|
2002
|
|
|
Lan honetan ikusi denez, XVI eta XVII. mendeetan, batez
|
ere
Hego Euskal Herriko itsas enpresek jasaten zuten krisia eta desfasea nolabait konpondu nahian, foru erakundeen eta legeriaren babesa eta Ipar eta Hego Euskal Herrien arteko harremanak sendotzen zituen ekonomia sistema bat garatu zen. Sistema hori baliagarria izan zedin, nahitaezkoa zen bi lurraldeen artean hitzarmen batzuek sinatzea, eta horiexek dira Conversa izenez ezagutzen direnak.
|
|
|
XVI. mendeko amaieratik aurrera, ordea, aldaketa sakonak gertatu ziren.Ikertzaile askok jardun dute orduko itsas ekonomiak jasandako zailtasunengorakadaz edo krisiaz. Esaten da, halaber, krisialdi hark batez
|
ere
Hego EuskalHerriari eragin ziola; Ipar Euskal Herrian, aldiz, itsas ekonomiaren eta batez ere, balea eta bakailao arrantzaren gorakada handia gertatu zela XVII. mendean. Krisialdiaren arrazoiak azaltzean, historialariek honako hauek aipatzen dituzte, besteak beste:
|
|
2005
|
|
|
Hego Amerika eta Ipar Amerika bananduta egon ziren orain 70 Mu, eta orain dela 40 Mu elkartu ziren. Era berean, Australia
|
ere
Hego Amerika banandu zenean isolatuta gelditu zen, eta harrezkero isolatuta mantendu da.
|
|
2006
|
|
|
Hain zuzen ere, X latitudetik behatuta, X 90° deklinazioa baino txikiagoko astroak ezin dira ikusi, gaineko kulminazioan
|
ere
hego horizontearen azpitik pasatzen direlako.
|
|
2009
|
|
|
Gizarteko eremu guztietara heltzeaz gain, geografikoki
|
ere
Hego Euskal Herriko txoko guztietara iristeko apustua egin zuten Zeruko Argiaren arduradunek. Horrela, 1921ean Gipuzkoa eta Bizkaiko leku ugaritan saltzen zen (sorleku zuen Nafarroan baino gehiago).
|
|
2010
|
|
|
Era horretan, Bush aitak 1992an proposatutako «Ameriketarako Ekimena»izenarekin ezaguna egin zen egitasmoaren ondorengoa, hau da, ALCA delakoa (Ameriketako Merkataritza Libreko Eremua) da azken hamarkadan eztabaida handiak sortu dituena, zeinak kontinente osorako merkataritza libreko eremu erraldoibat sortu nahi izan baitu. 2005ean akordioa sinatzeko epea aurreikusita zeukanegitasmo hau gaur egun ez atzera ez aurrera blokeatuta dago, batez
|
ere
Hego Amerikako zenbait ekonomia indartsuren gobernuek proiektuarekiko euren erretizentziaketa mesfidantzak agerian utzi dituztelako. Kontinente osorako ekimen hau geldituta dagoenetik AEBetako gobernuak jarraitu du bere bidea egiten kontinentearenbarruan «TLC» formatuko banakako akordioak bultzatzen (Txile, Peru eta Kolonbiarekin, adibidez) edota erregio mailakoak, aurretik erregio talde bat osatuta zutenherrialdeekin batera.
|
|
2012
|
|
|
Baina orduan Hirugarren Mundua edota MunduAzpigaratua izena zuten parajeetan eztabaida handiak egin ziren garapen endogenoedo autozentratuari buruz. Lehenengoz, batez
|
ere
Hego Amerikako teoriko batzuek, Cardosok, adibidez, garapena eta azpigarapena txanpon beraren bi aldeak baino ezzirela esan zuten; gero, batez ere Afrikan, politikari batzuk, Julius Nyerere Tanzanianadibide argia da, deskolonizatu berri ziren herrialdeek garapenerako bide propio etaalternatibo bat lor zezaketela demostratzen saiatu ziren. Proiektu horietan guztietanjendearen parte hartzea beharrezkotzat jotzen zen baina askapen nazionalarenmugimenduen molde ideologikoa lar oinarritua zegoen marxismo klasikoan, berez, modernista, garapenzale eta autoritarioa den ideologia?
|
|
|
Europako edozein gizarte tradizionaletan bezala, gureherri eta bailaretan batzarrak eta juntak, eta beste eremu geografikoetan, kontzejuak, egin izan dira tokian tokiko gaiak konpontzeko (Martinez Montoya, 1999: 79). Baina, batez
|
ere
Hego Euskal Herrian XVI. mendetik XIX. mendera arte, Batzarreketa Aldundiek, foruen erregimen juridikoaren bitartez, nolabaiteko kontraboterepapera (oso anbiguoa, bai) jokatu zuten Gaztela/ Espainiako gobernuen asmoinperial eta zentralisten aurrean.
|
|
|
Baina orduan Hirugarren Mundua edota MunduAzpigaratua izena zuten parajeetan eztabaida handiak egin ziren garapen endogenoedo autozentratuari buruz. Lehenengoz, batez
|
ere
Hego Amerikako teoriko batzuek, Cardosok, adibidez, garapena eta azpigarapena txanpon beraren bi aldeak baino ezzirela esan zuten; gero, batez ere Afrikan, politikari batzuk, Julius Nyerere Tanzanianadibide argia da, deskolonizatu berri ziren herrialdeek garapenerako bide propio etaalternatibo bat lor zezaketela demostratzen saiatu ziren. Proiektu horietan guztietanjendearen parte hartzea beharrezkotzat jotzen zen baina askapen nazionalarenmugimenduen molde ideologikoa lar oinarritua zegoen marxismo klasikoan, berez, modernista, garapenzale eta autoritarioa den ideologia?
|
|
|
Europako edozein gizarte tradizionaletan bezala, gureherri eta bailaretan batzarrak eta juntak, eta beste eremu geografikoetan, kontzejuak, egin izan dira tokian tokiko gaiak konpontzeko (Martinez Montoya, 1999: 79). Baina, batez
|
ere
Hego Euskal Herrian XVI. mendetik XIX. mendera arte, Batzarreketa Aldundiek, foruen erregimen juridikoaren bitartez, nolabaiteko kontraboterepapera (oso anbiguoa, bai) jokatu zuten Gaztela/ Espainiako gobernuen asmoinperial eta zentralisten aurrean.
|
|
2014
|
|
|
Testuinguru zailean hartu zuten espazio publikoa emakume bakarlariek.Ahalegin berezia egin behar izan zuten, lehen emakume musikariak izan zirelako, baina, gainera, egoera politikoa ere kontra zutelako, batez
|
ere
Hego Euskal Herrian.Badok. Euskal Kantagintzaren atarian Gontzal Agotek argi adierazi du garai hartakoemakumeen inguruan nolako esamesak sortzen ziren, eta nolako giroa zegoen:
|