|
2023
|
|
|
Edonola ere, komunikazioan
|
ezin diogu
mezuaren igorleari bakarrik begiratu; izan ere, komunikazioa ez da lineala, izaera zirkularra dauka (Apodaka, 2004: 189).
|
|
|
22 -27). Gazte hizkerak eraikitzeko zorua ahozkotasuna denez, zaila dirudi gazte erregistro eta kode berriak ikasteko eta sortzeko gaitasuna izatea ahozko gaitasun nahikoa izan gabe; eta
|
ezin dugu
inoiz ahaztu, gazteek hizkuntzari eskatzen dioten bereizketa eta identifikazio funtzio bikoitz hori ez badute euskaraz lortzen, badutela beste karta-sorta bat oso-osorik erabiltzeko, gaztelaniarena edo frantsesarena, bizitokiaren arabera.
|
|
|
euskarari eutsi, komunikazioa (eta, ez ahaztu, gizarte harremanak) kaltetzeko arriskua onartuta, edo komunikazioaren eraginkortasunari lehentasuna eman, ongi menperatzen duen hizkuntza erabiliz eta euskara bazterrean utziz. Bigarren aukera horretan erabiltzen ez duen euskararekiko atxikimendua eta aldekotasuna apalduko ditu, egoera beste modu batez
|
ezin
ebazteak sortzen dion barne gatazka baretzeko.
|
|
|
Hizkuntza gaitasuna falta denean erabilera
|
ezin da
gauzatu. Nahiz eta hitz egiteko nahia edo gogoa adierazi, lotsa edo segurtasun faltak eraginda, ez dutela erabiltzen aitortzen dute.
|
|
|
— Gazteekin egin behar dugun lanari koherentzia emateko ezinbestekoa da hizkuntza komunitate osoak behar bezala erantzutea. Nahiz eta gazteek euskararen egoera gutxitua ulertu, haien erabilera
|
ezin da
simulakro hutsa izan eta euskara erabiltzeak gero eta zentzu handiagoa izan behar du gertuko komunitatean eta gizartean, orokorrean. Horretan aurrera egiteko:
|
|
|
Aipatutako esku-hartze posible asko hezkuntza arloarekin lotu daitezke, neurri handi batean. Argi dago erantzukizuna ez dela soilik hezkuntza arloko profesionalena, baina
|
ezin da
ukatu lehentasunezkoa dela hizkuntzaren jabekuntza ulertzeko ohiko modua aldatzea, ezin baita euskara irakatsi hizkuntza gutxitua ez balitz bezala. Horretarako ezinbestekoa da irakasleen eta irakaslegaien formazioa osatzea, gizartea eta euskararen komunitatea aldatzen ari diren neurrian egokitu beharko baita belaunaldi berriak mundura prestatzeko erantzukizuna duten profesionalen profila.
|
|
|
Aipatutako esku-hartze posible asko hezkuntza arloarekin lotu daitezke, neurri handi batean. Argi dago erantzukizuna ez dela soilik hezkuntza arloko profesionalena, baina ezin da ukatu lehentasunezkoa dela hizkuntzaren jabekuntza ulertzeko ohiko modua aldatzea,
|
ezin baita
euskara irakatsi hizkuntza gutxitua ez balitz bezala. Horretarako ezinbestekoa da irakasleen eta irakaslegaien formazioa osatzea, gizartea eta euskararen komunitatea aldatzen ari diren neurrian egokitu beharko baita belaunaldi berriak mundura prestatzeko erantzukizuna duten profesionalen profila.
|
|
|
ikasleek erdaraz egiten dute beren artean. Egia aitortu behar badut, oso etsigarria da, hainbeste non uste baitut arazoari
|
ezin zaiola
gehiago ez ikusiarena egin, eta hala egin dezagun dei egiten diot hezkuntza-komunitateari, baita herriari berari ere. Aurre egin behar diogu egoerari, oso sintomatikoa delako, asimilazioarena, honek azkenaldian hartu duen erritmo beldurgarriarena, bereziki, gure ezintasunarena, euskararen benetako normalizazioak aurrera begira dakarkigun erronkarena.
|
|
|
Nahiko genuke herri normala izatea, eta beste nazio batzuek egiten duten moduan gure hizkuntza erakutsi ahal izatea modu normalizatu eta" apolitiko" batean, euskarak errealitate soziopolitiko espezifikoa ez balu bezala, egoera dramatikoa duela aintzat hartu behar ez balitz bezala, hori guztia hala dela esplizituki esatea beharrezkoa ez balitz bezala, euskararen errealitate soziolinguistikoa euskal populuaren historia tamalgarriari loturik azaldu behar ez balitz bezala. Baina
|
ezin da
.
