|
2000
|
|
|
" Ea bada, Rakel, amaitu benetan eta
|
esan
zer sentitzen ari haizen", entzuten ari naiz Teresaren ahotsa. Eta eduki ere, arrazoia dauka:
|
|
2001
|
|
|
Lehenengo eta behin, bilatu delako estilo gazte hori zeure barruko albainuetan. Hortxetik abiatu, lepo motx edo luzea, sorbalda estua edo gerri zabala, sabel irtena, mokor altua edo ipurdi zapala, berdin
|
dio
zer nolakoa izan.
|
|
2002
|
|
|
Programa akademikotik aske ibili zale, ikasleokin kolega gisa jokatzea gustatzen zitzaion. Haren gauza batzuek Perti gogorarazten zuten, mingainaren zorroztasunak batez ere, baina ezin zuten elkar ikusi, ez nuke jakingo
|
esaten
zergatik. Perti ez zen, Txikierdi bezala, egoera zailetan desagertzen, eta hark esaten zuena bat etortzen zen egiten zuenarekin.
|
|
|
kontuz gure euskara honekin, kontuz. Kasu egin behar
|
diogu
zer egiten ari garen, eta komeni da lekuko aberastasunak ereduaren barnean sartzea lehenbailehen. Agian, sartzeko modu hori da hain argi ikusten ez dudana.
|
|
2003
|
|
|
" Herri honek nazio bilakatu nahi baldin badu, hizkuntza nazionalean oinarritutako kultura bat garatu behar du, eta kultura horretan bere izate nazionala egituratu91". Letra gutxitan asko
|
esatea
zer den. Euskaldun abertzalearen proiektu nazionala hortik hasi behar da eraikitzen, bestela haizezko hormak jarriko zaizkio balizko dorreari.
|
|
2005
|
|
|
–Utzi hori, eta ez eraman gauzak alde horretatik;
|
esadazu
zer arraio ikusten diozun betiko kale berari.
|
|
|
–Ea,
|
esaguk
zer egiten dian maistrak, zertara igotzen haizen hainbeste aldiz haren etxera.
|
|
|
–Ez didazu
|
esan
zer dagoen hemen, xuxurlatu zidan, hunkiturik, paketetxoa hartzean.
|
|
2006
|
|
|
Alkandora loredun horiek Midnight Cowboy gogorarazten didate. Aizu, oraindik ez didazu
|
esan
zer gustatu zaizun gehien Renotik.
|
|
|
–Mugikorraren erlojuari begirada bizkor bat eman diot?. Baina
|
esadazu
zer nahi duzun ekartzea handik.
|
|
|
Bi gizonak eskaileretan gora hasi ziren une berean ni etxeko atea zabaltzen ari ninduan. Etxera sartu gintuan hirurok eta ostikoka hasi ez zituan ba kakalerdo haiek,
|
esanez
zer egiten nuen han, nondik atera nuen giltza, bete betean harrapatu nindutela. Batek kankailutik zuena, besteak kirtenetik zian.
|
|
|
Zuhurtasuna zaildu behar nuen, gorputza bezalaxe. Ez nuen aita aldatuko, bai?, eta ez nuen
|
esango
zertan nenbilen, ez zuten jakingo non eta norekin ibiltzen nintzen: hobe nuen ahoa ferratuta, asmoak gordean, kulpa edo errukia baztertuta.
|
|
2008
|
|
|
–Jarri ezazu bere azken albumeko laugarren abestia. Eta
|
esan
zer sentiarazten dizun, kontatu zein den burura datorkizun lehen oroitzapena.
|
|
|
" Ausarta zara, H ren sukalde esperimentala probatzea onartu baduzu", esan dio burusoilak. Berari inork ez dio
|
esan
zer zegoen jateko; makarroi hutsak edo jaki ezezagun exotikoren bat. Hori jakin gabe ere, S.I. ez litzateke dagoen tokian egongo bere erara ausarta ez balitz.
|
|
|
–Bigelow andereñoak ez dit
|
esan
zertarako ikusi nahi ninduzun, eta...
