|
2016
|
|
|
Emakumeek oro har bete behar izaten dituzten etxeko zeregin ahulgarriek argi erakusten dute zer boteretsua den sexismoa. Arrazakeria gehitzen baitzaio, beste
|
emakumeen
etxeko lanak egin behar izan dituzte emakume beltz askok, beren etxekoak egiteaz gain. Gainera, sarritan, emakume zuri baten etxean egin beharreko lanak direla-eta, etxeko langile beltzak bazter utzi behar izan ditu bere etxea eta haurrak.
|
|
|
Eta, bai, egia da, oro har, emakumeek egin izan dutela lan etxean, hainbat garai historikotan. Dena dela,
|
emakumeen
etxeko lanak ez dira beti izan gaur egun diren modukoak; izan ere, fenomeno sozial guztiak bezalaxe, etxeko lanak ere giza historiaren fruitua dira, eta, beraz, aldakorrak. Sistema ekonomikoak hazi eta deuseztatu ahala, goitik behera eraldatu da etxeko lanen garrantzia eta nolakotasuna.
|
|
|
1973an egin nuen bidaian batean, are eta zorrotzago egiaztatu nuen
|
emakumeen
etxeko lanek sekulako garrantzia zeukatela kapitalismoaren aurreko gizarteetan. Masaiak bizi ziren lautadetara joan nintzen, jeep batean.
|
|
|
Masaien ekonomia prekapitalistaren eta nomadaren barruan, ezinbesteko jarduera ekonomikoak dira
|
emakumeen
etxeko lanak, gizonen abeltzaintza lanak bezainbeste. Emakumeei, ekoizleak baitira, gizarte estatus garrantzitsua dagokie.
|
|
|
Industrializazioak aurrera egin ahala, etxean ekoizteari utzi zitzaion, eta lantegian ekoizteari ekin; hala,
|
emakumeen
etxeko lanaren garrantzia sistematikoki apaldu zen. Emakumeek galdu egin zuten, bi zentzutan galdu ere:
|
|
2017
|
|
|
Bestalde, esklaboen lanaren bidez ekoitzitako salgaiak merkaturatzeko bide bihurtu zen metropolietako soldata, eta haren bidez hartzen zuten balioa gatibu lanarekin egindako produktuek. Horren harira eta
|
emakumeen
etxeko lanarekin gertatu bezala, esklabo lana metropolietako lan indarraren produkzioan eta erreprodukzioan txertatu zen, gero eta indar handiagoz, eta metaketarako baliabide gisa definitu zen soldata, haren bidez ordaindutako langileen lana nahiz haren ezkutuan zeuden askorena mobilizatzeko, soldata gabeko lan baldintzetan baitzeuden asko.
|
|
|
Mexikon eta Perun, biztanleriaren gainbeherak
|
emakumeen
etxeko lana sustatzea eskatzen zuen, eta, horren ondorioz, sexu hierarkia berri bat ezarri zuten espainiar agintariek; emakume indigenek autonomia galdu zuten, eta botere handiagoa eman zitzaien haien gainean senide arrei. Lege berrion bidez, gizonezkoen jabetzako bihurtu ziren emakume ezkonduak, eta behartuta zeuden senarrei atzetik etxera jarraitzera (tradizioaren kontra).
|
|
2020
|
|
|
Publifikazio prozesua bihar bertan zabal daitekeen prozesua da, horrelako prozesu batean eskola publiko orok (eskola orok publikoa izan lukeela kontuan hartuz) jangela publikoa izan luke, bertan lan egiten duten emakumeek soldata duina irabazi lukete eta umeak eskolan bazkaltzera bultzatu litzateke,
|
emakumeen
etxeko lan karga eta lan ez ordaindua murrizteko. Horrek demokratizazioa zabaltzen du, jangela publikoek pribatuek baino janari osasuntsuagoa bermatzeaz gain, umeen eta emakumeen ongizatea handitzen dute ardatz horretan, bai jangelan lan egiten duten emakumeena baita etxeko lanetan eta zaintzan ari direnena.
|
|
|
Gogoratu Glaude eta de Singly k (1986) diotena: Jarraitua edo konstantea eta ez jarraitua edo inkonstantearen arteko enfrentamendua, gure unibertsoan,
|
emakumeen
etxeko lan errutinazkoen eta gizonek beren buruei gogotsu esleitzen dizkieten, erabaki handien, arteko oposizioan berragertzen da.
|
|
|
Garaiko
|
emakumeen
etxeko lanen multzoa ortuan lan egitearekin, mahastietan aritzearekin, ardoa ekoiztearekin eta basogintzako lanekin osa zitekeen. Adibidez, 1448an Mari Ibañez Ustarakoa bilbotarrak zenbait gaztainondo zaintzen zituela esaten zuen:
|