|
2000
|
|
|
Ekainean bideragarritasun planaren emaitza aurkeztuko dute. Urria aldera eraikuntza lanak hasi nahi lituzkete, azkar
|
ez
badabiltza beste batzuk aurreratuko direlako. Enrique de Santiagok aipatu duenez," eskaintza gehiago izan ditugu, baina guk Oarsoaldeari eman diogu hitza, eta beraiekin egingo dugu lan.
|
|
|
Edozein modutan, eremu labankorra da, ez bailitzateke egokia euskal hautetsiek sortu duten lehenbiziko erakundea EHren banderapean bakarrik geratzea. Udalbiltzaren sinbologia (gaurkoz ez baita gehiago) garrantzi handikoa da erakundea osatzen duten guztien aldetik kontuz
|
ez
ibiltzeko moduan.
|
|
|
Mikelek, gazte honek, ez du lanik egiten eta Bilbon bizi da Dionisos bere lagunaren lepotik. Mikel, Zuria Beltz taldeko baxujolea da eta musikaz gain, parrandan besterik
|
ez
dabil. Gau horietariko batean ETArekin zerikusia duen gazte bat ezagutuko du, eta era inkonsziente batez, itzulbiderik ez duen egoera batean sartuta ikusiko du bere burua.
|
|
|
Historia del euskera liburuaren 54 orrialdean, bertan erabiltzen ziren hizkuntzak orokortasunean begiratuz. Beraz,
|
ez
nenbilen oker.
|
|
|
Mintzo espresiboa hemen hazi eta uhintsuagoa da (nahiz eta Lekuona, itxuraz, irudi eta metaforen atzetik propioki
|
ez
ibili). Lekuonaren iruditeria orekatua daoraindik.
|
|
|
Eider adarrak jartzen ibili zitzaidan, eta zu dena ezkutatzen. Eta
|
ez
nabil udalekukoaz, e. Eiderrek postal bat bidali zizun Irlandatik, eta zurekin gogoratzen zen nirekin baino gehiago, eta edonorekin liatzen zen, neskekin ere bai, pentsa...
|
|
|
Ai, barkatu, Bitakora:
|
ez
nabil fundamentuz idazten, badakit. Arinegi eta horrela.
|
|
|
Eta hala sartu zian hanka Erro mak Galileorekin... Baina Erromak ere ohartu dik noizbait ezen mundua
|
ez
dabilela Erromaren inguruan biraka, baina Erroma munduaren.
|
|
|
Osaba Joanikoten erretolika hartan oroitzen dut nola guztiok hari beha geunden, eta nola amak, Ubarneko damaren eta Pedro Huiziren aipuak aditu bezain fite, begiak beheititu zituen, hautu hura atsegin ez balu bezala, baina, halarik ere, isilik egon zen, bazekielako, beharbada, ezen, auzi haren alderakotzat, ez zuela deus ere egiterik, bere senarra ere guztiz bertze iritzi batekoa izan zitekeelako. Eta, baldin amak erraiten ari natzaizuna pentsatu bazuen,
|
ez
zebilen nehola ere oker, zeren eta aitak, osabak akabatu orduko, erran baitzuen:
|
|
|
—Kopernikok Samosko Aristarkoren teoriak oroitarazi zizkigunetik eta haren sistema heliozentrikoa berriro agerian jarri, badakik ezen Eguzkia
|
ez
dabilela Lurraren inguruan biraka, baina Lurra Eguzkiaren inguruan, eta erran genezakek, hortik aitzina, ezen mundu berri baten atarian gaudela. Zeren eta Eguzkia argia duk, baina bertze argi baten metafora ere duk:
|
|
|
Aitona Nikolas
|
ez
zebilen, ez, oker, don Frantziskori buruzko iritzian, zeren eta halakoa baitzen gure herriko apeza, ez predikuetan soilik, baina guri emaiten zizkigun eskoletan ere. Anitzetan gauza bat bertze batekin nahasten zuen, baina erdiesten ere zuen azkenean, gehienetan bai bederen, bidean sortzen zitzaizkion gaiztasunen eta zailtasunen xitzea eta garaitzea.
|
|
|
—eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze batean ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen hasia nagoela ezen, egiten ari naizen pinturaz denaz bezainbatean ere,
|
ez
nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan badut ere.... Zeren ene pintura hau, arau horien aldekoa den neurrian, bizitzaren aldekoa baita eta erotasunaren kontrakoa... eta zeren artea, enetzat, bizitzaren alde egoitea baita, azken finean.
