|
2001
|
|
|
gure zorioneko euskara, alegia. Alde batetik baino gehiagotik da oztopo gainera(...), nola hemendik kanpo ia inork ez dakien eta beste inongo hizkuntzaren antzik ez duen, kanpoko argitaletxeek
|
ezin
dute euskarazko lan bat irakurri eta epaitu, interesatzen zaien edo ez jakiteko».
|
|
2002
|
|
|
Nafarroako Unibertsitate pribatuan (UN NU), horko irakasle, ikasle eta AZPkolankide euskaldunek
|
ezin
dute euskaraz hitz egin beren laneko orduetan, etaeuskarazko komunikazio bertikal osoa ez da %lera heltzen.
|
|
2003
|
|
|
Eta badago desberdintasunik: erdaldunak oztopo existentziala jartzen digu(
|
ezin
dugu euskaraz baliatu bere aurrean eta geure existentzia linguistikoa ukatzen dugu); euskaldun pasiboak entzuteko moduan dauzka belarriak, euskaraz erantzungo ez duen arren egiten uzten digu; kasu horretan, ukapena praxiari dagokio eta ez existentziari. Gure artean, euskaldunak nahiz erdaldunak daude; den denak ez garenez euskaldun erdaldunak talde bi badaude egon, eta taldeek beren buruaren hautematean eta auto erakundetzean aurrera egiten duten heinean, komunitate desberdinak sor  tzen dira, sortu dira dagoeneko nik uste.
|
|
2004
|
|
|
Ofizialtasunaren miresmen zuhurtziak nola dabiltzan jakiteko asmotan, Mikel Bujandaren ahotsa adituko dugu. Hain zuzen ere, euskaldunon hiriburu zaharrean aspalditik mehatxupean entzuten den ahotsa, lege babesik jaso
|
ezin
duen euskararen aldarria. Oraingoan, esatariaren uhinek zera diote:
|
|
|
Ahozko jardunari zor diogu noski euskaldunok oraindik hemen erdi bizirik irautea. Alabaina, biziaren erdia galdua dugu dagoeneko egungo munduaren eta kulturaren komunikazio jardunak
|
ezin
ditugulako euskaraz osoki gauzatu. Oker ez bagaude, jadanik esana dugu hor nonbait ahozko kulturaren inoizko euskal munduan aski zela ahozko hizkeraren bitartekotza gizarte komunikazioaren trukean jarduteko.
|
|
2005
|
|
|
Lanaren erdia irrati korteetatik atera dugu. Tertulietan esandako horiek gaztelaniaz dira, hitzez hitzekoak, eta ezin dugu solasaldietatik ateratako ezer aldatu;
|
ezin
ditugu euskarara, berdin frantsesera, edo ingelesera itzuli. Nahigabea ematen dit hain leku handietan egotea eta antzezlana euskaraz ez izatea.
|
|
|
Hesiak asko dira; adibidez, zergatik ezin ditugu hemen ikusi Euskal Herriko hedabide publikoak? Euskara ikasi, ikas daiteke hemen, baina telebista digitala edo satelitekoa ez badaukazu behintzat, hizkuntzarekiko kontaktua ezin duzu mantendu hedabideen bitartez,
|
ezin
duzu euskara eguneroko bihurtu».
|
|
|
Finean," Euskara guztiona da" diogun horrekin bat, inork
|
ezin
du euskara monopolizatu, ezta duen ardurari uko egin ere. Elkarbizitza eta kohesio soziala baditugu goiburu, behintzat.
|
|
|
Hor ere gutxienez 80 urteko tradizioa dago. Kontuan izan behar dugu, hori dena horrela izanik ere,
|
ezin
ditugula euskara, gaztelania eta ingelesa (atzerri hizkuntza ezagunena aipatzeagatik) zaku berean sartu, hiru horien trataera ez da inola ere gauza bera. Ikuspegi juridikotik hizkuntza ofizialak bi dira, eta beraz bai hiritarren eskubide nagusiak eta bai agintarien obligazio nagusiak bi horietan zentratzen dira, ez hirugarrenean.
|
|
2007
|
|
|
Eskolak ekoitzidituen hiztunek, oro har, ez dira gai euren bizitzaren mundua ahozko jardunareneremuan aletzeko eta ñabartzeko.
