|
2002
|
|
|
Beharbada, bada ezaugarri berezi bat, gizonezkoak baino
|
emakumeak
gehiago etortzen direla.
|
|
2003
|
|
|
“Zenbait azterketa epidemiologikok nabarmendu dutenez, 30etik gorako gorputz masaren indize (GMI) batek hiru aldiz handitzen du 2 motako diabetesa izateko arriskua, ia bi aldiz arteria hipertentsioa eta 1,5 aldiz dislipemia (lipidoen asaldura) izateko arriskua, arrisku kardiobaskularreko faktore nagusiak baitira”, azaldu zuen Madrilgo Endokrinologia Zerbitzuko Clotilde Vázquez doktoreak. Gizentasuna Duela gutxi arte, menopausiaren ondoren gizentasuna areagotzea bizitzaren etapa horrekin lotutako alderdi emozional eta psikologikoei lotuta zegoen, eta, ondorioz,
|
emakumeak
gehiago jaten zuen. Ildo horretatik, Vázquez doktoreak adierazi zuen menopausia obesitatea erlazioaren patogenia oraingoz zehatz mehatz ezagutzen ez den arren, epidemiologikoki egiaztatuta dagoela.
|
|
|
Ondoren, “besteen aintzatespena” dator(% 36), laneko betebeharra(% 7), higienea(% 5) eta osasuna(% 3). Gizonen eta emakumeen arteko bereizketan,
|
emakumeak
gehiago zaintzen dira autoestimuagatik (%78), eta gizonezkoak, berriz, %58 Bestalde, emakumeek gehiago egiten dute, %13rekin, eta emakumeek %3rekin. Azkenik, kirurgia estetikoari dagokionez, txostenean adierazten da kontsultatutako pertsonen %9k kirurgia estetikoko tratamenduren bat egin duela edo egiteko asmoa duela.
|
|
2008
|
|
|
Entzun al duzue inoiz mater familia esaera? Ez, baina familia monoparentalak daude eta familiaren euskarri diren
|
emakumeak
gehiago dago." Eta honela jarraitu zuen," ez gara sentimenduetan heziak izan, amodio erromantikoaren ideia sartu digute eta honek gizonaren boterearen jarraipena dakar. Zure bizia alde batera utzi eta ama, emazte izatera bultzatzen zaituzte eta emakume izateaz ahazten zara."" Berdintasuna egoteko bikotearen %100a behar da, berdintasuna aldarrikatu behar da, baina bikotea ondoan izanik, berdin bezala onartu behar gaituzte.
|
|
2009
|
|
|
Hortaz, zenbat eta adin handiagoa, arriskua ere handiagoa. Arrazoi duzu estatistikaren ikuspegitik, baina ez dakit zenbateraino azal daitekeen hori
|
emakumeak
gehiago bizi izatearekin.
|
|
|
Elkarren ondoan ibiltzean,
|
emakumeak
gehiagotan jartzen dira gizonaren eskuinaldean, ezker aldean baino. Bikoteko bi kideak elkarren ondoan ibilian doazenean, biak eskuinak edo ezkertiak direnean, zoriz itxaron litekeena baino esanguratsukigehiagotan joaten dira emakumeak gizonaren beso menderatzailearen aldetik (Kalbfleisch eta Cody, 1995).
|
|
2010
|
|
|
2006tik aurrera, gizartean
|
emakumeak
gehiago ikusten dira, politikan. Hor daude Angela Merkel, Michelle Bachelet, Cristina Fernandez...
|
|
|
Badago kaltetutakoen ohiko profilik? Jarrera bertigo paroxistikoa, onbera dena, 45 eta 65 urte bitartekoa da, baina ez dago pazientearen profil zehatzik, eta ez dakigu gizonek emakumeek baino gehiago jasaten duten, nahiz eta kontsultara
|
emakumeak
gehiago joaten diren. Ez dago egiaztatutako datu estatistikorik, baina kontsultaren ehuneko handi bat onbera da.
|
|
2012
|
|
|
Sexuka hartuta,
|
emakumeak
gehiago arduratzen dira birziklatzeaz.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, esan behar da, kultura batzuetan gizonek suizidio saio gehiago egiten dituztela: adibidez, Polonian, Indian edo Finlandian; eta kultura batzuetan
|
emakumeak
gehiago suizidatzen dira gizonak baino: Txina, India, Papua Ginea Berria.
|
|
|
emakumeak pisu gutxiago irabazten du? Bigarren haurdunaldian tripa hazi arren, horrek ez du esan nahi
|
emakumeak
gehiago gizentzen duenik haurdunaldian lehenengoan baino. Izan ere, azken multitepek pisu txikiagoa dute lehen amenek baino, eta Cornell eko Unibertsitateko (Estatu Batuak) adituek egindako ikerketa baten ondorioa da.
