|
2022
|
|
|
Eta askoz oraintsuago, Koldo Mitxelenak ‘gorpuztu’ adiera horrekin, baina gorputz hitz markatuagoa erabili ordez, honela adierazi zuen: " Lurreko lohiez gatzatuak eta mamituak daude lu rreko
|
gauzak
oro".
|
|
|
—Elurtza, elurtea eta elurketa esaten ari garenean,
|
gauza
bera esaten ari al gara?
|
|
|
—ElurTZA eta elurTEA ez dira
|
gauza
berbera; neurri bateraino bai, baina ez bete betean. Gauza berbera ez diren bezala euriTZAK eta euriTEAK, edota egunotan, haizeak gogor jo izan duenean, haizeTEA eta haizeTZA ez diren bezala.
|
|
|
—ElurTZA eta elurTEA ez dira gauza berbera; neurri bateraino bai, baina ez bete betean.
|
Gauza
berbera ez diren bezala euriTZAK eta euriTEAK, edota egunotan, haizeak gogor jo izan duenean, haizeTEA eta haizeTZA ez diren bezala.
|
|
|
Baita lasaitu edo trankildu esateko ere: " Zu berriro aurrean ikustean arnasa hartu dut;
|
gauza
txarren bat pasatu ote zaizun beldurretan nengoen".
|
|
|
—Haratago eta harago,
|
gauza
bera dira, berez. Esan nezake, kasu baterako:
|
|
|
Idazle batek honela girotu zuen aspaldi hitz hori: " [Beratasuna da]
|
gauza
eder baten aurrian, biotzak errez zausk egiteko gaitasuna". Beraz, norbaiti gogo bihotzak biziro ukitu, edo emozioz be tez ge ro, zeozerk zausk egin edo zausk eragin digula esango dugu.
|
|
|
Azkuek dio, Lekeition zaust erabiltzen dela,
|
gauza
bat ontzi batean erraz sar tzen dela adierazteko. Mendatan –gure aita zenari sarri entzunda– zausta zausta jan esaten da, hots, jatekoa irenstea, mamurtu barik barrura sar tzea.
|
|
|
Jakingo duzunez, Bilboko San Fran tzisko auzoan birritan agertu dira halakoak azken asteetan. Euskadi Irratian pintaketa esan genuen, baina uste dugu ez dela
|
gauza
bera. Pintada ere erabili izan dugu.
|
|
|
—Lokarriak elkartu eta bildu egiten ditu lotzen dituenak,
|
gauzak
zein pertsonak edo taldeak izan.
|
|
|
· Baina badugu beste aukera bat: kontatzaile eratorria hautatzea; berez, ‘narratzailea’ Eta
|
gauza
bitxia: Larramendik ‘relator’ bezala itzulirik dakar hitz hori bere hiztegian.
|
|
|
nola esan dezepzioa euskaraz? Etsipena diogunean, ez diogu
|
gauza
bera, beharbada...
|
|
|
Neguko eguzki bira horretan,
|
gauza
bi zelebratzen dira ia batean: Jesus sein txoaren jaiotza 25ean eta urte berriaren irekiera urtarrilaren 1ean.
|
|
|
" Necio" edo" estúpido" esanda,
|
gauza
bera esaten ari gara, baina hitz leunagoak dira hauek, orokorragoak, estandarragoak. Baina ez dute au rrekoaren indarrik, tapotz gabeko txanpainari gertatzen zaion antzera.
|
|
|
Min izena emankorra dugu eremu semantiko desberdinetan eta amo dioare nean ere bai, baina ez bakarrean, aurre izen bati laguntzen baino. Mina eta min du
|
gauza
bat dira, baina elkarketa bidez garatuak dira beste hainbat min.
|
|
|
—Maskara hitzak hain
|
gauza
asko eta ezberdinak adierazten ditu ezen, ez da, beharbada, aiutuena orain gure artean zabaltzen doan muturretako estalki horrentzat. Inauterietan mozorrotzen dena ere maskaratu egiten da, hau da, mas karaz soinekotzen da.
|
|
|
Aparteko indarra irabazi dute gaztainek gaur egungo gastronomian, gainbalioa erantsi zaie, tradiziokoarekin zerikusi gutxi duena. Gozo
|
gauzak
edo janondokoak ontzeko berariaz: krema edo zukuak, mermeladak, izozkiak, turroiak eta beste.
|
|
|
Hala aitortu zigun aspaldi Iztueta idazleak: " Susara dago esaten bada,
|
gauza
jakina da abelgorria dala" (Condaira).
|
|
|
Eta Orozkoko hitz bezala txiribiria, argibide honekin: " ‘cerafollo’, cierta hierba que se come en ensalada, parecida a la zanahoria", baina argiro oharturik ez dela
|
gauza
bera. Dauko izena ere jaso zuen Londresko eskuizkributik, azalpentzat ‘zanahoria silvestre’ ematen zuela.
|
|
|
Arteko eta bitarteko izenen artean lehena dugu neutroa eta oinarrizkoa, eta bigarrena markatua. Eta ildo horretan, artekari eta bitartekari izenen artean ere
|
gauza
bera gertatzen da.
|