|
|
|
Baina ez... Izan ere, berehala pentsatu nuen ezen okasinoa ez zela bakarra izanen, eta
|
ez
nenbilela, ondorez, berant, bi uso joanei sareak berriro hedatu ahal izaiteko... zeren eta haiek ez baitziren munduko punta batetik bertzerat zebiltzan usoak, baina etxe etxekoak, eta segur nengoen, halatan, ezen berriro bilduko zirela Mattin eta Elbira elkarrenganat etxean edo etxe inguruan, nola Maddalen eta osaba Joanikot biltzen baitziren itzalgaizka urroztarren bordan, eta nola erleak itzuli... Eta gorabehera haietan galdu nuen denbora ongi etor zekidakeen, bertzalde, zeren, bide hartarik, aitari jakinarazi beharrekoak presta bainitzakeen, elez ele eta erranez erran.
|
|
|
Zeren ene bihotza ez baita lehengoa, eta
|
ez
dabilkit gaztetan bezala, noiz eta eskatzen niòn guztia emaiten baitzidan, kolpe bat bertze bati zerraiola, neurri, justu eta doi. Ez, oinazerik ere ez dut, baina galdu zuen ene bihotzak neurria, galdu zuen konpasa, eta hala dirudi orain aitzina egin nahi duen eta aitzina egiten duen oinezkoa, baina etengabe ere behaztopa egiten duena.
|
|
|
Eta ez, indiar gorri haiek ez zuten Pitagorasen teorema ezagutzen, ez zuten itsasorratzik ezagutzen, baina
|
ez
zebiltzan, halarik ere, ditxaren eta felizitatearen bidetik desbideraturik...
|
|
|
Eta egia da
|
ez
zebiltzala urrearen gutizian, baina egia da, halaber, ezen, halarik ere, urrezko aro batean bezala bizi zirela, zeren deus guti behar baitzuten bizitzeko eta zeren haietarik nornahi baitzegoen prest, baita bere buruaren ukatzeko ere, baldin hura guztien onerako bazen, nola manatzen baitu ebanjelioak, nahiz eta haiek ez zuten artean Kristoren hitzaren berri... eta, aitzitik, guk gizon zuriok bai, ...
|
|
|
Bakarra ibili duk, ordea... Eta" ibili duk", erran diat,
|
ez
baitabil dagoeneko... zeren erreka ertzeko lahar batzuen artean egin baitu azkenean habia.
|
|
|
Eta orain arrai nagok eta neure gogara, eta ez diat gehiago beharrik. Eta arrai nagok, Italian ez bezala burua hausten
|
ez
ibiltzea erabaki dudalako, neure mugak onarturik eta neure burua muga horietarat egokiturik. Eta orain erradak:
|
|
|
—Ez, ni ez! —kontregin zidan, boza goratzen zuela— Zeren ni ez bainaiz zuek bezala hisikaturik ibiltzen, untzitik jaitsi bezain fite nork larrua gehiago joko, zuen ehizaren fruitua bertzeen aitzinean agertzea eta hartaz banaloriatzea kasik obligazino bat balitz bezala... zeren horrela dabilena
|
ez
baitabil libreki, baina libertinki! —eta, boza apur bat eztitzen eta guritzen zuela, eratxiki zuen—:
|
|
|
Paretan, eskuin aldera, bonbilla bat, ororen argi emaile xuhurra. Sabaiko fluoreszenteak itzalita zeuden; nahita piztu gabe utziak ziren, edo
|
ez
zebiltzan, hori ez nuen nik argituko etengailuak eskura izan arren. Begiak eskaileretan nituen finkatuak edo, zehatzago erranda, haien buruan zegoen atean.
|
|
|
Bertze zapata betaurrekoekin batean egonen zen, gainsolairura igotzeko metalezko eskaileretan edo beheko makina aretoan. Mainguka
|
ez
ibiltzearren, arruntik oinustu eta zealdoka gurutzatu nuen ganbera, sarrerako ateraino. Bai, kanpotik itxia zen eta sendoa itxuraz, nire bulkada herbalak dardaritu gabe jasateko bezain.