|
Ezin
dute euskaraz pentsatu, euskaraz bizi, euskaraz beren nortasunaren izaera garatu. Hauek ere, bada, hori eta horrenbestez, hiztun diglosikoak dira, ez dutelako gaitasun orokorraren langarik gainditzen batezbestekoan.
|
|
2008
|
|
|
Batzuk zein besteak euskarazko telebista ulertzeko gai direla aintzat hartuz gero, irauli egin dira portzentajeak: ETB sortu zenean populazioaren %64k
|
ezin
zuen euskarazko emanaldirik ulertu, gaur egun %45 litzateke kopuru hori, 1 taulan ikus daitekeenez:
|
|
|
Erdaldunak berak jakingo du zergatik ez dakien. Baina,
|
ezin
du euskaraz jardun. Aldiz, euskaldunak bai, ahal du.
|
|
|
Egungo abertzaletasun erdaldunduak, herriaren batez besteko izaera nazionalaren isla izanik, nekez sor dezake bere baitatik jadanik sortu
|
ezin
duen euskarazko identitatea. Abertzaletasunaren zorigaitza bera elikatzen duten testuinguru etnolinguistiko eta etnokultural arroztuetan baitago, duda izpirik gabe.
|
|
|
Inkomunikatuak egon diren egunetan konfiantzazko medikuek bisita egin ahal izan diete egunero, baina baldintza «oso zorrotzetan» izan dela salatu du. «Guardia zibilak bertan gelditzen ziren, eta
|
ezin
zuten euskaraz hitz egin. Azterketei dagokienez, oso gainetik izan dira, eta grabazioak badaude, ez ditugu inoiz ikusi».
|
|
|
80ko hamarkadaren bukaeran deskubritu nituen, eta horiek guztiek sinetsarazi zidaten euskaraz idaztea merezi zuela. Irakurle gisa trebatu nintzen arte,
|
ezin
nuelako euskaraz idatzi. Oso lotuta joan da irakurle bihurtzea eta euskaraz idazten hastea.
|
|
2009
|
|
|
Ez dakit nolakoa zen itzulpena. Baina Mikelek
|
ezin
zuen euskaraz kantatu.
|
|
2010
|
|
|
Euskaraz ikastolan hitz egiten genuen, beti lagunen artean nahiz eta irakaslerik ez egon. Dena den, beste lagun batzuk ezagutzen genituenez eta hauek erdaldunak zirenez,
|
ezin
genuen euskaraz hitz egin haiek aurrean zeudenean, egokia iruditzen ez zitzaigulako. Euskaraz hitz eginez, euskara bultzatzen genuela oso garbi geneukan, ikastolan jasotako hezkuntzagatik baina etxean jasotako hezkuntzagatik ere bai(...) Zangotzan zailagoa da euskaraz aritzeko giroa aurkitzea eta egun asko nabaritzen dut, nik beste esperientzia oso ezberdinak bizi ditudalako nire klasekoekin edo Iruñeako lagunekin alderatuta. iruñerria eta hortik beherako hiriak oso erdaldunak dira (atarrabian %15 inguru euskaldun; barañainen, berriozarren, burlatan, iruñean, lizarran eta zizur nagusian %10; tafallan eta zangozan %5). hiri horietako gure gazte gehienei euskara eskolan/ ikastolan ikasi izanak ondorio batzuk ekarri dizkie. haietariko anitzendako euskararen esperientzia uharte moduko bat izan da:
|
|
|
Ta zergatik ez? Gure hizkuntza euskara izaki, eta zer dela eta
|
ezin
dugu euskaraz kanta. Euskarak mugak al ditu?
|
|
|
Dio belaunaldi galdukoa dela. Bere garaian
|
ezin
zuen euskaraz hitz egin, zigortua zelako, eta, alta, euskaraz amets egin izan du beti. Emaitza Joan etorri deitu du:
|
|
2011
|
|
|
Alde horretatik, nagusiki L funtzioetan zentraturik egoteak ezer gutxi du duintasun faltatik. Sukalde zokondora, taberna zulora eta berritsuketa bizian diharduten solaskide taldeetara
|
ezin
dugu euskara (bir) bidali. hala nahi izanik ere ezinezkoa genuke hori, hemen eta orain. Sukalde zokoari, taberna zuloari eta solaskide berritsuen jarduerei ez genieke ordea, hizkuntzaren belaunez belauneko jarraipena baldin badugu helburu, aparteko duintasun deficit tatxarik gaineratu behar. hor jokatzen da maiz, gizarte modernizatuotan ere, mintzajardunaren hainbat erabakizun.
