|
2002
|
|
|
Ez zen lurra ikusten eta ia itsuan joan behar izan zuen kainuari helduta. Besteak zain geratu ziren teilatuan,
|
emakumeak
zer esango. Segundo gutxira entzun zuten Alazneren oihua:
|
|
2008
|
|
|
Ala kultura latindarreko nazioetan ohikoa den legez, emakume batetik bestera dabilen txuloputa horietako bat da, buztan arinkeria urrun ametsez zurituz? Eta
|
emakumeak
zergatik agoantatzen du, zergatik ez du pikutara bidaltzen. Irakur daiteke kanta maitaleak bi gizon izanda?
|
|
2009
|
|
|
Zuzendariak nabarmendu du El club de las mujeres invisibles antzerkiak fikzioaren barruan kokatutako ingurune erreala erakusten duela, baina gizonekiko fobiarik gabe eta emakumeak biktima moduan erakutsi gabe. Maitasuna bukatzen denean zer gertatzen den, ama izan nahi ez duen
|
emakumeak
zer sentitzen duen, eta tratu txarrak nola bizitzen diren jakiteko aukera eskaintzen du antzerkiak.
|
|
|
Hark bazekian debekatuta dagoenak erokeriak egitera bultzatzen gaituela. Baina behin ikasita, badakik
|
emakumeak
zer ezkutatzen duen, eta ez duk denborarik galtzen txorakeriatan.
|
|
2010
|
|
|
hain sutsu, non markesak, ondotik, bere iragarpena egin baitzion: Ama Birjinak emakume garbiak zituela gogoko, bai, egoera latzetan kastitateari eusten ziotèn
|
emakumeak
zer esanik ez, eta ziur zegoela amari noizbait agertuko zitzaiola.
|
|
|
hain sutsu, non markesak, ondotik, bere iragarpena egin baitzion: Ama Birjinak emakume garbiak zituela gogoko, bai, egoera latzetan kastitateari eusten ziotèn
|
emakumeak
zer esanik ez, eta ziur zegoela amari noizbait agertuko zitzaiola.
|
|
2011
|
|
|
Prozedura obstetrikoen kontrako ondorioak ikusita, eta OMEk esandakoa kontutan hartuz, arrisku kasuetan izan ezik erditze naturalak bultzatu behar lirateke, eta egoera arriskutsuetarako bakarrik utzi prozedura teknikoak. Garrantzitsuena, dena den, ez da emaitzarik onenak dituena aukeratzea; aitzitik, haurdun dagoen
|
emakumeak
zer nahi duen aukeratu ahal izatea da garrantzizkoena, umea izateko esperientzia behar bezain ona izan dadin. Ezin diogu erditzerakoan, ez emakumeari ezta naturari ere bere parpera kendu, beraiek baitira gertaera horren protagonista nagusiak.
|
|
|
Horrek erabakitzen du zer izango den eta zer ez: Jainkoak batere izango al diren, zer izango diren eta ez diren, gizon
|
emakumeak
zer izango diren eta jardungo diren, zer jazoko den eta ez den, eta noiz. Daseinaren izatea historia da; historia Patua da; Patua, sakratua.
|
|
2012
|
|
|
Abandonuaren albisteak pintorea deskontzertatzen du. Jakin nahi luke
|
emakumeak
zer nolako motiboak dauzkan abandonatu egin duen gizon baten erretratua eskatzeko, baina ez zaio logika pitin bat lukeen ezer bururatzen. Ez da, ordea, ezer galdetzera ausartzen.
|
|
|
Ou j’appelle la Police. Ez du sekula korridorean gurutzatu eta ez daki
|
emakumeak
zer itxura duen. Edonola ere, ez du uste halakorik egingo duenik, baina mehatxu hutsak bere egoera ezegonkorra oroitarazten dio eta urduritzen:
|
|
2013
|
|
|
Igogailura sartu orduko ohartu nintzen
|
emakumeak
zer nolako trebeziaz erabiltzen zituen bere bularrak hurkoa bazterraren kontra estutzeko. Pare bat mugimendu eginda, galtzen ari den boxeolaria sokaren kontra bezala geratu nintzen ni izkina batean, eta arnasa hartzeko ere arazoak nituela igo nituen bospasei solairu.