|
|
|
—Aspaldi honetan
|
ez
zabilek esne bitsetan —azaldu zuen Ttipik— Denda ixtekotan zagok.
|
|
|
Aurpegia mudatu ez, nik. —Kasu emak, dena den,
|
ez
habil oporretan. Egunero 8.000 karaktere nahi ditiat, gutienez.
|
|
|
Urtebete zaharragoa, beraz, eta gu harendako" kakaume mukizu batzuk" baizik ez, berak behin eta berriz jotzen zigun soinuan. Oso oker ere
|
ez
zebilen: ezpain gainean bibote oihantsua ageri zitzaion jada, gu oraino kasik lumatu gabeak ginelarik.
|
|
|
Esaten du: " Eta ez dezala irakurleak nire liburuan sosegurik bilatu, desosegua aurkituko baitu; zeren orrialde hauetan barrena
|
ez
baitabil heroirik edo irabazlerik, derrotaren armada baizik; bai, derrotaren armada eta patu idatziaren kontra borrokatzen den gizagaixoa...". Armada aipatu duenean, jendea begira gelditu zaio.
|
|
|
Bion arteko harremana adeitsua izan zen, aurkez aurke baikeunden, eta adierazi zidan maisua zela eta alargun liberala. Beroa jasanezina zen eguerdi parte hartan, eta ohartarazi genion ikuskatzaileari aire girotua
|
ez
zebilela ongi, baina, era berean, ezkutuan adierazi nahian bezala tresna itzalita zegoela eta ez zegoela hartarako eskubiderik. Ikuskatzaileak bosgarren aldiz txulatu zizkigun txartelak, eta mamu harrigarri baten antzera desagertu zen gero.
|
|
|
Oinak ere badauzkagu". Irribarre keinu bat azaldu zen haren ezpain aparrez inguratuetan osaba Gilitoren kontura, baina keinua hain txikia izan zen, eta apar geruza, berriz, hain ugaria, non neke izango baikenuke eta hau ez da kontalariaren estu ibiltze/
|
ez
ibiltze kontura soil soilik mugatzen, ezta fisonomia irakurketa huts batera ere zehatz mehatz adierazten keinu hura alaitasun xumekoa izan zen edota etsipen maxkalekoa. Nolako edo halako, gure aldetiko ezin erabakitze honek ez luke, inolaz ere, narrazioaren gardentasuna lainaje umel batean murgildu behar, zeren zinez aurrera baitezakegu xehetasun honi buruz aitortu dugun jokaera zalantzatiak ezen ez ezjakintasunak, eta are gutxiago zabarkeriak ez dituela gradu erdi batean ere aldatzen gertaeraren koordenadak.
|
|
|
" Nire estasi bakarra onanismoa da". Eta keinu egin zidan ezker begiaz, keinu berezi bat, keinu bat zeinaren bidez eta gauzak bere onetik gehiegitxo ateratzen saiatu gabe adierazi nahi baitzidan ederki ezagutzen zuela nire iragana, alegia nire iragan onanista, eta
|
ez
ibiltzeko orain larritasunekin eta are gutxiago oraindik hura ezkutatu nahian; eta bekainak okertzeko modu ezohiko harengatik eta gero, ukabila itxi eta eskuari eman zizkion astindu azkar eta, batik bat, bortitzengatik, iruditu zitzaidan barre egin nahian zebilkidala gizagaixo suharra, bi arrazoi zirela medio: bat, neure iragana ezkutatu nahi izateagatik; bi, bizimodu hura utzi izanagatik.
|
|
|
Oinak alferrik bezela darabiltza, noraezean, bideko hauts eta neke ugariek zentzumenak nahasiko bailizkien. Gau itxia da, desolazioz lurrindua, laiotza; inor
|
ez
dabil kalean, inork ez dizkio hitz politekin belarriak goxatuko. Non dira adiskideak?
|
|
|
Guztiarekin, Dabidek egiaz tiro egin zidanetik anestesiatua bezalaxe egon naiz, lozorroan Loti Ederraren antzera, eta ez dakit norbaitek musu bat emanez guztiz esnatuko ote naizen... Baina, azken finean, hori pentsa  tze hutsa aski zait dagoeneko gogoa etorkizunean ere badudalako, eta horixe, eta etengabe errebobinatzen
|
ez
ibiltzea, delako Teresak behin eta berriro aholkatzen zidana.