|
|
|
Baita bi sozialistak ere, zeinak adar baskistakoak baitziren, Jainkoari eskerrak. José Antoniok berrogeita hamar urte zeramatzan herrian bizitzen, eta hogeita bost zinegotzi gisa, eta hamazazpi euskaltegian, baina
|
ezin
zuen euskararekin. Saiatu saiatzen zen, hori egia da, baina esaten zuen euskara hizkuntza barbaroa zela, ez barbaroa hiztunengatik, barbaroa ikasteko izugarri zaila zelako baizik.
|
|
2012
|
|
|
norbanako moduan mendebaldeko hiritarrak gara bete betean; kultura moduan, berriz, mendebaldeko eredutik kanpora gaude, estaturik bako eta merkatu txikiko kultura izanik. Bi izaerak konplexutasun osoan kontuan hartu barik,
|
ezin
dugu euskarazko kulturgintza eraginkorrik antolatu: sortu, gozatu, sustatu, hedatu, arautu, kontsumitu... euskaldunon izaera bikoitz horrek suposatzen duen konplexutasun osoan, beraz, hiru kultur logikak landu behar ditugu, eraginkorrak izatekotan.
|
|
|
Euskaldunok zergatik behar dugu gizarte mugimendu indartsuago bat gaur egun. M.I: Urrats handiak egin badira ere, hemen euskal hiztunak minoria gara eta euskara ez dago berdintasun egoeran,
|
ezin
dugu euskaraz egin gaztelaniaz edo frantsesez egin dezakegun guztia. Eta inertziak egoera hori egonkortu besterik ez du egingo.
|
|
2013
|
|
|
Lagunartean, zoritxarrez gaztelaniaz hitz egiten dugu normalean. Gelan 20 bat ikasle gara, elkarrekin bost bat lagun ibiltzen gara, baina beste ikastetxeko lagun batzuekin ibiltzen garenez kalean, eta haiek euskaraz ez dakitenez, ba
|
ezin
dugu euskaraz hitz egin. Nahiago nuke euskaraz hitz egiten ibili, baina ezin dut".
|
|
|
Batzuk zein besteak euskarazko telebista ulertzeko gai direla aintzat hartuz gero, irauli egin dira ehunekoak: ETB sortu zenean populazioaren %64k
|
ezin
zuen euskarazko emanaldirik ulertu, gaur egun %40 litzateke kopuru hori, 2 taulan ikus daitekeenez:
|
|
2014
|
|
|
" Jendeari asko gustatzen zitzaion iniziatiba, baina euskarazko liburuak nahi ditu. Euskara ikasten ari diren heldu askoren kexa ere bada duten mailarekin
|
ezin
dutela euskaraz irakurri, eta uste dut irakurketa errazeko liburuek hutsune horiek beteko dituztela". Apirilaren amaieran argitaratuko dira lehen laurak, eta horren atzetik mugimendua sortzea espero du:
|
|
|
Legeak ez du hezkuntza sare publikoan euskara ikastea debekatzen. «Eremu ez euskaldunean
|
ezin
dute euskaraz ikasi, hala erabaki duelako Nafarroan gobernatzen duenak, ez legeak debekatzen duelako», azaldu du Pablo Rascon PSNren eledunak. «Legeak ez du debekurik ezartzen.
|
|
|
«Gauza batez ohartzen naiz: gure jakintsu gehienek erdera gehiegi dakitela, erderen estrukturaz (edo antiestrukturaz) kutsaturik dirala eta, hain zuzen, horixegatik
|
ezin
dutela euskeraren arazoa argitu edo erabaki». Horixe da beraz panorama, gure kulturaren eta geure hizkuntzaren gozamenean gutxiengoa garela geure herrian.
|
|
|
Horrekin batera, gero eta guraso gehiago dira euskaldunak, elebidun hartzaileak edo bikote mistoak. Bestetik, eskolak bakarrik
|
ezin
du euskararen erabilera bermatu eta horregatik, errefortzua behar dela uste dugu. Egungo eskaintza euskalduna oso mugatua dela kontuan hartuz, Gasteizko aisialdi antolatuaren egungo errealitateari buelta bat ematea da helburua eta honen gaineko iritzi trukea bideratu nahi dugu.