|
|
|
–Ez
|
esan
zertarako nagoen! Nik oso ongi dakizu Barrutia gezurti bat dela.
|
|
|
Joango ez naiz ba ondo?, diotso tonu piper batez. Ez didazu zuk
|
esango
zer egin behar dudan!
|
|
|
Rosak ez daki zer
|
esan
zer egin. Lotsatuta dago.
|
|
|
Gogoan erabiliz gero jendeak norbaitegatik" artista" dela
|
dioenean
zer esan nahi duen, eta kultura garaikidearen kudeatzaileek norbait" artista" izendatzen dutenean zer esan nahi duten, aise ohartzen gara nekez aurki litezkeela munduan bi gauza elkarri kontrajarriagoak. Batak biziarekin du zer ikusia, eta besteak biziarekin deus ikustekorik ez duen Zerbaitekin.
|
|
|
ezagutzaz, diruz, hitz ritualez baloratuak: berdin
|
dio
zerk, baina baloratuak, eta ez alboratuak. Baloratuak sentitu behar horrek erakusten duena da babaloratuak sartzen garela gizartera.
|
|
|
[Txuletaren eskola edo erretegiko dialektika.]" Nola nahi duk
|
esatea
zer pentsatzen dudan benetan hitaz: asko eginda, normal, gutxi eginda edo oso gutxi eginda (hau da:
|
|
|
Eta sinestean bertan ere bai: alegia, zerbaitetan sinestea ona dela, berdin
|
dio
zertan, eta horrexek harritzen nau ni gehien gehiena. Zer da hori?, eta nondik norakoa?
|
|
|
" Hau idatzia egongo da", dio literatoak. " Hau ez dago idazterik",
|
dio
zer den ez dakienak.
|
|
|
[Hizkuntza ispilu I.] Hizkuntza ez da" hitzak" (edo" hitzak eta joskera"). besterik uste badute ere, berdintsu dio zein hitz erabiltzen diren; berdintsu ez dena da esaldiak zer egiten duen eta
|
esanak
zer zentzu duen. Dena energia baldin bada, eta energia dena baldin bada, nik diot hizkuntza mugimendua dela eta, beraz, ez dela dena, eta ez dena dela.
|
|
2009
|
|
|
–Nahi duzu
|
esatea
zer izan zaren niretzat. Inoiz ez dut inor zu baino maiteago izan, esan zuen Dariok, egia esaten ari zela sentituz, baina ez egia osoa, ezta zatirik handiena ere; bai, ordea, egia erabateko eta komunikaezin horren muinaren zatirik baliotsuena.
|
|
|
Ez diot inori
|
esan
zer egiteko asmoa daukadan. Aitari azaldu diot nonoiz, bere aurrean ere idatziko dut-eta, seguruenik, behin baino gehiagotan.
|
|
|
Agure durangar batek Anboto aldizkarian
|
esandakoak
zer pentsatua eman zidan: " 85 urte hauetan, jaio nintzeneko ohe berean egin dut beti lo".
|
|
|
Garai bateko kronistengatik
|
diodana
zergatik ez aplikatu gure garaioi, gure memoriari, gure historiei?
|
|
2010
|
|
|
Patagoniako plana, urteetako hire ilusioa, zapuztu aurretik izan zunan, dezente lehenago. Ez hion sekula
|
esan
zer nolako xehetasunaz heukan planifikatuta oraintxe, egun hauetan, hain zuzen, egitekoak zineten oporraldia, elkarrekiko lehenbiziko bidaia luzea izango zena.
|
|
|
Ez huke jakingo
|
esaten
zer ordutan jo zuen telefonoak eguerdi hartan, ez zunan artean bazkaltzeko tenorea.
|
|
|
Natillak ahuntz esnearekin eginda omen zeuden eta hortik aurrera ez zeukaten ezer berezirik itxuraz, ezkutuan gorde beharra zeukan sekretu bat ez bazen. Ezin zigun
|
esan
zertan zetzan, nahiago zuelako esperimentuaren ondorioak kontrastatzeko egun batzuetako tartea utzi. Ez dut ukatuko nolabaiteko larritasuna sortu zidanik, ezezaguna denak sor lezakeen larritasuna.