|
|
|
Eta, bref, Dabid, esango nuke gure geletan ibili den morroi hori Tomen atzetik dabilela. Gainera, utzidazu pentsatzen, pistola eta pasaporte itxuraz fal  tsuaz gain, orain ulertzen dut zergatik ez dituen betaurrekoak egundo eranzten, edo zergatik ohartarazten zion Dani azkarregi
|
ez
ibiltzeko: poliziak isunak jarri baino gehiago, furgoneta geldiarazi, eta bera harrapa zezakeelako!!!
|
|
|
Azkenean eskertu egin dizut honaino bidali izana... Orain dendak muntatzera goaz eta gero batzuk zaldiz eta beste batzuk jeep
|
ez
ibiltzera. Imajinatuko duzunez, Rakelek zaldia hautatu du eta nik jeep a.
|
|
|
Zergatik
|
ez
ibilli zure eskutik bein beti, eten ez dedin leiñargi?...
|
|
|
Erantzuna, nola ez, ezezkoa litzateke. Hortaz, Lewisen arabera, konduktismoa
|
ez
zebilen ongi; irizpide psikologikoa aldatu beharra zegoen besteen egoera mentalei buruz mintzatzeko. Era horretan, 1934an79, egiaztagarritasun irizpidea ahultzeko ahalegin horretan, Lewisek honakoa iradoki zuen:
|
|
|
Zientziaren filosofiaren tradizioan, ohiko tesia da Carnapek Neurathengandik jaso zuela munduaren ikusmolde zientifikoa. Eta tesia
|
ez
dabil oker. Carnapek Neurathen fisikalismoaren eta entziklopedismoaren tesi nagusiak onartu zituen, baina honen tankera grinatsua, batere ez zorrotza, analisi logiko eta linguistikoaren oinarria osatuko zuen kontzeptualizazio teoriko bihurtuz.
|
|
|
Baina —norbaitek esan dezake— bera oker
|
ez
bazebilen, bere erlijioarengatik guztiz ikuskera desberdinak adierazten dituen santu budista —edo beste bat— oker zebilen. Baina hauetako inor ez zegoen oker, batek teoriaren bat adieraztean izan ezik.
|
|
|
Eta
|
ez
nabil inorantz
|
|
|
Patio erdian mutiko bat bakar bakarrik paseoan ari zen. Bazen zerbait ondo
|
ez
zebilena, normala ez zena.
|
|
|
ostera sanatoriora joan behar nuela! Lehendik animoso
|
ez
banenbilen, lur joa geratu nintzen hori entzutean, eta pikutara bidali nituen sendagile guztiak. Denbora luzean ez nintzela biziko etsita nengoen, baina Don Emilianok agindutako estreptomizinarekin neure kontura saiatu nintzen.
|
|
|
Arropa eta janzki gehienak Castellonen utzi zituen, bidaian
|
ez
ibiltzearren traste guztiekin tatarraka. Bera baino lehen helduko zela hona han utzitako paketea, esan omen zioten, baina egunak eta asteak aurrera doaz eta paketerik ez da agertzen inon, eta hemen fresko samar egiten du goizetan eta gauetan, hotz ere bai behe lainoa sartzen denean.
|
|
|
Otoitzak bazenekizkiela eta abar erakutsi behar zen, baina nik otoitzik ez nekien bat bera ere. Ezkonduko gintuen abadeak bazekien horretan
|
ez
nenbilela sobrante. Ikasi egin behar nituela esaten zidan berak, nik ezetz.
|
|
|
Bitartean auzokoak
|
ez
dabiltza marmarrean ohi bezala;
|
|
|
" Ikusi?", esan zuen harrituta Luzik. " Esan diot", esan zuen Lazarok,"
|
ez
dabilela hura begi bistan; esan diot. Nahiz ta... zuk igual ikusi duzu?"; gaixtoki esan zuen.
|
|
|
Hantxe zegoen kafetegi batetik emakume batzuek, soinean larruzko berokiak zituztela, kaleratu eta, antxintxika txikian kalean behera jo zuten. Aurki kalean oinezko bakan batzuk baizik
|
ez
zebiltzan, haiek ere urduritxo, bizi bizi urratsa. Xan beretik, zegoen zuhaitzetik aldendu eta, berehalaxe erretira egitera deziditu gabe, bertan aparkatuta zegoen jeep batean apoiatu zen; alde batera hankan min handi samarra zeukan; bestera berriz, ikusmina ere bazuen.