|
|
2015
|
|
|
Euskara urbanoa eta Baina bizia serien gaiari heltzen zion nolabait, artikuluaren amaierarako utziz bere tesia: " euskara kaletartu eta normalizatu behar den garai honetan
|
ezin
ditugula euskararen moldeak eta egitura desegin". Baina bizia serieko testuak bezalaxe, euskara bizi
|
|
|
Halako dekretuak indarrean jarriz gero, izan luke benetan betetzeko, eta ez paper batean idazteko eta gero betetzea borondatearen esku uzteko.Azken egunotan, PPko eta PSE EEko zenbait politikari euskararen aurrekontuak murriztearen alde agertu dira, euskararen egoera normalizatutzat ematen dutelako erakunde publikoetan. Hala da. Gaur egun indarrean diren hizkuntza politikekin, euskaldunok
|
ezin
dugu euskaraz bizi, eta hori gure egunerokoan ikusten ahal dugu. Bizkaian, Gipuzkoan eta Araban medikuarengana goazenean, Osakidetzak ez ditu hiztunen eskubideak betetzen beti; badira mediku euskaldun batzuk, baina oraindik ez dira horrenbeste.
|
|
|
Teorikoki ez dago zertaz kexatu jarrera horretan. Arazoa da jarrera horrek
|
ezin
duela euskararen iraupena bermatu, kontra egingo ez dela ziurtatu arren, eta Euskal Herriko biztanle askok iraupen hori nahi dute. Baldintza horietan, gainera, euskal nazionalistek nekez onartuko lukete aipaturiko desidentifikazioa.
|
|
|
Ikuspegi ekologikotik ere, ikuspuntu ekosistemikoaz hitz egiten da, eta horrekloturak daudela esan nahi du.
|
Ezin
dugu euskararen eremua aparte aztertu hezkuntzan eta aisialdian; pentsamendu ekosistemiko batek hezkuntza eta aisialdi eremuen arteko loturak ere bilatubehar ditu gure ekintzetan, gure planetan. Orduan, ikuspuntu ekosistemikoa gehi ekosistemarentestuinguruaren habitataren garrantzia eta lotura.
|
|
|
Peiok esan du diru laguntza lerro baten barruan irizpide berri bat sartu zelaazterketa hauek egiten zituztenei diru laguntza emateko, izan ere, bagenekien, badakigu, esan duGoizanek: hau
|
ezin
du euskara teknikariak berak bakarrik egin, esan dezagun, laguntza behar dahonetarako. Are gehiago lehenengoak izanda.
|
|
2016
|
|
|
Euskaldunek ulertu behar dute pertsona askok
|
ezin
dutela euskara ikasi (oso edo nahikoa ados %80). (Euskararen Aholku Batzordea 2016:
|
|
|
– Euskaldunek ulertu behar dute pertsona askok
|
ezin
dutela euskara ikasi (Eusko Jaurlaritza 2015c, 16):
|
|
2017
|
|
|
Medikuntzako graduazio ekitaldian ozen esan zuen ikasleak: Medikuntzako euskarazko adarrean ematen dugu izena, baina
|
ezin
dugu euskaraz ikasi, eta guk mediku euskaldunak izan nahi dugu. Leioako campusean lehen hiru urteak egiten dituzte, euskaraz.
|
|
|
Euskaldun kategoriaren alde izugarrizko lan diskurtsibo eta praktikoa egin da, horren ondorioz balio erantsi sinboliko handiak ditu kategoria honek. eta asko dira zuzen edo zeharka etekin eta hobari sinboliko horiek beretzat nahi dituztenak. halaber, oso motibagarria izan zaio askori, bai euskara ikasteko, bai euskaraz egiteko ere. alabaina, kategoria (kategorizatze sozialaren bidez edota buru kategorizatzearen bidez) behin lortuta, euskaraz egiteko premia inguruko eragileen eraginera mugatu ohi da. kategoria praktikatik (euskaraz egitetik) askatuta, etiketa sozial huts bihur daiteke eta, ondorioz, auto aurkezpenerako eskuragai diren beste ikur, zeinu edota jokamoldeen bitartez aiseago eskuratu. hori da gure ustez euskaldun kategoriari gertatzen ari zaiona, gero eta zailagoa baita praktikan euskaraz egitearekin identifikazio itxia egitea: euskaldunek maiz
|
ezin
dutelako euskaraz egin, edo ez dagoelako behar sozialik, edo onura sinbolikoak bestela ere lortu daitezkeelako...