|
|
|
Hala, espainiarren %95ek ikusmena zentzurik baliotsuena dela uste badu ere, azken 12 hilabeteetan, biztanleen %40k baino ez du ikusmen azterketa sakona egin. Dokumentutik hau ere ateratzen da: ikusmen osasuna Espainiako
|
emakumeak
gehiago kezkatzen ditu gizonak baino: % 66k azterketa erregularrak egiten ditu, eta% 57k gizonezkoak.
|
|
|
Menopausiaren Mundu Egunean, urriaren 18an, hainbat herrialdetako adituek eztabaidatu zuten oso garrantzitsua dela emakumeen pelbis oinarria mantentzea gernu inkontinentzia prebenitzeko. Gaixotasun horren arrazoi nagusia pelbiseko zoruaren muskulu tonurik eza da, eta
|
emakumeak
gehiago dira horretarako gizonek baino (%24 eta %7, hurrenez hurren), ezaugarri anatomikoak direla eta. Hala ere, bi inkontinentzia mota bereizi behar dira, modu bakar edo elkartuan ager daitezkeenak, Carlos Balmori doktorea, urologoa eta Sexu eta Ugalketa Medikuntzako espezialista.
|
|
2015
|
|
|
Modu egokian elikatzeko arazoak dituzten adineko pertsonen profila ezaugarri hauek irudikatzen dute:
|
emakumeak
gehiago dira gizonak baino, hileko errenta txikia du (600 eurotik beherakoa), bere osasun egoera txartzat edo oso txartzat jotzen du, ez du ikasketarik eta hainbat kidetako familian bizi da, ondorengo zuzenak ez direnekin, edo bestelako bizikidetza formulak dituen familian.
|
|
2016
|
|
|
Arazoren bat dagoenean
|
emakumeak
gehiago zehatzeaz harago, emakumeek oro har mugimendu askatasun gutxiago dutela kritikatzen duenik ere badago. Altagraciaren iritziz:
|
|
|
Espetxeratutako emakumeak eurak ere iritzi berekoak dira; gehienek baitiote eurentzat gizonentzat baino samingarriagoa dela senideengandik urruti egotea, gehienbat seme alabengandik. Orokorki, elkarrizketatu guztiak bat datoz baiestean
|
emakumeak
gehiago arduratzen direla familiagatik; askotan, euren kezka nagusia senideen egoera dela, eta gizonek, aldiz, sarriago bestelakoak aipatzen dituztela. Adibidez, hala dio Montsek, gizon emakume presoekin lan egiten duen elkarte bateko menbruak:
|
|
|
Espetxetik irtendakoan egoera ez dela kasik aldatzen kritikatzen duenik ere badago. Izan ere, estigmatizatzearekin lotura eginez, jendarteak
|
emakumeak
gehiago eta zorrotzago epaitu ohi dituela baieztatzean, batzuek nabarmentzen dute emakume delitugileak ama, alaba edota bikotekide txartzat ere hartu ohi direla usu. Eiderrek, gizon emakume presoekin aritzen den elkarte bateko kideak, honela adierazten du:
|
|
|
Gizaberearen zer bakarra, beste ezein aberek partekatzen ez duena, eboluzioan oso beranduko ekarpena delako dudarik gabe, lotsatxikia da(" of all expressions, blushing seems to be the most strictly human"," blushing is the most peculiar and the most human of all expressions"). 78 Lotsatxikiak ahalketasuna, xumetasun edo xalotasuna, lotsortasuna adieragiten du. Nerabeak errazago gorrixtatzen dira larriak baino, neskak eta
|
emakumeak
gehiago gizonezkoak baino. Lotsatxikiko gorrixtaduran norbere buruaren arreta eta buruestimua ematen da ikustera, autokontzientzia; baina lagunartearen estimua ere adierazten da, zenbat axola zaigun haren on ala, hots, kontzientzia sozial eta morala.79 Bera ez da morala, baina moralaren kapituluari oratzen gatzaizkio honekin.
|
|
2018
|
|
|
Aldarria entzunda, gizonetako bi altxatu egin ziren eta hirugarrenari lagundu zioten bi hanken gainean jartzen, beldurren hozkadak direla-eta burua ezin jasorik gelditu baitzen. Soldadu bat andreari hurbildu zitzaion eta umea eskatu zion, baina
|
emakumeak
gehiago estutu zuen haurra bularraren kontra. Soldadua ofizialarengana bueltatu zen zalantzati, eta horrek handik urrutiratzeko keinua egin zion erdeinuz.