|
|
|
Kale jakinean inor
|
ez
zebilen. Garik aipatu zion oinetako konpontzailearen tailerraren ondoko portaletik, une hartan, lagun batzuk irteten ari ziren:
|
|
|
Orduko Pitita, Xanek nahi izango zukeen baino askoz urrunago zen. Elurra zela ta, une batez Xanek esperantza izan zuen, Pititak itxoin egingo ziola; edo, indarrak berritzeko ez bazen (hura behinik behin,
|
ez
baitzebilen eskasean), bederen mendizaleen artean hala zelakoz usantza, mokadu bat jateko geldituko zirela. Ez zen halakorik izan.
|
|
2001
|
|
|
Gernikako Estatutuaren 21 urteetan 16.000 atxilotu egon dira, 5.000 kartzelaratu, milaka torturatu... datu hauek erakusten dute benetako azterketa egiteko kontuan hartu behar direla. EAJk Estatutu berri bat eta lurralde zatiketaren aldeko apustua egiten badu,
|
ez
dabil bakearen alde, horrela gatazka beste 30 urtez luzatzeko baldin tza sozialak birsortzen direlako. Zer bidetik etorri zen su etena Euskal Herrira?
|
|
|
PP ko buru den Aznarrek behin eta berriro errepikatu izan du" España va bien" delako lelo hori nahiz eta guk badakigun Espainia ez doala ondo. Ezta Euskal Herria ere; Euskal Herria
|
ez
dabil ongi. Ez dakit, agian kanpoaldean gauzak hobeto bide doaz (eta esate baterako Italian esan dezakete" Italia va bene") baina hemen inguruan ez.
|
|
|
Juan Mari Arestik ere, bigarren semea, idatzi izan du nobela bat edo beste. Abertzale mundukoak izan ez arren, Gabriel
|
ez
zebilen oso urrun abertzaleengandik: " Gabriel, oso ume zela hurbildu zen abertzaleen ingurura.
|
|
|
Egileak zioenez, estatubatuarrek ez zuten asmatu eta ezta asmatzeko bidean jarri ere, beren gizartea jasotzean. Eta gezurretan
|
ez
zebilela erakusteko, zenbait adibide eskaintzen zituen. " Gizon ospetsu" bati entzundakoa, lehena:
|
|
|
Guk zerbait lortu badugu, zaletuak egitea izan da. Ni Alavesera heldu nintzenean, dela 5 denboraldi, kalean
|
ez
zebilen Alaveseko txandala zuen umerik: denek Realeko, Athleticeko edo Bartzelonako kamisetak zituzten.
|
|
|
Fernando Muniozguren elkarteko kideak zera adierazi du: " Gu
|
ez
gabiltza nostalgiaz, bizitza arruntari eta egunerokotasunari euskalkian erantzun nahi diogulako eta euskara ona, jatorra eta bizia nahi dugulako baizik. Badakigu, zuberotarrekin eta lapurtarrekin mintzatzeko, eta ulertzeko euskara batua ezinbestekoa dela".
|
|
|
Ebrotik beherantz oso ur gutxi jaisten da, lehor lehorra dago, kiratsa dario; aspaldi ez duela euririk egin. Txolarrerik
|
ez
dabil inguruan, hauek ere desagertu dira herritik. Bizilagunak urduri daude, ez dute ulertzen hegazti alai hauen desagerpena.
|
|
|
Zuk edo zure seme alabek horrelakoetan
|
ez
ibiltzeko arrazoiren bat baldin baduzue, ez zaitezte ibili.
|
|
|
Emaztea
|
ez
dabil soldatapeko lanean.
|
|
|
Beste muturrean, Olivetti laginak portu paralelo bakarra dauka:
|
ez
dabil Macintosh ordenagailuekin.
|
|
|
Arazorik izateke kontserbatzeko, hoberena izaten da ongi itxitako kristalezko txarroetan gordetzea, intsekturik
|
ez
dabilen toki fresko, lehor eta ilunean.
|
|
|
Eta hurrengo hilean kontuak hain ondo
|
ez
badabiltza, lehengai merkeagoak baina besteak bezain onak erabiliz egingo dugu mahai inguruko ospakizuna.