|
|
|
Bigarren eskakizuna, hots, eskola bidezko transmisio kulturala, EAEn bederen neurri ohargarrian egia bihurtu bada ere, lehenengoa edo euskararen transmisio naturalaren baldintza ez da inondik inora gauzatu. Horregatik, herrixka euskaldunetako haurrak gorabehera, etxetik erdaldun edo erdal elebidun369 diren ereduko ikasleen euskalduntze akademiko formal hutsak
|
ezin
du euskararen erabilera normalizazioaren arrastoan sartu. Euskararen, transmisio naturalak?
|
|
|
Euskara ikasten duen erdalduna, gehienez ere, euskal identitate etnokulturalak zipriztintzen du, euskararen egoera soziolinguistiko minorizatuak ez duelako aukerarik ematen hiztuna sare esanguratsuetan sozializatzeko. ereduko ikasleei horixe gertatzen zaie, hain zuzen; hala,
|
ezin
dute euskararekin bat egiten lagun diezaiekeen euskal identitate kulturalik barneratu. Ezin euskaldun sentitu, euskaldun erdaldundua erdaldun sentitzen den heinean.
|
|
|
Gure aurreko arbasoen euskalduntasun aurrenazionalean beharbada bai; haatik, gaurko gizarte eta kultura nazionalaren baldintzetan, inola ere ez. Horregatik izan behar dugu autokritikoak oraindik ere gure artean nagusi den euskalduntasun eredu etnikoarekin98 Euskal nortasun etnikoa zentzu kritikoan eta praktikoan sakontzeko gaitasun ideologikorik erakusten ez badugu, gure euskalduntasunak
|
ezin
du euskararen herririk eraiki. Euskaldun izatearen autoestimua eta duintasuna berreskuratu beharra baino premia larriago gutxi baitago euskaldungoaren baitan99.
|
|
|
Eta orain euskaraz komertzioa ikasi nahi duten ikasleen parean ez dugu irakaslerik izanen, lehen urtetik ez direlako 10 ikasle izanen? Zergatik haur euskaldunek
|
ezin
dute euskaraz ikasi?
|
|
2018
|
|
|
Aipatutako hamahiru urgazleetatik bi (Secret eta Sainz de Robles) ez ziren nafarrak, eta Nafarroara iritsi baino lehenago lortu zuten izendapena. Kanpotarrak izanda,
|
ezin
zuten Euskara Elkargoan parte hartu. Beraz, hamaika urgazle geratzen dira:
|
|
2019
|
|
|
L. Eleizalde jeltzalea BPDko" Eŕi Irakaskuntza Batzorde"(" Junta de Instrucción Pública") berriaren ikuskaria zen. A. Campión eta J. Urquijo errentadunek, ordea,
|
ezin
zuten euskaraz normaltasunez egin, nahiz eta historia filologietan adituak izan. J. Urquijok, hain zuzen, Oñatiko biltzarraren hizkuntza saileko hitzaldi nagusia eman zuen:
|
|
|
5 EUSKARA GEHIGARRIA: " hemengo jendeak
|
ezin
du euskara gabe bizi, haien parte dira. Niretzat buruko zapia antzekoa da. ez diot inori min egiten, ezta nire buruari ere" (auzokidea). herrira etorri berritan zapia kendu zuen, integratzeko asmoz. ez zegoen gustura.
|
|
|
" euskaldunon problema da, beti pentsatu izan diagu kanpotik etorri eta munduko gauzarik normalena dela euskara ikastea... eta guk alfabetatzea egin dugu? Zenbatek esaten dute
|
ezin
dutela euskaraz irakurri edota idatzi. Ze ahalegin egiten dugu ba guk?", pentsatzen jarri gaitu dinamizatzaile baten hausnarketak.
|
|
2020
|
|
|
euskal literatura, oro har, ahula iruditzen zitzaion Koldori, irakurle fina zena eta literatura orokorraz mintzo zirenean intuizio ederrak eskaini ohi zizkiona bere emazteri. Baina
|
ezin
zuen euskarazkoarekin, ez zitzaion lehiakorra iruditzen, gaztelaniaz eta, azken aldian, geroz eta gehiago, ingelesez irakurtzen zuenarekin konparatuta. Eta Elenak kontu handiz aukeratzen zizkion aholkatzen zizkion liburuak, urtean zehar argitaratutako onenen artean hautatzen zituen, baina hark" meh, es tramoya pura, mucho fuego de artificio y poca chicha"," no es más que un pobre intento de imitación de Sebald" edo" ¿ por qué se empeña en explicar las cosas dos, tres, cuatro veces?