|
|
|
Baina orain zure oporraldiaz ari gara, ez nire doktrinei buruz, eta pena ematen dit zu beti bakarrik eta geldirik aurkitzeak.
|
Esadazu
zer gertatzen zaizun.
|
|
|
–Oso haserre egongo da zurekin promesa hautsi eta bere aurka lehiatzeko prest zaudela jakin orduko. Eta ez dizut
|
esaten
zer gertatuko den bere burua garaitua ikusten duenean. Inozoa bezain harroa da.
|
|
2011
|
|
|
Ezkondu zen, baina fortuna gutxi izan zuen bikoteak, emazteak laster utzi baitzuen. Ez dit sekula
|
esan
zergatik, eta nik ez diot galdetu. Dibortzioaren legea baino lehen gertatu zen.
|
|
|
Ez omen zitzaidan komeni. Ez zenidan, ordea,
|
esaten
zergatik apartatu behar nuen lagunarengandik. Tematu egin nintzen, nik orduan hamabost bat urte izango nituen?
|
|
|
Gero batzuk hori bakarra, eta izenpetzen diezu, baina beste batzuek beraien historia kontatzen dizute, bidea ematen dizute galderak egiteko. Ni halako zera naiz edo nik badut familiarteko bat halako egoera batean, nik badut alaba bat preso dagoena, eta ez zizun
|
esaten
zergatik, nik ere ez nion galdetu, eta, orduan, hor historiak ikusten dituzu, jendearen historiak.
|
|
|
Posible baldi badugu haraino joatea, ez gara hemen geldituko. Baina" haraino"
|
diogunean
zertaz ari garen jakin dugu gutxi gorabehera, independentziaraino den edo ez dakit noraino den. Helburu horien markatzea elkarrizketa baten bidez egin litzateke.
|
|
2012
|
|
|
Baten batek norberak desiratzen duena erdietsi duela ikusiz gero, hura miresteko joera du gizakiak; edo, heldutasunik ez badu, hura gorrotatzeko. Berdin
|
dio
zer esaten edo agertzen den besteen aurrean, miretsi eta gorrotatu norberaren barruan burutzen diren jardunak dira.
|
|
|
Galok ez zuen bitan pentsatu: aulki haren barrurengo muturrerantz abiatu zen; ez zuen jakingo
|
esaten
zerk bultzatuta zehazki egin zuen hura, mendeku nahiak sorraraziriko amorruaren eraginez izan zitekeela iruditu zitzaion berari une hartan, ustela ere ez baitzen.
|
|
|
Inoiz, adorea bildu eta isiltasuna urratzea lortzen du. Berdin
|
dio
zertaz, baina zerbait esaten hasten da. Hobe horrela, pentsatzen du, bestearen isiltasun pisua sufritu beharra baino.
|
|
|
ez genuen ia inoiz kobratzen; eta kobratzen genuen apurretan, purra izaten zen kobratutakoa. Ez ziguten
|
esaten
zergatik geratzen ginen sosik gabe. Ez ziguten daturik ematen, ez genuen jakiten zenbat saldu genuen, gure liburuek zer ibilbide egiten zuten.
|
|
|
Bilden irakurrita dakit azken hamar urteotan hiru istripu izan direla Zitadelle eta Haselhost arteko tunel luzean. Horra
|
esana
zergatik egiten ditudan hogei bat minutu etxetik metrora eta beste hogei bat minutu metrotik etxera, horra zergatik ez zaidan batere axola egunero berrogei minutu gehiago egitea: ez dut denbora galtze gisa kontabilizatzen.
|
|
2018
|
|
|
Kometaren abisuak ekarri zaitu hona.
|
Esadazu
zer gertatzen ari den. Arren erregutzen dizut.
|
|
2019
|
|
|
–Ezin diozue inori
|
esan
zertan ari zareten, edo nork ematen dizuen janaria. Ados?