|
|
|
Yensal laginean, aldiz, tiragailua erregulatu behar duen mekanismoa
|
ez
zebilen behar bezala, adierazitako posizioetan finkatzerik ez baitzegoen.
|
|
|
Tiragailua ez da integratua eta erregulagailua
|
ez
dabil.
|
|
|
(Haserre samar) Haurdun nago, ez elbarri... Igogailua
|
ez
dabil eta oinez igo behar izan dut 267 eskailera!
|
|
|
Nire garbigailua
|
ez
dabil.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da:
|
ez
dabil.
|
|
|
Fotokopiadora
|
ez
dabilen arren itxura egingo du: paperez inguratuta dago...
|
|
|
Beraz, nahikoa gustatu behar zaie, ez aspertzeko. Horregatik, koadro bat goiburuan jarri nahi bada, komeni da presaka
|
ez
ibiltzea eta behar den denbora guztia hartzea zein izango den erabakitzeko. Berrerabilitako objektu bat Objektuak berrerabiltzeko joerak aukera handia eskaintzen du eremu horretan.
|
|
|
Jendea
|
ez
dabil presaka eta norabide gabe mogitzen ditu zangoak bizitza urratuari aurrezaurre begiratzeko indarrik gabe. Kale labur horretan aurkitzen den autoaren barruan bi ezezagun elkar ferekatzen ari dira, eta ziur aski kale kantoian ezagutuko zuten elkar orain hogei minuto.
|
|
|
Zerbitzaria zer egin ez dakiela geratu da une batez. Hogeita hamapiko urteko morroi irribarretsu bat da, erdi lagundu nahian erdi adar joka baino
|
ez
zebilena. Baina beno, bezeroa erregea delako txorakeria hori bere buruari beste behin gogorarazi eta bi whiskolak atera dizkio.
|
|
|
Malekoian
|
ez
dabil inor ordea. Footingzale eta txakur paseatzaileak greban ote daude, harritu da Tasio berekiko.
|
|
|
Bai ondo ere.
|
Ez
nabil gezurretan gau hartan adina ez dudala inoiz dantza egin esaten badut. Jesus, hura zen hura gorputza mugitu beharra.
|
|
|
Aspalditik duen trenka urdin iluna goraino itxi du hotzetik babesteko, %80 artile eta %20 nylonezko oihalak eskaintzen dion epeltasuna gozatuz. Kalean
|
ez
dabil inor. Ez du inor ezagunik gurutzatu.
|
|
|
Inor
|
ez
zebilen zubian estaziotik irten nintzen egunean. Hotzagatik agian, edo behe lainoagatik.
|
|
|
Hotzagatik agian, edo behe lainoagatik. Kontua da inor
|
ez
zebilela zubian eta ni zubiaren erdi erdian jarri nintzela (edo hala kalkulatu nuen behintzat). Alde batera begiratu nuen eta bestera gero; alde batera eta bestera.
|
|
|
Ozpinetan beratutako tipula ikustean ahoa urtzen den bezala, Lucasi begi grisak urtu ahala itsaso bihurtu zitzaizkion eta urdindu. Eta aldizkariaren azalean Annapurna eta Nanga Parbaterako espedizioak ikusi zituen eta Annapurnaren irudia, zeru baxu baten ondoan; hango zeruak beti baitira baxuak, haizerik
|
ez
badabil behintzat, haizeak difuminatu egiten dituelako edo altxatu agian.
|
|
|
Ontzitxo bat zuten jendea alde batetik bestera eramateko. Arratsaldeko hirurak ziren eta
|
ez
zebilen jenderik. Biak hondarrean etzan eta lokartu dira.
|
|
|
Gauzak emeki emeki egiten dira Indian. Inor
|
ez
dabil presaka, dirua eskuratzeko ez bada.
|
|
|
Arianeren arropak ziren eta zapatak. Itsasoa mortu ikusten zen inguru guztian,
|
ez
zebilen inor igerian.
|
|
|
Tira, lagun, ez gaitezen orain neurriz kanpo estutu... Eta, izan ere, galduta
|
ez
bagabiltza, zer arraio gertatzen ari zaigu. Zer diozu zuk, James?
|
|
|
Eta gainerakoak euskal  prentsa dira euskarari sarrera uzten dioten heinean eta ez gehiagotan. Obras son amores, y no buenas razones, esan ohi da aski ezaguna dugun beste hiz  kuntza batean, eta
|
ez
dabiltza oker, nik uste, hori diotenak.