|
|
|
Eta hizkuntza anitz ditugu bitartean Euskal Herrian, ez hiru bakarrik, horiek hain garrantzitsuak izan arren.
|
Ezin
dugu euskara defentsiboki berreskuratzean geratu; leihoak parez pare ireki eta aldi berean euskarari inoiz baino sendoago atxiki zaio.
|
|
|
Deigarria iruditu zaigu, adibidez, Euskal Autonomia Erkidegoko gazteak izanda honelakoak erantzutea: " nire kuadrillan batzuek ez dakite euskara" edo" gazte batzuekin
|
ezin
dugu euskaraz egin, ez dakitelako". Bestetik, gazteek euskararen erabilera eta familia lotzeko joera dute.
|
|
2021
|
|
|
Errealitateari begiratuta, ordea, gaur egun soilik %81ek daukate egiaztatua hizkuntza gaitasuna. Hau da, bost langiletik batek
|
ezin
du euskarazko zerbitzua bermatu.
|
|
|
Batzuk Altsasura joango dira lanera, beste batzuk Iruñera. Uste izatekoa da euskaldun horiei egunaren buruan maiz gertatuko zaiela gaztelaniaz egin beharra, eta, beharbada, bizi diren baldintza soziolinguistikoetan, askoz gehiagotan ere
|
ezin
dute euskara erabili. Eta baliteke, beharturik, erdaraz egiteko ohitura hartu izana —gurean erdaraz ondo ez dakiena, benetan errukarria da—, eta euskara gero eta atzenduago eta kamutsago izatea eta horregatik gutxiago erabiltzea.
|
|
|
Marian Antoñana departamentuko Euskara atalburuak azaldu duenez: “Argi zegoen pandemia egoeran
|
ezin
genituela euskarazko egonaldiak egin aterpetxeetan, baina aldi berean oso argi genuen ahozko euskara indartu behar genuela ikastetxeetan. D eta A ereduko ikasle gehienendako, eskola da euskara ikasteko eta erabiltzeko gune nagusia eta, batzuetan, ia bakarra.
|
|
|
Neure ezintasuna da, zer esanik ez dago, baina oztopo hori euskaldun zaharron gehiengoarena bada, kontuan hartu luke irakurlezaletasuna sustatu eta irakurleon errepublika zabaldu nahi duen edonork. Bestalde,
|
ezin
dut euskaraz ikasten ari den jendeak honi buruz pentsatuko lukeena jakin, eta aitaguretasunez jokatuko nuke inoren izenean hitz egingo banu, baina imajinatzen dut euskaraz irakurtzen ikasten urteak eman dituen edonorentzat frustrantea izan daitekeela ulermena oztopatzen duen zailtasun berri bat literaturan topatzea. Ahal dela, erraztasunak jartzea tokatzen zaigula uste dut, zor itzela dugulako euskaldun berrien nazio librearekin.
|
|
|
Ez, ez zen garbi esaten
|
ezin
genuela euskararen aldeko lanik egin; baina, gero, horrela izan zen, bestelako lanak ere agintzen zizkigutelako. Oso gaizki pasa genuen denok, ez genuelako gure lana egiteko modurik.
|
|
|
" Berak zerabilen moduan", esango dute batzuek. Orduan,
|
ezin
dugu euskarazko idazkera akademikoa erabili?
|
|
|
Pues hasarretzerako orduan. Azken finean ez nago ohituta euskaraz hitz egitera, ta haserretzen banaiz, pues jartzen zara como furiosagoa eta
|
ezin
duzu euskaran, osea euskaraz espresatu. Berdina gaztelera... osea gazteleraz igual espresatu ahal zara hobeto euskaraz baino. ez dakit, osea azken finean ohitura hori daukadalako.
|
|
2022
|
|
|
Batzuk Altsasura joango dira lanera, beste batzuk Iruñera. Uste izatekoa da euskaldun horiei egunaren buruan maiz gertatuko zaiela gaztelaniaz egin beharra, eta, beharbada, bizi diren baldintza soziolinguistikoetan, askoz gehiagotan ere
|
ezin
dute euskara erabili. Eta baliteke, beharturik, erdaraz egiteko ohitura hartu izana gurean erdaraz ondo ez dakiena, benetan errukarria da, eta euskara gero eta atzenduago eta kamutsago izatea eta horregatik gutxiago erabiltzea.