|
|
2014
|
|
|
Kukukaren antzerki eta dantza astearen baitan, gaurkoan Arturo Erregea antzezlana ikusi ahal izan da Manuel Lekuonan. Arturo gaztea zigortua ez izateko
|
emakumeak
zer nahi duen galderari erantzun behar izan dio. Horretarako senide eta sorgina Pirulinaren laguntza izan du.
|
|
|
Metaforen jokoa, edo izendegiaren arabera gizonak eta
|
emakumeak
zer diren
|
|
2015
|
|
|
tradizioz emakumeei edo gizonei lotzen zaizkien objektuen izenak bilatu zituen Ereduzko Prosa Gaur datu basean. Takoi hitza sartuta, literatur testuei zegozkien 236 adibideetatik, puska handi batek emakumeen takoi zorrotzei egiten zion erreferentzia, eta adibide horietan azpimarratu egiten zen
|
emakumeak
zer ziren sexiak, takoiak soinean zituztela. Literaturan, hortaz, takoiak emakumeei eta horiek kitzikatutako sexu desirari lotuta agertzen zaizkigu, eta ez, esate baterako, herrenka dabilen norbaiten ortopedia oinetakoei.
|
|
2016
|
|
|
Inoiz ez gara ariko neurri berean gizonezkoak eta emakumezkoak, baina marka onak lortzeko aukera ona daukate emakumezkoek. Hemendik hamabost urtera jabetuko gara
|
emakumeak
zer egiten ari diren.Prestatzaile fisikoa behar al du harri jasotzaileak. Bai, bai, behar du. Eta ez norberak nola egin behar duen ez dakielako.
|
|
2017
|
|
|
Tradizioa eraberritzen da guk eraberritzen dugunean. Beti gizonezkoak atera dira, baina
|
emakumeak
zergatik ez dira aterako?".
|
|
|
Kasu bakoitza aztertu behar da. Ikusi egin behar da zer albo ondorio den, zer eragin duen eta
|
emakumeak
zer nahi duen. Adibidez, buruko mina bada, saiatzen gara antisorgailu mota aldatzen, hormonalak kendu eta beste mota batekoak jartzen.
|
|
|
–Bigarren mailako albisteak direla uste dute askok? dio Nerea Rego (Algorta, 1995) Uribe Irratiko Eta
|
emakumeak
zer, saioko esatariak,, baina jendearen informazio eskaria ikusita, bigarren saioan ohartu ginen ordu erdi ez zela nahikoa, eta, hala, iraupena bikoizteko esan ziguten?.
|
|
2018
|
|
|
Egia da: gizonak zer diren eta
|
emakumeak
zer diren, eta haien arteko harremanak nola egituratuta dauden, horren guztiaren oinarrian fisiologia eta biologia naturala baino askoz ere gauza gehiago dago. Dena den, orobat da egia gizonen naturaren eta emakumeen naturaren esanahiak (baita gizonezkoen eta emakumezkoen hezurduraren eta fisiologiaren deskribapenak ere) gizontasunari eta emakumetasunari egotzitako esanahi politikoaren arabera sortu direla.
|
|
2019
|
|
|
Horrek posible egin du egoera duela hamarkada batzuk baino hobeagoa izatea, eta horregatik egin du gora plazan dabiltzan emakume bertsolarien kopuruak, baina argi izan behar dugu zerotik egin duela gora, %20 ingurura iritsi arte. Arazoa, baina, ez da soilik kuantitatiboa, kualitatiboki ere baloratu behar da, aintzat hartuta
|
emakumeak
zer leku duen jendartean, zer posiziotatik kantatzen duen, zein gorputzekin, nondik entzun eta begiratzen zaion eta nondik epaitu. Ikerketan elkarrizketatutako batek zioen gisan:
|
|
|
Emakumeek jasaten dituzten gehiegikeriak handiak dira, tradizio patriarkal eta familiarren menpe: ezkontza behartuak, mutilazio genitala… Azpiratze horrek pertsona gisa gutxiagotzen gaitu, baina egoera horietan ere, harrigarria da
|
emakumeak
zer nolako indarra eta irmotasuna bereganatzen duen, beti aurrera ekiteko, bere bizitzaren jabe egiteko. Hartzen dituzten erabakiak errazegi juzgatzen ditu gizarteak batzuetan, baina ezin da egoera bati buruz hitz egin, egoera hori eragin duen zergatia ezagutu gabe.