|
|
|
–
|
Esadazu
zer egin senar ona izateko. Ez dut aita bezalakoa izan nahi.
|
|
|
–Orduan, jarraitu du, txiste bat kontatzera balihoa bezala?,
|
esadazu
zer dakizun juduei buruz.
|
|
|
Eskerrak. ? (Zer egin behar dut, Karmen,
|
esadazu
zer egin behar dudan.)
|
|
|
–Esan zer. Oihana lurrera begira geratu da erantzun gabe?,
|
esan
zer. –Hasperen egin du.
|
|
|
–Bizi ezazu esperientzia, kariño, ulertzen dut. Niri zure adinean ez zitzaidakeen gustatuko inork
|
esatea
zer egin behar nuen.
|
|
|
Fortunaz, maitasunari buruz idazteaz galdetu zuen alemanak, eta ez maitasuna egiteaz generorik gabe. Tamalez, Imre Kérteszek ez du
|
esaten
zer erantzun zion irakurle alemanari.
|
|
|
Literaturaren pertzepzioa aldatu zitzaidan, hori badakit, baina ez nuke jakingo
|
esaten
zertan. Hala ere, bi kontu behintzat garbi dauzkat ordutik:
|
|
|
Zaila bada Pedro Pà ¡ ramok literaturari ekarri ziona argi  tzea (kontu hauek ezin daitezke errazak izan), are zailagoa da
|
esaten
zer ekarri izan dion euskal literaturari. Oker ez banago, Mikel Lasak behin bakarrik aipatzen du Juan Rulfo Nobela berria Hego Amerikan izeneko saiakeran (1972).
|
|
2020
|
|
|
Marianne kafeari zurrut egiten ari da Connellek hori esaten duenean, eta, une batean, gelditzera bezala egiten du kikara ezpainetan duela. Connellek ez daki
|
esaten
zergatik iruditzen zaion geldialdi hori Marianneren edateko mugimendu naturalaz bestelakoa, baina ikusten du. Mariannek kikara platertxoan uzten du atzera.
|
|
|
Connell begira geratzen zaio gelaren beste aldetik, mugitu gabe eta segundo batzuetan begirik kendu gabe. Zaila da
|
esaten
zer adierazten duen haren aurpegiak. Azkenean, Mariannek begiak apartatu eta toalla berregokitzen du.
|
|
|
Nabaritzen du Marianneren aurpegian zerbait aldatzen dela, edo gogortzen dela, baina ez daki
|
esaten
zer den zehazki.
|
|
|
Ez dut etxera sartuko diren gizonen ekinetik babestu nahi. Zera diot, ez dut hartaz kezkatu nahi, ez
|
diot
zer moduz gaurkoan galdetu nahi, ez dut bera gogoan hartu nahi, ez eta elkarrekin egiten ditugun gauzak ere. Bakarrik egon nahi dut, une oro.
|
|
2021
|
|
|
Ez ezazu uste neure buruari galdetzen ez
|
diodanik
zer dela-eta naizen zaputzean zipotz; baina, egia esan, gaizto zipotz eta zintzo kategoriak ez dira nire bizimoldea gidatzen dutenak. Ez dut interes zipitzik neure bizitza kategoria etikoen bidez arrastoan sartzeko.
|
|
|
–Txagorritxuko ospitalean alta eman zidatenean nire arropa eta Paularena itzuli zizkidaten... eta, hantxe, aitaitaren txapela.
|
Esadazu
zer egiten zuen Elosegi txapelak, nire aitaitaren betiko markak, Seat 127 xahar hartan.
|
|
|
Ni bezain jakitun zara nazioko bilauaren titulua berretsi duzula. Beharbada oraindik ez dizute
|
esan
zer muntatu den oraintxe Twitterren, baina jarraitzaileak era masiboan ari zaizkizu kontutik desertatzen. Lehen, subertsiboa zen zuri jarraitzea; orain, besterik gabe, nazkagarrikeria da.
|
|
|
–Ez, baina hitz egiteko moduan naiz, Ayala inspektorea, erantzun zuen ahots neutroz?.
