|
2003
|
|
|
Hau ezta gertatzen Gaztelako erderarekin eta, azkeneko denboretan izan ezik, etziran agertzen gaztelerazko literaturan eleberritxo hontan agertzen diran bezela, hitzegileen hitz modu bereziak. Gaur, Camilo José Celak eta beste idazle erdeldun batzuk, batez
|
ere
Hego Amerikakoek, eleberrietako hizlarien esakerak hitzez hitz idazten dituzte, baina hau ezta azkeneko urteetako moda bat baizik, inglesezko literaturaren imitazio pobre bat baino. Gutxi irabaz dezake gaztelerazko literaturak bide hontatik.
|
|
2005
|
|
|
Hego Amerika eta Ipar Amerika bananduta egon ziren orain 70 Mu, eta orain dela 40 Mu elkartu ziren. Era berean, Australia
|
ere
Hego Amerika banandu zenean isolatuta gelditu zen, eta harrezkero isolatuta mantendu da.
|
|
|
Hiri Kondaleko eta haren metropoli areako oinarrizko laguntzako zentro batzuetan hilean bost kasu izaten dira, eta ospitaleetan, berriz, gaixoen laurdena. Antoni Campoy dermatologoak, Kataluniako Ospitale Orokorrekoak, adierazi du gaixotasunaren berragerpena batez ere etorkinen hazkundearekin lotuta dagoela, batez
|
ere
Hego Amerikatik datorrenarekin, zeina etxeetan pilatuta bizi baita baldintza higieniko eskasetan, pobreziarekin eta baliabide ekonomikoen eta osasun hezkuntzaren gabeziarekin.
|
|
|
Bestalde, gai horiei buruz gero eta kontzientzia handiagoa dagoela uste dut, eta horrek gauzak pixka bat aldaraz ditzake. Oso zaila da esatea hemendik hamar urtera aldaketa erradikala izango dela, baina argi dago ingurumen eta gizarte gaiekiko kontzientzia gero eta handiagoa dela, batez
|
ere
Hego Amerikan, bere eskubideak errespetatzeagatik eta bere ingurunea kutsatzea nahi ez dutelako borrokatzen baita. Nik ikusten dut gaur egun dagoen kontzientziazio mailak egoera alda dezakeela urte batzuetan, baina hobeto.
|
|
2008
|
|
|
1930eko hamarkadan espainiarrek erabili zuten Tarfaya, Kanariar Uharteetara bidean eskala egiteko, baita Lufthansa naziko hegazkinek
|
ere
Hego Amerikara bidean. Baina aire nabigaziorik gabe ere, aspaldikoa da Tarfayaren garrantzia, bide luzeen geltoki.
|
|
|
Zuzendari frantziarraren bestelako lanetan ere ikus daitekehango musika eta kultura munduko gaiekiko daukan lotura. Hala erakusten dute Cuba son (2003) Salsa Opus (1998) eta De sol a sol (1997) filmeek, horiek
|
ere
Hego Amerikako musika estilo desberdinek izan duten sorrera azaltzen baitute. La escritura embrujada ere zuzendu izan du, Gabriel Garcia Marquez idazle kolonbiarraren bizitzari buruzkoa.
|
|
|
Oso ona da Brasilek eta antzeko herrialdeek kanpo harremanak zabaltzea, AEBekiko eta Europa mendebaldearekiko harremanei lehentasuna eman gabe. Talde batzuk eratzen ari dira, batez
|
ere
Hego Amerikan: Unasur, Telesur, Hegoaldeko Bankua...
|
|
2009
|
|
|
Dakar 2010 berriz
|
ere
Hego Amerikako lurretan lehiatuko da, hareak eta desertuak protagonismo handiagoa izango dute, proba afrikarrago bihurtuz.
|
|
2010
|
|
|
Baina orain artean ez zegoen datu nahikorik taldearen jatorria zein zen jakiteko. Ikertzaileek lehendik zituzten susmoek
|
ere
Hego Amerikan kokatzen zuten, eta hori berrestera etorri da, hain zuzen, 2002an fosil bilatzaile amateur batek aurkitutako fosila. Argentinako Zientzia Naturalen Museoko ikertzaileek egin dute ikerketa.
|
|
|
Era horretan, Bush aitak 1992an proposatutako «Ameriketarako Ekimena»izenarekin ezaguna egin zen egitasmoaren ondorengoa, hau da, ALCA delakoa (Ameriketako Merkataritza Libreko Eremua) da azken hamarkadan eztabaida handiak sortu dituena, zeinak kontinente osorako merkataritza libreko eremu erraldoibat sortu nahi izan baitu. 2005ean akordioa sinatzeko epea aurreikusita zeukanegitasmo hau gaur egun ez atzera ez aurrera blokeatuta dago, batez
|
ere
Hego Amerikako zenbait ekonomia indartsuren gobernuek proiektuarekiko euren erretizentziaketa mesfidantzak agerian utzi dituztelako. Kontinente osorako ekimen hau geldituta dagoenetik AEBetako gobernuak jarraitu du bere bidea egiten kontinentearenbarruan «TLC» formatuko banakako akordioak bultzatzen (Txile, Peru eta Kolonbiarekin, adibidez) edota erregio mailakoak, aurretik erregio talde bat osatuta zutenherrialdeekin batera.