|
|
|
Dena dela, azkenean produkzioaren eta ugalketaren arteko oreka beti lortzen denez gero, nahiz eta trukean infantizidioak izan, sakrifizioak, gerrak?, gizonak eta emakumeak berdin beharrezko dira kolektiboaren iraupenari dagokionez; are gehiago: pentsa genezakeen ezen, janaria ugari zegoen garaietan, zaintzaile eta elikatzaile eginkizunak gizasemearen gaineko nagusitasuna emango ziola emakume amari; amatasunak erabateko autonomia ematen die animalia eme batzuei; orduan,
|
emakumeak
zergatik ez du lortu aldare batean egotea. Emakumeek ezin izan dute lehenbiziko postua konkistatu, ez gizadiak gehien estutu duenean jaiotzak ugaritzeko, eskulan premia handiagoa zelako ustiatzeko lehengaia baino?, ezta amatasuna gehien ohoratu den garaietan ere.
|
|
|
Gizona nagusitasunaren bila dabil bat egitearen eta erreziprozitatearen bila baino askoz gehiago; bikotearen batasuna desegiten denean, gizona da subjektu bakarra: maitasun edo eskuzabaltasun handia behar da pribilegio horri uko egiteko; gizonak gogoko du emakumea umiliaturik eta bere buruaren despit posediturik sentitzea;
|
emakumeak
zer eman, bada, gizonak gehixeago hartu nahi izaten du beti. Emakumea neke askotatik libratuko litzateke baldin eta gizonak arrastaka eramango ez balitu amodio saioa borrokatzat hartzea dakarkioten hainbat konplexu:
|
|
|
ia inoiz ez dute arma zuririk edo suzkorik erabiltzen. Askoz ere gehiagotan, ito egiten dira, Ofelia nola, erakutsiz
|
emakumeak
zer antz duen ur pasibo gautiarrarekin, zeinean bizia pasiboki urtu baitaiteke itxuraz. Oro har, lehen aipatu dudan anbiguotasuna ikusten da hor:
|
|
|
Bestea izan dadin nahi du, baina izatedun orok, bere buruari itsuki uko eginagatik ere, subjektu dirau; gizonak, ordea, nahi du emakumea objektu izan dadin, eta emakumea objektu egiten da; hori izateko ekiten dion aldetik, jarduera libre batean ari da; horra hor jatorrizko traizioa; emakumerik otzanena eta pasiboena ere kontzientzia bat da; eta gizasemeak batzuetan, engainaturik sentitzeko, nahikoa du ohartzea emakumeak, bere burua eskaintzen dionean, ikusi egiten duela bera, epaitu egiten duela; eskainitako gauza bat, harrapakin bat: horra hor
|
emakumeak
zer izan behar duen, hori besterik ez. Hala eta guztiz ere, gizonak exijitzen du gauza horrek libreki ematea bere burua:
|
|
|
esanahi bat du gizonarentzat, eta beste bat emakumearentzat. Nahiko argi dago
|
emakumeak
zer jotzen duen amodiotzat: sakrifizioa egiteaz gainera, nork bere burua osoki ematea, gorputz eta arima, mugarik gabe, beste ezeri jaramonik egin gabe.
|
|
2020
|
|
|
Virginia eta Martin adin berekoak ziren; paretsu jaio ziren. Javier Echalucek nahiago zuen mutila izan balitz, baina Aranguren medikuak esleitu zien
|
emakumeak
zer munduratuko zuen ezin aldez aurretik jakin. Javierrek ez dauka ahaztuta mojari gorria al zen galdetu ziola, umea joera berarekin jaioko zen beldurrez, eta ezetz esan bai, baina, ikusitakoak ikusita, berari inork ez dio burutik kenduko Virginia gene ezkertiar baten eramaile dela.
|
|
2022
|
|
|
Kaskagorriak esaten dio iraupena bizitza dela, iraun nahi duenak bizi nahi duela eta horrek ez duela ezer txarrik, berak luzaroan bizi nahi duela. Beltzez jantzitako
|
emakumeak
zertarako galdetzen dionean, ordea, ez du erantzunik. Eten luze baten ondoren, ahotsa harroturik erantzuten du.
|