|
|
|
Ez uste, horrenbestez, beti galtzaile ginenik. Aspaldidanik zetorren herriko jaietan (Madalen egunean bertan, oker
|
ez
banabil) cross country luzea egiteko ohitura: hor ikusi ditugu, besteak beste," Lairon" eta" Zorrotz" lasterka, zein lehenago eta zein beranduago.
|
|
|
Beste batzuek, berriz, nahiago izaten dituzte betaurrekoak begi estalkiak baino, hots, beren herriaren izaera eta egoera hobetu nahi lituzkete eta behar beharrezkoa iruditzen zaie horretarako huts eta bel  tzuneak ahalik argi eta garbien ikustea eta salatzea. Eta jokabide hau lehenbiziko haientzat, esan beharrik ez, izan daitekeen bekaturik larriena ez bada ere,
|
ez
dabilkio hagitz urruti.
|
|
|
Horren aldamenean bekatu arina da, bekatua baldin bada, Mogel osaba ilobak euskalki horretara aldatzea. Brabanteko Jenobebarena ere euskaratua da eta gorago esan dut, oker
|
ez
banabil, nolako harrera ona izan zuen gure artean, oraintsu arte. Eta ez dakit gaur bertan mututua den haren oihartzuna.
|
|
|
hemen mila zortziehun eta laurogei aldean franko gauza aldatzen dira, Abbadieren euskal jaiekin, Donostiako Euskal Erria aldizkariarekin, bigarren karlistada bukatu zen bezala bukatzearekin eta abar. Gero berriz mila bederatziehun inguruan, Arana Goiri eta Azkue zirela bide (nahiz biak bide beretik
|
ez
ibili, ezta gutxiago ere, nolabait helburu batera jotzen dute), gauzak franko aldatzen dira berriz ere eta gero gerra ondoren ere bai. Hizkuntzaren betiko abiada aski ezaguna da:
|
|
|
Neure laburpena eskainiko dizuet, bada, besterenik eman ezinean, irakaskuntzari nagokiola eta ez beste ezeri. Gerratea igaro genuen, gure arteko hirugarrena, oker
|
ez
banabil. Galtzaile nor izan zen garbi dagoela uste dut:
|
|
|
Bistan da, Unibertsitate eskea gurean nabarmendu zenez gero (eta ni jaio orduko entzuten zen oihu hori),
|
ez
gabiltzala guztiok gauza bat beraren bila: are gehiago, batbederak ere ez duela beti gauza berbera eska  tzen.
|
|
|
5 Lehen, oker
|
ez
banabil, baziren" publiketan" hiri eskolak, alde batetik, eta" nazionalak", bestetik. Maisu maistrak, behintzat, bitarikoak ziren (K.M.O.).
|
|
|
Halaz guztiz, bada esaten duenik, oker
|
ez
banabil, kanpoko debekuak eta barrengo ajeak aski ez bailituen, etxekoek, euskaltzaleek eta are Euskaltzaindikoek, kalte berriak ekarri dizkiotela euskarari, ez dakit zer kasketaldi egoskor dela medio.
|
|
|
hautatu egin dute euskalkien artean, begiz jo, begi zuzenez nahiz makurrez. Idatzia izanik eta are zenbait gai eta sailetan idatzirik erabiltzekoa (irakaskuntzan, esate baterako, maila batetik gora; zabalkunde politikoan bertan, nahitaez, etc.),
|
ez
dabil lerro hauetan bertan agertzen den hizkeratik urrutiegi. Azkueren" gipuzkera osotu" haren antzekoa ere dela esango nuke.
|
|
|
ikus" Baten pasadizuak", 1965, 28 Gogoan daukat oraindik nola hartu nituen bertso horiek eta inprentara bidali, egilea egungo egunean bezain ezaguna ez zelarik. Berandu oroitu naiz, baina ez dut kanpoan utzi nahi zertzelada hori," Yakinlariak" ez zirela ordurako" Jakinlari" bihurtu, oker
|
ez
banabil.
|
|
|
Egia da lehenagoko tirainak, harrituak zeuden betiko ohiturak, ez zirela Larramendiren hiztegiarekin atertu. Iraun zuten, dotrinetan Gasteizkoak agertu artean, oker
|
ez
banabil, baina Larramendiz geroztik izan zuten gainaldetik apainagorik eta landuagorik.