|
|
|
Informazio saioetara, bataz beste, nazionalitate desberdinetako 15 lagun joaten dira, udal iturrien arabera. Batez
|
ere
Hego Amerikakoak izaten dira, gehien bat Bolibiakoak. Kopuru txikiagoan Paraguaikoak, Hondurasekoak, Perukoak, Errepublika Dominikarrekoak, Kolonbiakoak eta Venezuelakoak.
|
|
2012
|
|
|
Siluruak ur gezatako arrainak dira, batez
|
ere
Hego Amerikako eta Asiako Hego Ekialdeko ibaietan bizi direnak. Ingelesez cat fish deitu ohi zaie goiko masailaren bi aldetan bizar bi izaten dituztelako, katuen biboteen antzera.
|
|
|
Baina orduan Hirugarren Mundua edota MunduAzpigaratua izena zuten parajeetan eztabaida handiak egin ziren garapen endogenoedo autozentratuari buruz. Lehenengoz, batez
|
ere
Hego Amerikako teoriko batzuek, Cardosok, adibidez, garapena eta azpigarapena txanpon beraren bi aldeak baino ezzirela esan zuten; gero, batez ere Afrikan, politikari batzuk, Julius Nyerere Tanzanianadibide argia da, deskolonizatu berri ziren herrialdeek garapenerako bide propio etaalternatibo bat lor zezaketela demostratzen saiatu ziren. Proiektu horietan guztietanjendearen parte hartzea beharrezkotzat jotzen zen baina askapen nazionalarenmugimenduen molde ideologikoa lar oinarritua zegoen marxismo klasikoan, berez, modernista, garapenzale eta autoritarioa den ideologia?
|
|
|
Baina orduan Hirugarren Mundua edota MunduAzpigaratua izena zuten parajeetan eztabaida handiak egin ziren garapen endogenoedo autozentratuari buruz. Lehenengoz, batez
|
ere
Hego Amerikako teoriko batzuek, Cardosok, adibidez, garapena eta azpigarapena txanpon beraren bi aldeak baino ezzirela esan zuten; gero, batez ere Afrikan, politikari batzuk, Julius Nyerere Tanzanianadibide argia da, deskolonizatu berri ziren herrialdeek garapenerako bide propio etaalternatibo bat lor zezaketela demostratzen saiatu ziren. Proiektu horietan guztietanjendearen parte hartzea beharrezkotzat jotzen zen baina askapen nazionalarenmugimenduen molde ideologikoa lar oinarritua zegoen marxismo klasikoan, berez, modernista, garapenzale eta autoritarioa den ideologia?
|
|
2013
|
|
|
" Hego Amerikan egin zituen urteetan, Loperentzako txamanaren figura garrantzitsua izango zela uste dut, eta horregatik margotu dut. Maria Almeidak
|
ere
Hego Amerikako bizipenak jaso ditu: " Hango jendea Loperen bizitzako parte zela uste dut eta horregatik margotu dut emakume indigena hori.
|
|
2016
|
|
|
Beraiek printzipioz. Espainiara? etorri bide dira, asko jada espainolaren jabe, edo hurbileko?, batez
|
ere
Hego Amerikatikoak, eta espainolaren jabe ez direnak berriz, batez ere, edo lehenik behintzat, espainolaz jabetu nahirik, eta ez (ez hainbeste behintzat) gurea bezalako hizkuntza txiki batez.
|
|
|
«La maquinaria medicalizadora y patologizadora en la infancia», in Los diagnósticos en la infancia se escriben con lápiz. Liburu honek gorakada horren datu global ugari ematen ditu, batez
|
ere
Hego Amerikan eta Estatu Batuetan. Honela dio lehen pasartean:
|
|
2017
|
|
|
Bidenabar, gai berriak agertuko dira lehen mailan, hala nola: Arnot en genero eta etniaren dimentsioak, azkenaldion migrazio mugimenduek eragindako hezkuntza multikulturalaren garrantzi politiko eta akademikoa, errebindikazio indigenistaren fenomenoa eta horren neurriko etnohezkuntzaren planteamendua, batez
|
ere
Hego Amerikako hainbat herrialdetan planteatzen dena. Estatu nazioen menpeko nazioetan kultura eta hizkuntza minorizatuek testuinguru elebidun eta multikulturaletan dituzten arazo espezifikoez da jarduna, non asimilazioaren kontzeptua, euskal kasuan bezala, oinarrizko kontzeptua baita.
|
|
2020
|
|
|
Sortu diren askotariko hezkuntza espazioak eta haien ezaugarriak deskribatuko eta aztertuko ditugu. Ikusiko dugu EAE ez dela salbuespen bat hezkuntza alternatiboak maila globalean izandako hazkundean, batez
|
ere
Hego Amerikan zein Espainiako Estatuan; izan ere, azken bi hamarkadetan, familia askok aukeratu dituzte mota horretako proiektuak. Eta beste urrats bat ere eman dute, elkarri laguntzeko sare bat eratuta.
|
|
2022
|
|
|
Izan ditu, bizitzan zehar, loezineko sasoiak, batez
|
ere
Hego Amerikan, baina azken etxearen saltsan hasi denetik ez zaio apenas gertatzen. Burua etzan bezain laster hartzen du lo eta esnatzean ez du ametsik gogoratzen.
|
|
2023
|
|
|
Zutik Liburuak en postuaz gainera, beste 120 stand bisitatu ahal dira azokan, batez
|
ere
Hego Amerikakoak. Aurtengo edizioan Kolonbia da herrialde gonbidatua; sei aurkezpen eta hamazazpi berbaldi antolatu dituzte.
|