|
|
|
Bai, baina objektua da, esango dit norbaitek. Hizkuntza
|
ezin zaio
pertsona bati" kendu", bere parte bat da, barnetik dario. Egia da, eta, gainera, balore afektibo bat dauka beti, komunikatzen laguntzen digulako.
|
|
|
Denek jarri behar dugu arreta ikasleen euskararen erabileran, eta nagusiki, ikasleen euskararen kalitatean. Euskara ongi ikastea
|
ezin da
bakarrik euskara irakaslearen esku egon, euskara ezin delako izan ikasgai hutsa. Euskara ardatza izan behar da ikastetxeetan, identitatea horren inguruan gorpuzteraino.
|
|
|
Denek jarri behar dugu arreta ikasleen euskararen erabileran, eta nagusiki, ikasleen euskararen kalitatean. Euskara ongi ikastea ezin da bakarrik euskara irakaslearen esku egon, euskara
|
ezin delako
izan ikasgai hutsa. Euskara ardatza izan behar da ikastetxeetan, identitatea horren inguruan gorpuzteraino.
|
|
|
Euskara ardatza izan behar da ikastetxeetan, identitatea horren inguruan gorpuzteraino. Baina horrez gain, euskara tresna da, ikasketa-baliabidea, eta
|
ezin da
gertatu euskara geuk bakarrik zuzentzea, euskararen zuzentasunari ematen zaion arreta euskara-irakasleena baino ez izatea. Eta horrekin lotuta, euskara ikasgaiaren nolakotasuna erabat eta errotik aldatzeko aldarri ozena, lerro hauetatik.
|
|
|
Eta horrekin lotuta, euskara ikasgaiaren nolakotasuna erabat eta errotik aldatzeko aldarri ozena, lerro hauetatik.
|
Ezin dugu
jarraitu euskara irakasten espainola, frantsesa edo ingelesa erakusten dugun modu berean. Besterik gabe, ezin dugulako ikasleon" gorrotoa" ren prezioa ordaindu.
|
|
|
Ezin dugu jarraitu euskara irakasten espainola, frantsesa edo ingelesa erakusten dugun modu berean. Besterik gabe,
|
ezin dugulako
ikasleon" gorrotoa" ren prezioa ordaindu. Askotan gertatu zait klasean, ahalera azaltzen egotea, eta beste planeta bateko hizkuntza erakusten ari nintzela sentitzea.
|
|
|
Umeak ez daki berak eragin dienik. Agian,
|
ezin dugu
jakin, atzo amonak errezitatu zion hatz-joko bateko monodia dauka buruan: honek egurra ekarri, honek sua piztu, honek esne-zopak prestatu...
|
|
|
Solfeoa musikaren aurretik. Hitzen gozamena —esperientzia poetikoa— hitzez eraikia bada ere,
|
ezin da
hitzetan esplikatu, adierazezina da. Umeak ikasi duenean Do-re-mi, hanka oker hori, fa-sol-la, zuzendu zaiola kantatzen, ez daki zer den solfeoa, ez daki zer diren nota musikalak.
|
|
|
Ume askok eskola du euskararen txoko bakarra, eta ez guztiz: eskolan ere
|
ezin
dezake euskaraz guztiz bustitzeraino murgilik egin euskararen igerilekuan.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoen bainuontzian pentsatu ordez, agian dutxaren aldeko apustu ekologikoa egin behar genuke, ura eta energia kalkulatu.
|
Ezin dugu
euskara irakatsi gizartea elebakarra balitz bezala, Salamancan gaztelania irakasten duten modu berean. Izango dira berrogeita hamar urte esaldi horixe bera eta ia hitz horiexekin esaten genuela irakaskuntzari buruzko eztabaidetan.
|
|
|
" Hitzezko ekoizpen baten bidez baizik
|
ezin dugu
jakin ikasleak zerbait ulertu edota barneratu duen". Irakasleen eta ikertzaileen artean ere onarpen zabala duen baieztapena dugu, zalantzarik gabe.
|
|
|
Pertsonen arteko oinarrizko komunikazio trebetasunen bereizketa kontuan hartu denean, argi samar geratu da eskolak ahozkoaren mota desberdinak landu behar dituela. Ahozkoa lantzeko baliabideak egon badaudela ere
|
ezin
ukatu, baina betiere, sistematizazioa, planifikazioa eta progresioa hobetsi behar dira, eta, hortaz, beharrezkoa da sekuentzia didaktikoak gelaratzea ikasturtero eta baita ahozkoa lantzeko jarduera solteak maiz-maiz burutzea ere. Aurreko guztia jasotzeko modu aproposa eskaintzen du, azkenik, Ikastetxeko Hizkuntza Proiektuak.
|