|
|
|
Ate leihoak zabaldu, baino noraino? Ez dakit puntu hau behar bezala aztertua izan denik, baina badirudi, arras oker
|
ez
banabil, erabiltzen ziren erdaratikakoak hartu zituela bere obran; ez zuela gehiagorik erabili ez besteri erabilarazi. Mailak hobeki finkatu behar genituzke, nik uste, orduko usadioetan ere.
|
|
|
Iztuetak ondorengo gutxi utzi zuela pentsatzen duena
|
ez
dabil guztiz zuzen, 1876tik aurrera, urtea gora urtea behera, ederki ikusten denez, idazle laikoak ugaritu ahala. Aski genuke lekukotzat Donostiako plaza polit batean Okendo hamaika aldiz garaituaren estatuan daudenak irakurtzea, argidotar eta guzti.
|
|
|
Ditudan bideak eta adiskideak egozten dizkit honek, lotsatuko naizelakoan. Hemen ere, oker
|
ez
banabil, ez darabil euskara behar lukeen bezain zehazki, ene erdarazko zenbait itzultzean bezalaxe. Lagunak, euskaraz, ez dira nahitaez adiskide, eta adiskideak, batez ere politika arloan, ez dira lagun nahitaez.
|
|
|
Bestela esan, geroxeago inarrosiko zukeen, hizkuntza hedatuagoren batetara irauli ondoan, alegia. Horrela ez balitz, H. Kloss en bosgarren eta gorengo mailan geundeke, oker
|
ez
banabil. Maila horretara, eta hemen zuzen nabil zorigaiztoz, ez gara oraindik heldu.
|
|
|
Diodan, halaz guztiz, nik ez nuela deus, orain ere ez dudan bezala, Haranburu Altunaren kontra10: " burges" hitza eta gogoeta noraino heda zitezkeen zen auziaren muina, oker
|
ez
banabil, eta ez dakit egoki ala desegoki hartu nuen. Aresti ere mintzatu zen gero horretaz, eta ez ene iritzien alde.
|
|
|
Ez dut uste, ordea, galderen itzuri gehiegi ibili naizenik. Hemen bertan emango nituzke zenbait erantzun, lekurik ezak bortxaturik
|
ez
banenbil. Beude, beraz, hurrengo hizketaldirako.
|
|
|
Beraz, osasunak laguntzen ba, daust, lar luzatu barik burutu nai neuke lan ori". Eta ez du hitza jango, oker
|
ez
banabil, izan zezakeen kritikorik gogorrenak ere ez baitio langile denik ukatu. Hitz dotoreagoz, hobeki esan," prolifikotasuna" aitortu dio4.
|
|
|
a) Gero eta hobeto goaz egunotan ere. Badirudi, halaz guztiz,
|
ez
gabiltzala zubigintzan. Pentsatzeko da, frankorenak irakurri ondoan, ez dela euskara idatzian (gehi orain zenbait hizketa bide) etendurarik izan egungo eguneraino.
|
|
|
Irakaskuntzan, erabat harturik goitik beheraino, istilu larriak ikusi beharrean gara, lehengoez gainera, oker
|
ez
banabil, erdian harrapatuko gaituzten indarrak prest baitaude dagoeneko, zizpaz armaturik. Alde batetik Espainiako ezkertiarrak, bai baitute kexakizunik aski berrogeizaro aspergarri honetan ikusi eta nozitu izan behar dituzten bidegabeekin:
|
|
|
Tira, ingelesa aski landua eta ikasia da eta ing
|
ez
dabil hain urruti gure atzizkitik. Halaz guztiz, ordea, barra barra erabiltzen dute ing.
|
|
|
Eta euskalduna, harentzat, ez zen hiritarra, nekazaria eta itsasgizona eta are artzaina eta ikazkina baizik. Zorionez, Â ordea,
|
ez
zebilen hirietako bizitzaz higuindurik ihesi mendi bila, ez zeraman herresta antzinako amets bukolikoaren lilurak. Bizimodu hura haurtzaroan ikasi zuena besterik ez zen eta ez zion bere nahiari ukorik egin behar, inoiz San Antonio abadeak bezala, mendian basagizonen artean bizitzeko.
|