoen esku egongo da lizentzien esleipena, hau da,
|
gure
kasuan, Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren esku.
|
|
|
Askatasuna baldin badago, oso osorik izango da ala, bestela, ez da bere ezta arrastorik ere egongo; ez dago hor beste konturik, eta
|
gure
kasuan askatasuna egon badago. Oker aukeratzen badugu ere, ezin esan askatasuna erabili ez dugunik; erabili dugu eta bere osotasunean erabili gainera.
|
|
2005
|
|
|
Europa barruan estatuak ahultzen diren heinean eta ahultze horren ondorioz mugak ere zirriborro bihurtzen diren heinean, guretzat argi dago:
|
gure
kasuan, besteak beste dakar konplizitate sareak askoz errazagoak izan daitezkeela orain Iparraldearen eta Hegoaldearen artean, duela berrogeita hamar urte zirenak baino. Bistan dago lehen oztopo handia zegoela eta orain muga hori ez dagoela; konplizitate kultural, ekonomiko eta era guztietakoak egiteko posibilitateak zabaltzen zaizkigula.
|
|
|
Nazionaltasuna, bide batez, espainiarra, alemana edo argentinarra dela, ezin liteke inoiz arau juridikoen bidez inposatu; edozein hiritarrek eskubidea izango du edozein nazionaltasun libreki ukatzeko, bere borondatez hala nahi baldin badu. Ondorioz,
|
gure
kasuan ez da inolako inposaketarik, ez bada bereizketarik gabeko ondorio eta egiaztagiriez hornitutako hautaketa bikoitza egiteko aukera. Zuzenbidea izaten da gizakion zerbitzura diharduena, eta ez alderantziz.
|
|
|
Baina hau esan eta batzutan gaizki interpretatzen didate. Edozein heriotzak, beti ematen du kristoren kolpea, eta
|
gure
kasuan zer esanik ez. Goizean elkarrekin egon ginen, agur esan genion, eta handik aurrera ez ginen berriro ikusi.
|
|
|
Horrenbestez, aseguru kontratuaren prima banaezina da, kalkulatu den denbora epearekiko(
|
gure
kasuan, urtebetea).
|
|
|
10.1 Artikulua. Justizia Auzitegi Gorenen(
|
gure
kasuan, Euskadiko AuzitegiGorenaren) Administrazioarekiko Auzietarako Salek auzialdi bakar batean ebatzikodituzte honako egintza hauen aurreko errekurtsoak:
|
|
|
a. Toki Erakundeen egintzak(
|
gure
kasuan, Irungo Udalarenak eta HondarribikoUdalarenak)(...).
|
|
|
Hala ere, bi erakunde publiko hauen jarrera onartezintzat eta lotsagarritzatjotzea besterik ez dago; izan ere, botere publikoek, beste inork baino gehiago, legalitatea eta bereziki funtsezko eskubideak errespetatzeko betebeharra edoobligazioa baitute. Erakunde publikoek, udalek
|
gure
kasuan, legalitatea errespetatzeko obligazio edo agindu indartua eta singularra dute, eta obligazio orokorhorrek Konstituzio espainiarreko (hemendik aurrera KE) 103 artikuluan (egintzaadministratiboen legalitate printzipioa aldarrikatzen du), 9 artikuluan (berdintasuneskubidearen egikaritza efektiboa bermatzeko beharrezkoak diren bitarteko guztiakjartzera behartzen du Administrazio Publikoa) eta ... Legean espresukijasoa, idatzia, dagoen aginduaz ari gara hitz egiten eta inolaz ere inolako funtslegalik ez duten betebeharrez.
|
|
|
Iruzur legalaren aurrean aurkitzen gara guztiz zilegia den forma legal edotalege baten babesa bilatzen denean (elkarte pribatuak eratzea eta hauek Alardeaantolatzea), baina babes legal hori legeak debekatzen duen ekintza edo helburualortzeko erabiltzen denean (emakume soldaduen parte hartzea ukatzen jarraitzeko). Finean, estalki edota forma juridiko bat erabiltzen da(
|
gure
kasuan elkarte pribatuak sortuz eta Alardearen antolakuntza beren gain hartuz) emakumezkoen ukatzen jarraitu ahal izateko.
|
|
|
Ondorioz, sektore askotan segurtasunik eza eta desegonkortasuna zabaltzendira. Horrela, bada, erritoak(
|
gure
kasuan Alardeak) aldaketa sozioekonomiko etaidentitarioen aurrean egonkortasuna eta segurtasuna ordezkatzen ditu (Fernandezde Larrinoa, 1997: 83). Horrela izanik, XIX. mende bukaera eta XX. mende hasierarako eraketa sozial berezia izango du Irunek, bereizgarri propioekin Gipuzkoakobeste herriekin erkatuz.
|
|
|
Oraingo honetan,
|
gure
kasuan, teknologia ez da tresneriaren sinonimo; teknologia erakundearen berezko ekintzek eta jarduerek osatzen dute. Horiek modujakinean bideratuta daude, metodo eta tresna jakin batzuen bitartez.
|
|
|
Atzera karga esaten diote Zubimendik eta Esnalek esaldi luzeetan aditza atzean jartzeari. Gainera horrek, menderagailuak erabiltzera derrigortzen du testua eta ez da zuzena
|
gure
kasuan. Gehienetan erlatibozko esaldiak dira, askotan gaztelaniatik itzuliak, testua zailtzen dutenak.
|
|
|
dagoeneko gertatu diren egoeratara xedapen zehatzaileak aplikatu nahi direnean. Egoera juridikoa,
|
gure
kasuan esaterako hirugarren gradua aplikatu izana, gertatu denean, xedapen zehatzaile berriak luke atzera eraginik izan. Gure kasuan, hortaz, sailkapena gertatu bada ezin da berrikusi xedapen murriztaile berriaren argitan.
|
|
|
Kultura politika baten eraikitzeko, garrantzitsua da jakitea, besteak beste, jendeak zer igurikatzen duen kultura mailan, eta zer atxikimendu daukan
|
gure
kasuan euskal nortasunarekin.
|
|
|
El despertar dela Paisos Catalans (2004, Bartzelona, La Busca) liburuan jasoa dator eta Ferran Suay eta Gemma Sangines irakasleek garatu dute (internetez ere baduzue gaiari buruzko egileen artikulu bat, www. telp. lateneu. org/ helbidean). Norberak bere eguneroko harremanetan katalana (edo
|
gure
kasuan, euskara) gehiago erabiltzen lagunduko dioten psikologiako oinarri eta teknika batzuk azaltzen dituzte, gero norberak, noski, bere eguneroko egoera eta aukeretara moldatu beharrekoak.°
|
|
|
Hara: hogei eta berrogeita hamar bitartean, hau da, editorial ertain bat
|
gure
kasuan, zortzi bakarrik daude (%3 besterik ez). Hurrengo mailan are gutxiago daude, normala denez, baina ez propo rtzio berean:
|
|
|
Liberté eta nahikoa,
|
gure
kasuan. Hemen nik agintzen diat eta ez zagok berdintasunik.
|
|
2006
|
|
|
Eta familia berekoak gara, bi belaunaldi. Beno,
|
gure
kasua extremo samarra da. Baina nik uste dut klasifikatzeko modu horiek oraindik ere erabiltzea dela harrigarri samarra.
|