|
Esadazu
zer duzun, garrantzizkoa baldin bada.
|
|
|
–
|
Esadan
zergatik etorri garen hona.
|
|
|
Edo erotuta nago edo txolin hutsa naiz edo burua zeharo nahasia daukat... edo beharbada puta samarra naiz. Ezin besterik
|
esan
zer naizen adierazteko. Faborez.
|
|
|
Eta gizon miresgarria izan zela. Ez zidaan
|
esan
zergatik. Baina noizean noiz, oso noizean noiz, sortzen diren gizon bakan horietako bat omen zuen.
|
|
|
–
|
Esadak
zertaz ari haizen, putakumea! –garrasika ari zen alkatea, hiruengana hurbildu nahian.
|
|
2022
|
|
|
Zera esan du: Inori ez diot
|
esango
zer aldetara emango dudan botoa. Baina uste dut gure aldera egingo duela.
|
|
|
–
|
Esadazu
zer den, Gretta. Uste dut badakidala zer den.Badakit ala ez?
|
|
|
...ta kulero txikiak, guztiz zuriak gehienetan, bistaratzen dituzten ikasle gazteen xarma lagun, eta egia da irakasle guztiei ez zaizkiela ikasle horiek interesatzen, baina zernahi emango nuke berotzen diren horietarik izatekotan, neure burua eskaintzera joango nintzaieke aldakak kulunkan beren bulegoetaraino, eta milikeriak eginez esplikatzeko eskatuko nieke, esadazu jauna biziari buruz dakizuna eta
|
esadazu
zer irizten diozun, eta niri begiratzen utziko nieke, gerria kulunkatuz eta milikeriak eginez irakasleek burua galdu arte, gehiago espero gabe berenganatuko ninduten arte nire izena galdetu ere gabe, nolanahi ere izena sobera legoke balentria horren beroan, behaztoparri litzateke gure artean eta ez luke ezertarako balioko, ezpada ni baino lehen ere bere burua eskaini zuten ikasle guztien izenen a...
|
|
|
Eta ez nuke jakingo
|
esaten
zer ikusten duten gizon horiek ni ikusten nautenean, ispiluan bilatzen dut egunero, baina ez dut ezer aurkitzen, eta ikusten dutena ez naiz ni, ezin izan ni, besteren bat izan behar du, forma lauso eta aldakor bat hormen kolorea hartzen duena, eta, gainera, ez dakit ederra naizen edo zenbateraino naizen eder, ez dakit oraindik gaztea naizen edo dagoeneko zaharregia, seguruenik emakume bat ikusten...
|
|
|
Corte txundituta geratu zen une batez. Ez zekien
|
esaten
zergatik, baina hogeita lau orduz iruditu zitzaion mundu zaharrak lur jotzen zuela, eta bera bakarrik gelditu zela hondakinen gainean. Arindu adierazezin bat sentitu zuen adiskide edo arerio ospetsuen, zer axola zion orain??
|
|
|
–Kontatu, eskatu zuen, Lucilek aspaldian ezagutu ez zion jakingura eta irrikaz?.
|
Esadazu
zer gertatu zen zehazki. Nik dakidan gauza bakarra basozainari entzundakoa da.
|
|
|
Eta bere en  tseiu ezagunetan betikotu zuen adiskidetasunaren laudorio eta definizio gogoangarri hau: " Behartzen banaute
|
esatera
zergatik maite nuen, sentitzen dut hori ezin esana dela baizik eta hau erantzuten: " Hura baitzen; ni bainintzen"".
|
|
2023
|
|
|
Bakoitzak bere formula bilatu eta nerabeei gure formula sartzen saiatu beharrean, beraiek berea sortzera bultzatu genituzkeela uste dugu; ez
|
esan
zer pentsatu behar duten, baizik eta pentsatzen irakatsi, eta horrekin ekin. Gaur egungo mundua kritikatzen pasatzen dugun denbora hori guztia, nahi dugun hori sortzen pasako bagenu...
|