|
|
|
«Brebeta euskaraz pasatzeko aukera izan zuen lehen belaunaldikoa izan nintzen. Orain, irakaalea naiz, eta nire ikasleek
|
ezin
dute euskaraz pasatu. Gibelapen handia da», ohartarazi du.
|
|
|
Ondorioztatu du errealitatea ez dela ez mutur batera ez bestera hurbiltzen, eta, erdibide horretan, harreman sarearen batez besteko euskalduntasuna %63 dela. «Euskaldunek
|
ezin
dute euskaraz hori baino gehiago egin, erdaldunekin euskaraz jartzen ez baditugu behintzat», azaldu du.
|
|
|
«Euskarazko bikoizketak eskaini nahi dizkiegu, baina Netflixek dio ez direla bateragarriak. Eta HBO Maxek dio teknikoki
|
ezin
duela euskarazko audioa gehitu».
|
|
|
«Euskarazko bikoizketak eskaini nahi dizkiegu, baina Netflixek dio ez direla bateragarriak. Eta HBO Maxek dio teknikoki
|
ezin
duela euskarazko audioa gehitu».
|
|
|
euskal literatura, oro har, ahula iruditzen zitzaion Koldori, irakurle fina zena eta literatura orokorraz mintzo zirenean intuizio ederrak eskaini ohi zizkiona bere emazteri. Baina
|
ezin
zuen euskarazkoarekin, ez zitzaion lehiakorra iruditzen, gaztelaniaz eta, azkenaldian geroz eta gehiago, ingelesez irakurtzen zuenarekin konparatuta. Elenak kontu handiz aukeratzen zizkion aholkatzen zizkion liburuak, urtean zehar argitaratutako onenen artean hautatzen zituen, baina hark" meh, es tramoya pura, mucho fuego de artificio y poca chicha"," no es más que un pobre intento de imitación de Sebald" edo" ¿ por qué se empeña en explicar las cosas dos, tres, cuatro veces?
|
|
|
Emakumeok*
|
ezin
dugu euskara ikasi, oraindik euskararen lurraldeetan ez delako erabat doakoa eta ez dugulako denborarik (eremu batzuetan doakotasunari jartzen dizkioten baldintzak emakume* askok ezin dituzte bete).
|
|
2023
|
|
|
Baina ikasleek, gehienez, denboraren% 15% 20 ematen dute eskolan asteko ordutegian. Eta ikasleok ikastetxean jasotzen duen input linguistikoa oso garrantzitsua eta esanguratsua izan arren, eskolan jasotako horrek
|
ezin
du euskararen erabilera bermatu. Ezinbestekoa da beste gizarte eremu batzuetan, familian zein inguru hurbilean, euskara erabiltzeko espazioak edukitzea.
|
|
|
Jakina denez, eskolak bakarrik
|
ezin
du euskararen erabilera sustatu. Ezagutza bermatzeaz gain, erabilerarako aukerak eskaini lituzke.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoen bainuontzian pentsatu ordez, agian dutxaren aldeko apustu ekologikoa egin behar genuke, ura eta energia kalkulatu.
|
Ezin
dugu euskara irakatsi gizartea elebakarra balitz bezala, Salamancan gaztelania irakasten duten modu berean. Izango dira berrogeita hamar urte esaldi horixe bera eta ia hitz horiexekin esaten genuela irakaskuntzari buruzko eztabaidetan.
|
|
|
Aldaketarako giltza eskolek izango balute bezala jokatzen genuen; bertan ezarria genuen erantzukizuna eta itxaropena. Ulertu genuen arte eskolak bakarrik
|
ezin
zuela euskararekin, bakarrik ezin zuen bezala hezkidetzarekin. Ulertu genuen hezkuntzan jarritako erronkak herriarenak ere bazirela, eta sortu genuen herrietan hizkuntza proiektu bat; herri amets bat, apustu bat, norabide bat.
|
|
|
Irakasle postuetan da arazoaren muinetako bat: gaur egun postuan diren irakasle anitz ez dira euskal hiztunak, eta, beraz,
|
ezin
dute euskarazko irakaskuntzarik bermatu. Horietariko batzuek prestakuntza intentsiboa segitzen dute euskara ikasteko, baina, bestela, irakasle postua «libratu» arte itxaron behar da haren ordez euskarazko bat emateko.
|