|
|
2019
|
|
|
Kafkak, beste gauza batzuekin batean? deskribatzen duen unibertso burokratikoa, hots, zeremoniaz, keinu zentzugabez, xederik gabeko jokabidez osaturiko unibertso hori, maskulinoa da funtsean;
|
emakumeak
gehiago heltzen dio errealitateari; gizonak zenbaki batzuk lerroan jartzen dituenean, edo sardina latekin txanponak egiten dituenean, ez du ezer atzeman abstraktua ez denik; sehaskan asebeterik datzan haurra, arropa zuria eta errekia, berriz, askoz ere ondasun ukigarriagoak dira; hala ere, xede horietarako lantegi konkretuan emakumeak haien kontingentzia, eta, beraz, bere kontingentzia bera ere?... sumatzen duenez, askotan ez da alienatzen xede horietan:
|
|
|
«Horrek hainbat arrazoi izan ditzake; adibidez, beste kolore bateko pertsonei ez die denbora ematen gaixotasuna garatzeko. Eta, emakumeak izateari dagokionez, errealitatea da
|
emakumeak
gehiago joaten direla medikuetara gizonak baino, eta, beraz, gehiago diagnostikatzen direla. Edo, bestetik, estrogenoak norberaren gaixotasunaren garapenarekin zerikusia izatea», adierazi du espezialistak:
|
|
2020
|
|
|
Enpresetako goi karguetan gizonak dira nagusi, eta bai hobe parekidetasuna edo parekidetasunerantz jotzea. Irakaskuntzan
|
emakumeak
gehiago, eta zerbitzuetan, eta esku-lanetan gizon gehiago. Ez dut uste irakasle edo andereño izatea zerbitzuetako langilea edo eraikuntzako langilea izatea baino hobea denik.
|
|
|
Martxoaren 5ean, ostegunean, 45 minutu inguruko bi atal eskaini zituzten, 23:30ean. Dokumental sortaren helburua da ogibide ezberdinak dituzten
|
emakumeak
gehiago ezagutzea eta ezagutaraztea. Tartean ikertzaileen, kirolarien, aktoreen, migratzaileen eta epaileen lana.
|
|
|
Sexu desberdintasunei dagokienez, azken hamarkadan aldea gutxitu bada ere, krisia iritsi zenean oraindik ere handi samarra zen. Eta, hildakoen aldetik, COVID emakumeak gutxiago jo baditu ere, inpaktu so zioekonomikoaren aldetik
|
emakumeak
gehiago kaltetu ditu, gizonezkoak baino. Izan ere, emakumeak dira eskuarki gizarte eta osasun zainketaren ardura dutenak, erregimen prekarioan aritzen diren langileetatik ehuneko handiena osatzen dutenak, eta konfinamenduan gertatu ohi den familia barruko biolentziaren areagotzearen ondorio latzak pairatu ohi dituztenak.
|
|
2021
|
|
|
Zergatik estalkia kendu nahi ez zion galdetu zion Mabunguk. Emazteak erantzun zion esanez ispilu hartan gizonak eta
|
emakumeak
gehiago itzultzen ez diren lekua azaltzen zelako. Hala ere Mabungu bere emaztea konbentzitzeraino lehiatu zen, eta leku ikaragarri bat azaldu zen bere begien aurrean.
|
|
|
M.A.: Nik ere adin guztietako bezeroak ditut, baina
|
emakumeak
gehiago gizonezkoak baino, nahiz eta horiek ere geroz eta gehiago etortzen diren. Nirera datozenek gustukoa topatzen badute erosi egiten dute, izan gazte izan heldu.
|
|
2022
|
|
|
Lehen etapa horrek bidea erraztu zidan 2006an presidente izan nintzenerako. Eta bai, uste dut
|
emakumeak
gehiago frogatu behar duela berdin epai gaitzaten. Ez zait batere bidezkoa iruditzen, baina errealitate bat da.
|
|
|
Gainontzekoetan, ordea, gizonak «desagertzen» ari dira, Araolazak nabarmendu duenez. «Azken 40 urteetan,
|
emakumeak
gehiago izan dira gizonekoak baino, talde gehienetan; lehen, hamarretik lau edo bost mutilak ziren, baina, azkenengo urteotan, gehienez ere mutil bat edo bi izaten dira».
|
|
|
Eta han jakiten du –sukaldari bati erregutu ostean– bere maitea aktore batekin dabilela endredatuta orain, ordezkatua izan dela. Dena soportatu duen
|
emakumeak
gehiago soportatu nahi ez duela erabakitzen du. Laudanoa edaten du –bere nobela bietan kontatuko duen esperientzia, eta ez dena, batzuek interpretatu bezala, keinu erromantiko gorena, baizik eta emakumearen askapenerako azken ahalegina, irteera bakarra–, eta badoa, badoa... baina Imlayren azken momentuko agerpenak bizia salbatuko dio.
|
|
2023
|
|
|
Automatizazioari eta AAren ondorioz, 12 milioi pertsonak lana aldatu dute, eta emakumeek 1,5 aldiz aukera gehiago izango dute horretarako. Prekaritatea, soldata apalak dituzten industrietan —bulegoko lana eta bezeroarentzako zerbitzua arreta, esaterako—,
|
emakumeak
gehiago dira eta lan horietan oraindik aukera gehiago omen dago AAren eragina nabaritzeko. Langile beltzak eta hispanoak, unibertsitate titulurik ez duten langileekin batera ere talde horretan sartzen dira.
|
|
|
Bai, zalantzarik gabe. Ni joaten naizen txistulari taldeetako batean,
|
emakumeak
gehiago dira gizonak baino, pentsa. Gauzak aldatu dira behintzat.
|